Morgunblaðið - 24.04.2003, Qupperneq 48

UMRÆÐAN
48 FIMMTUDAGUR 24. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
SJÁLFSTÆÐISFLOKKUR og
Framsóknarflokkur tóku saman við
stjórn landsins 1995. Á því ári kom
út bókin Síðustu forvöð eftir Þorvald
Gylfason prófessor í hagfræði. Þar
segir (á bls. 234): „Síðustu ár höfum
við Íslendingar mátt súpa seyðið af
hirðuleysi okkar í efnahagsmálum
marga áratugi aftur í tímann. Lífs-
kjör okkar hafa dregist mjög aftur
úr kjörum nálægra þjóða, þegar á
heildina er litið.“ Þetta er harður
dómur, sem prófessorinn fellir yfir
íslenskri hagstjórn áratuganna á
undan, áratuganna milli 1970 og
1990, þegar a.m.k. fimm sinnum var
mynduð vinstri stjórn í landinu.
Dettur nokkrum manni í hug að
hagfræðingur sem mark er á tak-
andi felli álíka dóm núna eftir að
Sjálfstæðisflokkurinn hefur stýrt
forsætis- og fjármálaráðuneyti í 12
ár? Auðvitað ekki. Nú dettur heldur
ekki nokkrum manni í hug að ís-
lenskt skólakerfi sé að dragast aftur
úr og við séum eftirbátar annarra í
mennta- og menningarmálum. Eftir
að sjálfstæðismenn hafa stjórnað
menntamálaráðuneytinu í 12 ár er
skólakerfið í sókn en ekki vörn. En
eftir vinstriáratugina á undan höfðu
þeir sem best þekktu til þungar
áhyggjur af að menntakerfið væri á
fallanda fæti. Það var vonleysistónn
í allri umræðu um þennan málaflokk
og helst talað um atgervisflótta úr
kennarastétt, lágt menntunarstig og
fjársvelti.
Sumir sem reyna að plata kjós-
endur til að fella ríkisstjórnina í
komandi kosningum tala um fjöl-
skyldu- og velferðarmál og láta að
því liggja að síðustu ár hafi verið
óhagstæð barnafólki, öldruðum og
þeim sem standa höllum fæti í lífs-
baráttunni. Forystumenn stjórnar-
flokkanna gorta e.t.v. ekki eins mik-
ið og talsmenn annarra flokka af
umhyggjusemi og áhyggjum yfir
velferð fólks. Þess í stað láta þeir
verkin tala og hafa aukið rétt for-
eldra til fæðingarorlofs, stóraukið
kaupmátt lægstu bóta og komið líf-
eyrismálum á réttan kjöl þannig að
samfélagið er viðbúið fyrirsjáanlegri
fjölgun eldri borgara. Þetta hefur
ekki verið gert með lántökum á
kostnað komandi kynslóða því er-
lendar skuldir ríkisins hafa á sama
tíma lækkað til mikilla muna.
Nú fyrir kosningar er reynt að
koma höggi á stjórnarflokkana með
því að finna kvótakerfi í sjávarútvegi
sem flest til foráttu. Þetta kerfi var
mótað af Sjálfstæðis- og Framsókn-
arflokki og hefur verið við lýði í tutt-
ugu ár. Fyrir þann tíma var und-
irstöðuatvinnuvegur landsmanna
nánast í stöðugri gjörgæslu hjá
stjórnvöldum sem aftur og aftur
björguðu lífi útgerðar og fiskvinnslu
með gengisfellingum, styrkjum og
pólitískum neyðarráðstöfunum.
Sóknardagakerfið sem þá var við
lýði varð til þess að allt of mörg og
dýr skip voru við veiðar svo arður af
hverju tonni sem aflaðist var mun
minni en nú. Það er eins og þeir sem
skammast mest yfir kvótakerfinu
hafi gleymt þessu öllu, a.m.k. leggur
Frjálslyndi flokkurinn til kerfi sem
minnir skuggalega mikið á gömlu
endileysuna. Ætla menn að kjósa
þann flokk til stjórnarsetu? Hann
heimtar vafalítið sjávarútvegsráðu-
neytið. Þá verða e.t.v. aftur gefnar
út hagfræðibækur þar sem því er
slegið fram eins og hverri annarri
blákaldri staðreynd að lífskjör okk-
ar dragist aftur úr kjörum nálægra
þjóða.
