Morgunblaðið - 13.02.2003, Blaðsíða 30

MINNINGAR
30 FIMMTUDAGUR 13. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
H
vers vegna er þjálf-
aður stjórn-
málaleiðtogi eins
og Tony Blair í
Bretlandi nú kom-
inn í þá stöðu að fylgið hrynur af
honum og æstir andstæðingar
hans saka hann um að vera í senn
kjölturakki Bush og blóðþyrst
skepna? Blair hefur ekki verið
sakaður um að skorta pólitískt
nef og varla er hann búinn að
týna því, það sæist þá á myndum.
En skýringin er einföld. Ráð-
herrann er sannfærður um að al-
menningur hafi rangt fyrir sér í
Íraksmálunum og leiðtogum beri
að fylgja eigin sannfæringu, ekki
elta heldur
leiða, jafnvel
þótt meiri-
hlutinn streit-
ist á móti. Og
stundum þurfi
að toga.
„Sá sem hefur séð börn tætt í
sundur með vélbyssuskothríð veit
að stríð ætti aldrei að vera annað
en síðasta úrræðið,“ segir banda-
ríski fréttaskýrandinn Nicholas
D. Kristof réttilega í grein fyrir
skömmu. Enginn vandi er jafn-
mikill fyrir stjórnmálaleiðtoga og
sá að ákveða hvort beita beri
vopnavaldi, vitandi að saklaust
fólki deyi. Það gerir enginn sið-
aður leiðtogi án þess að líða sál-
arkvalir, hversu borginmann-
legur sem hann reynir að vera út
á við.
Sé fólk búið að taka þá afstöðu
að undir engum kringumstæðum
sé réttlætanlegt að beita vopnum
er í raun óþarfi að ræða málin
eitthvað frekar. Þá leggja menn
niður heri sína á morgun – en þá
er síðasta úrræðið líka horfið.
Aldrei verður hægt að verjast eða
koma öðrum til hjálpar með
vopnavaldi, aðeins hægt að
harma ef ofbeldisseggir fara sínu
fram.
Andstæðingar Bush og Blair
segja að málið snúist aðeins um
olíu. En ef svo er hvers vegna
hætta mennirnir þá ekki einfald-
lega að amast við Saddam Huss-
ein sem vill ólmur fá að selja þeim
sína olíu en fær það ekki? Myndu
tvö vestræn lýðræðisríki komast
upp með að hernema Írak, ræna
olíunni og láta þjóðina fara á ver-
gang? Auðvitað ekki, þau yrðu að
kaupa hana á markaðsverði.
Það gerir málið brýnna en ella
að Írak skuli vera á helsta olíu-
lindasvæði heims. Reiknað hefur
verið út að Saddam gæti, ef hann
kæmist yfir kjarnorkusprengju,
hótað að varpa henni á mikilvæg-
ustu olíulindir Sádi-Araba í aust-
urhluta landsins, svæðið yrði
geislavirkt og 90% olíufram-
leiðslu landsins yrðu úr sögunni
næstu þúsund árin. Þetta yrði
gíslataka sem tekið yrði eftir.
Vesturlandamenn hafa af skamm-
sýni gert olíuna að líftaug sem er
alltaf í mikilli hættu og ef taugin
brysti gæti niðurstaðan orðið
efnahagslegt hrun um allan heim.
Slíkt áfall kæmi illa við okkur en
verst niður á fátækum ríkjum án
olíu, ríkjum sem eiga svo mikið
undir aðstoð ríkra. Þar yrði
ástandið víða skelfilegt, neyðin al-
ger.
Áðurnefndur Kristof fullyrðir
að Írakar gætu alls ekki komist
yfir kjarnorkusprengju ef vopna-
eftirlitsmenn yrðu áfram við
störf. En fjölmargir sérfræðingar
segja að Saddam gæti látið
stunda þróunarvinnuna í neð-
anjarðarbyrgjum. Aðrir benda á
að hann gæti á endanum keypt
slík vopn á svörtum markaði.
En af hverju ekki að bíða, karl-
inn hlýtur þó að deyja eins og
annað fólk? Svarið er að flest
bendir til að þá tæki annar hvor
sonurinn við og þeir eru taldir
sýnu verri. Jafnframt ber að hafa
í huga að Íraksforseti styðst við
valdaklíku sem að miklu leyti
samanstendur af ætt hans, hún er
kennd við bæinn Tikriti. Ættina
hefur hann gert meðseka um
hvers kyns illræðisverk á löngum
valdaferli, hún mun ekki sleppa
takinu baráttulaust.
