Morgunblaðið - 14.12.2002, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 LAUGARDAGUR 14. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Gjörið svo vel, heitasta parið með uppákomu ársins.
Hann bætir við, að vitað sé að
Norðmenn hafi tekið frá dálítið fjár-
magn til að verja til hækkaðra fram-
laga til að taka þátt í að styðja við
uppbyggingu í austantjaldsríkjunum
fyrrverandi sem eru á leið inni í ESB
og EES og því megi búast við því að
viss áherzlumunur verði á samnings-
afstöðu Íslendinga og Norðmanna
þegar formlegu samningaviðræð-
urnar hefjast við fulltrúa ESB hinn
9. janúar næstkomandi.
Stefnt er að því að þau tíu ríki sem
væntanlega fá aðild að ESB 1. maí
2004 verði um leið aðilar að EES-
samningnum.
SAMSTAÐA er meðal EFTA-
ríkjanna þriggja í EES, Íslands,
Noregs og Liechtenstein, um afstöð-
una til krafna sem Evrópusamband-
ið hyggst gera á hendur þeim í
tengslum við aðlögun EES-samn-
ingsins að stækkun ESB til austurs,
að sögn Gunnars Snorra Gunnars-
sonar, sendiherra og ráðuneytis-
stjóra í utanríkisráðuneytinu, sem á
fimmtudag sat fyrir Íslands hönd
ráðherrafund EFTA í Interlaken í
Sviss.
„Við erum allir sammála um að
þessar hugmyndir framkvæmda-
stjórnarinnar [um allt að tuttugu-
földun framlaga EFTA-ríkjanna í
þróunarsjóði ESB] eru út úr kortinu,
við erum einnig sammála um að við
viljum halda til streitu okkar kröfu
um fríverzlun með fisk og bætur fyr-
ir þann markaðsaðgang sem við
missum [er Austur-Evrópuríkin
ganga í ESB], og ennfremur erum
við sammála um það að ekki séu rök
fyrir þeirri kröfu framkvæmda-
stjórnarinnar að opna skuli fyrir
fjárfestingar í sjávarútvegi eða fisk-
iðnaði samhliða bættum markaðsað-
gangi,“ segir Gunnar Snorri í samtali
við Morgunblaðið. „Að þessu leytinu
höfum við alveg sömu línu.“
Samstaða EFTA-ríkja
EFNAHAGSSTAÐA Jarðasjóðs
var neikvæð um síðustu áramót
um 155,5 milljónir króna. Sú
stefna hefur verið mörkuð að tak-
marka jarðakaup sjóðsins og hefur
hann ekki keypt neina jörð á þessu
ári.
Þessar upplýsingar koma fram í
svari landbúnaðarráðherra við fyr-
irspurn frá Gísla S. Einarssyni al-
þingismanni.
Fram kemur í svarinu að Jarða-
sjóður fær tekjur af andvirði
seldra ríkisjarða, afgjöldum rík-
isjarða sem eru á forræði landbún-
aðarráðuneytisins og framlögum á
fjárlögum. Vegna slæmrar stöðu
Jarðasjóðs hefur fjármunum sjóðs-
ins umfram rekstrarkostnað ein-
göngu verið varið til að greiða nið-
ur halla á rekstri hans, en hann
hefur orðið til á nokkrum árum.
Fram kemur í svarinu að á ár-
unum 1998–1999 keypti Jarðasjóð-
ur sjö jarðir, en engar jarðir hafa
verið keyptar sl. þrjú ár. Frá 1998
hefur Jarðasjóður selt átta jarðir.
Í svari landbúnaðarráðherra kem-
ur fram að sl. fimm ár hafa miklu
fleiri jarðir verið seldar, en þær
hafa verið skráðar í eigu Jarðeigna
ríkisins, Ríkisfjárhirslu og Fjár-
sýslu ríkisins.
Staða Jarða-
sjóðs nei-
kvæð um
155 milljónir
Hvatningarverðlaun Rannís
Afar mikilvæg
viðurkenning
NÚ LÍÐUR að valiog afhendinguHvatningarverð-
launa Rannís, en nýverið
gaf stofnunin út kynning-
arbækling um verðlaunin.
Formaður dómnefndar er
Áslaug Helgadóttir og
svaraði hún nokkrum
spurningum.
– Hver er tilurð verð-
launanna, tilgangur þeirra
og markmið?
„Verðlaunin voru fyrst
veitt árið 1987 í tilefni 50
ára afmælis atvinnudeildar
Háskóla Íslands. Atvinnu-
deildinni hafði verið breytt
í Rannsóknarstofnanir at-
vinnuveganna árið 1965 og
var það í raun Rannsókn-
arráð ríkisins sem stóð að
verðlaunaveitingunni í
upphafi. Meginmarkmiðið með
henni var að hvetja unga vísinda-
menn til dáða sem lagt höfðu eitt-
hvað mikilvægt af mörkum til ís-
lensks atvinnulífs og vekja athygli
almennings á gildi rannsókna og
störfum vísindamanna.
Eftir að Rannsóknarráð Íslands
var sett á laggirnar við samruna
Rannsóknarráðs ríkisins og Vís-
indasjóðs breyttist tilhögun við til-
nefningu verðlaunahafa. Nú má
tilnefning koma frá öllum sviðum
vísinda, tækni og fræða og er hún
opin vísindafólki sem starfar við
háskóla, rannsóknarstofnanir,
fyrirtæki eða er sjálfstætt starf-
andi. Tilnefningin er þó alltaf
bundin vísindafólki sem er starf-
andi á Íslandi.“
– Geturðu rakið nokkra fyrri
verðlaunahafa?
