Morgunblaðið - 08.01.2003, Blaðsíða 30

MINNINGAR
30 MIÐVIKUDAGUR 8. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Herbjörn Björg-vinsson fæddist
19. nóvember 1917 á
Hlíðarenda í Breið-
dal og ólst þar upp.
Hann var einn af 10
börnum hjónanna
Sigurbjargar Er-
lendsdóttur frá
Hvammi í Fáskrúðs-
firði og Björgvins
Jónassonar frá Stuðl-
um í Reyðarfirði,
ábúenda á Hlíðar-
enda. Björgvin var í
heimssiglingum á
norskum skipum átta
ár áður en hann kvæntist Sigur-
björgu og hóf búskap á Hlíðar-
enda. Byggði þar fyrsta stein-
steypuhús á Austurlandi að
evrópskri fyrirmynd. Börn þeirra
hjóna voru: Gísli Friðjón, kvæntur
Sigurbjörgu Snjólfsdóttur frá
Veturhúsum í Hamarsfirði, lengst
af bóndi í Þrastahlíð í Breiðdal.
Jóhanna Petra, gift Páli Lárus-
syni. Bjuggu á Gilsá skamma hríð.
Slitu samvistir og flutti Petra þá
aftur á Hlíðarenda og síðar í
Fellsás í Breiðdal. Rósa, giftist
Sigurði Sigurðssyni frá Dverga-
steini. Þau bjuggu á Sunnuholti
við Seyðisfjörð.
Ragnar, kvæntur
Elínu Bjarnadóttur
frá Dísastaðaseli í
Breiðdal. Lengst af
bóndi í Víkurgerði í
Fáskrúðsfirði. Helgi
og Sigþór dóu ungir.
Herbjörn, fyrrum
bóndi Hlíðarenda.
Gunnar, verkstjóri
ÍAV á Keflavíkur-
flugvelli. Guðlaugur,
vélgæslumaður
Borgarfirði eystra,
kvæntur Laufeyju
Þorleifsdóttur. Er-
lendur, bóndi Fellsási Breiðdal,
kvæntur Fribjörgu Midjord frá
Færeyjum. Af þeim systkinum lifa
nú aðeins þeir Guðlaugur og Er-
lendur.
Herbjörn ólst upp á Hlíðarenda
og var bóndi þar framan af ævi.
Hann stundaði nám við Eiðaskóla.
Varð ein þriggja er fyrstir fengu
ökuréttindi og eignuðust bíl í
Breiðdal. Hann var starfsmaður
Vegagerðarinnar eftir að hann
brá búi.
Útför Herbjörns fór fram frá
Eydalakirkju 30. desember. Hann
hvílir í Eydalakirkjugarði.
Varla er hægt að hugsa sér betri
tíma til brottfarar frá þrautum jarð-
lífsins en jólanótt meðan hinn kristni
heimur sameinast í velvild og kær-
leika. Stundaglas jarðlífs Herbjörns
móðurbróður míns rann þá út, og
hvíldin eilífa tók við. Efalaust kær-
komin fyrir sjúkan og aldurhniginn
mann, sem finnur þrek sitt og kraft
dvína, og skynjar hæfni sína til
sjálfsbjargar þverra því meir er ald-
ur færist yfir. Að verða æ meir upp
á aðra kominn var nokkuð sem
Bjössa frænda, eins og við frænd-
systkinin kölluðum hann, hugnaðist
síst af öllu. Hann vildi ekki vera
neinum byrði. Ekki skulda neinum
neitt, hvorki fé né greiða. Hann
horfði raunsær til endalokanna. Síð-
ast þegar okkar fundum bar saman
orðaði hann það að hann ætti ekki
eftir að flytja aftur til dvalar í Breið-
dal. „Ekki fyrr en ég verð dauður,“
og sagði að slíkt gæti nú gerst fyrr
en seinna, og væri það gömlum og
slitnum manni góð lausn, þegar
dagsverki lífsins væri lokið.