Þegar ríkisstjórn stendur sig vel
virðist fólki að þjóðarskútan sé á
lygnum sjó og það sé lítill vandi að
stýra henni. Undanfarin ár hefur
leiðin þó oft verið þröng milli brims
og boða. Það hefur verið kreppa á al-
þjóðlegum fjármála- og hlutabréfa-
mörkuðum og í sumum af helstu við-
skiptalöndum okkar hefur verið
óttalegt basl á efnahagslífinu. Við
höfum sloppið vel enda hefur efna-
hagsmálum hér verið stjórnað af
skynsemi. Málflutningur stjórnar-
andstöðuþingmanna undanfarin
misseri bendir ekki til að þeir hefðu
brugðist við vandamálum af sömu
stillingu og yfirvegun.
Í tólf ár hefur Sjálfstæðisflokk-
urinn verið forystuflokkur í ríkis-
stjórn. Þessi ár eru framfaraskeið
og framfarirnar má að miklu leyti
þakka farsælli stjórn. Höldum
áfram á réttri braut.
Höldum áfram
á réttri braut
Eftir Atla
Harðarson
„Við höfum
sloppið vel
enda hefur
efnahags-
málum hér
verið stjórnað af skyn-
semi.“
Höfundur er heimspekingur
og kennari.
I
Ég ímynda mér að til mín hafi
verið leitað með ósk um lögfræði-
legt álit á þessum lögfræðilegu
álitaefnum:
1. Fer Ríkisendurskoðun með vald
til að gefa ráðuneytum og öðr-
um stofnunum ríkisins álit á
réttarsambandi ráðuneyta og
undirstofnana þess?
Svar: Nei. Ríkisendurskoðun
starfar eftir lögum nr. 86/1997.
Samkvæmt 1. gr. þeirra skal hún
endurskoða ríkisreikning og
reikninga þeirra aðila, sem hafa
með höndum rekstur og fjárvörslu
á vegum ríkisins. Hún getur einnig
framkvæmt stjórnsýsluendur-
skoðun. Loks skal hún samkvæmt
ákvæðinu annast eftirlit með
framkvæmd fjárlaga og vera þing-
nefndum til aðstoðar við störf er
varða fjarhagsmálefni ríkisins.
Hvergi er hér að finna heimild til
að gefa álit um réttarsamband
ráðuneytis og undirstofnunar
þess.
2. Er menntamálaráðherra heim-
ilt að gefa Kvikmyndamiðstöð
Íslands fyrirmæli um einstakar
styrkveitingar úr Kvikmynda-
sjóði?
Svar: Nei. Í lögum um um Kvik-
myndamiðstöð Íslands nr. 137/
2001 er kveðið á um, að forstöðu-
maður Kvikmyndamiðstöðvar Ís-
lands taki endanlega ákvörðun um
veitingu fjárstuðnings úr Kvik-
myndasjóði.
II.
Það hefur færst í vöxt í seinni
tíð, að Ríkisendurskoðun taki sér
vald til að fjalla um mál sem ekki á
undir hana að fjalla um. Ástæðan
virðist vera sú, að þeir sem með
stjórnsýsluvald fara, sæki í vax-
andi mæli til stofnunarinnar í slíku
skyni. Þeir vilja skjólið sem hún er
svo fús á að veita. Fjölmiðlar
henda álitsgerðir stofnunarinnar á
lofti og virðast nánast telja að guð
almáttugur hafi talað. Svo er ekki.
Þetta eru bara Sigurður og Lárus.
Jón Steinar Gunnlaugsson
Sigurður og Lárus
Höfundur er hæstaréttar-
lögmaður.
Alltaf á þriðjudögum