Morgunblaðið - 27.09.2002, Blaðsíða 22

ERLENT
22 FÖSTUDAGUR 27. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
SJÓNÞING Manfreðs Vilhjáms-
sonar verður í Gerðubergi á
morgun frá kl. 13.30–16. Þar
gefst fagfólki sem og áhuga-
mönnum um byggingarlist tæki-
færi til að kynnast nánar Man-
freð þar sem hann mun segja frá
verkum sínum. Spyrlar eru arki-
tektarnir Pétur Ármannsson og
Albína Thordarson en Aðalsteinn
Ingólfsson listfræðingur stjórnar
þinginu.
Samdægurs verður opnuð sýn-
ing á ljósmyndum Guðmundar
Ingólfssonar af helstu bygging-
um Manfreðs.
„Ég held ég hljóti að hafa verið
Japani í fyrra lífi. Á námsárum
mínum í Svíþjóð höfðu myndir af
japönskum húsum mikil áhrif á
mig. Og þegar ég kom heim og
reisti mér eigið hús, Smiðshús á
Álftanesi, tók ég mér til fyrir-
myndar ýmislegt úr japanskri
húsagerð: hið opna rými, létta
milliveggi, rennihurðir, virðingu
fyrir náttúrulegum efnivið. Þessi
áhrif hafa fylgt mér síðan. Nú má
segja að hinn létti austurlenski
byggingarmáti henti ekki alls-
kostar íslenskri veðráttu. Mér
flýgur það í hug, þegar vetrar-
stormarnir berja utan stóru
gluggana heima hjá mér. En svo
birtir á ný, og þegar birtan
smýgur inn í hvern krók og kima
á húsinu, þá sannfærist ég um
réttmæti þessa byggingastíls,“
sagði Manfreð í viðtali í tímarit-
inu Storð, 1. 1985.
Frá því að Manfreð Vilhjálms-
son kom heim úr námi á sjötta
áratug síðustu aldar hefur hann
teiknað einbýlishús, raðhús, sum-
arbústaði, kirkju, bensínstöðvar,
tjaldmiðstöð, skíðaskála, gróður-
hús, skóla, leikskóla, bílaumboð,
húsgagnaverslun, íþróttahús og
svo Þjóðarbókhlöðuna. Þar fyrir
utan hefur Manfreð unnið að
bæjarskipulagi og hannað inn-
réttingar í fyrirtæki og opinberar
byggingar, þar á meðal í Alþing-
ishúsið. Útúrdúrar á ferli hans
eru svo húsgögn, m.a. gerð í sam-
vinnu við Dieter Roth. Byggingar
eftir hann hafa oftar en einu
sinni verið til umræðu í erlendum
tímaritum um arkitektúr og hann
hefur tvívegis fengið Menning-
arverðlaun DV, fyrst fyrir kirkju-
garðshús í Hafnarfirði árið 1980
og síðar Epalhúsið í Faxafeni 7
árið 1988.
Sjónþing Manfreðs Vilhjálmssonar
Morgunblaðið/Kristinn.
Þátttakendur í sjónþinginu í Gerðubergi: Pétur Ármannsson, Að-
alsteinn Ingólfsson, Manfreð Vilhjálmsson og Albína Thordarson.
Held ég hljóti að
hafa verið Japani
í fyrra lífi
HARRISON’S Flowers er dálítið
gölluð kvikmynd en vel þess virði að
sjá. Þar er ráðist í metnaðarfulla
hluti, dregin er upp mynd af upp-
hafsmánuðum stríðsins í Júgóslavíu
á máta sem hreyfir við áhorfand-
anum og minnir hann á þær skelfi-
legu hörmungar sem þar áttu sér
stað. Frásagnarramminn er drama
og ástarsaga, þar sem sjónum er
beint að ástríkum hjónum, þeim
Söru og Harrison Lloyd (Andie
MacDowell og David Strathairn).
Bæði vinna hjá vikuritinu
„Newsday“ og er Harrison virtur
fréttaljósmyndari, sem hefur hug á
að draga sig í hlé frá ljósmyndun á
átakasvæðum og sinna fjölskyld-
unni. Í einu af síðustu verkefnum
sínum er hann sendur á átakasvæði
í Júgóslavíu árið 1991 þar sem
grimmileg þróunin kemur Vestur-
landabúum á óvart. Harrison er tal-
inn af eftir að hafa lent í sprengju-
árás í hjarta átakanna í kringum
Vukovar í Króatíu. Sarah telur eig-
inmann sinn hins vegar á lífi eftir að
hafa fengið hringingu frá honum.