En við erum á móti stríði.
Skoðanakannanir voru ekki gerð-
ar á árunum fyrir seinni heims-
styrjöld. Sagnfræðingar eru þó
sammála um að almenningur í
Frakklandi og Bretlandi, ríkj-
unum sem helst hefðu getað
stöðvað Hitler í tæka tíð með litlu
mannfalli, hefði aldrei samþykkt
fyrirbyggjandi árás þótt markmið
nasista væru öllum ljós. Seinna
hóf Foringinn landvinningastríð
sem kostaði tugmilljónir lífið.
Menn hafa því áður þurft að ræða
hvenær stöðva beri valdagráðuga
harðstjóra.
Að sögn fræðimanna sem ritað
hafa athyglisverðar bækur um
feril Saddams á hann sér þann
draum að gera Írak að nútíma-
legu ríki sem taki forystu í nýju
stórveldi araba. Hann stefni ekki
að heimsyfirráðum eins og Hitler.
En vegna legu Íraks og nýrra
vopna gætu áhrifin af stefnu hans
valdið slíkum hörmungum að allir
myndu að lokum spyrja: Hvers
vegna greip enginn í taumana?
Spurningin er hvenær verði að
spyrna við fótum. Er fyrst búið
að staðfesta hættuna þegar búið
er að varpa efna- og sýklavopnum
á Kúveit eða Tel Aviv og myrða
nokkur hundruð þúsund óvopn-
aðra borgara? Þá munu leiðtogar
Frakka og Þjóðverja þurfa að
horfast í augu við ættingja fórn-
arlambanna og segja að skort
hafi sannanir fyrir ógninni af
Saddam.
Bandaríkin studdu áður af
skammsýni við bakið á Saddam,
töldu hann vera mótvægi við
klerkana í Íran. Nú uppskerum
við og niðurstaðan er miklu verri
en af hjartnæmum stuðningi
Frakka við mannætuna Bokassa,
keisara í Mið-Afríku á áttunda
áratugnum. Hann var þó ekki
hættulegur öðrum en eigin sam-
löndum. Bandaríkjamönnum ber
að vísu fremur en öðrum skylda
til að létta af írösku þjóðinni oki
illvirkjans sem þeir studdu en
aðrir eiga að aðstoða þá.
Vafalaust verður öryggisráð
Sameinuðu þjóðanna að leggja
blessun sína yfir stríð gegn Sadd-
am komi til þess, ekki síst til að
tryggja að eftirleikurinn, upp-
bygging Írak, takist vel. En þeir
sem vilja fresta aðgerðum hljóta
að viðurkenna að sú lausn sé ekki
endanleg, einhvern tíma hljóti
ríki heims að segja að nóg sé
komið. Skuldadagar gætu runnið
upp.
„Þá munu leiðtogar Frakka og Þjóð-
verja þurfa að horfast í augu við ætt-
ingja fórnarlambanna og segja að skort
hafi sannanir fyrir ógninni af Saddam.“
VIÐHORF
Eftir Kristján
Jónsson
kjon@mbl.is
Að elta
eða toga ✝ SæmundurGíslason fæddistí Reykjavík 13. nóv-ember 1920. Hann
lést á Hjúkrunar-
heimilinu Eir 2.
febrúar síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Gísli Sæmundsson
frá Núpum í Ölfusi,
síðar verkamaður í
Reykjavík, og Júl-
íana Guðrún Gott-
skálksdóttir frá
Sogni í Ölfusi. Sæ-
mundur var yngstur
fimm systkina, en
hin eru; Sæunn Gísladóttir, f.
1911, dvelur nú á Hrafnistu í
Reykjavík; Gottskálk Þóroddur
Gíslason, f. 1912, húsgagna-
smíðameistari í Reykjavík, d.
1991, Guðmundur Ágúst Gísla-
son, f. 1915, pípulagningameist-
ari, d. 1983, og Jörundur Svavar
Gíslason, f. 1918, d. 1935.
Sæmundur kvæntist 12. júní
1943 Jóhönnu Blöndal Guð-
mundsdóttur hárgreiðslumeist-
ara, f. 29. október 1922, d. 12.
feb. 2002. Synir þeirra eru: 1)
Gísli arkitekt í Reykjavík, f. 29.
júní 1956, maki Anna Día Brynj-
ólfsdóttir hjúkrunarfræðingur,
f. 9. maí 1960. Synir þeirra eru
Atli Magnús, f. 7. júní 1988, og
Brynjólfur, f. 1. des. 1993. Dóttir
Gísla af fyrra hjónabandi er Jó-
hanna, ferðamálafulltrúi í Ósló,
f. 8. júlí 1977. 2) Magnús, skóla-
stjóri Gaulverjaskóla, Gaulverja-
bæjarhreppi, f. 7. sept. 1965,
maki Svandís Egils-
dóttir myndlistar-
maður, f. 13. júlí
1972. Synir Magn-
úsar eru Sæmundur
Andri, f. 29.2. 1992,
Daníel Arnar, f. 20.
júní 1994, og Gísli
Aron, f. 1. okt.