Herbjörn fæddist á Hlíðarenda,
og ólst þar upp, en við fráfall föður
síns stóð hann fyrir búi ásamt systk-
inum sínum og móður. Seinna fékk
hann hálfan Hlíðarendann til ábúð-
ar, en Gísli bróðir hans hinn hlutann,
og skírði síðar Þrastahlíð. Árið 1948
flutti móðir mín fráskilin og snauð,
með fjóra unga stráka, að Hlíðar-
enda á heimili ömmu og þeirra
bræðra sinna. Eftir það voru 15
manns í heimili þar. Þá var öld
handverkfæra enn í sveitum. Ekki
rafmagn á bænum eða sími. Ein-
yrkjabúskapurinn var strit og eft-
irtekjan rýr.
Það kom í minn hlut að aðstoða
frænda eftir getu, einkum við hey-
skap og vorverk eftir að dráttarvél
kom á bæinn. Þá kynntist ég honum
betur. Hann gat verið viðskotaillur
og hrjúfur, ef honum fannst sér eða
sínum misboðið, en bak við þann
skráp leyndist feimin, hlý og leitandi
gæðasál. Börn og dýr hændust að
honum, slíkt segir meira en mörg
hástemmd lofsyrði.
Hann fyrirleit sýndarmenn. Vertu
trúr yfir litlu, stendur í helgri bók.
Sú var lífsskoðun Bjössa frænda.
Einstök natni við umhirðu alls,
hvort sem voru skepnur eða dauðir
hlutir. Trúmennska í starfi bar því
vitni. Vildi innleiða framfarir. Hann
átti hlut að stuttri tilvist eins af
fyrstu bílum sveitarinnar. Hann dáði
líkamlegt og andlegt atgervi. Las
góðar bækur. Taldi Jesse Owens,
fimmfaldan ólympíuverðlaunahafa
Berlínarleikanna, mestan íþrótta-
manna. Dáði Vilhjálm Einarsson
þrístökkvara. Einlægur aðdáandi
Knattspyrnufélags ÍA. Í stjórnmál-
um var Jósep Stalín hans maður.
Var ekki gjarn á að gefa eftir skoð-
anir sínar, ef þau mál voru rædd.
Fullsaddur af búskaparbasli seldi
hann óðal feðranna, flutti á mölina.
Byggði sér reisulegt hús á Breið-
dalsvík. Vann síðan lengst af við
vegagerð og almenna verkamanna-
vinnu. Bjó einn, en leigði fólki her-
bergi. Safnaði fágætum steinum og
átti margt góðra gripa af landi og
líka úr hafdjúpum. Allt frá Barents-
hafi suður til stranda Ameríku og
víðar að.
Útþráin blundaði stöðugt í honum
eins og fleirum í okkar ætt. Hans
draumar rættust bara ekki. Þó
sigldi hann einu sinni í sölutúr með
fisk til Þýskalands í boði Pálma syst-
ursonar síns. Ólýsanleg upplifun, að
stíga fótum á erlenda grund í fyrsta
sinn.
Hann fylgdist grannt með hvert
okkur systursynina bar á sjó og
landi. Þegar ég var við störf á haf-
svæðum við Kanada skrifaði ég hon-
um stuttar frásagnir og sendi mynd-
ir, einkum frá Nýfundnalandi og
Nova Scotia. Hann lifði sig inn í
þessar ófullkomnu frásagnir. Þurfti
margs að spyrja um lönd og lýð, og
samskipti við sæfarendur framandi
þjóða.