Hún heldur því til Júgóslavíu, legg-
ur í för, sem að mörgu leyti er
byggð upp í anda frægrar sögu Jo-
seph Conrad, því þetta er ferð að
innstu myrkrum þeirrar grimmdar
sem manneskjan er fær um að sýna.
Þetta er heilmikil kvikmynd og
metnaðarfull, og eru stríðsatriðin
bæði sannfærandi og hryllileg. Það
getur verið erfitt að setja fremur
ólíklega ástarsögu inn í slíkt sam-
hengi, einhvern veginn stangast á
raunsæið í stríðslýsingunni og
óraunsæið í leit Söruh að týndum
eiginmanni sínum. Ég gæti trúað
því að auglýsingaspjald myndarinn-
ar gefi dálítið villandi mynd af því
sem þessi kvikmynd hefur að
geyma, og verður nærmyndin af
þeirri hvimleiðu leikkonu Andie
MacDowell að teljast fremur vond
auglýsing. Það er hins vegar vel
hægt að mæla með þessari kvik-
mynd sem fjallar ekki síst um það
merka starf sem fréttaljósmyndarar
gegna við að miðla vitneskju um það
ranglæti sem á sér stað á ólíkum
tímum og stöðum í heiminum.
Innstu myrkur
KVIKMYNDIR
Háskólabíó
Leikstjórn: Elie Chouraqui. Aðalhlutverk:
Andie MacDowell, David Strathairn, Eli-
as Koteas, Adrien Brody. Lengd: 130
mín. Universal Focus. Frakkland, 2000.
HARRISON’S FLOWERS / BLÓM HARRI-
SONS
Heiða Jóhannsdóttir
LÁRA Margrét Ragnarsdóttir,
þingmaður og formaður Íslands-
deildar Evrópuráðsins, segir skýrslu
sem hún skrifaði fyrir
Evrópuráðsþingið um
málefni Kalíníngrad-
héraðs hafa verið vel
tekið á fundi þess í
fyrradag. Voru tillögur
til úrlausnar ágrein-
ingsefna Rússlands og
Evrópusambandsins,
hvað varðar fólksflutn-
inga rússneskra þegna
milli Kalíníngrad og
Rússlands, samþykkt-
ar af þess hálfu, sem og
ýmsar smávægilegar
breytingar er Lára
Margrét lagði til.
Hún var fyrr í þess-
um mánuði skipuð
skýrsluhöfundur Evr-
ópuráðsþingsins í málefnum Kalínín-
grad, sem er hluti Rússlands. Til að
komast til Rússlands þurfa íbúar
héraðsins þó að fara í gegnum Lithá-
en, og síðan Lettland eða Hvíta-
Rússland, eða Pólland og síðan
Hvíta-Rússland.
Hafa menn haft áhyggjur af því að
Kalíníngrad lokaðist inni við inn-
göngu Litháens og Póllands í Evr-
ópusambandið, yrði eins konar ey-
land í stækkuðu ESB. Hefur
vandinn einkum verið sá að íbúarnir
þurfa vegabréfsáritun til að fara í
gegnum viðkomandi
land eða lönd, auk þess
sem þeim hefur verið
gert erfitt fyrir á landa-
mærunum.
Niðurstaða skýrsl-
unnar, sem Lára Mar-
grét skrifaði fyrir Evr-
ópuráðið, er sú að best
væri ef íbúum Kalín-
íngrad yrði gert kleift
að ferðast um ná-
grannaríkin, á leið
sinni til Rússlands,
með sérstökum ferða-
skilríkjum. Segir Lára
Margrét að þessi lausn
myndi tryggja ferða-
frelsi íbúa Kalíníngrad
og stuðla að góðum
samskiptum Rússlands og Evrópu-
ríkjanna.
„Útfærslan felur í sér að koma
upp sérstökum, tæknivæddum
landamærastöðvum og notast við
skilríki sem hægt er að lesa vél-
rænt,“ segir Lára Margrét. Myndi
slíkt flýta mjög fyrir afgreiðslu en
komið hefur fyrir að það taki fólk sól-
arhring að komast um landamærin.
Sömuleiðis hyggist Rússar bæta
lestarsamgöngur til Kalíníngrad til
muna en þær hafa verið afar slakar.