1996. Sonur Svan-
dísar er Gissur Atli
Sigurðarson, f. 21.
sept. 1995.
Sæmundur lauk
ungur prófi frá
Verslunarskóla Ís-
lands en að því
loknu nam hann húsgagnasmíð-
ar við Iðnskólann í Reykjavík og
hjá Gottskálk bróður sínum.
Hann réðst ungur til heildversl-
unar H. Benediktssonar og vann
þar lengst af áður en hann hóf
störf hjá Almennum tryggingum
hf., síðar Sjóvá-Almennum.
Sæmundur stundaði íþróttir af
kappi og átti að baki glæstan
feril í knattspyrnu sem leikmað-
ur hjá Knattspyrnufélaginu
Fram og spilaði einnig sex
fyrstu landsleiki Íslands í þeirri
íþróttagrein. Hann sinnti einnig
félagsmála- og stjórnunarstörf-
um í þágu Fram, Knattspyrnu-
sambands Íslands, Íþróttabanda-
lags Reykjavíkur og Verslunar-
mannafélags Reykjavíkur.
Útför Sæmundar verður gerð
frá Fríkirkjunni í Reykjavík í
dag og hefst athöfnin klukkan
13.30.
Kveðja frá
Knattspyrnufélaginu Fram
Í dag kveðjum við Framarar
heiðursfélaga félags okkar, Sæ-
mund Gíslason, sem allt frá æsku-
árum lagði Knattspyrnufélaginu
Fram mikið starf af mörkum, inn-
an leikvallar sem utan.
Sæmundur var alinn upp í því
hverfi í austurbæ Reykjavíkur þar
strákar skipuðu sér almennt undir
merki Fram. Hann hóf ungur að
leika knattspyrnu með Fram og lék
með öllum aldursflokkum félags-
ins. Fljótlega kom í ljós að Sæ-
mundur var yfirburða leikmaður
og hóf hann að leika með meist-
araflokki félagsins 18 ára gamall
og lék með liðinu í hálfan annan
áratug, lengst af sem fyrirliði á
leikvelli. Hann var geysiduglegur
leikmaður og mikill keppnismaður
sem ætíð lét liðsheildina ganga fyr-
ir.
Sæmundur varð Íslandsmeistari
með Fram í knattspyrnu árin 1939,
1946 og 1947 og þegar Íslendingar
léku sinn fyrsta landsleik í knatt-
spyrnu árið 1946 var hann meðal
leikmanna og lék 6 fyrstu lands-
leiki Íslendinga.
Samhliða keppni í meistaraflokki
félagsins hlóðust á Sæmund marg-
vísleg félagsstörf í þágu Fram.
Hann var kosinn í aðalstjórn Fram
árið 1939, aðeins 19 ára gamall og
sat í stjórn félagsins um langt ára-
bil með nokkrum hléum. Það var
ekki aðeins Fram sem naut starfs-
krafta Sæmundar því hann gegndi
margvíslegum störfum fyrir
íþróttahreyfinguna í heild. Hann
var um áratuga skeið fulltrúi Fram
í stjórn Íþróttabandalags Reykja-
víkur og sat í framkvæmdastjórn
Í.B.R. árin 1962- 1984. Fyrir mikil
störf í þágu Fram var Sæmundur
gerður að heiðursfélaga félagsins
og samtök íþróttamanna hafa
heiðrað hann á ýmsan hátt fyrir
störf í þágu íþróttahreyfingarinn-
ar.
Við gamlir félagar Sæmundar
minnumst „Sæma í Fram“ með
miklum hlýhug. Hann var einstakt
prúðmenni og góður félagi, ekki
orðmargur en lagði ætíð gott til
mála. Sæmundur og kona hans Jó-
hanna, sem er látin, voru ætíð
mætt þegar eitthvað var um að
vera hjá félaginu og áttu persónu-
lega vináttu margra Framara.
Hann fylgdist með sínu gamla fé-
lagi og studdi það á meðan heilsa
leyfði. Síðustu ár voru honum erfið
og naut hann því ekki mikilla sam-
skipta við gamla félaga.
