Morgunblaðið - 27.09.2002, Blaðsíða 38

MINNINGAR
38 FÖSTUDAGUR 27. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ tekur afmælis- og minningargreinar til birtingar
endurgjaldslaust. Greinunum er veitt viðtaka á ritstjórn blaðsins í
Kringlunni 1, Reykjavík, og á skrifstofu blaðsins í Kaupvangsstræti 1,
Akureyri. Þá er enn fremur unnt að senda greinarnar í símbréfi (569
1115) og í tölvupósti (minning@mbl.is). Nauðsynlegt er, að símanúmer
höfundar/sendanda fylgi.
Um hvern látinn einstakling birtist formáli, ein uppistöðugrein af
hæfilegri lengd, en aðrar greinar um sama einstakling takmarkast við
eina örk, A-4, miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd, - eða 2.200
slög (um 25 dálksentimetra í blaðinu).
Birting afmælis- og
minningargreina
✝ Böðvar Kvaranfæddist í Reykja-
vík 17. mars 1919.
Hann lést á Flórída
16. september síð-
astliðinn. Foreldrar
hans voru hjónin El-
inborg Kvaran frá
Akranesi, f. 9. 4.
1895, d. 3. 2. 1974, og
Einar E. Kvaran að-
albókari Útvegs-
banka Íslands, f. 9. 8.
1892, d. 24. 8. 1960.
Eftirlifandi eigin-
kona Böðvars er
Guðrún Kvaran, f. í
Reykjavík 15. 3. 1921, dóttir
hjónanna Ólafíu Gísladóttur hús-
freyju, f. 13. 12. 1897, d. 24. 8.
1970, og Vilhjálms Þorsteinssonar
stýrimanns, f. 26. 2. 1895, d. 11. 2.
1940. Þau Böðvar og Guðrún giftu
sig 21. 11. 1942. Þau eignuðust sjö
börn og eru sex þeirra á lífi. 1)
Guðrún, f. 21.7. 1943, prófessor og
forstöðumaður Orðabókar Há-
skólans gift Jakobi Yngvasyni, f.
23. 11. 1945, prófessor í Vínar-
borg. Börn þeirra: a) Böðvar
Yngvi, f. 12. 2. 1977, sambýliskona
Marta Guðrún Jóhannesdóttir, b)
Steinunn Helga, f. 26. 4. 1981. 2)
Elinborg Valdís, f. 5. 12. 1944, dá-
in í ágúst 1945. 3) Vilhjálmur, f.
18. 6. 1946, dreifingarstjóri hjá Öl-
gerð Egils Skallagrímssonar,
kvæntur Helgu Pálu Elíasdóttur,
f. 27. 5. 1948, fulltrúa. Börn
þeirra: a) Vilhjámur, f. 8. 1. 1971,
maki Gerður Pálmarsdóttir, b) El-
bjó til æviloka. Hann varð stúdent
frá Menntaskólanum í Reykjavík
1938 og hélt þá til náms í hagfræði
í Þýskalandi. Námsdvölin reyndist
styttri en til stóð sökum styrjald-
arinnar sem braust út haustið
1939. Böðvar hóf þá störf í Útvegs-
banka Íslands en skipti fljótlega
um starfsvettvang og stofnaði
málningarverksmiðjuna Júnó sem
hann rak í félagi við Steingrím
Guðmundsson um nokkurra miss-
era skeið. Eftir það starfaði hann
um skeið hjá Fiskimálanefnd en
árið 1948 réðst hann til starfa hjá
Olíufélaginu Skeljungi, síðast sem
framkvæmdastjóri markaðssviðs.
Hann lét af störfum hjá Skeljungi
þegar 65 ára aldri var náð, eftir 36
ár. Þá tók hann að sér rekstur
heildverslunar Jóns Brynjólfsson-
ar um fimm ára skeið.
Böðvar hóf snemma söfnun
blaða og tímarita. Sá hluti safns
hans mun hafa verið einn hinn
stærsti í eigu einstaklings hér á
landi, jafnvel miðað við opinber
söfn.
Eftir hann liggja nokkur rit: a)
Skrá um íslensk tímarit frá upp-
hafi til 1973 sem hann tók saman
ásamt Einari Sigurðssyni fyrrver-
andi landsbókaverði. Reykjavík
1991, b) Auðlegð Íslendinga sem
rekur meginþætti úr sögu bókaút-
gáfu á Íslandi fram á þessa öld
sem og frá íslenskri bókaútgáfu
erlendis. Hún kom út í Reykjavík
1995, c) Viðeyjarprent. Reykjavík
1995, d) Þá þýddi hann og bjó til
prentunar ferðaminningar Sir
Charles Andersons frá 1863 sem
komu út í bókinni Framandi land í
Reykjavík 1984.
