Morgunblaðið - 17.04.2003, Side 32

32 FIMMTUDAGUR 17. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
FARA stjórnmálamenn betur með fé fólks en fólkið
sjálft? Þetta er klassísk spurning í stjórnmálaumræðum.
Til er stjórnmálastefna, sem byggist á því grundvall-
arstefi, að fyrst eigi að gæta opinberra hagsmuna og
síðan hagsmuna einstakra borgara. Sumir stjórn-
málamenn hika ekki við að segja, að best sé að treysta
þeim fyrir aflafé annarra og þess vegna skuli innheimtir
háir skattar. Lengst hefur verið gengið á þeirri braut að
svipta fólk forræði á eigin aflafé í kommúnistaríkjunum.
Þau urðu að ríkjum fátæktar og fangelsa.
Hin klassíska spurning um skatta er enn einu sinni
lögð fyrir kjósendur í alþingiskosningunum 10. maí
næstkomandi. Með atkvæðaseðlinum er að þessu sinni
unnt að velja á milli skýrari kosta en oft áður.
Sjálfstæðismenn vilja ganga lengst við að afsala rík-
issjóði fjármunum í hendur skattgreiðandans, sem aflar
þeirra. Allir, sem hafa hærri laun en 104 þúsund krónur
á mánuði, 89% skattgreiðenda, hagnast meira af til-
lögum sjálfstæðismanna um lækkun tekjuskatts en af
tillögum Samfylkingarinnar, svo að dæmi sé tekið.
Auk þess að gera tillögu um lækkun tekjuskatts vilja
sjálfstæðismenn lækka virðisaukaskatt á matvæli, hús-
hitun, bækur og fleira úr 14% í 7%. Þeir vilja afnema
eignarskatt og lækka erfðafjárskatt. Þá vilja sjálfstæð-
ismenn hækka barnabætur um 2.000 milljónir króna.
Skattalækkanirnar eru rökrétt framhald stefnunnar,
sem fylgt hefur verið undanfarin ár með lækkun tekju-
skatts á fyrirtæki úr 30% í 18%. Tekjur ríkissjóðs hafa
ekki minnkað eftir að ákvörðun var tekin um að treysta
fyrirtækjunum frekar fyrir tekjum sínum en láta þær
renna í gegnum hendur stjórnmálamannanna. Umsvif
fyrirtækjanna hafa aukist og fjárhagslegur styrkur
þeirra eflst.
Gerist þetta ekki einnig, þegar einstak
hlut? Skattastefna, sem hvetur til frumk
er líklegri til að efla allt þjóðarbúið en st
að því, að ríkisvaldið seilist sífellt dýpra
vinnandi manns. Miklu skiptir, að slíkri s
komandi hagvaxtarárum, þegar framkvæ
stærri en íslenska þjóðarbúið hefur nokk
kynnst.
x x x
Hræðsluáróður er hið fyrsta, sem kem
margra, þegar bent er á, að kannanir sýn
Samfylking, frjálslyndir og vinstri/græni
isstjórn að loknum kosningunum 10. maí
sé í spilunum er þó enginn áróður, heldu
un af viðhorfum þeirra, sem svara.
Að óreyndu hefði mátt ætla, að samfyl
fagnaði vísbendingum um nýja flokka í r
að var þó upp á teningnum hjá talsmann
arinnar í Stöð 2 á mánudagskvöld. Ingibj
Gísladóttir taldi, að rykið hefði verið dus
glundroðakenningu, þegar rætt var um r
stjórnarandstöðunnar og með svona tali
endum settir afarkostir!
Í sjónvarpsviðræðum talsmanna stjórn
að kvöldi sunnudagsins 13. apríl setti Ing
nokkur skilyrði fyrir aðild Samfylkingari
isstjórn. Forsenda samstarfs Samfylking
aðra væri meðal annars, að þeir tækju up
hennar, samþykktu landið eitt kjördæmi
fyrningarleið til að breyta kvótakerfinu.
