Morgunblaðið - 19.07.2003, Síða 32

UMRÆÐAN
32 LAUGARDAGUR 19. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÆTLI það varði við lög að kalla
það „hryðjuverk og rakið
skemmdarverk – tilraun til að
spilla áliti og trausti á virtu fyr-
irtæki í alþjóðaviðskiptum“, þegar
vonsvikið fólk skrifar af prúð-
mennsku um reynslu sína af því
að ferðast með Heimsklúbbnum?
Ekki nóg með það, heldur eru
skrif okkar nefnd „níðskrif“.
Dæmi nú hver fyrir sig sem lesið
hefur „Krækiberið og melónan“ í
Morgunblaðinu 11. júlí sl. og „svar
til Marshópsins um krækiberið og
melónuna“ í blaðinu 15. júlí.
Það var ekki lungabólgufaraldri
eða innrás í Írak um að kenna að
við fengum engan fararstjóra í
ferðinni, eins og auglýst var þegar
við pöntuðum ferðina og greiddum
fyrir, því ferðin kostaði 176.900
krónur með fararstjóra Orlando–
Dominikana–Orlando og 176.900
krónur með engri fararstjórn.
Hvernig eigum við að skilja aug-
lýsinguna um flug, Keflavík–
Orlando, „daginn eftir flogið niður
til Dominikana“, 11 dagar þar, „þá
er flogið aftur upp til Orlando“?
Getur einhver lesið millilendingu á
Miami út úr þessu? Ingólfur sér
þarna „fáfræði bréfritara“. Far-
gjald og laun starfsmanns frá
Heimsklúbbi Ingólfs sem nefnt er
í grein Ingólfs sem bónus fyrir
okkur, er þannig til komið að tvær
konur úr hópnum voru ákveðnar í
að hætta við ferðina þegar farar-
stjórnin var ekki lengur á Dóm-
iníkana og millilending á Miami
komin inn. Þessi starfsmaður
fylgdi okkur frá Orlando til Miami
og tók svo á móti okkur aftur í
Orlando (ath. ekki Miami) fylgdi
okkur á hótelið og strikaði svona í
leiðinni yfir morgunverðinn sem
óvart hafði verið skráður á hótel-
miðana okkar.
Það var heldur ekki lungna-
bólgufaraldi eða innrás í Írak um
að kenna að við vorum bókuð á
nær mannlaust hótel, „í einhverju
millibilsástandi“ eins og Ingólfur
orðar það í grein sinni.
Við vissum fyrir ferðina að
banki rak hótelið. En kemur okk-
ur eitthvað við hver rekur hótelið
sem við búum á, þegar virðingar-
verð ferðaskrifstofa á í hlut? 2
kvöld af 10 var lifandi tónlist á
hótelinu, þegar innfæddir gistu
með fjölskylduna. Öll hin kvöldin
heyrðum við óminn af dynjandi
músík og feiknafjöri frá hótelinu
við hliðina á okkur. Þar var okkur
meinaður aðgangur þó svo að Ing-
ólfur hefði hvatt okkur til, kvöldið
fyrir ferðina, að njóta skemmt-
unar á næstu hótelum líka.
Til allrar Guðs lukku var þessi
10 manna hópur ótrúlega jákvæð-
ur og reyndi að gera gott úr þess-
um óvæntu aðstæðum. En
vonbrigðin með ferðina standa
eftir.
Fundurinn sem Ingólfur efndi
til, eftir að 10 manns höfðu greitt
ferðina, var tveimur dögum fyrir
brottför, þar sem farmiðarnir voru
afhentir. „Á fundinum samþykktu
allir bréfritarar (tveir voru reynd-
ar ekki á fundinum) að fara ferð-
ina án sérstaks fararstjóra alla
leið“.
Alveg er það undarlegt að eng-
inn að þeim 8 manns sem á fund-
inum voru skyldi meðtaka það á
fundinum að við hefðum ekki far-
arstjórann hana Guðrúnu í Or-
lando, eins og við héldum þangað
til að við hittum hana í Orlando á
bakaleið.
Það er ekki rangt með farið hjá
okkur að „ekki kom til greina að
Ingólfur talaði við okkur sjálfur“.
Allir, líka þau tvö sem ekki skrifa
undir höfðu samband við Heims-
klúbb Ingólfs við heimkomuna og
kvörtuðu.