Útför Böðvars fer fram frá
Dómkirkjunni í Reykjavík í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
inborg Valdís, f. 16. 7.
1975, sambýlismaður
Leifur Arnar Krist-
jánsson, c) Guðrún, f.
17. 1. 1985. 4) Einar, f.
9. 11. 1947, verslunar-
maður, kvæntur
Kristínu S. Kvaran, f.
5. 1. 1946, verslunar-
manni. Börn þeirra: a)
Bertha Guðrún, f. 21.
7. 1964, sambýlismað-
ur Jón Þ. Ólafsson, b)
Ragna Elíza, f. 29. 1.
1974, sambýlismaður
Egill Erlendsson, c)
Thelma Kristín, f. 19.
9. 1984. 5) Böðvar, f. 27. 11. 1949,
húsgagnasmíðameistari, kvæntur
Ástu Árnadóttur, f. 16. 10. 1949,
deildarstjóra. Börn þeirra: a)
Árni, f. 30. 8. 1970, maki Arndís
Lilja Guðmundsdóttir, b) Guðrún,
f. 21. 2. 1974, sambýlismaður Örv-
ar Sær Gíslason. 6) Hjörleifur, f. 3.
3. 1951, borgarlögmaður, kvæntur
Kolbrúnu Maríu Sveinsdóttur, f.
14. 9. 1951, þýðanda. Þau skildu.
Barn þeirra: Hjördís Ísabella, f. 8.
7. 1981. 7) Gísli, f. 9. 12. 1952, múr-
arameistari, kvæntur Önnu Al-
freðsdóttur, f. 26. 3. 1951, aðstoð-
arkonu tannlæknis. Börn þeirra:
a) Hallgrímur, f. 15. 12. 1969, maki
Margrét Jóna Sigurðardóttir, b)
Valdís, f. 18. 11. 1975, maki Alfreð
Freyr Karlsson. Barnabarnabörn
Böðvars og Guðrúnar eru 11.
Böðvar ólst upp í foreldrahús-
um í Vonarstræti 2 en fluttist 12
ára á Sóleyjargötu 9 þar sem hann
Elsku Böðvar. Við viljum þakka
þér fyrir allar þær ánægjustundir
sem við höfum átt saman. Þú hafðir
einstaklega góða nærveru, varst allt-
af svo léttur í lund og hélst vel utan
um alla fjölskylduna. Þú fylgdist af
áhuga með hverju og einu okkar,
hvort sem var í námi eða starfi. Þær
voru ófáar ferðirnar sem við fórum
saman til Flórída, en þar leið okkur
öllum svo vel. Það var beðið eftir
haustferðinni með tilhlökkun á
hverju ári og þetta ár var engin und-
antekning. Ekki óraði okkur fyrir að
örlögin gripu í taumana eins og raun
varð.
Að leiðarlokum kveðjum við góðan
tengdaföður og þökkum þér fyrir
samfylgdina. Blessuð sé minning
þín.
Elsku Lilla okkar, megi góður Guð
vera með þér á þessum erfiðu tíma-
mótum.
Ég veit, að þú ert þar og hér,
hjá þjóðum himins, fast hjá mér,
ég veit þitt ómar ástarmál
og innst í minni veiku sál.
(E.H. Kvaran.)
Ásta og Helga Pála.
Elsku afi, hversu mikið sem við
reyndum fyrr á árinu að búa okkur
undir það að þú kynnir nú senn að
vera á förum héðan kom fréttin af
andláti þínu okkur í opna skjöldu. Þú
hafðir jú fengið hjartaslag og gengist
undir aðgerðir oftar en einu sinni og
alltaf hrist það af þér. Engan gat
grunað að ferð þín til Flórída myndi
enda sem ferðin langa. Við höfum
búið í sama húsi og þú frá því að við
fæddumst og þú varst því alltaf ná-
lægur. Við getum ekki talið upp allar
þær góðu og notalegu stundir sem
við áttum heima hjá þér og ömmu,
þangað var alltaf gott að koma og
ætíð sami rósemdarandinn þar.
Hversu oft sóttum við ekki í bóka-
safnið þitt ef okkur vantaði heimildir
í ritgerðir eða einfaldlega gott les-
efni.
