Morgunblaðið - 13.05.2003, Blaðsíða 25

Það er dýrt að
velja dýrustu
lausnirnar
GREIN Þorvalds Ingvarssonar í
Mbl. 29. mars sl. varð hvatinn að
þessum skrifum og þakka ég hon-
um fyrir ágæta
grein.
Sem iðjuþjálfi
starfandi við
Heilsugæsluna í
Reykjavík og Mið-
stöð heimahjúkr-
unar er mér efst í
huga að benda á
ódýrari úrræði fyrir þjóðfélagið en
að vista fólk á stofnun. Það er aug-
lýst stefna heilbrigðisráðuneytisins
að gera öldruðum og öðrum ein-
staklingum kleift að búa sem
lengst heima, enda er það ósk
flestra og eðlilegast. Eitt hjúkr-
unarrými getur kostað 4,5 millj.
(og upp í tæpar 8 millj.) á ári fyrir
einn einstakling. Það er hægt að
spara mikla peninga, ef iðjuþjálfi
fer á heimili viðkomandi, kannar
aðstæður, metur þörf fyrir hjálp-
artæki og aðra þjónustu. Tökum
dæmi um mann sem getur ekki
lengur staðið hjálparlaust upp frá
rúmi, stól eða salerni, getur ekki
lengur baðað sig, en er að öðru
leyti nokkuð ánægður með lífið og
tilveruna. Við að leysa færnivanda
þessa manns á mjög einfaldan hátt
sem kostar innan við 50 þús. kr.
(hjálpartæki) ásamt heimahjúkrun
og heimaþjónustu er augljóst að
það er hægt að seinka þörf þessa
manns um einhver ár fyrir hjúkr-
unarheimili. Iðjuþjálfinn er búinn
að spara ríkinu stærstan hluta af
4,5 millj. vegna þessa eina manns.
Ég sem iðjuþjálfi fer í margar
heimsóknir í hverri viku til eldri
borgara og til yngra fólks sem
haldið er einhverjum sjúkdómi eða
fötlun. Hvað skyldu margar millj-
ónir hafa sparast með því?
Laun iðjuþjálfa á ári ná ekki
þeirri tölu sem hjúkrunarrými
kostar. Ég hef marg oft bent yf-
irmönnum Heilsugæslunnar í
Reykjavík og Miðstöð heimahjúkr-
unar á að það þarf að fjölga iðju-
þjálfum innan Heilsugæslunnar.
Svarið sem ég fæ er að það er
skilningur fyrir hendi á þessari
þjónustu hjá Heilsugæslunni, en
fjármagnið skortir. Viðhorfið er að
á meðan skortur er á læknum og
hjúkrunarfræðingum er ekki hægt
að ráða fleiri iðjuþjálfa. Ég veit,
sem eini iðjuþjálfinn starfandi á
þessu sviði hjá Heilsugæslunni í
Reykjavík, að mikið er hægt að
gera til að bæta sjálfsbjargargetu
eldra fólks og lengja þannig tím-
ann sem það getur búið heima. Vil
ég hvetja heilbrigðisyfirvöld sem
ráða fjármagninu til Heilsugæsl-
unnar að opna hug sinn varðandi
úrræði og fjölga stöðugildum iðju-
þjálfa.
Það er sársaukafullt fyrir neyt-
andann að bíða þegar unnið er með
svo langa biðlista og veit ég að það
gárar aðeins yfirborðið af raun-
verulegri þörf.
Ef við horfum til hinna Norður-
landanna er hægt að spyrja sig
hvers vegna um 50% starfandi iðju-
þjálfa þar eru starfandi hjá Heilsu-
gæslunni og sveitarfélögum (Fé-
lagsþjónustunni). Ráðamenn þar
eru löngu búnir að sjá hvað þeir
spara á því.
Ég vil segja við stjórnendur
Heilsugæslunnar, verið óhræddir
að ráða aðrar fagstéttir innan
Heilsugæslunnar. Við erum ekki að
taka neitt frá öðrum, við erum að-
eins viðbót við úrræði og þá þjón-
ustu sem lög gera ráð fyrir sam-
anber 19.gr. heilbrigðislaga.
Félag eldri borgara og aðrir sem
vinna að hagsmunum eldri borg-
ara. Vitið þið af þessari þjónustu?
Iðjuþjálfar eru m.a. sérfræðingar
í að veita ráðgjöf og leiðbeiningar
við að bæta færni fólks við daglega
iðju og hafa m.a. að markmiði að
gera fólki kleift að búa sem lengst
heima þrátt fyrir dvínandi færni.
Ég veit að margir iðjuþjálfar með
mikla reynslu eru tilbúnir að koma
til starfa hjá Heilsugæslunni þegar
fleiri stöðugildi verða að veruleika.
Það er þjóðfélaginu dýrt að velja
alltaf dýrustu lausnirnar.
Eftir Guðrúnu K. Hafsteinsdóttur
Höfundur er iðjuþjálfi.
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 13. MAÍ 2003 25
MIKIL hagræðing hefur átt sér
stað í íslenskum sjávarútvegi og
samkeppnishæfni greinarinnar
hefur stóraukist.
Ein mikilvægasta
undirstaða sjáv-
arútvegsins er
þorskur. Við höf-
um borið gæfu til
að þorskafli hér á
landi hefur senni-
lega verið nokkuð
stöðugur borið
saman við aðrar fiskveiðiþjóðir.
