Morgunblaðið - 24.03.2003, Blaðsíða 14

ERLENT
14 MÁNUDAGUR 24. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BANDARÍSKIR embættismenn
staðfestu í gær að ein þota breska
flughersins hefði verið skotin niður
með bandarískri Patriot-varnar-
flaug á Persaflóasvæðinu aðfaranótt
sunnudags, eða seint á laugardags-
kvöldið að íslenskum tíma. Talsmað-
ur breska utanríkisráðuneytisins
sagði að þotan sem grandað var
hefði verið af gerðinni Tornado, með
tveggja manna áhöfn.
Talsmaður breska flughersins,
Jon Fynes, sagði að vélin hefði verið
á leið úr sprengjuleiðangri yfir Írak.
Verið væri að rannsaka málið, leita
að flaki vélarinnar og áhöfninni.
„Mönnum geta orðið á mistök,“
sagði Fynes. „Það virðist sem eitt-
hvað kunni að hafa farið úrskeiðis.“
Hann sagði að þótt í ljós kæmi að
Tornado-þotunni hefði í raun verið
grandað með Patriot-flaug myndi
það engu breyta um samstarf Breta
og Bandaríkjamanna í herförinni til
Íraks.
Patriot-kerfið var fyrst notað að
marki í Persaflóastríðinu 1991 og
var mikið látið með það, þótt árang-
urinn af því hafi verið takmarkaður.
Hugmyndin er að það gagnist til
varnar gegn óvinaeldflaugum, en
takmörk þess komu í ljós er Írakar
skutu Scud-flaugum sínum á Ísrael
og Sádi-Arabíu 1991. Fyrstu kyn-
slóð Patriot-flauganna, sem notuð
var 1991, hefur síðan verið skipt út
fyrir háþróaðri Patriot PAC-2-flaug-
ar, og verið er að hanna enn full-
komnari gerð, Patriot PAC-3.
Varnarmálasérfræðingur í Lond-
on sagði að „enginn vandi“ hefði átt
að vera að koma í veg fyrir að vélin
væri skotin niður. „Maður þarf bara
að spyrja sig hvaða ógn bandamönn-
um stafi af íraska flugflotanum.
Engin,“ sagði sérfræðingurinn, sem
ekki vildi láta nafns síns getið. Sagði
hann að atvikið mætti rekja til mis-
taka stjórnenda flauganna, og
kenndi um „skotglöðum Bandaríkja-
manni“.
  







 




 
  

 !

" # 
$%
& $'%





 



 



 


( ) (*+,
-% !%




 

  

 
 
 
.


%
/
) 

 
 
)
   
 !"
# $%&
# # "!'( "
$)
" *+, $!
"  &
" %--.
&"
!
 !'/"&!0#+"
!'/"&!0#
&  *"," && '(
% (+#%" +# $%% %

 !
#
1%
& " 0!%# (
%--.
&%  &&

 !
#
.

0)),
1) 
!
) 
% 

%
2/
!  


 !3 %4


!
/
" 





! %
/
 /%
/
5 2!"
!3$%"&" "% 4!#" !
 # '/! &
#%" ! $"( ($)%
$%% !
 ($)"5 6 !& +" #   7" ("("$0" "
&&
+" "&#5
1)! " # $"# $%"
&&" 
4! " # !." &&

