Morgunblaðið - 14.12.2002, Qupperneq 18

ERLENT
18 LAUGARDAGUR 14. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Hlýlegar gjafir
Glæsilegar gjafapakkningar Bláa
lónsins í öl lum stærðum og
gerðum fást í heilsulindinni Bláa
lóninu, Hagkaupum Smáralind
og öllum helstu apótekum og
minjagripaverslunum.
www.bluelagoon.is
KJELL Magne Bondevik, forsætis-
ráðherra Noregs og leiðtogi Kristi-
lega þjóðarflokksins, telur líklegt að
efnt verði til nýrr-
ar þjóðarat-
kvæðagreiðslu
um aðild landsins
að Evrópusam-
bandinu, ESB,
fyrir árið 2010.
Að sögn Aften-
posten sýna skoð-
anakannanir í
desember svipaða
niðurstöðu og í nóvember: stuðn-
ingsmenn aðildar að ESB sækja í sig
veðrið og eru 58% Norðmanna nú
hlynntir aðild en 42% á móti ef tekið
er mið af þeim sem taka afstöðu.
„Ég tel að það séu meiri líkur á
nýrri þjóðaratkvæðagreiðslu fyrir
2010 en eftir þann tíma,“ sagði
Bondevik á fundi evrópskra íhalds-
flokka sem haldinn var fyrir leið-
togafund ESB í Kaupmannahöfn.
Ráðherrann segir að eftir tvö til þrjú
ár geti verið ástæða til að endurmeta
afstöðuna til ESB. Of snemmt sé
hins vegar að hefja raunverulegar
umræður um aðild núna. Þingkosn-
ingar verða í Noregi 2005.
„Ég tel ekki að þetta verði aðalmál
kosninganna en eitt af mörgum mik-
ilvægum málum,“ sagði Bondevik.
Hann bendir á að þá verði ef til vill
búið að greiða atkvæði um evruna
ekki aðeins í Svíþjóð heldur einnig
Danmörku og Bretlandi.
Framtíðarráðstefna ESB
Hann leynir því ekki að stækkun
sambandsins til austurs hafi mikil
áhrif á hann og segir sambandið hafa
tekið skref frá vestur-evrópskri
stofnun í átt að „sam-evrópskri“ sem
muni breyta eðli þess. Ráðherrann
hefur áratugum saman verið ein-
dreginn andstæðingur aðildar Nor-
egs að ESB.
Bondevik sagði miklu skipta
hverjar yrðu niðurstöður á ráðstefn-
unni um framtíð Evrópu sem Valery
Giscard d’Estaing, fyrrverandi
Frakklandsforseti, stýrir og á að
ljúka störfum seint á næsta ári. Þar
er meðal annars hugað að því hvern-
ig laga skuli stjórnarform ESB að
breyttum aðstæðum með fjölgun að-
ildarríkjanna.
„Þetta ferli mun hafa mikil áhrif á
það hvernig ESB verður í framtíð-
inni, hvort lýðræði í ESB verður
minna eða meira, hvort lítil ríki fá
minni eða meiri áhrif. Litlar þjóðir
óttast að ráðherraráðið treysti stöðu
sína á kostnað smáríkjanna með því
að stofnað verði fastaembætti for-
seta ráðsins,“ segir ráðherrann.
EES málamiðlun þjóðarinnar
Bondevik segir alla „alvarlega
þenkjandi“ stjórnmálaflokka hljóta
að ræða til hlítar afstöðuna til ESB
þegar þeir móti stefnu til langs tíma.
„Ég er ekki hér og nú að lýsa yfir
neinni breytingu á afstöðunni gagn-
vart ESB. Ég tel að samningurinn
um Evrópska efnahagssvæðið
(EES) hafi gagnast okkur vel. Hann
hefur verið málamiðlun þjóðarinnar.
Hann hefur veitt Norðmönnum að-
gang að innri markaði ESB án þess
að við höfum orðið þátttakendur í
nánari samruna ríkjanna í samband-
inu.“
Dagens Næringsliv segir að Lars
Sponheim, leiðtogi miðjuflokksins
Venstre og einn af ráðherrum sam-
steypustjórnar Bondeviks, hafi lengi
verið andstæðingur aðildar en hann
hafi nú sagt að hröð þróun mála í
Evrópusambandinu geri nauðsyn-
legt að meta afstöðuna til sambands-
ins að nýju.
Spáir ESB-at-
kvæðagreiðslu
fyrir 2010
Bondevik segir tengsl Noregs
við sambandið verða meðal mikil-
vægra kosningamála 2005
Bondevik
ABDULLAH Gul, forsætisráðherra
Tyrklands, sakaði leiðtoga Evrópu-
sambandsins um ósanngirni á fundi
þeirra í Kaupmannahöfn í gær, fyrir
að vilja ekki ákveða hvenær hefja
skyldi viðræður um ESB-aðild
Tyrkja, 66 milljóna manna músl-
imaþjóðar sem að stærstum hluta
býr strangt til tekið ekki í Evrópu.
Gul, sem vill að Tyrkir fái að hefja
aðildarviðræður strax á næsta ári,
brást reiður við er leiðtogar núver-
andi ESB-landanna fimmtán bjugg-
ust til að ganga frá aðildarsamning-
um við 10 önnur umsóknarríki, sem
öll lögðu seinna inn sínar aðildarum-
sóknir en Tyrkir; Kýpur, Möltu og
átta fyrrverandi austantjaldsríki.
