Morgunblaðið - 24.02.2003, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 MÁNUDAGUR 24. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
REYKVÍSK móðir segist vera búin að rekast
á háa veggi í viðleitni sinni til að hjálpa syni
sínum. Hann greindist fyrst ofvirkur og glím-
ir nú við þunglyndi sem hefur ágerst síðan
hann var tíu ára. Í dag er hann fimmtán ára
og segir móðir hans að fjölskyldan bíði eftir
að hann komist í langtímameðferð. Hann hafi
byrjað í vímuefnaneyslu fjórtán ára sem gerði
baráttu við sjúkdóminn erfiðari í alla staði;
geðheilbrigðiskerfið nær ekki að sinna fimm-
tán ára þunglyndum vímuefnasjúklingi.
Það var nú í febrúar sem hún kom að hon-
um nær dauða en lífi. Hann hafði reynt að
hengja sig inni í herberginu. Nokkru áður var
hann rekinn úr meðferð þar sem hann komst í
vímuefni. Við tók neyðarvistun á Stuðlum sem
móðir hans segir að sé ekki óskastaður til að
vista barn sitt í miklum vanda. Fjölskyldan
tók hann heim og vakti yfir honum dag og
nótt.
Var orðinn helblár
Þetta laugardagskvöld hafði hún ætlað að
líta inn til hans áður en hún færi að sofa.
Strákurinn hafði verið órólegur og pirraður
um kvöldið og nokkrum sinnum hafði hún far-
ið inn til hans til að reyna að tala við hann.
Það gekk illa enda var hann í fráhvörfum eftir
neyslu vímuefna. Þau höfðu reynt að hafa á
honum fullar gætur.
Hún segir að aðkoman hafi verið hræðileg.
Drengurinn var orðinn helblár í framan. Hún
hringdi strax á geðdeild enda drengurinn í
sjálfsvígshugleiðingum. Henni var sagt að
hringja í neyðarlínuna. Eftir stutta stund var
fjöldinn allur af lögregluþjónum og sjúkra-
flutningamönnum kominn inn á heimilið –
ekki í fyrsta sinn. Hann hafði áður reynt
sjálfsvíg. Hann var fluttur á slysavarðstofu og
þaðan á barnadeild Landspítalans við Foss-
vog. Seinna var hann fluttur á fullorð-
insgeðdeild. Móðirin segir að oft þurfi að fara
miklar krókaleiðir til að fá hjálp.
Erfitt að komast í meðferð
Samkvæmt upplýsingum móðurinnar getur
Barna- og unglingageðdeild Landspítalans
(BUGL) ekki tekið við sjúklingum sem einnig
eiga við vímuefnavanda að etja. Forsvars-
menn Stuðla, sem taka unga fíkla í meðferð,
segjast ekki geta tekið við vímuefna-
sjúklingum sem glíma við geðræn vandamál
og eru með sjálfsvígshugsanir. Ekki sé nóg af
fólki til að sitja yfir unglingunum og passa að
þeir skaði sig ekki. Úrræðin eru því fá fyrir
fjölskylduna, sem hefur reynt að vekja athygli
á málinu víða í kerfinu.
Hún segist þekkja til margra foreldra sem
eru í svipaðri stöðu og hún. Oft þurfi þessir
krakkar að hætta í skóla, sem séu vanmátt-
ugir að mæta þessum vanda. Það vindur upp á
erfiðleikana og sjúkdóm barnanna.
Fjölskyldur í vanda
„Við erum búin að vera með umsókn um
langtímameðferð í marga mánuði í gegnum
Barnaverndarstofu. Ástand langtíma-
meðferðar er óviðunandi. Það eru mörg börn
sem bíða og okkar barn er ekki það eina sem
er í vanda. Margar fjölskyldur eru í svipuðum
sporum og við. Við erum að vonast til að hann
komist úr neyðarvistun í langtímameðferð út
á land. Það er samt ekki fyrirséð með það,“
segir móðirin, sem hefur reynt að búa barni
sínu stöðugleika innan fjölskyldunnar svo öll-
um líði sem best við þessar aðstæður. Á með-
an hefur allt snúist um veika barnið og aðrir
þættir heimilislífsins setið á hakanum.
Frá því að bar á þunglyndi og sjálfsvígs-
hugsunum um tíu ára aldur hefur leiðin verið
erfið yfirferðar. Skólakerfið gat ekki sinnt
vanda barnsins og erfitt var að sækja aðstoð á
BUGL. Biðin eftir viðtölum hafi verið löng og
fjölskyldan oft þurft að vakta drenginn heima
í miklum sjálfsvígshugsunum. Í eitt skipti fór
hún með hann á bráðaþjónustu eftir að hafa
fundið hann sofandi með flugbeittan hníf við
höfuðið.
