Morgunblaðið - 29.07.2003, Blaðsíða 18

HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
18 ÞRIÐJUDAGUR 29. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
AKUREYRI
BÖRNUM sem standa í kofasmíðum
á smíðavellinum við Ársel brá illilega
í brún þegar þau komu á smíðavöll-
inn í gærmorgun. Skemmdarvargar
höfðu þá gengið berserksgang á vell-
inum og brotið og bramlað allt sem
fyrir varð. Öllum kofunum á vellin-
um hafði verið velt og þök brotin.
Hafði kofunum síðan verið sparkað
mikið til og málningu skvett inn í
einn þeirra.
Börnin mjög vonsvikin
„Það hefur verið eitthvað um
svona skemmdir hverja helgi í júlí en
aldrei svona rosalegt,“ segir Ragn-
heiður Erna Kjartansdóttir, sem að-
stoðar ungu smiðina ásamt sam-
starfskonu sinni, Ernu Bryndísi
Einarsdóttur. „Það sem er verst er
að þetta er síðasta vikan sem smíða-
völlurinn starfar og kofarnir voru
allir næstum tilbúnir,“ segir Erna
Bryndís um leið og hún hjálpar
skjólstæðingi að saga. „Krakkarnir
voru að undirbúa að fara með kofana
heim og voru ofboðslega stoltir. Svo
koma þau að þessu svona og urðu
náttúrulega ofboðslega vonsvikin.
Börn leggja sig öll fram við að búa
eitthvað til og svo er það eyðilagt
fyrir þeim. Sum þeirra gáfust hrein-
lega upp þegar þau sáu eyðilegg-
inguna en önnur láta sig hafa þetta
og halda áfram. Þetta gerist náttúru-
lega á nóttunni um helgar og völl-
urinn er í miklu skjóli, þannig að það
er engin fær leið til að koma í veg
fyrir þetta nema kannski myndavél-
ar á vellina, en viljum við það?“
Gott starf og
einbeittir krakkar
Vinkonurnar Tinna Níelsdóttir og
Fríða Gylfadóttir létu þetta áfall
ekki aftra sér og voru strax farnar að
gera við þakið á húsinu sínu, sem er
tvílyft timburhús. „Það var náttúru-
lega ekkert gaman að láta skemma
fyrir okkur, en við smíðum þetta
bara aftur,“ segir Fríða og sagar
þverspýtu einbeitt á svip. „Kannski
voru þetta einhverjir einmana eða
leiðir krakkar sem fá ekki að smíða.“
Sigurður Már Helgason, umsjón-
armaður smíðavallanna hjá ÍTR,
segir að þrátt fyrir að svona atburðir
gerist öðru hvoru á sumrin megi ekki
gleyma því góða starfi sem börnin
eru að vinna og þeirri gríðarlegu
sköpun sem á sér stað. „Það er alveg
frábært að fylgjast með krökkunum
vanda sig svona mikið við að smíða
og sjá hvað þau gera mörg hver fal-
lega kofa. Þetta eru fyrstu húsin sem
þau byggja og þau leggja sig mikið
fram við þetta. Þetta hefur vakið
mikla eftirtekt og aðdáun ferða-
manna sem fara hjá. Það komu til
dæmis hingað bresk hjón á smíða-
völlinn í Laugardal og létu í ljósi að-
dáun sína á vönduðu handbragði og
góðri smíði barnanna.
Auðvitað er leiðinlegt að sjá svona
eyðileggingu, en þetta er bara það
sem krakkar sjá í sjónvarpinu, enda-
lausa eyðileggingu og stríð, þetta er
það sem fyrir þeim er haft og auðvit-
að gera þau eins. Þau vantar ein-
hverja útrás og fá hana í eyðilegg-
ingunni. Grundvallaratriðið er þó
það að við missum ekki sjónar á því
hvað smíðavellirnir eru góðir staðir
fyrir krakka sem langar að skapa
eitthvað úti í góða veðrinu.“
Skemmdarvargar
valda usla á smíðavelli
Morgunblaðið/Svavar
Þær stöllur Tinna Níelsdóttir og Fríða Gylfadóttir létu ekki áfallið aftra
sér frá því að halda áfram með húsið, enda hin mesta völundarsmíð.
SMÁMUNASAFN Sverris Her-
mannssonar húsasmíðameistara á
Akureyri var formlega opnað í fé-
lagsheimilinu Sólgarði í Eyjafjarð-
arsveit sl. laugardag. Sverrir og
eiginkona hans Auður Jónsdóttir
afhentu Eyjafjarðarsveit safnið til
eignar og varðveislu en það þykir
einstakt í sinni röð. Fjöldi muna er
ótrúlegur og fjölbreytileikinn ekki
síður en Sverrir, sem er fæddur ár-
ið 1928, hefur safnað margs konar
smáhlutum í áratugi og oft hafa
honum áskotnast fast að þúsund
hlutir á ári. Í safni hans eru fyrstu
verkfærin sem hann sjálfur eign-
aðist aðeins 7 ára gamall.