Davíð Oddsson, formaður Sjálfstæðisfl
þessi skilyrði á fundi á Akureyri á mánu
VETTVANGUR
Skilin markast í kos
Eftir Björn Bjarnason
SAMFYLKINGIN hefur átt í afar miklum vand-
ræðum með að finna rétta tóninn í kosningabarátt-
unni vegna alþingiskosninganna í vor. Helsti tals-
maður flokksins, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, hóf
baráttuna með hinni dæmalausu ræðu sinni á
flokksstjórnarfundi í Borgarnesi í febrúar, þar sem
reynt var með ýmsum hætti að vega að trúverð-
ugleika forsætisráðherra með dylgjum og órök-
studdum fullyrðingum. Ingibjörg þurfti að verja
næstu vikum í að útskýra og afsaka ummæli sín og
eftir allan þann vandræðagang virtist um tíma sem
flokkur hennar ætlaði að gera tilraun til að reka
kosningabaráttu á grundvelli málefna en ekki bara
með hálfkveðnum vísum og persónulegum árásum.
Evrópumálin aðalmálið – eða hvað?
Það er hins vegar skemmst frá því að segja, að
málefnaleg útspil Samfylkingarinnar hafa flest ef
ekki öll runnið út í sandinn. Einu sinni áttu Evr-
ópumálin að vera helsta kosningamálið ef miðað
var við ummæli forystumanna Samfylkingarinnar.
Formaður flokksins kom hins vegar fram fyrir fá-
einum vikum og lýsti því yfir að þau væru ekki
lengur aðalmálið á dagskrá heldur einhvers konar
neðanmálsgrein eða ítarefni við stefnuskrá flokks-
ins.
Næsta mál á dagskrá var svo fiskveiðistjórnunin
og svokölluð fyrningarleið, sem felast átti í því að
ríkið gerði 10% kvótans upptækan á hverju ári
þar til hann hefði verið þjóðnýttur til fulls. Eftir
að talsmenn flokksins höfðu orðið varir við hörð
viðbrögð heimamanna á fundum sínum í sjáv-
arbyggðum landsins var hins vegar farið að draga
í land með þá stefnu.
Fram og til baka í skattamálum
Þá var tekið til við að ræða skattamálin og
sannast sagna hefur sá málaflokkur þvælst hvað
mest fyrir talsmönnum Samfylkingarinnar.
Stefnan þar hefur breyst frá einni viku til ann-
arrar. Framan af leit út fyrir að skattastefna
flokksins myndi aðallega byggjast á einhvers kon-
ar fjölþrepaskattkerfi með stighækkandi tekju-
skatti. Síðan, þegar talsmenn flokksins höfðu
ítrekað lent í vandræðum með að útskýra þá
stefnu, var blaðinu snúið við á vorþingi flokksins
og farið að tala um hækkun svokallaðs frí-
tekjumarks. Þegar gengið var á talsmennina og
Umræðustjórnmál eða
„Þetta nýjasta útspil
þess ljósan vott, að S
upp á því að ræða má
inganna.“
Eftir Birgi
Ármannsson
Í LJÓSI þeirra staðreyndar að skattbyrði ein-
staklinga hefur aukist til muna í tíð núverandi
ríkisstjórnar er ekki furða að nánast allir
stjórnmálaflokkar hafi á kosningastefnuskrá
sinni að lækka skatta á einstaklinga. Sam-
kvæmt tölum OECD hefur skattbyrði á ein-
staklingum aukist mest á Íslandi frá árinu 1990
af öllum ríkjum OECD fyrir utan Grikkland.
Það er hins vegar ekki trúverðugt þegar rík-
isstjórnaflokkarnir, sem hafa setið í ríkisstjórn í
8 ár, tala nú um rétt fyrir kosningar að nú sé
komið að einstaklingunum í landinu. Forgangs-
röðun ríkisstjórnarflokkanna hefur hingað til
ekki náð til einstaklinga og fjölskyldufólks held-
ur hefur hún sést í 900 milljóna króna sendiráð-
um, skertum barnabótum, aukinni skattbyrði,
hækkandi þjónustugjöldum og tugmilljarða
króna landbúnaðarkerfi.
Samfylkingin lækkar
tekjuskatt einstaklinga
Samfylkingin hefur skýra stefnu í skatta-
málum. Samfylkingin ætlar að hækka skattleys-
ismörkin um 130.000 krónur á ári þannig að all-
ir þegnar landsins hagnast á breytingunni.
Skattbyrði allra einstaklinga mun þannig
lækka um 50.000 krónur á ári og skattbyrði
hjóna lækkar um 100.000 krónur á ári. Þessi
breyting kemur sérstaklega lágtekju- og milli-
tekjufólki til góða.