2!"
!3$%"&" "% *&&
 7" "#

"#" # *4" -"
& , "&& +
#
 !"
# & 2 83 $%"&"
$'7 (  !"
#
(*067#0,#809*6:*;<687=
Breskri þotu grand-
að með Patriot-flaug
Washington. AFP.
BANDARÍKJAMENN og Bretar
hafa þegar orðið fyrir mannfalli
vegna skothríðar frá samherjum,
mistaka sem á ensku nefnast
„friendly fire“, þótt hernaðurinn
hafi aðeins staðið síðan á fimmtu-
dagsmorgun. Bresk Tornado-þota
mun hafa verið skotin niður með
Patriot-flugskeyti á sunnudags-
morgun yfir Írak og er beggja
flugmannanna saknað. En mistök
eru óhjákvæmilegur hluti stríðs.
Ekki er ljóst hve margir hafa
alls fallið í liði bandamanna en lík-
legt að talan nálgist tvo tugi ef slys
eru talin með. Tæknin verður stöð-
ugt flóknari, vopnin mannskæðari
og hraðinn meiri. Hættan á því að
þreyttir og skelfdir hermenn af
holdi og blóði geri mistök fer vax-
andi. „Engu skiptir hvernig bún-
aðurinn er, menn verða þreyttir og
slys verða,“ segir Ronnie McCourt,
ofursti í breska hernum í aðalstöðv-
unum í Katar.
39% mannfalls af völdum
samherja í Víetnam
Tíðni mannfalls vegna skothríðar
samherja var mikil í seinni heims-
styrjöld, þá er talið að um 21% af
mannfalli og öðru líkamstjóni í
herjum bandamanna hafi orðið
vegna slíkra atvika. Samsvarandi
tíðni í bandaríska hernum var 18%
í Kóreustríðinu en hefur hækkað
síðan, var 39% í Víetnamstríðinu og
49% í Flóastríðinu 1991. Þess ber
þó að gæta að mannfall í átökum
við Íraka var afar lítið 1991 ef haft
er í huga að um hálf milljón banda-
rískra hermanna var á svæðinu. Er
talið að um 150 hermenn banda-
manna hafi þá fallið í átökum við
fjandmanninn, að sögn CNN-
sjónvarpsstöðvarinnar.
Bandarískar herþotur vörpuðu
vegna mistaka sprengju á kan-
adíska hermenn í Afganistan í
fyrra og féllu fjórir. Atburðurinn
varð á æfingu. Flugmennirnir tveir
hafa verið ákærðir fyrir manndráp
en talið er að líklegt að þeir verði
ekki dregnir fyrir herrétt vegna
málsins heldur refsað með öðrum
og mildari hætti.
Margir hermenn falla vegna
mistaka samherjanna
As-Saliyah í Katar. AFP.
Flóknari tækni
og aukinn hraði
auka hættuna
TOMMY Franks hershöfðingi, yfirmaður banda-
ríska heraflans við Persaflóa, lýsti á laugardag
ánægju sinni með framgang mála í stríðinu við
Írak en hann ræddi þá við blaðamenn í fyrsta sinn
síðan átökin hófust. Fór fréttamannafundur hans
fram í höfuðstöðvum hans nærri Doha í Katar.
Franks sagði allt ganga nokkurn veginn sam-
kvæmt áætlun og lét þess getið að hersveitir
Breta og Bandaríkjamanna hefðu þegar tekið á
milli eitt og tvö þúsund íraska stríðsfanga. Þús-
undir til viðbótar hefðu lagt niður vopn. Þá sagði
Franks að hersveitir sem nú stefna til Bagdad
hefðu sveigt hjá borginni Basra í suðurhluta
landsins til að komast hjá átökum þar, en Basra
er næststærsta borg Íraks.
Reuters
Segir allt ganga samkvæmt áætlun
Scud-
flaugum
ekki skotið
Washington. AFP.
BANDARÍKJAMENN hafa
ekki orðið þess varir að Scud-
eldflaugum Íraka hafi verið
beitt í átökunum til þessa.
Þetta kom fram á frétta-
mannafundi í Washington í
gær. „Við höfum ekki greint
það að Írakar hafi skotið Scud-
flaugum á loft,“ sagði Stanley
McChrystal, herforingi og
næstráðandi í herstjórn Banda-
ríkjamanna.
McChrystal sagðist hafa tek-
ið þátt í leit að Scud-eldflaugum
Íraka í Persaflóastríðinu 1991.
Sagði hann öðrum aðferðum
beitt nú.
Á föstudag var haft eftir
embættismanni í varnarmála-
ráðuneyti Kúveits að tvær af
þeim sex eldflaugum sem Írak-
ar skutu á landið hefðu verið af
Scud-gerð. Þá hermdu fréttir
að minnst einni slíkri hefði ver-
ið eytt á flugi.
Scud-eldflaugar eru sovésk
smíð, ónákvæm vopn en með
afbrigðum hraðfleyg. Þeim
beittu Írakar í stríðinu 1991 og
gerðu þá m.a. árásir á Ísrael og
Sádi-Arabíu. Þeim var gert að
eyða flaugum þessum sam-
kvæmt vopnahlésskilmálum
Sameinuðu þjóðanna. Það
kváðust þeir hafa gert en
bandamenn hafa haldið því
fram að þeir hafi hugsanlega
haldið slíkum flaugum eftir og
þar með brotið gegn þeim skil-
málum sem settir voru.