Okkur fannst sjálfsögð kurteisi
að láta vita á ferðarskrifstofuna að
við, „illa svekktir ferðalangar“,
ætluðum að senda fjölmiðlum
ferðasögu okkar. Ef þau vildu
hafa samband, var vinsamlegast
bent á netfang. Það undarlega
gerðist næst að Heimsklúbburinn
hafði símasamband við alla aðra
en þá sem áttu netfangið, til að
athuga hvort þeir hefðu veitt leyfi
til að setja nafnið sitt undir bréfið.
Viðbrögð okkar voru sannarlega
þess eðlis að full ástæða hefði
verið fyrir forstjóra „virts fyr-
irtækis í alþjóðaviðskiptum“ að
ræða við okkur og reyna að gera
gott úr þessu leiðindamáli. Virtur
ferðafrömuður sem kann sitt fag á
ekki að vera í vandræðum með að
gera farþega sína ánægða þó að á
móti blási. Hvar er nú virðingin?
Í þessari grein sinni, hinn 15.
júlí, er Ingólfur að nota tækifærið
til að reyna að niðurlægja okkur.
Meira um
krækiberið
og melónuna
Eftir Guðrúnu Björk Pétursdóttur, Friðrik
Gylfa Traustason, Sigurlaugu Alberts-
dóttur, Eyþór Þórarinsson, Ragnheiði Guð-
mundsdóttur, Svanhildi Björnsdóttur, Þor-
geir Haraldsson og Guðríði Halldórsdóttur
Höfundar eru viðskiptavinir
Heimsklúbbs Ingólfs.
Í KOSNINGABARÁTTUNNI í
Finnlandi sl. vor svöruðu leiðtogar
flokkanna spurningum í sjónvarpi
um þúsaldarmark-
mið Sameinuðu
þjóðanna (SÞ) í þró-
unarmálum. Þar í
landi sem og í Sví-
þjóð, Danmörku og
Noregi hafa utanrík-
isráðuneyti og þró-
unarsamvinnustofnanir haft for-
göngu um myndun samstarfsnefnda
opinberra aðila, samtaka atvinnu-
lífs, hjálparstofnana og frjálsra fé-
lagasamtaka sem hafa það verkefni
að vekja fólk til umhugsunar og
ábyrgðar á markmiðunum. Veruleg-
um fjármunum er varið til kynning-
arstarfsemi. Samhliða þessu eru
stjórnvöld að semja nýjar áætlanir
á forsendum SÞ þar sem þúsaldar-
markmiðin eru fléttuð inn í alla póli-
tík á vegum hins opinbera.
Heitstrenging þjóðanna
Á Íslandi var varla minnst á þró-
unarmál í nýliðinni kosningabar-
áttu, hvað þá að þúsaldarmarkmiðin
næðu inn í sjónvarpsumræður. Þó
eru nú komnar upp áhyggjur vegna
þess að hugsanlega verði það notað
gegn framboði Íslands til Öryggis-
ráðs Sameinuðu þjóðanna hve op-
inbert framlag til þróunarmála hef-
ur lengi verið lítið hér á landi. Í
nýútkominni skýrslu UNDP – þró-
unarstarfs Sameinuðu þjóðanna –
er Ísland næstefst á velsældarlista
en nær ekki einu sinni inn á lista
um þróunaraðstoð sem birtur er í
sömu skýrslu.
Þúsaldarmarkmiðin eru gagn-
merk í sjálfu sér en merkilegast er
þó að með þeim settu þjóðir heims
sér í fyrsta sinn skýr, afmörkuð og
tímasett markmið í þróunarstarfi. Í
þeim felst skuldbinding, m.a. skuld-
binding ríkisstjórnar Íslands, um að
helminga fjölda þeirra sem lifa við
hungurmörk; tryggja öllum jarð-
arbörnum grunnskólamenntun;
auka jafnrétti og styrkja stöðu
kvenna; minnka barnadauða um 2⁄3;
fækka dauðsföllum af völdum þung-
ana og fæðinga um 3⁄4; stöðva og
draga úr útbreiðslu HIV/eyðni, mal-
aríu og berkla og stórbæta vatnsbú-
skap og hreinlæti. Þessum mark-
miðum á að ná eigi síðar en 2015.
Hvað gerir ríkisstjórnin?