Hann var afburða skytta. Átti
sömu haglabyssuna í hálfa öld. Fyrir
því vopni hefur gegnum tíðina fallið
ótölulegur fjöldi fugla, einkum
rjúpna. Hann og bræður hans skutu
aldrei fugl á sunnudegi eða rúm-
helgum dögum. Sögðu fuglinn eiga
sinn hvíldardag í vikunni eins og
mannfólkið. Voru þó fengsælli flest-
um er nýttu helst helga daga til
fugladráps. Honum þótti gaman að
lyfta glasi í góðra vina hópi, og gleðj-
ast með glöðum. Var samt hófsmað-
ur. Vildi fremur veita en þiggja.
Flutti fyrir nokkrum misserum á
Dvalarheimilið Helgafell á Djúpa-
vogi. Átti þar gott ævikvöld. Bar
starfsfólki og vistmönnum vel sög-
una. Sagði gott að búa þar. Þar gat
hann sinnt gömlu áhugamáli, Lomb-
erspili. Fyrr á síðustu öld var
Lomber mikið spilaður á SA-landi,
einkum á vetrum. Fóru menn þá oft
langar leiðir til að reyna sig við
fræga spilamenn. Var jafnvel setið
við sólarhringum saman og lítið sof-
ið. Yfirleitt spilað um lágar fjárhæð-
ir. Endurvöktu þeir félagar á Helga-
felli Lomberspilið og vildu bjarga
því frá gleymsku.
Á jólaföstu veiktist frændi. Var
fluttur á Neskaupstað til aðhlynn-
ingar. Þegar morgnaði á jóladag var
hann allur. Blessuð sé minning hans.
Ég og fjölskylda mín kveðjum góðan
dreng. Bernskuárin mín með stór-
fjölskyldunni á Hlíðarenda eru í
bjartri endurminningu. Þú reyndist
mér „stráknum“ alla tíð vel. Hvíldu í
friði.
Stefán Lárus Pálsson.
HERBJÖRN
BJÖRGVINSSON
✝ Hreinn SnævarHjartarson fædd-
ist í Keflavík á Suð-
urnesjum 20. nóvem-
ber 1935. Hann lést á
Landspítalanum við
Hringbraut föstu-
daginn 3. janúar síð-
astliðinn. Foreldrar
hans voru Hjörtur
Cýrusson, f. 26.7.
1891, d. 3.5. 1971, og
Sigurrós Hansdóttir,
f. 30.4. 1898, d. 11.12.
1970. Hreinn var
yngstur tíu systkina
en þau eru: Baldur, f.
1910, d. 1981, Guðrún, f. 1916,
Guðbjörg, f. 1917, d. 1994, Hans-
ína Sigurbjörg, f. 1919, Hörður, f.
1922, Sigrún, f. 1923, Cýrus, f.
1927, d. 1998, Sigurhans Víglund-
ur, f. 1929, d. 1980, og Hjördís
Alda, f. 1934.
Hinn 25. október
1964 kvæntist
Hreinn Önnu Krist-
ínu Hafsteinsdóttur,
f. 7.5. 1939, d 12.12.
1996. Börn þeirra
eru : Arna, f. 14.1.
1965, Snævar, f.
16.11. 1966, og stjúp-
sonur Vilhjálmur
Thomas, f. 9.12.
1959. Barnabörnin
eru sjö.
Sambýliskona
Hreins er Sólbjört
Kristjánsdóttir, f.
9.12. 1940.
Hreinn starfaði lengst af sem
járnsmiður en síðustu fimmtán ár-
in starfaði hann hjá Gúmmíbáta-
þjónustunni.
Útför Hreins verður gerð frá
Fossvogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Að lokum eftir langan, þungan dag,
er leið þín öll. Þú sest á stein við veginn,
og horfir skyggnum augum yfir sviðið,
eitt andartak.
Og þú munt minnast þess,
að eitt sinn, eitt sinn, endur fyrir löngu
lagðir þú upp frá þessum sama stað.
(Steinn Steinarr.)
Að morgni 3. janúar sl. kvaddi
Hreinn Hjartarson þennan heim eft-
ir harða baráttu við illvígan sjúk-
dóm. Mig langar með nokkrum fá-
tæklegum orðum að minnast hans.