Við breytingar á skattprósentunni, eins og
Sjálfstæðisflokkur og Framsóknarflokkur
leggja til, mun skattbyrðin minnka meira hjá
þeim sem hafa hærri tekjur. Skattastefna rík-
isstjórnarflokkanna gengur því einfaldlega út
það að því hærri tekjur því minni skattbyrði.
Skattastefna Samfylkingarinnar er ekki ein-
ungis mjög einföld í framkvæmd heldur er hún
réttlát þar sem hún kemur öllum jafnt til góða
en hlutfallslega mest millitekju- og láglauna-
Skýr skattastefna Samf
„Ávinningur ungs barn
mörgum hundruðum þ
Samfylkingin þann stu
komandi kosningum.“
Eftir Ágúst Ólaf
Ágústsson
FRÉTTIR OG SKOÐANIR
Fjölmiðlar þurfa á aðhaldi aðhalda eins og allir aðrir. Þessvegna lítur Morgunblaðið svo á,
að það sé gagnlegt fyrir blaðið, þegar
einstakir lesendur þess taka sig til og
skrifa greinar, þar sem stundum er að
finna mjög harða gagnrýni á blaðið.
Morgunblaðið hefur alltaf lagt áherzlu
á að birta slíkar greinar með áberandi
hætti, þannig að sjónarmið greinarhöf-
unda fái að njóta sín á síðum blaðsins.
Í Morgunblaðinu í gær birtist grein
eftir Þorvald Örn Árnason, framhalds-
skólakennara, þar sem hann gagnrýnir
harðlega fréttaflutning Morgunblaðs-
ins af stríðinu í Írak og telur að slag-
síða hafi verið í þeim fréttaflutningi,
sjónarmið Bandaríkjamanna og banda-
manna þeirra hafi verið yfirgnæfandi á
síðum blaðsins.
Við lestur greinar Þorvaldar Arnar
kemur hins vegar í ljós, að hann bland-
ar saman annars vegar sjónarmiðum og
skoðunum Morgunblaðsins á stríðinu í
Írak, sem eingöngu hafa komið fram í
forystugreinum blaðsins, og hins vegar
fréttum blaðsins og fréttaskýringum.
Þetta eru grundvallarmistök af hálfu
greinarhöfundar.
Það er sjálfsagt að eiga skoðana-
skipti við Þorvald Örn um afstöðu
Morgunblaðsins til Íraksstríðsins eins
og hún hefur komið fram í leiðurum
blaðsins en sú afstaða er eitt og fréttir
blaðsins allt annað.
Þeir sem skrifað hafa fréttir í Morg-
unblaðið um Íraksstríðið undanfarnar
vikur hafa ekki komið nálægt leiðara-
skrifum blaðsins um þau mál. Þeir sem
hafa skrifað leiðara blaðsins um Íraks-
stríðið hafa ekki skrifað fréttir Morg-
unblaðsins um það mál.
Í grein sinni segir Þorvaldur Örn:
„Ég gerði lauslega úttekt á skrifum
blaðsins þá örlagaríku daga 13.–22.
marz, þegar úrslitaorusta hernaðar-
hauka og friðarsinna fór fram í fjöl-
miðlum um heim allan. Niðurstaða
þessarar fátæklegu úttektar minnar
var sú, að stuðningur við stríðið hefði
yfirhöndina í fleiri og stærri greinum í
Morgunblaðinu en andmæli og efa-
semdir gegn því. Á forsíðu er stuðn-
ingur við stríðið yfirgnæfandi flesta
dagana en efasemdir og andmæli er
helzt að finna á innsíðum.“
Hvað á Þorvaldur Örn Árnason við?
Telur hann að í fréttum á forsíðu
Morgunblaðsins um þetta mál sé að
finna ýmist „stuðning“ eða „andmæli“
við stríðið í Írak? Þetta er fráleit skoð-
un.
Hverjum einasta blaðamanni, sem
hafið hefur störf á ritstjórn Morgun-
blaðsins í marga undanfarna áratugi,
hefur verið kennt það grundvallaratriði
á fyrsta degi, að í fréttum blaðsins
megi ekki vera skoðanir, hvorki blaða-
mannsins né blaðsins sjálfs. Fréttir eru
frásagnir af atburðum eða ummælum
manna um tiltekna atburði. Birtist
frétt á forsíðu um mikla sókn Banda-
ríkjahers inn í Írak jafngildir sú frétt
ekki því að Morgunblaðið sé að lýsa
stuðningi við þá hernaðaraðgerð.