Sverrir hefur á sinni löngu og
farsælu starfsævi komið víða við í
fagi sínu en þekktastur hefur hann
orðið fyrir endurbyggingu og við-
gerðir gamalla húsa. Þar má t. d.
nefna Laxdalshús og Nonnahús á
Akureyri og ófáar eru þær kirkj-
urnar, sem hann hefur farið smiðs-
höndum sínum um. Það þarf því
engan að undra þótt trésmíðaverk-
færi af ýmsu tagi séu fyrirferð-
armikil í safninu enda er þar að
finna fágætt úrval þeirra þar sem
rekja má þróunarsögu hamra,
hefla, hjólsveifa og annarra tækja
og tóla, sem tengjast trésmíðinni,
allt frá síðari hluta nítjándu aldar
til dagsins í dag. Sverrir hefur
einnig safnað áhöldum sem lúta að
eldsmíði og járnsmíði og segja má
að verkfæri af ólíklegasta uppruna
séu aðall safnsins.
Aldrei hent blýanti frá því að
hann byrjaði að læra smíðar
Í upphafi ætlaði Sverrir einungis
að safna verkfærum, en fyrr en
varði vatt söfnunin upp á sig og er
magn og fjölbreytileiki munanna
með ólíkindum. Í rauninni hefur
Sverrir safnað og haldið til haga
öllu sem hafa má í hendi, smáu sem
stóru og hann hefur aldrei svo
dæmi sé tekið hent nokkrum
blýanti frá því hann byrjaði að
læra smíðar árið 1946. Þó er safnið
hvorki muna- né verkfærasafn,
heldur þetta tvennt og ótal margt
annað; búsáhaldasafn, lyklasafn,
áhaldasafn og svo mætti lengi
telja.
Sverrir er fyrir löngu orðinn
kunnur safnari og margir, hvaðan-
æva af landinu, hafa fært honum
góða muni. Við endurgerð og við-
hald margra elstu og sögufrægustu
húsa á Akureyri og í Eyjafirði hef-
ur söfnunarárátta hans fengið að
njóta sín út í æsar því Sverrir varð-
veitti nagla, tré og ýmis smástykki
úr þessum gömlu húsum, sem ann-
ars hefðu lent á haugunum. Mörg
þessara húsa voru byggð á 19. öld,
svo naglar og tré eru komin til ára
sinna. Úr þessum gripum hefur
Sverrir útbúið nokkurs konar
skúlptúra sem eru til sýnis á safn-
inu, segir m.a. í fréttatilkynningu.
Myndlistarmennirnir Þórarinn
Blöndal og Finnur Arnar Arnarson
höfðu veg og vanda af uppsetningu
safnsins í Sólgarði.
Smámunasafn Sverris Hermannssonar opnað
Eignaðist fyrstu
verkfærin sjö ára
Morgunblaðið/Baldur Benjamínsson
Tómas Ingi Olrich menntamála-
ráðherra skoðar safnið í Sólgarði
með Sverri Hermannssyni húsa-
smíðameistara.
ULLA Mörch, myndlistarmaður
frá Danmörku, opnar sýningu í
Deiglunni í Listagili á Akureyri í
dag kl. 13 og mun sýningin að-
eins standa yfir í einn dag.
Valdís Viðars, framkvæmda-
stjóri Gilfélagsins sagði við
Morgunblaðið að Ulla hefði verið
gestur í Gestavinnustofu Gil-
félagsins á Akureyri í júlí-
mánuði.
„Sýningin inniheldur verk sem
hún hefur unnið meðan á dvöl
hennar hefur staðið hér á landi.
Á sýningunni eru stór grafísk
verk, þar sem svarti liturinn er
mjög áberandi í formi kínverskr-
ar pensilskriftar í bland við
vatnsliti. Ulla hefur mjög sterka
tilfinningu fyrir íslenskri nátt-
úru, jarðfræðilegum krafti
landsins og sérstöðu. Þannig not-
ar hún línur og form til að fanga
ljós og skugga sem birtast henni
í náttúrunni líkt og í kviksjá,“
sagði Valdís.
Ulla Mörch segir það hafa verið
alveg einstakt tækifæri fyrir sig að
fá að dvelja og vinna að list sinni á
stað sem sé svona nálægt nátt-
úrunni og að það eigi eftir að hafa
mikil áhrif á verk hennar í framtíð-
inni.
„Akureyrarbær getur verið stolt-
ur af því að geta boðið erlendum
listamönnum að koma hingað til
Akureyrar og dvelja í Gesta-
vinnustofunni við vinnu sína í
lengri eða skemmri tíma. Það ber
að varðveita þennan menning-
arþátt vandlega, sem byggður hef-
ur verið upp af Gilfélaginu síðustu
11 árin. Þessi möguleiki gefur ekki
aðeins listamönnum víðsvegar að
úr veröldinni tækifæri á að koma
hingað til lands og upplifa og kynn-
ast þessu einstaka landi og þjóð
heldur er þetta einnig heilmikil og
góð landkynning fyrir Ísland, sem
við listamennirnir gerum ódauðlegt
í verkum okkar,“ segir Ulla Mörch.
Gestavinnustofa Gilfélagsins á Akureyri
Morgunblaðið/Kristján
Ulla Mörch við eitt verka sinna.
Akureyrarbær
getur verið stoltur