Ég kynntist Hreina, eins og hans
nánustu kölluðu hann gjarnan, þeg-
ar leiðir hans og systur minnar, Sól-
bjartar, lágu saman fyrir nokkrum
árum, þá bæði búin að horfa á eftir
ástvinum sínum yfir móðuna miklu.
Kynnin urðu til þess að fljótlega
urðu þau óaðskiljanleg. Þau hófu
sambúð í Hólmgarði 26 í Reykjavík.
Þar sameinuðust tvær fjölskyldur,
börn þeirra beggja eins og alla tíð
hefði verið um eina fjölskyldu að
ræða. Það er eins og forsjónin hafi
alla tíð ætlað þeim þessi yndislegu
ár sem þau áttu saman. Ég kunni
strax vel við Hrein, hann tók mér og
minni fjölskyldu eins og við hefðum
verið tengd alla tíð. Hreinn var sí-
fellt að sýsla eitthvað. Ef hann var
ekki að ferðast og skoða heiminn
með Sólu, en þau fóru margar ferðir
utan á þessum árum auk þess að
skoða landið, þá var hann að smíða
eða dytta að heimilinu, elda mat,
hafði alltaf eitthvað fyrir stafni.
Hreinn var einlægur, glettinn og
gáskafullur. Já, það var gott að
sækja hann heim. Mér þótti ómet-
anlegt hvað Hreinn var sterkt
tengdur sínu skyldfólki, alltaf í sam-
bandi, eitthvað sem er vandfundið í
dag. Ég minnist þess þegar þau Sóla
og Hreinn komu síðastliðið sumar úr
nokkurra vikna sumarfríi, að strax
morguninn eftir að þau komu vildi
Hreinn fara í bakarí og koma í
morgunkaffi til mín. Þetta þótti mér
vænt um. Fjölskyldan mín og ég vor-
um svo heppin að eiga margar
skemmtilegar stundir með Hreini og
Sólu. Þá var fótboltinn gjarnan
ræddur og þar var sko Hreinn öllum
hnútum kunnugur, enda gamall
Valsari á ferð sem sjálfur spilaði fót-
bolta á sínum yngri árum. Upphóf-
ust þá gjarnan sendingar eða at-
hugasemdir milli Valsaranna í
fjölskyldunni, þ.e. Hreins og dóttur
minnar, Kristínar Ýrar, og skipti þá
kynslóðabilið engu máli. Utanfótar-
skot og tæklingar og margt fleira,
þar fór ákafur íþróttaunnandi og
góður leiðbeinandi enda af áralangri
þekkingu að taka. Kristín Ýr þakkar
þér, Hreinn minn, allar góðar
ábendingar, athugasemdir og stuðn-
inginn. Bestu þakkir fyrir þau ynd-
islegu ár sem þú gafst henni systur
minni, börnunum hennar og okkur
hinum í fjölskyldunni. Ég geymi í
minningunni allar skemmtilegu
stundirnar sem við áttum saman,
megi Guð geyma þig.
Elsku Sóla systir, ég bið þér og
þínum, börnum Hreins og fjöl-
skyldu, ættingjum og vinum bless-
unar Guðs í framtíðinni, megi hann
styrkja ykkur í sorginni.
Helga Kristjánsdóttir.
Fyrstu minningarnar um Hrein
frænda eru frá því að hann og Anna
komu ásamt börnum í heimsókn til
foreldra minna í Sólheimana. Þessar
heimsóknir voru nokkuð tíðar og
urðu tíðari eftir að börn þeirra urðu
stálpuð og komu þau þá bara tvö. Í
þessum heimsóknum sveif yfir vötn-
unum létt andrúmsloft, enda komnir
tveir, að öðrum ólöstuðum, mestu
húmoristar Cýrusar-ættarinnar, þar
sem þeir voru Hreinn og faðir minn.