Hvenær sem okkur vantaði bækur
sem voru illfáanlegar annars staðar
varst þú þegar í stað farinn að fletta
upp í skránum þínum og finna til ým-
islegt sem okkur óraði ekki fyrir að
væri til. Bókasöfnunin var jú þitt líf
og yndi sem þú helgaðir allar lausar
stundir. Þess vegna fylgdumst við
sorgmædd með því hvernig sjóninni
hrakaði sífellt meir, þrátt fyrir ítrek-
aðar tilraunir til að bjarga henni. En
þótt þú gætir sjálfur ekki lengur les-
ið í þeim bókum sem þú hafðir safnað
saman af svo mikilli kostgæfni og al-
úð lést þú aldrei deigan síga, gekkst í
Blindrafélagið til þess að fá hljóð-
bækur og fylgdist grannt með ár-
legri bókaútgáfu ef ske kynni að þar
væri eitthvað að finna sem vantaði í
safnið. Sá styrkur sem þú sýndir á
þennan hátt mun ævinlega verða
okkur minnisstæður og með því
kenndir þú okkur að gefast aldrei
upp hversu mikið sem á móti blési.
Hvar sem þú ert núna vitum við að
þú lést sáttur við lífið og máttir vera
stoltur af þínu ævistarfi.
Öðrum þjóðum auðnu bar,
auðsins djúpi lækur.
Íslendingsins arfur var,
ekkert nema bækur.
Verði þér að andans auð,
ótal góðar bækur.
Veröld aldrei verður snauð,
ef vitsins döggvar lækur.
Vertu nú blessaður afi, við hitt-
umst fyrir handan.
Böðvar og Steinunn.
Elsku afi. Við kveðjum þig með
söknuði, um leið og við þökkum allar
góðu stundirnar sem við höfum átt
saman. Þú varst einstaklega góður
maður og hugsaðir alltaf svo vel um
okkur öll. Það var gaman að fylgjast
með áhuga þínum á öllu sem var að
gerast í kringum þig, hvort sem um
var að ræða fréttamál líðandi stund-
ar eða það sem hvert og eitt okkar í
fjölskyldunni aðhafðist.
Minning um elskulegan afa mun
lifa í hjörtum okkar um alla ævi.
Elsku amma, missir þinn er mikill.
Við biðjum góðan Guð að styrkja þig
í sorginni.
Þín náðin, Drottinn, nóg mér er,
því nýja veröld gafstu mér.
Þótt jarðnesk gæfa glatist öll,
ég glaður horfi á lífsins fjöll.
(E.H. Kvaran.)
Ykkar
Árni og Guðrún.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Elsku afi. Við þökkum þér fyrir
allar góðu stundirnar sem við áttum
með þér og geymum minninguna um
þig í hjarta okkar um alla ævi. Þú
varst góður maður. Guð blessi þig.
Vilhjálmur, Gerður, El-
ínborg, Leifur og Guðrún.
Mér er kunnugt um að mikil eft-
irvænting ríkti í huga Guðrúnar og
Böðvars þegar þau ásamt nokkrum
nánustu ættingjum og vinafólki
höfðu skipulagt síðsumarferð sína til
Flórída í ár og tilhlökkunarefnið var
mikið er lagt var af stað 8. septem-
ber. Framundan var fjögurra vikna
hvíld og afslöppun í þessu ríki
Bandaríkjanna sem er hvað auðug-
ast og hlýjast af birtu og yli sólar og
hefur upp á að bjóða heilnæmt lofts-
lag, fagrar baðstrendur og fallegt
umhverfi. Tveir synir þeirra hjóna
og eiginkonur þeirra voru með í ferð-
inni, þau Vilhjálmur og Helga og
Böðvar og Ásta en Ásta er dóttir
undirritaðs. Að baki var oft langur
vinnudagur eins og gengur og gerist
í okkar ágæta landi og framundan
því kærkomin slökun og hvíld. Örfá-
um kvöldum fyrir brottförina bauð
dóttursonur minn, Árni, okkur hjón-
um og Guðrúnu og Böðvari í ynd-
islegan kvöldverð er Árni og hans
góða kona höfðu framreitt og var
tækifærið notað til þess að taka
myndir af okkur langöfum og lang-
ömmum með börn Árna og Arndísar
Lilju, Hildi Björk og Katrínu Rut, í
fangi. Þetta kvöld kvaddi ég Böðvar
og óskaði honum og frú Guðrúnu
góðrar ferðar en jafnframt reyndist
þetta vera mín hinsta kveðja til
Böðvars; sjáumst, þegar við komum
aftur heim, svaraði Böðvar og þakk-
aði, en hann var þaulvanur lengri
sem styttri ferðalögum.
