Morgunblaðið - 08.01.2003, Blaðsíða 23

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. JANÚAR 2003 23
VÍNARTÓNLEIKAR Sin-fóníuhljómsveitar Íslandseru meðal vinsælustutónleika ársins, og að
þessu sinni verða tónleikarnir
fernir, þeir fyrstu í Háskólabíói í
kvöld kl. 19.30, þá annað kvöld og
föstudagskvöld á sama tíma, og
þeir fjórðu á laugardag kl. 17.
Uppselt er á alla tónleikana nema
föstudagstónleikana, – á þá eru
ennþá til örfáir miðar. Það er góð-
kunningi Sinfóníuhljómsveit-
arinnar, Peter Guth sem stjórnar,
en hann hefur margoft komið hing-
að til lands til að stjórna Vínartón-
leikum. Sagt hefur verið um Peter
Guth að hann sé verndari og einn
helsti boðberi hinnar sönnu Vín-
artónlistar og í tónlistartímaritinu
Grammophone birtist grein um
hann árið 1999 þar sem sagt var að
Guth væri án efa einn mesti
„Strauss-stílisti“ dagsins í dag.
Hann þekkir Vínartónlistina inn og
út; var lengi fyrsti konsertmeistari
Útvarpshljómsveitarinnar í Vín og
fiðluleikari Vínartríósins.
Það ríkir jafnan nokkur spenna
og forvitni um það hvaða söngvari
syngur á Vínartónleikum Sinfón-
íuhljómsveitarinnar, og í ár verður
það nýútskrifaður óperusöngvari,
Garðar Thór Cortes, sem lauk
prófum í sumar frá óperudeild
Konunglegu tónlistarakademíunn-
ar í London. „Ég ætla að syngja
tvær aríur úr óperettunni Maritzu
greifafrú eftir Emmerich Kálmán,
Dein ist mein ganzes Herz úr
Brosandi landi eftir Lehár og svo
aríu úr Gleðistríðinu eftir Jóhann
Strauss.“ Það hefur vakið athygli
hvað Garðar Thór er fjölhæfur í
söngnum, og hversu ólík verkefni
hann hefur fengist við. Nú um jólin
söng hann til allrar Evrópu í Jóla-
óratoríu Johns Speight, þegar
henni var útvarpað úr Hallgríms-
kirkju á vegum Ríkisútvarpsins; –
hann söng í Heilögum Nikulási eft-
ir Benjamin Britten í desember, og
svo hefur hann sungið dægurlög
og söngleikjamúsík, ljóðasöng og
óperutónlist. „Það er allt opið með
hvað ég tek mér fyrir hendur nú
þegar ég er búinn í námi, – en ég
er menntaður í óperutónlist og hún
er efst á listanum,“ segir Garðar
Thór. „Ég er með umboðsmenn
úti, – maður lætur þá vinna fyrir
sig, og svo sé ég bara til hvað ger-
ist.“
Garðar Thór segist hafa haft
nóg að gera frá því hann kom heim
í sumar, og eins og íslenskra
söngvara er háttur, syngur hann
jafnt í brúðkaupum og jarðarförum
sem á stórum tónleikum. „Ég vil
alltaf vera heima, en tækifærin hér
eru takmörkuð. Ef ég væri svo
lánsamur að geta farið út til að
vinna við óperu, myndi ég gera
það.“
Garðar Thór segir óperutónlist-
ina standa sér næst af öllu því sem
hann syngur, en segir engu að síð-
ur gaman að takast á við alla þá
tónlist sem hann getur sungið vel.