Báðir höfðu menn þessir afar góða
hæfileika til að sjá hinar spaugilegu
hliðar mannlífsins og áttu til að hitta
á alveg óborganlegar hnyttnar at-
hugasemdir og það oft um hin
smæstu atriði. Til marks um létta
lund Hreins þá heimsótti ég hann á
Borgarspítalann í haust þar sem
hann var fársjúkur og hafði mikið
látið á sjá. Hann fór að útlista fyrir
mér þær aðgerðir sem búið var að
framkvæma á honum en þær gengu
út á að ýmislegt hafði verið fjarlægt
af líffærum að hluta eða öllu. Þegar
þeirri upptalningu lauk sagði hann:
„Eins og þú sérð þá er ég bara hálf-
ur maður eftir.“
Eftir því sem árin liðu og maður
varð sjálfur þroskaðri þá fór það
ekki framhjá manni að samband
þeirra Önnu og Hreins var með ein-
dæmum kærleiksríkt. Því var það
mikið áfall fyrir Hrein að missa hana
Önnu sína árið 1996, en hún dó fyrir
aldur fram aðeins 57 ára. Hreinn
tjáði mér að Anna hefði hvatt hann
til að finna sér annan lífsförunaut að
sér genginni, hún vissi sem var að
það myndi aldrei henta Hreini hið
hefðbundna hlutverk ekkilsins, enda
Hreinn mikil félagsvera. Það leið
enda ekki langur tími er Hreinn
hafði fundið sér aðra yndislega konu
en það var hún Sóla sem undanfarið
ár hefur staðið sem klettur við hlið
Hreins í öllum hans veikindum.
Segja má að Hreinn hafi verið
töluverður áhrifavaldur í mínu lífi.
En fyrir rúmum áratug sá hann til
þess að Ásgeir stórvinur hans útveg-
aði mér vinnu á vinnustað sínum
sem var Gúmmíbátaþjónustan í
Reykjavík. Þar með skóp hann mér
þann starfsfarveg sem ég starfa enn
við. Í ein sjö ár vorum við Hreinn því
vinnufélagar og þar kynntist ég
Hreini enn betur og sá hversu ótrú-
lega ósérhlífinn hann var. Ennfrem-
ur styrktist mín skoðun á Hreini að
hann væri eins og öll hans systkini,
mikill jafnréttismaður í víðustum
skilningi þess orðs.
Ég varð einnig þeirrar gæfu að-
njótandi að kynnast Hreini mun bet-
ur en ella en það var í gegnum sam-
eiginlegt áhugamál okkar feðga og
hans, það er bridds-spilamennsku.
Þeir bræður voru töluvert ólíkir spil-
arar, á meðan faðir minn spilaði svo-
kallaða öryggisspilamennsku var
Hreinn alltaf að leita leiða til að ná
því mesta út úr spilunum og tók því
oft drjúga áhættu sem oftar en ekki
skilaði árangri. Með því að tileinka
mér það besta í fari þeirra bræðra í
spilamennskunni held ég að mér hafi
lánast að verða þokkalegur bridds-
spilari fyrir vikið.
Hreinn var Valsari í húð og hár
enda spilaði hann með Val á sínum
yngri árum bæði sem knattspyrnu-
maður og einnig eitthvað sem hand-
boltamaður. Þó svo að Hreinn væri
mikill Valsari þá hafði hann einn eig-
inleika sem aðrir íþróttaáhugamenn
mættu taka sér til eftirbreytni en
það var að hann var alltaf heiðarleg-
ur í afstöðu sinni gagnvart gengi
síns liðs, aðeins ef menn gerðu sitt
besta, því það er jú ekki alltaf hægt
að vinna.
Ég votta Örnu, Snævari, Vilhjálmi
og barnabörnum og Sólu og börnum
mínar dýpstu samúðarkveðjur og
vona að þau megi finna innri styrk
hvert hjá öðru í sorg sinni.
