Morgunblaðið - 27.03.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FIMMTUDAGUR 27. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
STÚDENTUM var mörgum hverj-
um heitt í hamsi á fundi, sem haldinn
var um afstöðu stjórnvalda til stríðs-
ins í Írak, með Halldóri Ásgrímssyni
utanríkisráðherra í húsakynnum Há-
skóla Íslands í hádeginu í gær. Fund-
urinn var haldinn á vegum Vöku, fé-
lags lýðræðissinnaðra stúdenta við
HÍ. Ólafur Þ. Harðarson, forseti fé-
lagsvísindadeildar HÍ, var fundar-
stjóri og þurfti hann ítrekað að biðja
gesti um að halda ró sinni og sýna
kurteisi. Hátt á annað hundruð
manns, aðallega námsmenn, sótti
fundinn sem hófst með framsögu-
ræðu utanríkisráðherra. Að henni
lokinni svaraði ráðherra fyrirspurn-
um fundargesta.
Í framsögu sinni lagði ráðherra
m.a. áherslu á að Saddam Hussein
Íraksforseti væri ótýndur glæpa-
maður sem hefði yfir slíkum vopnum
að ráða að alþjóðasamfélagið gæti
ekki horft aðgerðarlaust á. Þess
vegna hefði verið ákveðið að láta það
verða að veruleika að hann yrði af-
vopnaður. Ráðherra sagði að Íslend-
ingar hefðu lagt á það áherslu að
reynt yrði til þrautar að ná því marki
á friðsamlegan máta. Á hinn bóginn
hefði verið ljóst að ef það yrði ekki
hægt gæti komið til hernaðaríhlut-
unar. „Það var mat Breta, Banda-
ríkjamanna og annarra að það yrði
ekki lengur beðið,“ útskýrði ráð-
herra „ekki síst vegna þess að
Frakkar höfðu lýst því yfir að þeir
myndu beita neitunarvaldi gagnvart
hvaða ályktun sem var í öryggisráði
Sameinuðu þjóðanna.“
Halldór sagði að Íslendingar hefðu
ákveðið að veita Bandaríkjamönn-
um, Bretum og bandamönnum
þeirra pólitískan stuðning við hern-
aðaraðgerðirnar í Írak. „Og hvers
vegna vorum við tilbúnir til að veita
þann stuðning,“ spurði hann og svar-
aði: „Það er vegna þess að við teljum
það vera stórhættulegt að Saddam
Hussein ráði yfir gereyðingarvopn-
um. Öll heimsbyggðin er sammála
um það að alþjóðasamfélaginu stafi
þar hætta af. Við teljum líka að það
sé alveg ljóst að þær hörmungar sem
þessi maður og hans ríkisstjórn hef-
ur leitt yfir írösku þjóðina séu svo
miklar að það sé kominn tími til að
þeim linni.“
Þegar ráðherra skýrði frá því að
ekki væri hægt að líta framhjá því að
Hussein hafi beitt gereyðingarvopn-
um gagnvart almenningi í Írak og að
þar í landi mættu menn ekki tjá skoð-
anir sínar var kallað úr salnum: „En
hvað um viðskiptabannið?“ Ráðherra
greip spurninguna á lofti og sagðist
gjarnan vilja tala um viðskiptabann-
ið, sem hefði varað í tólf ár. „Hefur
það leitt til einhverrar lausnar,“
spurði hann og hélt áfram. „Það hef-
ur leitt til þess að miklar hörmungar
hafa orðið í landinu. Saddam Hussein
hefur fengið heilmikla peninga til að
kaupa mat og lyf handa börnum og
fleirum. En hann hefur notað þessa
peninga í miklum mæli til að safna
upp auðæfum á bankareikningum er-
lendis. Hann hefur látið það sig engu
skipta hvort þjóðin svelti, hvort ung
börn deyi. Þetta eru staðreyndir,
ágæta unga fólk.“
Írakar búi yfir vopnum
Fjölmargar fyrirspurnir bárust
ráðherra eftir framsöguræðu hans.
Var hann m.a. spurður að því hvort
hann hefði einhverjar aðrar upplýs-
ingar en t.d. Hans Blix, yfirmaður
vopnaeftirlits Sameinuðu þjóðanna,
um það að Írakar eigi gereyðingar-
vopn. Halldór svaraði því m.a. til að
hann hefði engar aðrar upplýsingar
en þær sem alþjóðasamfélagið hefði.