Engin ein uppskrift er til fyrir
þjóðir sem vilja komast úr fátækt til
bjargálna. Fátæku löndin verða
sjálf að taka ábyrgð á fram-
faraþróun sinni. Mörg þeirra eru
sjálfum sér verst og almenningur
líður vegna spillts stjórnarfars,
borgarastyrjalda, stríðsreksturs,
átaka um auðlindir o.s.frv. Þróun-
araðstoð getur aldrei orðið annað en
viðbót og stuðningur við sjálfsbjarg-
arviðleitni. Sjálfsagt er að gagnrýna
kúgun, misbeitingu valds og út-
breiðslu miðaldahugmynda þótt fá-
tæk ríki eigi í hlut. Og við hvikum
ekki frá þeirri afstöðu að varanlegar
framfarir séu best tryggðar með
lýðræðislegri þátttöku, almennri
menntun og heilbrigðisþjónustu,
réttarríki og fullum mannrétt-
indum. Samhliða getum við á marg-
an hátt greitt götu fátækra jarð-
arbúa með pólitískri stefnumótun á
heimavelli og í alþjóðasamtökum.
Lækkun verndartolla á jarðyrkju-
vöru er þar efst á blaði.
Á undanförnum árum hefur dreg-
ið úr framlögum ríkra þjóða til þró-
unarmála. En nú eru stórþjóðir
jafnt sem smáþjóðir að átta sig á því
að þúsaldarmarkmið Sameinuðu
þjóðanna munu ekki nást nema
meira fé verði látið af hendi rakna
og miklu sterkari vitund skapist
meðal almennings í ríka heiminum
um nauðsyn þess að hjálpa fátækum
þjóðum. Það er aðeins rúmur ára-
tugur til stefnu. Í því ljósi er eðli-
legt að spyrja hvernig ríkisstjórn
Íslands hyggist vinna þúsald-
armarkmiðum SÞ brautargengi.
Væri ekki t.d. ráð að fara að dæmi
frændþjóða okkar og skapa sam-
starfsvettvang til þess að sinna
þessu verkefni fram til ársins 2015?
Vert er að minna á að fyrirtæki, fé-
lagasamtök og hjálparstofnanir
gegna ekki síður mikilvægu hlut-
verki í þróunarsamvinnu en opin-
berir aðilar.
Samstarf
um þúsaldar-
markmið SÞ
Eftir Einar Karl Haraldsson
Höfundur er stjórnarformaður
Hjálparstarfs kirkjunnar.
Þ
eir sem lögðu leið sína
í eitthvert af söfnum
landsins á árlegum
safnadegi, sem var sl.
sunnudag, hafa án
efa sannfærst um að víða er vel
staðið að rekstri safna á Íslandi.
Þar er að finna mikinn fróðleik
um sögu og menningu þjóð-
arinnar.
Söfnunum er hins vegar búin
misgóð að-
staða og
greinilegt að
sum þeirra
líða fyrir fjár-
skort. Um
helgina kom
ég við á Laugum í Sælingsdal, en
þar er Byggðasafn Dalamanna til
húsa. Safnið var ekki síst byggt
upp fyrir áhuga og elju Magn-
úsar Gestssonar safnvarðar sem
lést fyrir nokkrum árum. Mikið
vantar á að safninu hafi verið bú-
ið viðeigandi húsnæði, en safnið
er í kjallara skólans á Laugum.
Húsnæðið er bæði þröngt og get-
ur tæpast talist mjög heppilegt
fyrir safn því að lagnir hússins
eru í loftinu. Ekki skortir hús-
næði að Laugum eftir að skólinn
var lagður niður og spyrja má
hvers vegna ekki er drifið í að
búa safninu betri umgjörð á
Laugum.
Dalamenn hafa á seinni árum
vaknað til vitundar um sögu sína
og ætla sér greinilega að nýta
hana til að efla ferðaþjónustu í
héraðinu. Áformað er að byggja
upp Vínlandssafn í gamla kaup-
félagshúsinu í Búðardal. Enn-
fremur er búið að reisa svokallað
tilgátuhús að Eiríksstöðum í
Haukadal, en þar er talið að Ei-
ríkur rauði hafi búið áður en
hann lagði á haf út og nam Græn-
land. Eins og flestir vita var Leif-
ur heppni sonur hans, en hann
sigldi yfir hafið og fann nýja
heimsálfu sem síðar fékk nafnið
N-Ameríka. Greinilegt er að
margir ferðamenn koma við á Ei-
ríksstöðum og skoða bæinn. Þótt
full ástæða sé til að hæla Dala-
mönnum fyrir að hafa sýnt sögu
Eiríks rauða og Leifs heppna
þann sóma sem hún á skilið má
velta fyrir sér hvort ástæða hafi
verið til að setja peninga í að
byggja þetta tilgátuhús á Eiríks-
stöðum. A.m.k. heillast ég ekki af
„smíðuðum fornminjum“. Mér
nægir að skoða staðinn og lesa
um sögu hans, en sjálfsagt á
svona hús stóran þátt í að draga
ferðamenn að Eiríksstöðum.