Hefur gert kastaníetturnar
að einleikshljóðfæri
En Garðar Thór Cortes verður
ekki einn í sviðsljósinu á Vínartón-
leikunum, því hingað kemur einnig
Lucero Tena, sem leikur á kast-
aníettur. Sagt er að enginn hafi
náð jafn langt í listinni að leika á
kastaníettur og Tena, en hún hefur
fært þessa þjóðlegu list Spánverja
inn í marga helstu tónleikasali
heims. Tena hefur skapað sinn eig-
in stíl og hefur tekist að ná kast-
aníettunum úr undirleikshlutverki
spænskra dansa og gert úr þeim
einleikshljóðfæri. Árið 1980 kom
hún fram með Sinfóníuhljómsveit
Lundúna undir stjórn Andrews
Davis þar sem hún frumflutti
fyrsta einleikskonsertinn fyrir
kastaníettur, Þrjár smásögur eftir
Leonardo Balada. Í kjölfarið hafa
fleiri verk verið samin fyrir hana
og kastaníetturnar. Kastaníettur
hafa verið þekktar á Spáni allt frá
miðöldum en talið er að þær hafi
borist þangað með Fönikíu-
mönnum, sem bjuggu þar sem nú
er Líbanon.
Kastaníettur eru gerðar úr
tveimur skeljum sem eru eins til
tveggja tommu breiðar og skornar
út í við, hnetu, rósavið eða fílabein.
Kastaníettunum er smeygt uppá
þumal eða vísifingur þannig að
önnur skelin liggur í ljófanum en
hin ofaná með örlitlu bili á milli og
leika fingurnir á þá skel þannig að
hljóð myndast þegar holar skelj-
arnar skella saman. Með því að
nota fingurna hvern á fætur öðrum
er hægt að ná mismunandi tónum
úr kastaníettunum og hægt að
leika nóturnar mjög hratt. Þetta er
í fyrsta sinn sem kastaníettur eru
einleikshljóðfæri með Sinfóníu-
hljómsveit Íslands.
Kastaníettur ein-
leikshljóðfæri á
Vínartónleikum
Morgunblaðið/Sverrir
Garðar Thór Cortes syngur aríur eftir þrjá meistara Vínartónlistarinnar, Lehár, Kálmán og Jóhann Strauss.
Lucero Tena frá Spáni leikur einleik á kastaníettur á Vínartónleikum Sin-
fóníuhljómsveitar Íslands. Hún hefur skapað sinn eigin stíl við leikinn.
FYRSTU djasstónleikar árs-
ins voru haldnir af Jazzhátíð
Reykjavíkur í samvinnu við
Kaffi Reykjavík laugardags-
kvöldið síðasta. Þar léku tveir
bandarískir djassleikarar, David
Zoffer píanisti og Adam Larr-
abee gítaristi, sem báðir eru
músíkprófessorar í Boston. Þeir
hafa lengi leikið saman og meira
að segja einu sinni áður á Ís-
landi; það var á Sólon Íslandus í
ársbyrjun 2000 – og sló Zoffer
þá sem nú gamla góða Stein-
wayflygil Heita pottsins, er Sig-
urður Kristinsson píanóstillari
heldur gangandi og er nú í
umsjá djassklúbbsins Múlans, en
klúbburinn hefur illu heilli legið
í dvala síðan í vor.
Zoffer og Larrabee eiga nokk-
uð ólíkan bakgrunn þótt vel nái
þeir saman. Zoffer telur píanista
á borð við Erroll Garner og
Gene Harris í hópi fyrstu áhrifa-
valda sinna en Larrabee varð
fyrir áhrifum af Pat Metheny,
John Abercrombie og ECM tón-
listinni.
Þeir félagar hófu leikinn á
ópus Larrabee, Never Even,
sem var nær grúvi Gene Harris
en ljóði ECM. Það lag kom út á
átta laga diski, Courage in Clos-
ness, sem var gefinn út af þeim
félögum með undirtitlinum: Ice-
landi 2000 Limited print, um það
leyti er þeir komu hér fyrst.