Á ritstjórn Morgunblaðsins starfa
hátt á annað hundrað starfsmenn.
Margir þeirra búa yfir áratuga reynslu
í blaðamennsku. Aðrir eru hámenntaðir
á sínu sviði. Þetta fólk vinnur dag
hvern að upplýsingaöflun um margvís-
leg málefni. Ákveðinn starfshópur
vinnur fyrst og fremst erlendar fréttir
og skrifar erlendar fréttaskýringar.
Það er gengið mjög nærri starfsheiðri
þessa fólks að halda því fram að í stað
þess að skrifa fréttir sé það að skrifa
áróður fyrir ákveðin sjónarmið.
Það er sjálfsagt og eðlilegt að les-
endur Morgunblaðsins sem og aðrir
gagnrýni þau sjónarmið, sem blaðið
lýsir í leiðurum um einstök málefni.
Það er líka sjálfsagt og eðlilegt að les-
endur veiti blaðinu aðhald með því að
benda á það sem betur má fara í frétta-
skrifum.
En það er alrangt að þessum tveimur
þáttum sé blandað saman í fréttaskrif-
um Morgunblaðsins. Þegar því er hald-
ið fram er ekki lengur um heilbrigða og
eðlilega gagnrýni að ræða heldur ein-
hvers konar áróður gegn blaðinu.
EYÐILEGGING Í ÍRAK
Eyðilegging á menningarverðmæt-um í Bagdad eftir að stjórn Sadd-
ams Husseins forseta Íraks féll verður
ekki bætt, en vonandi verður unnt að
endurheimta þá muni, sem hefur verið
stolið. Á undanförnum dögum hefur
lýður stolið og eyðilagt stórkostleg
verðmæti í íraska Þjóðminjasafninu og
næstum öll skjöl í íraska Þjóðskjala-
safninu eru sögð hafa brunnið til ösku
eftir að þjófar höfðu farið þar um ráns-
hendi. Íslamskt bókasafn skammt frá
Þjóðskjalasafninu brann einnig, en þar
var geymt eitt elsta eintakið af Kór-
aninum, sem vitað var um. Í Þjóð-
minjasafninu voru geymdar allt að tíu
þúsund ára gamlar minjar frá vöggu
siðmenningarinnar.
Ýmsir höfðu hrópað varnaðarorð.
Menningarmálastofnun Sameinuðu
þjóðanna, UNESCO, varaði við því áð-
ur en ráðist var inn í Írak að í upp-
lausnarástandinu, sem búast mætti við
að kæmi í kjölfar stríðsins, yrðu söfn
landsins rænd.
Bandarískir ráðamenn hafa talað á
þann veg að í því ástandi, sem skapast
við fall harðstjórnar á borð við stjórn
Saddams Husseins, megi búast við
ringulreið.
Það er auðvelt að vera vitur eftir á,
en hins vegar hljóta að vakna spurn-
ingar um það hvers vegna Bandaríkja-
menn lögðu ekki meiri áherslu á að
vernda menningarverðmæti. Það var
ekki einu sinni brugðist við eftir að
eyðileggingin hófst. Forgangsröðin var
önnur eins og Magnús Þór Bernharðs-
son sagnfræðingur, sem kennir nú-
tímasögu Mið-Austurlanda við
Hofstra-háskóla, benti á í grein í
bandaríska dagblaðinu Newsday í
fyrradag: „Fjöldi frétta bendir til að
herinn hafi ekki reynt kerfisbundið að
koma í veg fyrir ránin í safninu. Um
leið höfðu hermenn hins vegar ræki-
legt eftirlit með olíumálaráðuneytinu,
sem er vitaskuld mikilvægt vegna upp-
byggingar nýs Íraks.“
Það sem gert er verður ekki tekið
aftur. Nú verður að einbeita sér að því
að bjarga því, sem bjargað verður, og
beita öllum tiltækum ráðum til að end-
urheimta þá muni, sem hefur verið
stolið. Rækilegar skrár um horfna
muni ættu að auðvelda það verk.
Bandamönnum hafði tekist að gæta
þess að söfnin eyðilegðust ekki í
sprengjuárásunum á Bagdad. Það er
því grátlegt að eyðileggingin skyldi
dynja yfir þegar stjórn Saddams Huss-
eins var fallin, ekki síst vegna þess að
sennilega hefði ekki þurft nema
nokkra hermenn til að afstýra henni.