Í þessu sambandi má minna á
að enn eru til nokkrir gamlir og
afar merkilegir torfbæir á Ís-
landi. Það hlýtur að vera mikil-
vægara að sjá til þess að þeim sé
haldið vel við en að byggja eftir-
líkingu af bæjum sem byggjast á
takmörkuðum upplýsingum um
gerð þeirra.
En það eru fleiri en Dalamenn
sem mættu standa betur að
stuðningi við byggðasöfn sín.
Minjasafn Reykjavíkur – Árbæj-
arsafn skortir sárlega stærri og
betri geymslur og mættu borg-
aryfirvöld í Reykjavík taka sér
tak til að bæta þar úr. Enginn
vafi leikur á að geymslumálin eru
farin að há uppbyggingu safns-
ins.
Borgin mætti taka Árnesinga
sér til fyrimyndar, en á síðasta
ári tók Byggðasafn Árnesinga í
notkun nýtt og glæsilegt þjón-
ustuhús á Eyrarbakka, en í hús-
inu er rúmgóð aðstaða til að varð-
veita og geyma muni safnsins.
Greinilegt er að safnamenn líta
til safnsins með aðdáun, en þeir
veittu safninu íslensku safna-
verðlaunin á síðasta ári.
Byggðasafn Árnsesinga hefur
verið í mikilli sókn á síðustu ár-
um undir forystu safnstjórans,
Lýðs Pálssonar. Safnið var fyrir
nokkrum árum flutt frá Selfossi
og í Húsið á Eyrarbakka. Í ná-
grenni við það er Sjóminjasafnið
á Eyrarbakka. Það er bæði
skemmtilegt og fræðandi að
koma í Húsið og kynnast sögu
þess og þeim munum sem þar
eru til sýnis.
Byggðasafnið á Skógum undir
Eyjafjöllum er líka lifandi sönnun
þess hvað söfn geta verið öflugur
stuðningur við ferðaþjónustuna.
Safnið dregur til sín tugi þúsunda
gesta á hverju ári. Þórður Tóm-
asson safnvörður hefur unnið frá-
bært starf við söfnun og varð-
veislu muna. Safnið hefur notið
öflugs stuðnings Rangæinga og
stjórnvalda, enda hefur sýningar-
aðstaða þess eflst mikið á seinni
árum.
Síldarminjasafnið á Siglufirði
hefur einnig vakið verðskuldaða
athygli. Safnið fékk íslensku
safnaverðlaunin í fyrsta skipti
sem þau voru veitt og Síldar-
minjasafnið hefur verið tilnefnt
sem framlag Ísland til alþjóð-
legra safnaverðlauna.
Ekki er langt síðan Alþingi
samþykkti lög um safnasjóð, en
sjóðnum er ætlað að styðja við
safnastarf á Íslandi. Ljóst er að
margir hafa vonast eftir að sjóð-
urinn myndi verða til þess að efla
safnastarf í landinu. Safnamenn
hafa talið að of litlum fjármunum
hafi verið veitt til sjóðsins á síð-
asta ári og að sjóðurinn sé í
reynd ekki megnugur að fram-
fylgja ákvæðum laganna. Það
vekur hins vegar athygli að á
sama tíma og safnasjóð skortir
fjármuni til að sinna brýnum
verkefnum er Alþingi að sam-
þykkja bein framlög til einstakra
safna. Alþingismenn, sem reyna
að beita sér á Alþingi fyrir verk-
efnum í þágu sinna kjördæma,
virðast kjósa að afgreiða málin
með svipuðum hætti og gert hef-
ur verið í mörg ár, þ.e. í gegnum
fjárlaganefnd, en með því eru
þeir að vinna gegn lögunum um
safnasjóð sem þeir settu sjálfir.
Byggða-
söfnin á
Íslandi
Þótt full ástæða sé til að hæla
Dalamönnum fyrir að hafa sýnt
sögu Eiríks rauða og Leifs heppna
þann sóma sem hún á skilið má
velta fyrir sér hvort ástæða hafi verið
til að setja peninga í að byggja þetta
tilgátuhús á Eiríksstöðum.
VIÐHORF
Eftir
Egil Ólafsson
egol@mbl.is
Laugavegi 63 • sími 5512040
Vönduðu silkiblómin
fást í
Fíkustré
Laugavegi 63 • sími 5512040
Túlipani
Vönduðu silkiblómin
fást í