Í drögum að lokaályktun leiðtoga-
fundarins, sem samkvæmt dag-
skránni átti að ljúka í gærkvöldi,
voru tyrknesk stjórnvöld hvött til að
hrinda í framkvæmd frekari umbót-
um á sviði mannréttinda og á efna-
hagskerfinu í landinu fyrir árslok
2004. Gangi það eftir „mun Evrópu-
sambandið hefja aðildarviðræður við
Tyrkland“ segir í ályktunardrögun-
um, en engin dagsetning tilgreind.
Tyrkneskir ráðamenn komu til
Kaupmannahafnar með þeim ein-
dregna ásetningi að fá dagsetningu á
upphaf viðræðna og lögðu mikla
áherzlu á að það yrði sem allra fyrst.
Tyrkir nutu dyggs stuðnings
Bandaríkjastjórnar við að þrýsta á
leiðtoga ESB um að verða við óskum
þeirra, en stjórnvöld í Washington
líta á Tyrkland sem lykilbandamann
í „stríðinu gegn hryðjuverkum“,
einkum og sér í lagi ef koma skyldi til
hernaðaríhlutunar í Írak.
Þrýstingi illa tekið
Gul ásakaði ESB um mismunun.
„Þetta þýðir að viðleitni okkar er
ekki metin að verðleikum og það
ríkja fordómar gagnvart okkur,“
hafði tyrkneska fréttastofan Anat-
olia eftir honum. Gul gagnrýndi Jac-
ques Chirac Frakklandsforseta sér-
staklega: „Það er Chirac sem er að
beita kúgunum. Mér þótti það mjög
miður þegar ég heyrði að hann hefði
sagt „Tyrkir eru að kúga okkur“.“
Silvio Berlusconi, forsætisráð-
herra Ítalíu, sagði að sá mikli þrýst-
ingur sem Tyrkir hefðu beitt ráða-
menn í ESB fyrir og á leiðtoga-
fundinum, þ.á m. með fulltingi
Bandaríkjaforseta, hefði frekar orð-
ið til að auka á efasemdir um að tíma-
bært væri að hefja aðildarviðræður
við Tyrki.
Þá greindu aðrir fulltrúar sam-
bandsins frá því að ýmsir fleiri fyr-
irvarar varðandi Tyrkland hefðu
komið upp á yfirborðið í viðræðum
leiðtoganna. Heyrzt hafði að Hol-
lendingar, Austurríkismenn, Danir,
Svíar og Finnar væru minnst hrifnir
af því að fá Tyrkland fljótlega inn í
sambandið. Bretar, Ítalir og Grikkir
eru því fylgjandi en Þjóðverjar og
Frakkar tvístígandi mitt á milli.
Anders Fogh Rasmussen, for-
sætisráðherra Danmerkur og gest-
gjafi á leiðtogafundinum, tjáði
fréttamönnum að stæðist Tyrkland
sett skilyrði um framfarir í mann-
réttinda- og efnahagsmálum fyrir
árslok 2004 gætu aðildarviðræður
hafizt „eins fljótt og auðið er“. Ber-
lusconi nefndi jafnvel janúar 2005.
Vonir höfðu staðið til að takast
myndi að ná sögulegum sættum um
sameiningu Kýpur í tengslum við
samninga um aðild eyjarinnar að
Evrópusambandinu. Þær vonir
brugðust. Frestur sem ESB hafði
gefið fulltrúum Kýpur-Tyrkja og
Kýpur-Grikkja til að undirrita mála-
miðlunarsamkomulag, sem Samein-
uðu þjóðirnar höfðu milligöngu um,
rann út síðdegis í gær. Gríska hluta
Kýpur, sem er eina alþjóðlega við-
urkennda ríkið á eynni, hafði verið
heitið inngöngu ef ekki skyldi takast
að ná samkomulagi um að báðir eyj-
arhlutarnir gengju sameiginlega í
sambandið.
3.400 milljarðar í styrki
Strax á fimmtudagskvöld, er
Kaupmannahafnarfundurinn hófst
með vinnukvöldverði leiðtoga núver-
andi og tilvonandi aðildarríkjanna,
var gengið frá samningum um að
varið yrði 40,4 milljörðum evra, and-
virði rúmlega 3.400 milljarða króna, í
styrki til uppbyggingar innviða og
atvinnulífs, ekki sízt landbúnaðar, í
nýju aðildarríkjunum fyrstu þrjú að-
ildarárin, 2004–2006.
Tyrkir ósáttir og
Kýpurdeilan óleyst
Tyrkneski for-
sætisráðherrann
sakar leiðtoga ESB
um ósanngirni
Kaupmannahöfn, Ankara. AP, AFP.
HUNDAAT eða „sahgwani“ er ævaforn íþrótt í Afgan-
istan en bönnuð í stjórnartíð Talibana. Nú hefur hún
verið vakin aftur til lífsins eins og þessi grimmilegu
átök sýna. Fóru þau fram í gær í Arghendab, skammt
frá borginni Kandahar. Maðurinn næst hundunum
dæmdi keppnina en ekki fylgdi sögunni hvor sigraði.
AP
Hundaat í Afganistan