Hann sagði hins vegar að það lægi
fyrir að Írakar hefðu átt gereyðing-
arvopn þegar þeir gerðu vopnahlés-
skilmála við bandamenn eftir Persa-
flóastríðið 1991. Þá lægi fyrir að
Saddam Hussein og stjórn hans hefði
logið til um þessi mál árin á eftir.
Ennfremur að þeir hefðu aldrei gert
grein fyrir því að þeir hefðu eytt ger-
eyðingarvopnunum. „Ég held að
flestir séu sammála um að allar líkur
séu á því að Írakar búi yfir þessum
vopnum. Ég hef engar aðrar sann-
anir en þær sem hafa komið fram en
tíminn mun áreiðanlega leiða þetta í
ljós og við verðum að bíða eftir því.“
Ráðherra var einnig spurður að
því hvort hvort hagsmunir varnar-
samningsins við Bandaríkjamenn
hefðu í einhverju ráðið um það að Ís-
lendingar hefðu veitt pólitískan
stuðning við innrásina í Írak. Ráð-
herra svaraði því til að ekkert beint
samband væri þar á milli. „Á hinn
bóginn má öllum vera ljóst að Íslend-
ingar og Bandaríkjamenn hafa átt
mjög gott samstarf á sviði varnar- og
öryggismála í rúm fimmtíu ár og ís-
lenskar varnir eru byggðar á varn-
arsamningi við Bandaríkjamenn.
Það má því öllum vera ljóst að við
leggjumst frekar á þá sveif að hafa
vinsamleg samskipti við þessa þjóð
sem hefur sýnt okkur mikinn skiln-
ing í gegnum tíðina.“ Ráðherra ítrek-
aði að íslenskum stjórnvöldum hefðu
ekki borist neinar hótanir frá Banda-
ríkjamönnum í þessu máli. „En auð-
vitað er það þannig að menn standa
fremur með þeim sem hafa sýnt
mönnum og þjóðum vináttu og
tryggð í gegnum áratugi. Það liggur í
hlutarins eðli.“ Sagði hann ennfrem-
ur að Íslendingar hefðu ávallt verið í
miklu nánara samstarfi við Breta,
Dani, Hollendinga og Bandaríkja-
menn innan Atlantshafsbandalags-
ins en við t.d. Frakka og Þjóðverja.
Það mætti sjá á íslenskri utanríkis-
sögu. „Þannig að þó það séu ekki
bein tengsl þarna á milli,“ sagði hann
og vísaði til spurningarinnar, „þá eru
náttúrulega óbein tengsl í þeirri sögu
og þeim bakgrunni sem er í okkar
varnar- og öryggismálum.“
Gjá milli Evrópu
og Bandaríkjanna
Þegar ráðherra var spurður að því
hvaða áhrif hann teldi að Íraksstríðið
hefði á samskipti þjóða á alþjóðavett-
vangi sagði hann það ljóst að stríðið
og aðdragandi þess hefði haft áhrif
innan SÞ. „Það er klofningur innan
Sameinuðu þjóðanna,“ sagði hann,
„en hann mun hafa þau áhrif að menn
munu reyna að flýta endurskoðun á
skipan öryggisráðsins. Menn munu
m.a. spyrja hvort rétt sé að þjóðir
hafi þar neitunarvald með þeim hætti
sem er í dag.“ Ráðherra sagði einnig
að Íraksstríðið myndi hafa áhrif á
samstarf Bandaríkjamanna og Evr-
ópubúa. „Ég óttast að það muni hafa
heldur slæm áhrif á samskipti Evr-
ópu og Bandaríkjanna einmitt á þeim
tímum sem mikilvægt er að þessir
heimshlutar standi saman.“ Hann
sagði að það gæti þó bætt ástandið til
muna ef Bandaríkjamenn og Evr-
ópubúar myndu bera gæfu til þess að
leiða til lykta ástandið milli Ísraels
og Palestínu og „koma í framkvæmd
sjálfstæðu ríki Palestínu“. Kvaðst
hann telja að það yrði besta leiðin til
að brúa þá gjá sem nú hefði myndast
milli Evrópu og Bandaríkjanna.
Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra ræðir stríðið í Írak við háskólastúdenta
Morgunblaðið/Sverrir
Stúdentum var mörgum hverjum heitt í hamsi á fundi með utanríkisráðherra í gær. Nokkuð var um framíköll á fundinum.
Telur afstöðu ríkis-
stjórnarinnar vera rétta
Hátt á annað hundrað manns, aðallega
háskólastúdentar, mætti á fund með
Halldóri Ásgrímssyni utanríkisráðherra í
Háskóla Íslands í hádeginu í gær en þar
ræddi hann um stríðið í Írak.