„Já, það er föngulegur hópur.
Verðlaunahafar eru orðnir 17 tals-
ins og eru þeir allir virkir á sér-
sviði sínu, ýmist við háskóla, rann-
sóknarstofnanir eða hjá
einkafyrirtækjum. Það er nú erfitt
að nefna einn frekar en annan úr
hópnum. Háskólaprófessorar eru
um helmingur verðlaunahafa og
a.m.k. tveir þeirra eru jafnframt
forstöðumenn nýrra fyrirtækja
sem þeir hafa byggt upp með
þekkingu sinni. Það eru Jakob K.
Kristjánsson, rannsóknarprófess-
or í líftækni við Háskóla Íslands
og forstjóri Prokaria hf., og Svein-
björn Gizurarson, prófessor í
lyfjafræði við Háskóla Íslands og
framkvæmdastjóri Lyfjaþróunar
hf. Jakob var reyndar fyrsti hand-
hafi verðlaunanna. Nú, svo má
nefna þá Hörð Arnarson, forstjóra
Marels hf., og Hilmar B. Janus-
son, þróunarstjóra Össurar hf.
Raunvísindamenn eru nokkuð fyr-
irferðarmiklir í hópnum, en þar
eru þó einnig hugvísindamenn á
ferð. Það eru þeir Ástráður Ey-
steinsson bókmenntafræðingur,
Valur Ingimundarson sagnfræð-
ingur, Kristján Kristjánsson
heimspekingur og Orri Vésteins-
son fornleifafræðingur. Konur eru
enn í miklum minnihluta og erum
við einungis fjórar. Hinar konurn-
ar í hópnum eru þær Ingibjörg
Harðardóttir lífefnafræðingur,
Anna K. Daníelsdóttir
stofnerfðarfræðingur
og Steinunn Thorlacius
sameindalíffræðingur.“
– Hvernig er verð-
launahafinn valinn?
„Tilnefning til verðlaunanna er
opin öllum sem eru í aðstöðu til að
meta störf einstakra vísinda-
manna. Ósk um tilnefningu er
send forsvarsmönnum allra rann-
sóknarstofnana og fyrirtækja sem
vitað er að stunda rannsóknir á Ís-
landi. Frestur til að skila tilnefn-
ingum er til loka janúar. Dóm-
nefnd sem í sitja fyrri
verðlaunahafar velja svo verð-
launahafann. Þar eru nokkur
meginatriði lögð til grundvallar.
Hafa ber í huga að hér eru á ferð-
inni hvatningarverðlaun til ungra
vísindamanna. Almennt er miðað
við að menn séu yngri en fertugir
þegar þeir eru tilnefndir. Þó er
tekið tillit til tafa sem kunna að
verða á vísindaferlinum vegna
umönnunar barna. Við matið er
litið til námsferils, sjálfstæðis,
frumleika og árangurs í vísinda-
störfum að námi loknu. Þar má
nefna ritsmíðar, einkaleyfi og
störf á alþjóðavettvangi svo og
aðrar vísbendingar um líklegan
árangur af störfum vísindamanns-
ins. Sérstök áhersla er lögð á
brautryðjendastarf í vísindum og
miðlun þekkingar til samfélags-
ins.“
– Finnið þið fyrir því að sóst sé
eftir verðlaununum?
„Vissulega hefur alltaf ríkt eft-
irvænting við afhendingu verð-
launanna á ársfundi Rannís. Hins
vegar höfum við fundið fyrir því
seinni árin að áhugi vísindasam-
félagsins á verðlaununum mætti
vera meiri. Hefur það endurspegl-
ast í því að tilnefningar til verð-
launanna mættu verða fleiri því
það er alveg ljóst að mikil gróska
ríkir meðal okkar ungu vísinda-
manna. Kannski eru verðlaunin
ekki nógu þekkt meðal unga fólks-
ins og hafa því ekki þann sess í
huga manna sem þeim ber.“
– Hvaða þýðingu hafa verðlaun-
in fyrir verðlaunahaf-
ann?
„Verðlaununum er
ætlað að hvetja unga
vísindamenn til dáða og
er ég sannfærð um að
það hefur tekist í öllum tilfellum
eins og dæmin sanna. Það er ákaf-
lega mikilvægt fyrir unga vísinda-
menn að fá slíka viðurkenningu
vísindasamfélagsins og ryður
þeim braut til frekari afreka.“
– Hver eru verðlaunin?
„Verðlaunin núna eru fjárhæð
sem nemur 1,3 milljónum króna
svo og viðurkenningarskjal sem
forseti Íslands afhendir.“
Áslaug Helgadóttir
 Áslaug Helgadóttir er fædd í
Reykjavík 17. júlí 1953. Lauk BS
prófi í landbúnaðarvísindum frá
Manitobaháskóla 1976 og dokt-
orsprófi í hagnýtri grasafræði
með erfðavistfræði sem sérgrein
1982. Hefur starfað við Rann-
sóknarstofnun landbúnaðarins
frá námslokum. Sviðsstjóri jarð-
ræktarsviðs frá 1991 og aðstoð-
arforstjóri frá 2001. Maki er
Nikulás Hall eðlisfræðingur hjá
Íslenskri erfðagreiningu og eiga
þau fjögur börn á aldrinum 10 til
20 ára. Áslaug hlaut Hvatning-
arverðlaun Rannís 1990 og er nú
formaður dómnefndar.
Ætlað að
hvetja unga
vísindamenn
13
01
/
T
A
K
T
ÍK
2
6.
11
´0
2
S M Á R A L I N D
s í m i 5 4 4 2 1 4 0
Postulín á hátíðarborðið