Þorskafli á heimsvísu hefur dreg-
ist verulega saman á síðustu þrjá-
tíu árum eða úr rúmlega þremur
milljónum tonna niður fyrir eina
milljón tonna. Þorskafli Íslendinga
hefur ekki dregist saman í sama
hlutfalli og hjá öðrum fisk-
veiðiþjóðum.
Á súluritinu sést hvernig þorsk-
afli íslendinga hefur sveiflast á 30
ára tímabili samanborið við þorsk-
afla annarra landa. Í dag er
heimsafli þorsks aðeins um 30% af
því sem hann var fyrir þrjátíu ár-
um. Ef sama þróun hefði orðið hér
á landi á þessu tímabili væru í dag
aðeins veidd tæp 94 þúsund tonn
af þorski hér við land en það
myndi þýða um 25 milljörðum
lægra útflutningsverðmæti.
Í mörgum löndum hefur sam-
drætti í afla og aukinni eftirspurn
sjávarfangs verið mætt með fisk-
eldi. Á sama tíma og samdráttur
hefur orðið í veiðum ýmissa teg-
unda hefur fiskeldi stóraukist. Á
síðustu þrjátíu árum hefur eldi
sjávarfangs í heiminum aukist úr
3,5 milljónum tonna í 45 milljónir
tonna. Í skýrslu AVS-vinnuhóps
var fiskeldi skilgreint sem eitt
helsta vaxtartækifæri fyrir ís-
lenskan sjávarútveg og þar á eftir
líftækni. Því er spáð að verðmæti
íslenskra eldisafurða eigi eftir að
vaxa úr einum milljarði í sex millj-
arða árið 2007 og í 36 milljarða ár-
ið 2012.
Helstu þorskveiðiþjóðir hafa
sýnt þorskeldi mikinn áhuga.
Norðmenn hafa t.d. varið miklum
fjármunum í að þróa þorskeldi og
er því spáð að þorskur verði þar
næsta stóra eldistegundin á eftir
laxi. Það er mjög mikilvægt að Ís-
lendingar missi ekki af lestinni og
haldi í við þessa þróun. Hér á
landi eru forsendur fyrir að þróa
arðbært sjávareldi í framtíðinni.
Það er hins vegar ljóst að þessi
þróunarvinna er dýrt og áhættu-
samt langtímaverkefni. Öflugur
sjávarútvegur hér á landi er for-
senda þess aðunnt verði að byggja
hér upp arðvænlegt eldi. Öll óeðli-
leg skattlagning á greinina, s.s.
fyrning aflaheimilda, mun draga
verulega úr getu sjávarútvegsfyr-
irtækjanna til að stunda öflugt
þróunar- og uppbyggingarstarf
innan greinarinnar og mun til
lengri tíma halda aftur af aukinni
verðmætasköpun innan hennar og
hafa þannig neikvæð áhrif á lífs-
kjör í landinu.
Eftir Óttar Má Ingvason
Höfundur er
sjávarútvegsfræðingur.
Þorskeldi og
vaxtartækifæri
í sjávarútvegi
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/
S
ÍA
1. flokkur 1989: Nafnverð:
500.000 kr.
50.000 kr.
5.000 kr.
Innlausnarverð:
1.770.071 kr.
177.007 kr.
17.701 kr.
1. flokkur 1990: Nafnverð:
500.000 kr.
50.000 kr.
5.000 kr.
Innlausnarverð:
1.562.755 kr.
156.275 kr.
15.628 kr.
2. flokkur 1990: Nafnverð:
1.000.000 kr.
100.000 kr.
10.000 kr.
Innlausnarverð:
3.160.410 kr.
316.041 kr.
31.604 kr.
2. flokkur 1991: Nafnverð:
1.000.000 kr.
100.000 kr.
10.000 kr.
Innlausnarverð:
2.937.676 kr.
293.768 kr.
29.377 kr.
3. flokkur 1992: Nafnverð:
5.000.000 kr.
1.000.000 kr.
100.000 kr.
10.000 kr.
Innlausnarverð:
12.964.026 kr.
2.592.805 kr.
259.281 kr.
25.928 kr.
2. flokkur 1993: Nafnverð:
5.000.000 kr.
1.000.000 kr.
100.000 kr.
10.000 kr.
Innlausnarverð:
11.960.239 kr.
2.392.048 kr.
239.205 kr.
23.920 kr.
2. flokkur 1994: Nafnverð:
5.000.000 kr.
1.000.000 kr.
100.000 kr.
10.000 kr.
Innlausnarverð:
10.166.523 kr.
2.033.305 kr.
203.330 kr.
20.333 kr.
3. flokkur 1994: Nafnverð:
5.000.000 kr.
1.000.000 kr.
100.000 kr.
10.000 kr.
Innlausnarverð:
9.980.671 kr.
1.996.134 kr.
199.613 kr.
19.961 kr.
Innlausnardagur 15. maí 2003
Innlausnarverð
húsbréfa
Innlausn húsbréfa fer fram hjá Íbúðalánasjóði, í bönkum,
sparisjóðum og verðbréfafyrirtækjum og liggja þar einnig
frammi upplýsingar um útdregin húsbréf.
Húsbréf