Öll lögin sem þeir félagar léku
á Kaffi Reykjavík voru eftir þá
sjálfa utan þrjú. Greina mátti
tangó með örlitlum þýskum kab-
arettslettum í Seasonal Beards
Larrabee og ECM tilfinningum í
verkum hans, Escape Artists og
Courage in Closness, en þar var
Zoffer gítarleikaranum jarð-
bundnari. Píanistinn hætti sér
meira að segja í gin Garners
með því að leika ópus hans frá
1944, In The Beginnin – tæknin
var fín en Garner fjarri; ég held
að engir nema Ahmad Jamal og
Red Garland hafi getað höndlað
Garner þótt bæði Sheraing og
Guðmundur Ingólfs hafi farið á
kostum í að stæla hann. Hin lög-
in sem ekki voru frumsamin
voru ragtæmhúsgangur Scott
Joplins, Solace, sem var
skemmtilega leikinn með dá-
litlum djasskafla og falleg hug-
leiðing Zoffers um næturljóð eft-
ir Chopin. Verk Zoffers, Here
Comes The Spider, var
skemmtileg frásagnartónlist
með garnerískum slettum og í
blúsópusi hans, For JMZ, sýndi
hann sem oftar að ,,hann getur
leikið með báðum höndum,“ eins
og Jón Múli sagði um Steina
Steingríms. Larrabee var
skemmtilega afslappaður í sóló
sínum. Fimmtán ópusar voru á
efnisskránni fyrir utan aukalagið
Peysuveður sem Zoffer kynnti á
íslensku og skal að lokum
minnst á ópus Zoffers, Need
You So, og mátti þar heyra hug-
hrif úr millikafla Kvikinda næt-
urinnar eftir Ellington. Kannski
var þarna á ferðinni dramatísk
saga eins og í Here Comes The
Spider.
Zoffer og Larrabee eru
skemmtilega samspilaðir og þótt
tónlist þeirra sæti engum tíð-
indum var gaman að heyra hana
í janúarblíðunni íslensku.
Mjúkt samspil
DJASS
Kaffi Reykjavík
David Zoffer píanó og Adam Larrabee
gítar. Laugardagskvöldið 5.1. 2003.
ZOFFER/LARRABEE
Vernharður Linnet
HAFINN er undirbúningur að
tónleikahaldi Salarins fyrir tón-
leikaárið 2003–2004 og býður
Fræðslu- og menningarsvið Kópa-
vogs tónlistarfólki enn á ný að
sækja um þátttöku í Tíbrá, tón-
leikaröð Salarins.
Hugmyndir að efnisskrá
Óskað er eftir umsóknum um
tónleikahald í Tíbrá fyrir starfs-
árið 2003–2004, frá september til
maí, og skulu þær hafa borist til
Fræðslu- og menningarsviðs,
Fannborg 2, Kópavogi, fyrir 10.
janúar 2003 eða með tölvupósti til
ritara; sigurbjorg@kopavogur.is,
ásamt upplýsingum um flytjendur,
kjörtíma viðkomandi tónleika og
hugmyndum að efnisskrá. Valið er
úr aðsendum umsóknum og öllum
svarað að vali loknu.
Umsóknir um tónleika
ÆFINGAR eru hafnar á nýju íslensku verki, Rauða
spjaldinu eftir Kjartan Ragnarsson og Sigríði Margréti
Guðmundsdóttur, í Þjóðleikhúsinu.
Rauða spjaldið fjallar um vináttu og fóstbræðra-
samband tveggja bræðra, Halls og Friðriks. Báðir hafa
verið atvinnumenn í fótbolta. Sá eldri, Hallur, er dott-
inn út úr knattspyrnu fyrir 10 árum vegna meiðsla og
drykkjuskapar, sá yngri, Friðrik, er einn hæstlaunaði
atvinnufótboltamaður Íslendinga og leikur hjá Herthu
Berlin. Um er að ræða spennuleikrit um knattspyrnu-
kappa, sjónvarpsstjörnur og lífið á bak við glansmyndir
fjölmiðlanna.
Leikendur eru Hilmir Snær Guðnason, Rúnar Freyr
Gíslason, Elva Ósk Ólafsdóttir, Inga María Valdimars-
dóttir, Nanna Kristín Magnúsdóttir og Lilja Guðrún
Þorvaldsdóttir.
Lýsingu hannar Björn Bergsteinn Guðmundsson,
leikmynd er eftir Axel Hallkel og leikstjóri er Kjartan
Ragnarsson.
Leikritið verður frumsýnt í mars á Stóra sviðinu.
Morgunblaðið/Þorkell
Kjartan Ragnarsson, höfundur og leikstjóri, stjórnar fyrsta samlestri á Rauða spjaldinu í Þjóðleikhúsinu.
Æfingar hafnar á Rauða spjaldinu