Stjórn Knattspyrnufélagsins
Fram þakkar Sæmundi Gíslasyni
fyrir mikil störf og stuðning og
gamlir félagar hans í Fram þakka
vináttu og samstarf um langt ára-
bil.
Sonum hans Magnúsi og Gísla og
fjölskyldum þeirra eru sendar hug-
heilar samúðarkveðjur.
Sveinn H. Ragnarsson.
Elsku afi. Ég veit að þér líður
vel. Nú hittirðu ömmu og vini þína
úr fótboltabransanum. Ég veit að
þú færð góðar móttökur.
Í mínum huga verður þú alltaf
besti fótboltamaðurinn.
Nú legg ég augun aftur,
ó, Guð, þinn náðarkraftur
mín veri vörn í nótt.
Æ, virzt mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
(S. Egilsson.)
Daníel Arnar Magnússon.
SÆMUNDUR
GÍSLASON
Sá er eftir lifir
deyr þeim sem deyr
en hinn dáni lifir
í hjarta og minni
manna er hans sakna.
Þeir eru himnarnir
honum yfir.
(Hannes Pétursson.)
Sæmundur Andri.
HINSTA KVEÐJA
Ragna var tölvu-
snillingurinn okkar í
námskeiðinu Heimur
miðalda í Háskólan-
um. Henni hafði tekist
með krafti að gára
lognmollu háskóla-
heimsins með nýjung og var ný-
breytni námskeiðsins örugg í henn-
ar höndum. Hún hannaði og stýrði
RAGNA
GARÐARSDÓTTIR
✝ Ragna Garðars-dóttir fæddist í
Reykjavík 5. október
1973. Hún lést í
London 24. desem-
ber síðastliðinn og
fór útför hennar
fram frá Garða-
kirkju 10. janúar.
virkri vefsíðu nám-
skeiðsins af mikilli
kunnáttu en umfram
allt léttri lund. Við
kíktum gjarnan inn á
skrifstofu hennar til
að ræða námskeiðið
eða til að fá ráðlegg-
ingar um verkefnin
sem voru fyrir hönd-
um og þótt oftast hafi
verið ætlunin að
staldra við í stutta
stund virtist það aldr-
ei mögulegt. Hún tók
okkur, kennurum sem
nemendum, opnum
örmum og áður en við vissum af
varð nokkurra mínútna spjall að
klukkutíma umræðum um allt milli
himins og jarðar. Örlæti hennar og
glaðværð þrátt fyrir miklar annir
samhliða við önnur verkefni var
engu lík.
Ragna var ekki ein af þeim sem
læðast inn og út úr lífi manns spor-
laust því þótt kynni okkar af henni
hafi verið stutt voru áhrif þeirra
langvarandi.
Eftir að hún hélt út í doktors-
nám spurðum við reglulega hvort
eitthvað hefði frést af henni, hvort
einhver okkar hefði hitt hana á
förnum vegi og spjallað við hana í
aðeins fáeinar töframínútur sem
við vissum að breyttust ávallt á
einhvern undarlegan hátt í líflegar
og gefandi umræður um allt sem
skiptir máli. Aldrei varð neitt um
svör en þó rákumst við á skemmti-
lega grein eftir hana í Nýrri sögu
en vissum of seint um kristaltær
pistlaskrif hennar á kistan.is. Þeg-
ar hún birtist okkur aftur á síðum
blaðanna hefðum við óskað einskis
heitar en að lesa innblásna grein
eftir hana sjálfa fulla af tilþrifa-
miklum bollaleggingum og lærðri
umfjöllun um kenningar manna
með skrýtin nöfn. Þess í stað birt-
ust okkur minningargreinar sem
tilkynntu okkur óvænt lát hennar.
Við erum harmi slegnar. Okkur er
sárlega ljóst hversu mikið við höfð-
um hlakkað til að hitta hana aftur
og hversu stóran sess hún, sem við
þekktum þó svo lítið, skipaði í
hjörtum okkar. Við viljum votta
hennar nánustu alla samúð okkar.
Guðrún, Hanna Steinunn
og Íris.
Minningargreinum þarf að fylgja formáli með upplýsingum um hvar og
hvenær sá sem fjallað er um er fæddur, hvar og hvenær dáinn, um for-
eldra hans, systkini, maka og börn og loks hvaðan útförin verður gerð og
klukkan hvað. Ætlast er til að þetta komi aðeins fram í formálanum, sem
er feitletraður, en ekki í greinunum sjálfum.
Formáli
minningargreina