Morgunblaðið - 02.04.2003, Blaðsíða 27

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 2. APRÍL 2003 27
ÞAÐ verður æ erfiðara fyrir kjós-
endur að átta sig á því hvað greini
stjórnmálaflokkana að. Munurinn á
stefnu flokkanna hefur minnkað. Þó
eru það nokkur atriði, sem geta ver-
ið kjósendum til leiðbeiningar í
þessu efni. Eitt þessara atriða er
skattastefna stjórnmálaflokkanna
og aðgerðir ríkisstjórnarinnar í
skattamálum.
Núverandi ríkisstjórn Sjálfstæð-
isflokksins og Framsóknarflokksins
hefur lækkað skatta á fyrirtækjum
og hátekjumönnum. Hins vegar
hafa tekjuskattar á einstaklingum,
þ.e. almenningi, ekki verið lækkaðir,
ef tekið er tillit til skattleysismarka.
Þeir hafa þvert á móti hækkað.
Þetta er í samræmi við stefnu Sjálf-
stæðisflokksins. Sá flokkur hefur
ávallt borið hag atvinnurekenda fyr-
ir brjósti og tekið hagsmuni þeirra
fram yfir hagsmuni almennings.
Það er ekkert við því að segja. Þetta
er stefna Sjálfstæðisflokksins. En
hins vegar vekur það undrun, að
Framsóknarflokkurinn, sem var
upphaflega samvinnu- og fé-
lagshyggjuflokkur skuli hafa lagt
blessun sína yfir það, að tekjuskatt-
ar atvinnurekenda skuli hafa verið
lækkaðir á sama tíma og tekjuskatt-
ar einstaklinga hafa hækkað. Skatt-
byrði launafólks hefur aukist fjór-
falt meira en skattbyrði þeirra
efnameiri. Þróun skattamála hér á
landi hefur verið þveröfug við það
sem átt hefur sér stað í öðrum ríkj-
um OECD að undanförnu. Þar hef-
ur skattbyrði einstaklinga minnkað
en skattbyrði fyrirtækja aukist.
Nokkrar deilur hafa verið um
skattamálin hér að undanförnu.
Stjórnmálamönnum ber ekki saman
um hvort tekjuskattar einstaklinga
hafi hækkað eða lækkað.
Félag eldri borgara fékk hag-
fræðing til þess að reikna út skatt-
byrði eintaklinga. Leiddi sú athug-
un í ljós, að skattbyrði einstaklinga
hefði aukist síðan núverandi skatt-
kerfi var tekið upp 1988. Orsökin er
sú, að skattleysismörk hafa dregist
verulega aftur úr launaþróun.
Einna mest hefur skattbyrðin auk-
ist hjá þeim, sem hafa lægstu laun,
þar á meðal hjá elli- og örorkulíf-
eyrisþegum. Enda þótt tekjuskatts-
hlutfall einstaklinga (staðgreiðsla)
hafi lækkað frá árinu 1990 úr
39,79% í 38,55% árið 2003 hafa
skattar hækkað verulega á þeim
sem hafa lægstu tekjur vegna þró-
unar skattleysismarka. Skattleysis-
mörk hækkuðu úr kr. 53.988 á mán-
uði árið 1990 í kr. 69.585 árið 2003.
Það er mun minni hækkun en nam
hækkun verðlags og launa. Ef
skattleysismörk hefðu hækkað eins
og verðlag á þessu tímabili ættu þau
að vera kr. 84.340 á mánuði í ár en
ef þau hefðu hækkað eins og laun
ættu þau að vera kr. 110.208 á mán-
uði. Eldri borgari,sem hafði 64.012 í
mánaðatekjur 1990 greiddi 6,2% í
skatt þá eða 3.989 kr. Í dag greiðir
hann af sambærilegum tekjum
(100.000 kr.) 11,7% í skatt eða
11.722 kr. Tekjur ársins 1990 hafa
verið færðar upp til verðlags dags-
ins í dag. Af þessum tölum er ljóst,
að skatturinn hefur hækkað. Hag-
fræðingur Eldri borgara segir, að
lækka þyrfti skattprósentuna (stað-
greiðslu) úr 38,55% í 20,49% til þess
að eldri borgari, sem hefur þessar
tekjur, greiddi sama hlutfall af
tekjum sínum í skatt nú og hann
gerði 1990 miðað við óbreytt skatt-
leysismörk. Hagfræðingurinn segir,
að allir einstaklingar, sem nú eru
með lægri tekjur en kr. 242.000 á
mánuði greiði meira í skatt af
tekjum sínum en þeir gerðu árið
1990.
Fjármálaráðherra bendir á að
þrátt fyrir þetta hafi ráðstöfunar-
tekjur aukist og það skipti mestu
máli. Það er sjálfsagt rétt, að ráð-
stöfunartekjur hafi aukist en þær
hafa aukist minna hjá bótaþegum
og láglaunamönnum en þeim, sem
háar tekjur hafa. Það er einmitt í
því sem stjórnarstefnan kemur
fram. Það er verið að bæta hag
þeirra efnameiri mun meira en
þeirra sem minna mega sín. Þjóð-
arkakan hefur stækkað á undan-
förnum árum. Það hefði átt að auð-
velda það að bæta verulega kjör
lífeyrisþega og þeirra, sem lægst
hafa launin. Það hefði átt að gera
kleift að bæta kjör þeirra meira en
kjör hinna efnuðu. En það hefur
verið farið þveröfugt að: Kjör þeirra
efnameiri hafa verið bætt meira en
kjör hinna efnaminni.
Samfylkingin fylgir skattastefnu,
sem er þveröfug við stefnu stjórn-
arflokkanna. Samfylkingin vill
lækka skatta á láglaunafólki meira
en á hinum efnameiri. Samfylkingin
telur, að það hefði átt að ganga fyrir
að lækka tekjuskatta einstaklinga í
stað þess að byrja á skattalækkun
fyrirtækja. Einhvern tímann hefði
Framsókn verið sammála þeirri
stefnu en ekki í samstjórn með
Sjálfstæðisflokknum. Framsókn
hefur fylgt skattastefnu Sjálfstæð-
isflokksins undanfarin ár. Fram-
sókn ber því ábyrgð á skattaáþján
aldraðra, öryrkja og láglaunafólks
ekki síður en Sjálfstæðisflokkurinn.
Tekjuskattar einstak-
linga hafa hækkað
Eftir Björgvin
Guðmundsson
Höfundur er viðskiptafræðingur.
„Framsókn
ber ábyrgð á
skattaáþján
aldraðra, ör-
yrkja og lág-
launafólks ekki síður en
Sjálfstæðisflokkurinn.“
w
w
w
.t
e
xt
il.
is