Ekki var nema tæp vika liðin af
ferðinni er Böðvar kenndi sér las-
leika og lagðist inn á sjúkrahús í St.
Pétursborg í Flórída og tveimur
dögum síðar kvaddi sorgin dyra;
nafni minn hringdi til mín árla morg-
uns hinn 16. september og tilkynnti
mér að Böðvar afi hans hefði látist þá
snemma um nóttina.
Kynni okkar Böðvars hófust fyrir
mörgum árum er við unnum hvor hjá
sínu stórfyrirtækinu, er bæði störf-
uðu hér á sama sviði, en styrktust er
sonur hans, Böðvar, kvæntist Ástu
dóttur minni. Síðan hafa samskipti
okkar verið náin og afar trygg vin-
átta myndast á milli okkar og þeirra
hjóna og barna þeirra allra og notum
við Sigríður þetta tækifæri til þess
að þakka fyrir margar og ánægju-
legar samverustundir.
Í minningunni var Böðvar ein-
stakt prúðmenni, ljúfur og góður í
öllum samskiptum við alla þá er
hann átti samneyti við og afar vel lið-
inn af öllum er hann þekktu. Hann
var einstaklega fær starfsmaður og
gegndi alla tíð mikilvægum trúnað-
arstörfum hjá félagi því, er hann
vann lengstum hjá. Hann nýtti tím-
ann sinn sérstaklega vel, því auk
þess að sinna krefjandi störfum og
ala önn fyrir stórri fjölskyldu, fann
hann ávallt tómstund til þess að auka
og bæta bókasafn sitt, sem vafalaust
er orðið bæði afar dýrmætt og vel
skipulagt, og á frú Guðrún í þeim
efnum eins og öllu öðru sinn drjúga
og mikla þátt, en miklir kærleikar
voru með þeim hjónum. Á seinni ár-
um skrifaði hann ítarlega og ágæta
bók um bókasöfn, sem allir bókaunn-
endur, höfundar og útgefendur
hljóta að hafa mikið gagn af.
Að leiðarlokum kveðjum við Sig-
ríður góðan vin og sendum Guðrúnu,
börnum þeirra sex og öllum öðrum
vandamönnum okkar innilegustu
samúðarkveðjur. Blessuð sé minning
Böðvars Kvaran.
Þín náðin, Drottinn, nóg mér er,
því nýja veröld gafstu mér,
í þinni birtu’ hún brosir öll,
í bláma sé ég lífsins fjöll.
(E.H. Kvaran)
Árni Kr. Þorsteinsson.
Það voru óvænt og dapurleg tíð-
indi þegar mér var borin sú fregn að
góðvinur minn, Böðvar Kvaran,
hefði látist eftir örskamma legu á
sjúkrahúsi vestur í Florida þar sem
hann var, ásamt hluta af fjölskyld-
unni, í sinni árlegu sumarleyfisferð á
þær slóðir.
Kynni okkar Böðvars voru bundin
bókasöfnun og bókfræði fyrst og
fremst, en með honum er fallinn frá
enn einn hinna gömlu góðu bóka-
safnara sem voru upp á sitt besta á
síðara helmingi liðinnar aldar og
settu m.a. svip á bókauppboðin sem á
sinni tíð voru skemmtilegur þáttur í
bæjarlífinu, en eru nú aflögð illu
heilli, a.m.k. í bili, enda er bókasöfn-
un í stíl hinna þekktu einkasafnara
nú í nokkurri lægð. Vonandi verður
þar breyting á því að seint verður of-
metin sú nytsemd sem góðir safn-
arar eru íslenskri bókmenningu.
Áhugi þeirra, umhirða og alúð hefur
orðið mörgu ritinu til bjargar, og op-
inber söfn, hversu góð sem þau eru,
munu aldrei koma að fullu í stað
áhugasamra bókasafnara þegar um
er að ræða varðveislu hins bóklega
menningararfs.
Böðvar Kvaran átti til góðra að
telja. Hann var höfðinglegur í fasi og
framgöngu, háttvís í samskiptum og
ákaflega kappsfullur um það sem
hann tók sér fyrir hendur. Hann
gegndi fram á eftirlaunaaldur um-
fangsmiklu starfi hjá Skeljungi, ann-
aðist þar viðfangsefni sem voru alls
óskyld aðaláhugamáli hans, bóka-
söfnuninni, sem segja má að hafi ver-
ið hans annað líf, enda sinnti hann
henni af þvílíkri atorku að ætla má
að hann hafi löngum verið að sem
svarar tvöföldum starfsdegi venju-
legs manns.