Áfall fjölskyldunnar var þó mest þegar upp
komst um vímuefnaneyslu drengsins. Síðan
þá hefur hann verið vistaður á neyðardeild
Stuðla og í framhaldinu var sótt um langtíma-
meðferð í fyrra haust. Um jólin var neyslan
orðin mikil og fór fjölskyldan með drenginn á
göngudeild Geðdeildar Landspítalans þar
sem hann fékk lyf við fráhvörfum. Hann gerði
tilraun til sjálfsvígs á jóladag eftir að móðir
hans tók af honum tíu morfíntöflur sem hann
hafði orðið sér úti um eftir að hafa haft sam-
band við sölumann og horfið í 10 mínútur.
„Hann á auðveldara með að redda sér fíkni-
efnum en sígarettum,“ segir móðirin. Aftur
þurfti á aðstoð lögreglu að halda og var hann
fluttur á neyðarvistun Stuðla á jóladagskvöld.
Rétt fyrir áramót reyndi hann að hengja sig
þar inni. Þá var hann fluttur aftur á BUGL
þar sem hann dvaldi fram yfir áramót. Í fram-
haldinu vildi drengurinn losna við fíknina og
skrifaði undir samning um að taka þátt í með-
ferð á Árvöllum. Þaðan var hann rekinn eftir
að hafa komist í vímu. Það var brot á samn-
ingnum. Neyðarvistun tók við og í febrúar var
fjölskyldan tilneydd til að taka hann heim þar
sem allt fór í fyrri farveg með skelfilegum af-
leiðingum.
Björgum lífi ungs fólks
Hún segir að hann vilji hjálp. Það sé al-
gjörlega óviðunandi að vera með svo veikt
barn og fá ekki hjálp. Biðlistar eftir langtíma-
meðferð séu langir og að lokinni neyðarvistun
verði hann að komast í burtu frá þessum fé-
lagsskap þangað sem hægt sé að taka á sjúk-
dómi hans. Þau haldi enn í vonina. Umræðan
snúist um að bjarga lífi ungs fólks. Það eigi að
vera forgangsatriði.
Segir úrræðin fá
fyrir fjölskylduna
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Móðirin segir Barna- og unglingageðdeild
Landspítalans ekki geta tekið við sjúklingum
sem eigi einnig við vímuefnavanda að etja.
Móðir 15 ára pilts sem glímir við þunglyndi og vímuefnaneyslu gagnrýnir geðheilbrigðiskerfið
Pilturinn reyndi
að hengja sig inni í
herbergi
ÁTJÁN ára piltur skaut jafnaldra
sinn með loftskammbyssu í kinnina
rétt eftir miðnætti aðfaranótt laug-
ardagsins. Sá sem fyrir skotinu varð
fékk gat á kinnina af völdum skots-
ins. Skotmaðurinn var handtekinn
og byssan gerð upptæk.
Samkvæmt upplýsingum lögregl-
unnar í Reykjavík hafði hvorugur
pilturinn komið við sögu lögreglu áð-
ur. Lögreglan segir töluvert margar
loftskammbyssur í umferð á Íslandi.
Byssurnar er hægt að kaupa t.d. á
Spáni og eru jafnvel dæmi um að for-
eldrar kaupi slík vopn handa börnum
sínum, grunlaus um skaðsemi þeirra.
Skaut félaga
sinn í andlitið
KENNSLA í japönsku tungumáli og
menningu hefst við heimspekideild
Háskóla Íslands næstkomandi
haust, að því er segir í tilkynningu
frá Háskólanum.
Til þessa hefur aðeins verið boðið
upp á japönskukennslu við Endur-
menntunarstofnun Háskólans.
HÍ hefur kennslu
í japönsku
TVÖ dótturfélög Flugleiða, Iceland-
air, sem annast millilandaflugið, og
Flugfélag Íslands, sem sinnir innan-
lands- og Færeyjaflugi, eru um þess-
ar mundir að ráða flugmenn. FÍ réð
fimm flugmenn í síðustu viku og Ice-
landair mun ráða 25 til 28 manns fyrir
sumarið.
Flugmennirnir fimm, sem ráðnir
hafa verið til FÍ, eru með heimahöfn á
Akureyri. Munu þeir fljúga Twin Ott-
er og Metró flugvélum félagsins. Þá
hefur verið ákveðið að bæta við einni
áhöfn á Fokker vélar félagsins.
Icelandair ræður á næstu vikum 25
til 28 flugmenn. Eru þeir úr hópi
þeirra sem sagt var upp á liðnu hausti
vegna minni umsvifa í áætlunarflugi
félagsins. Gert er ráð fyrir álíka um-
fangi í sumaráætlun í ár og í fyrra og
er því þörf á að bæta við 6 til 7 flug-
mönnum á mánuði næstu mánuði.