„Með þessum skilríkjum væri ekki
verið að fara í neina „gripaflutninga“
með fólk milli Kalíníngrad og ann-
arra hluta Rússlands heldur yrði
fólki frjálst að fara um eins og allir
aðrir farþegar í alþjóðalestum. Þetta
gefur líka tækifæri á auknum sam-
skiptum milli Kalíníngrad og ná-
grannaríkjanna Póllands og Lithá-
ens, m.a. í verslun og viðskiptum, en
á því þarf Kalíníngrad mjög að
halda, enda er þar mikil fátækt.“
Sátt um niðurstöðuna
Lára Margrét segir tillögurnar í
samræmi við reglur ESB og Schen-
gen-sáttmálann. „Ég hef síðan gætt
þess mjög í allri minni vinnu að þessi
niðurstaða yrði í sátt bæði við Rússa
og við löndin, sem eru að sækja um
Evrópusambandsaðild, þ.e. Pólland
og Litháen.“
Segist Lára Margrét telja að
helstu aðilar að deilunni, Pólverjar,
Litháar og Rússar, auk íbúa Kalín-
íngrad, séu nokkuð sáttir við útkom-
una. Mikill stuðningur hafi verið við
skýrsluna á Evrópuráðsþinginu.
Minni háttar breytingartillögur, sem
Lára Margrét lagði til, hafi sömu-
leiðis verið samþykktar en aðrar,
sem hún beitti sér gegn, felldar.
Skýrsla Láru Margrétar Ragnarsdóttur um Kalíníngrad
Fékk mikinn stuðning
á Evrópuráðsþingi
Lára Margrét
Ragnarsdóttir
DEMÓKRATAR í Bandaríkjunum
eru ævareiðir vegna þeirra ummæla
George W. Bush Bandaríkjaforseta
að meirihluti þeirra í öldungadeild
Bandaríkjaþingsins „kærði sig koll-
óttan um öryggi bandarísku þjóðar-
innar“. Tom Daschle, leiðtogi demó-
krata í öldungadeildinni, sakar Bush
um að reyna að skora pólitísk stig
heimafyrir með umræðunni um þjóð-
aröryggi og hefur krafist þess að for-
setinn biðjist afsökunar.
„Þú segir við menn sem börðust í
Víetnamstríðinu og í síðari heims-
styrjöldinni að þeir hafi ekki áhuga á
öryggi amerísku þjóðarinnar,“ hróp-
aði Daschle í ræðu sem hann flutti í
öldungadeildinni. „Þetta er svívirði-
legt! Svívirðilegt!“
Daschle sagði ummæli Banda-
ríkjaforseta grafa undan tilraunum
til að tryggja breiðan stuðning, sem
ekki markaðist af flokksskírteini
manna, við þingsályktun sem Bush
vill að þingið samþykki og myndi
heimila honum að fyrirskipa árás
gegn Írak án stuðnings annarra
ríkja eða stofnana.
Bush hafði sakað öldungadeildina
um það í ræðu, sem hann flutti í New
Jersey á mánudag, að stefna þjóð-
aröryggi í hættu með því að neita að
samþykkja frumvarp hans um stofn-
un nýs ráðuneytis heimavarna.
Repúblikanar sögðu Daschle sjálf-
an vera að reyna að gera umræðuna
flokkspólitíska. Sökuðu þeir hann
um að hafa slitið ummæli forsetans
úr samhengi. Bush hefði ekki verið
að ræða um stefnuna gagnvart Írak
heldur þá áherslu sem demókratar
legðu á að tryggja réttindi starfs-
fólks í nýja ráðuneytinu, í stað þess
að huga að öryggi íbúa landsins.
Engin afsökunarbeiðni hefur því
borist úr Hvíta húsinu og fréttaskýr-
endur segja ekki sennilegt að hún sé
væntanleg.
Í forystugreinum The New York
Times og Washington Post í gær var
Bush forseti harðlega gagnrýndur
fyrir að freista þess að nýta sér
Íraksmálið í pólitískum tilgangi.
Sagði í leiðari síðarnefnda blaðsins
að framganga forsetans einkenndist
af „ábyrgðarleysi og kaldhæðni“.
The New York Times kvað ótækt
að föðurlandsást manna væri dregin
í efa fyrir það eitt að viðkomandi
hefðu varpað fram spurningu. Slíkt
framferði jaðraði við að geta talist
„ó-amerískt“.
Demókratar ævareiðir vegna ummæla Bush
Reuters
George W. Bush Bandaríkjaforseti í Rósagarðinum við Hvíta húsið í gær ásamt nokkrum þingmönnum. Bush
hvatti þingið til að samþykkja tillögu stjórnarinnar um að hún fengi heimild til að beita hervaldi gegn Írak.
Heimta að forsetinn
biðjist afsökunar
Washington. AFP, The Washington Post.
Bush sagði demó-
krata kæra sig
kollótta um öryggi
borgaranna