Far heill, minn kæri vin og
frændi.
Hjörtur Cýrusson.
Í dag verður til grafar borinn
Hreinn Hjartarson, móðurbróðir
okkar. Hreinn var yngstur tíu systk-
ina og næstur móður okkar í aldri.
Þetta var samheldinn hópur og fjöl-
skylduböndin voru sterk. Við erum
því svo lánsöm að hafa fengið tæki-
færi til að umgangast og kynnast
fjölda ættingja allt frá æsku okkar
og fram á þennan dag. Þau kynni
hafa auðgað okkur og mótað. Á
stundum sem þessari verður okkur
hugsað til baka og minningarnar
leita á hugann. Við minnumst þess
frá æsku okkar hvað mamma var
hreykin af Hreini bróður sínum eins
og reyndar öllum systkinum sínum.
Hreinn var mikill áhugamaður um
knattspyrnu. Hann og fjölskyldan
öll voru Valsarar af lífi og sál. Við
minnumst þess einnig hvað Hreinn
var stoltur af knattspyrnugetu
Snævars, sonar síns, upp alla flokka
Vals.
Hreinn var góður bridge-spilari
og hafði ánægju af spilamennsku.
Hann tók þátt í bridgekeppnum hjá
Húnvetningafélaginu og víðar um
margra ára skeið. Það voru
skemmtilegir tímar þegar Hreinn,
Cýrus og fleiri góðir spilamenn tóku
í spil heima hjá okkur á jólum eða
við önnur tækifæri. Það var svo ekki
verra að fá að vera með og læra af
þeim bræðrum.
Elsku Sóla, Arna, Snævar, Villi og
fjölskyldur. Guð veri með ykkur í
sorg ykkar og veiti þann styrk sem
hann einn getur fært á slíkum tím-
um.
Sigurrós, Guðbrandur,
Þröstur og fjölskyldur.
Mig langar að minnast vinar míns,
Hreins Hjartarsonar, sem fallinn er
frá eftir stutt en erfið veikindi.
Við Hreinn hittumst fyrst ungir
drengir hjá knattspyrnufélaginu Val
við æfingar á Egilsgötuvellinum.
Völlurinn var lagður rauðamöl og
fengu margir slæm sár við byltur á
vellinum en gleymdu þeim fljótt í
ákafa leiksins. Síðar hófust æfingar
á Hlíðarenda og voru aðstæður þar
til sóma. Hreinn varð fljótt mjög
góður knattspyrnumaður, sterkur
og fljótur. Undirritaður var seinni í
svifum en hafði gaman af leiknum.
Við Hreinn fórum með 2. flokki til
Þýskalands árið 1954 og var sú ferð
lengi í minnum höfð. Hreinn hætti
knattspyrnu alltof fljótt en þjálfaði
ungmenni hjá félaginu um tíma og
var sannur Valsmaður. Við Hreinn
fórum oft á knattspyrnuleiki saman
og höfðum mikla ánægju af.
Hreinn starfaði við logsuðu og
járnsmíðar lengst af og vann mikið.
Við stofnuðum báðir fjölskyldur og
hittumst þá af og til, eins og gengur.
Árið 1987 hóf Hreinn störf hjá okkur
við Gúmmíbátaþjónustuna í Reykja-
vík. Hann reyndist góður starfsmað-
ur. Hans létta lund smitaði út frá sér
og öllum leið vel í návist hans. Hinn
1. júní síðastliðinn var fyrirtækið
selt og hættum við báðir störfum,
enda komnir á aldur.
Fallinn er frá góður drengur. Nú
á kveðjustund þökkum við Hreini
fyrir góð störf og vináttu og sendum
Sólu, börnum hans og öðrum að-
standendum hlýjar samúðarkveðjur.
Ásgeir og fjölskylda.
HREINN SNÆVAR
HJARTARSON