Fleiri flug-
menn til Flug-
félags Íslands
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦
HART hefur verið barist gegn inn-
flutningi fíkniefna á liðnum miss-
erum og hald lagt á meira magn
fíkniefna á liðnu ári en nokkru
sinni fyrr. Auknu fé hefur ár frá ári
verið varið til þessara mála og lög-
gæsla verið efld til muna. Þetta
kom m.a. fram í máli Sólveigar Pét-
ursdóttur, dóms- og kirkju-
málaráðherra, á fundi sem þing-
konur Sjálfstæðisflokksins efndu til
á Hótel KEA á Akureyri í gærdag
en þar fór hún yfir nokkur verkefni
ráðuneytanna og árangur þeirra.
Fundur þingkvenna Sjálfstæð-
isflokksins á Akureyri markar upp-
haf komandi kosningabaráttu
flokksins vegna alþingiskosning-
anna í maí, en þingkonurnar héldu
einnig fund á Húsavík í gærkvöld.
Yfirskrift fundanna var Árangur
samtíðar – farsæld framtíðar.
Sólveig nefndi í ávarpi sínu að
lögreglan tæki í auknum mæli þátt í
alþjóðlegri samvinnu með góðum
árangri, einkum hvað fíkniefna-
málin varðar. Hún fjallaði einnig
um málefni útlendinga og sagði
breytt lög um eftirlit með útlend-
ingum til bóta, reglur væru skýrari
nú en áður og stjórnsýsla vandaðri,
þannig að segja mætti að um
stakkaskipti væri að ræða hvað
þessi mál varðar.
Hún ræddi einnig um umferð-
armál og nefndi sérstakt átak í
þeim efnum sem hafið var á kjör-
tímabilinu, í kjölfar hræðilegra
slysa. Umferðareftirlit hefði verið
hert og samvinna milli lögreglu-
umdæma aukin með góðum ár-
angri. Þá hefðu sektir vegna brota
verið hækkaðar um helming og sú
aðgerð þegar skilað tilætluðum ár-
angri.
Í máli Sigríðar Ingvarsdóttur
kom fram að fyrirtæki í sjávar-
útvegi í Norðausturkjördæmi hefðu
yfir að ráða 31,6% aflaheimilda á
Íslandi þannig að ljóst væri að sjáv-
arútvegur væri mikilvægur fyrir
kjördæmið. Það væri því mikill akk-
ur að hafa öfluga sjávarútvegs-
braut við Háskólann á Akureyri.
Einkavætt fyrir 55,5 milljarða
Allar þingkonur Sjálfstæðis-
flokksins, nema Lára Margrét
Ragnarsdóttir, voru á fundinum og
fluttu ávörp um ýmis mál og gerðu
grein fyrir margvíslegum árangri
sem náðst hefði á kjörtímabilinu.
Þannig kom fram í máli Katrínar
Fjeldsted að framlög til rannsókna
hefðu aukist verulega og námu þau
tæplega 22 milljörðum króna árið
2001, sem væri með hæsta hlutfalli
sem þekktist í heiminum. Ásta Möll-
er gerði grein fyrir því sem áunnist
hefði á sviði heilbrigðismála og að-
gerðum vegna aldraðra og helstu
verkefnum framundan. Drífa
Hjartardóttir fjallaði um land-
búnað, samgöngumál og einkavæð-
ingu og kom fram í ávarpi hennar
að frá árinu 1992 hefðu 34 ríkisfyr-
irtæki verið einkavædd fyrir 55,5
milljarða króna og væru þau öll á
hlutabréfamarkaði nú. Þorgerður
Katrín Gunnarsdóttir ræddi um
skattamál og sagði skatthlutfall
hafa lækkað á senn liðnu kjör-
tímabili og að áfram yrði haldið á
sömu braut. Arnbjörg Sveinsdóttir
ræddi m.a. byggðamál og fyrir-
hugaðar virkjana- og álvers-
framkvæmdir á Austurlandi sem
myndu styrkja byggð í fjórð-
ungnum til mikilla muna og að
þjóðfélagið allt myndi njóta ábat-
ans í kjölfar aukinna framkvæmda.
Sigríður Anna Þórðardóttir þing-
flokksformaður ræddi um utan-
ríkis- og efnahagsmál. Hún sagði
Evrópumálin í brennidepli og and-
stæðingar Sjálfstæðisflokksins
ásökuðu hann fyrir að vilja ekki
ræða þau mál. Það væri ekki rétt,
flokkurinn hefði ákveðna stefnu í
þeim efnum, þ.e. að styðja samn-
inga um Evrópska efnahagssvæðið,
enda þjónaði það að mati flokksins
ekki hagsmunum Íslendinga að
ganga í Evrópusambandið. Hún
nefndi að óskastaða væri uppi hvað
efnahagslífið varðar og margt hefði
áunnist á þeim vettvangi en vinstri
menn vildu ekki ræða efnahagsmál,
enda engin vandamál fyrir hendi.
Þingkonur Sjálfstæðisflokksins á fundi á Akureyri
Aukin alþjóðleg samvinna
skilar góðum árangri
Morgunblaðið/Rúnar Þór
Drífa Hjartardóttir þingmaður og Sólveig Pétursdóttir dóms- og kirkjumálaráðherra ræða við gesti á fundinum.