Söfnun Böðvars beindist lengi
framan af einkum að blöðum og
tímaritum. Til þess að ná árangri á
því sviði þurfti víða að leita fanga.
Skrár um þetta efni voru af skornum
skammti, og veigamikill þáttur í
söfnunarstarfinu var því að kanna af
eigin raun hvað komið hefði út af
hverju og einu. Slíkrar vitneskju afl-
aði hann hvar sem við varð komið,
svo sem hjá öðrum bókasöfnurum,
útgefendum, fornbókasölum og
prentsmiðjum, en einnig hjá bóka-
söfnum, og það var á vettvangi Há-
skólabókasafns sem fundum okkar
bar fyrst saman, fyrir um hálfum
fjórða áratug. Fljótt varð ljóst að
þarna var enginn venjulegur notandi
á ferð, og áður en varði hafði ég hrif-
ist með og var orðinn þátttakandi í
þeirri bókfræðilegu iðju sem var til-
efni komu Böðvars í safnið. Nýttum
við frítíma okkar síðan til að kemba í
gegnum tímaritaeign safnsins, og
með stuðningi af upplýsingum sem
hann hafði með sér úr eigin safni eða
aflaði annars staðar frá varð smám
saman til skrá um þau íslensku blöð
og tímarit sem út höfðu komið á
prenti frá öndverðu. Fjölrituðum við
þessa skrá í litlu upplagi árið 1970,
en efnislega náði hún til 1966. Þótt
þessum áfanga væri náð lét Böðvar
ekki deigan síga. Hann vann í frí-
stundum við að auka og endurbæta
drög að ítarlegri blaðaskrá sem fyrir
lá í handriti og orðið hafði til á
löngum tíma í Landsbókasafninu við
Hverfisgötu. Og þar kom að okkur
þótti tímabært að huga að endurút-
gáfu á hinni fjölrituðu skrá okkar frá
1970. Við færðum hana efnislega
fram til ársins 1973 og bættum við
öllum þeim fjölrituðu blöðum og
tímaritum sem við fengum vitneskju
um. Í nær öllum tilvikum var skrán-
ingin byggð á könnun sjálfra ritanna
og þess sérstaklega getið ef út af því
þurfti að bregða. Gáfum við þessa
skrá út á prenti árið 1991 undir heit-
inu Íslensk tímarit í 200 ár. Rit þetta
hlaut góðar viðtökur, og minnist ég
samstarfs okkar Böðvars um þetta
verkefni með mikilli ánægju.
Eins og gefur að skilja er söfnun
blaða og tímarita afar frek á hús-
næði, og þar kom að Böðvar seldi
þennan hluta safns síns. Fjarri fór þó
að hillurnar tæmdust við þetta hjá
þeim Böðvari og Guðrúnu konu hans
því að hann hafði jafnframt lagt
stund á söfnun annarra rita, einkum
ferðabóka og rita um íslensk og nor-
ræn fræði. Hélt hann þeirri söfnun
áfram í nokkrum mæli allt til dán-
ardægurs. Er um að ræða forkunn-
arfagurt og vandað safn, vel hirt og
skráð. Einkum lagði Böðvar kapp á
að koma upp góðri skrá um ferða-
bækurnar. En þau hjón Guðrún og
Böðvar létu ekki einungis við það
sitja að skapa heimilinu það yfir-
bragð sem vel búnar bækur veita,
heldur hafa þau á langri ævi dregið
að sér fjöld vandaðra hluta, svo sem
húsgögn í gömlum og sígildum stíl og
málverk og muni eftir marga okkar
bestu listamanna. Allt ber þetta vitni
um metnað og smekk húsbændanna,
og þannig skópu þau sinni stóru fjöl-
skyldu glæsilegt og menningarlegt
umhverfi.
Um bókfræðilega þekkingu og yf-
irsýn var Böðvar sannarlega í
fremstu röð sinna samtíðarmanna.
Það varð til þess að hann var beðinn
að semja greinarflokka um bækur,
bókaútgáfu og bókasöfnun fyrir dag-
blað hér í borg, og birtust þeir á ár-
unum 1982-84, alls 36 greinar. Þessi
BÖÐVAR
KVARAN