Morgunblaðið/Sverrir
Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra var frummælandi á fundinum, en
Ólafur Þ. Harðarson, forseti félagsvísindadeildar HÍ, var fundarstjóri.
LÁTINN er á 79. ald-
ursári í Kingston, Ont-
ario í Kanada, Páll S.
Árdal, prófessor emer-
itus við Queen’s
University of Kingston
og heiðursdoktor við
Háskóla Íslands. Páll
var heimspekingur að
mennt og virtur fræði-
maður á því sviði á al-
þjóðavísu. Með útkomu
bókarinnar Passion and
Value in Hume’s Treat-
ise árið 1966 haslaði Páll
sér völl sem þekktasti
Hume-fræðingur þess-
arar aldar.
Páll fæddist árið 1924 á Akureyri
og varð stúdent frá M.A. 1944. Páll
lauk M.A. ordinary prófi frá háskól-
anum í Edinborg árið 1949 og M.A.
honours prófi í heimspeki 1953. Páll
varð doktor í heimspeki frá Edin-
borgar-háskóla 1961
fyrir ritgerðina Dav-
id’s Hume Theory of
Value.
Páll kenndi við há-
skólann í Edinborg
1955–1968 en flutti
vestur um haf til Kan-
ada og var prófessor
við Queen’s Univers-
ity frá árinu 1969 uns
hann varð prófessor
emeritus 1989.
Hið íslenska bók-
menntafélag gaf út
bók Páls, Siðferði og
mannlegt eðli, ár-
ið1982 og árið 1997 gaf Háskólaút-
gáfan út greinasafn Páls, Promises
and Punishment.
Eftirlifandi eiginkona Páls er
Harpa Ásgrímsdóttir Árdal en börn
þeirra Páls og Hörpu eru Hallfríður
María, Steinþór og Grímur Árdal.
Andlát
PÁLL S. ÁRDAL
UM 47% landsmanna eru mjög
ósátt við afstöðu íslenskra
stjórnvalda til stríðsins í Írak ef
marka má skoðanakönnun sem
IBM-Viðskiptaráðgjöf gerði í
samstarfi við Stöð 2 dagana 20.
til 23 mars. Skv. könnuninni eru
hins vegar 8,6% landsmanna
sátt við afstöðu íslenskra
stjórnvalda.
Spurt var: Hversu sátt(ur)
eða ósátt(ur) ertu við afstöðu ís-
lenskra stjórnvalda til stríðsins
í Írak. Gefnir voru fimm svar-
möguleikar, þ.e. mjög sátt(ur),
frekar sátt(ur), hvorki né, frek-
ar ósátt(ur) og mjög ósátt(ur).
Eins og áður sagði voru
47,1% mjög ósátt, 19,6% voru
frekar ósátt, 8,5% voru hvorki
né, 16,1% voru frekar sátt og
8,6% voru mjög sátt.
Kjósendur VG
flestir á móti
Í könnuninni var spurt um
fylgi við flokka og kom þá í ljós
að 92,9% þeirra sem ætla að
kjósa Vinstrihreyfinguna –
grænt framboð voru mjög ósátt
við afstöðu stjórnvalda til
stríðsins í Írak. Alls 70,6%
þeirra sem ætla að kjósa Sam-
fylkinguna sögðust mjög ósátt,
um 47% þeirra sem ætla að
kjósa Frjálslynda flokkinn
sögðust mjög ósátt, um 16,9%
þeirra sem ætla að kjósa Sjálf-
stæðisflokkinn sögðust mjög
ósátt og um 15% þeirra sem
ætla að kjósa Framsóknar-
flokkinn sögðust mjög ósátt.
Alls 21,8% þeirra sem ætla að
kjósa Sjálfstæðisflokkinn sögð-
ust á hinn bóginn mjög sátt við
umrædda afstöðu stjórnvalda,
21,2% þeirra sem ætla að kjósa
Framsóknarflokkinn sögðust
mjög sátt, 4,2% þeirra sem ætla
að kjósa Samfylkinguna sögð-
ust mjög sátt og 11,8% þeirra
sem ætla að kjósa Frjálslynda
flokkinn sögðust mjög sátt.
Enginn kjósandi Vinstri
grænna sagðist sáttur við
stefnu stjórnvalda.
IBM tók lagskipt slembiúr-
tak fólks á aldrinum 18 til 67
ára og voru 800 einstaklingar
spurðir.
Stríðið í Írak
47,1%
ósátt við
afstöðu
stjórn-
valda