Morgunblaðið - 14.08.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FIMMTUDAGUR 14. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
GUTTORMUR Sigur-
björnsson, fyrrverandi
forstjóri Fasteigna-
mats ríkisins, lést að
Sunnuhlíð í Kópavogi
11. ágúst sl., 78 ára að
aldri.
Guttormur fæddist
að Hallormsstað 3.
febrúar 1925 og ólst
upp í Gilsárteigi í Suð-
ur-Múlasýslu.
Hann brautskráðist
frá Alþýðuskólanum á
Eiðum árið 1938; lauk
búfræðiprófi frá
Hvanneyri 1941;
íþróttakennaraprófi frá Laugarvatni
1942; prófi frá kennaradeild
Íþróttaháskólans í Osló 1951; og síð-
ar námi í endurskoðun frá Hermods-
skólanum í Málmey í Svíþjóð.
Guttormur starfaði sem kennari á
Eskifirði 1942-́44; var forstjóri Sund-
hallar Ísafjarðar 1945-́49; skattstjóri
á Ísafirði 1952 - 5́5; erindreki Fram-
sóknarflokksins í Reykjavík og hjá
Tímanum 1955 - 5́7; deildarstjóri á
Skattstofu Reykjavíkur 1958; skatt-
stjóri í Kópavogi 1958 - 6́2; rak eigin
endurskoðunarskrif-
stofu 1968 - 7́3; fulltrúi í
Ríkisbókhaldi 1974; og
forstjóri Fasteigna-
mats ríkisins 1976 - 8́8.
Þá lét hann af störfum
fyrir aldurs sakir.
Hann sinnti sérverk-
efnum fyrir Yfirfast-
eignamatsnefnd til árs-
ins 1994.
Guttormur var einn-
ig virkur í félags- og
stjórnmálastarfi. Hann
var bæjarfulltrúi, bæj-
arráðsmaður og vara-
forseti bæjarstjórnar á
Ísafirði 1954 - 5́5; bæjarfulltrúi og
bæjarráðsmaður í Kópavogi 1970 -
7́4 og formaður bæjarráðs í þann
tíma. Fjölmörgum öðrum verkum
sinnti hann í þágu stjórnmála- og
íþróttastarfs í landinu auk þess sem
hann var einn stofnenda Rotary-
klúbbs Kópavogs og fyrsti forseti
hans 1961.
Guttormur kvæntist Aðalheiði
Guðmundsdóttur á jóladag 1949.
Hún lést 23. júlí 2001. Sonur þeirra
hjóna er Ingvi Kristján.
GUTTORMUR
SIGURBJÖRNSSON
Andlát
SÉRFRÆÐINGAR verða að vera á
varðbergi gagnvart heimasíðum þar
sem ungar stúlkur eru beinlínis
hvattar til að grenna sig sem aftur
getur í sumum tilvikum leitt til lyst-
arstols. Þetta segir Dr. Janet Treas-
ure, prófessor í geðlæknisfræði við
Guýs, King’s and Saint Thomas
Læknaháskólann við King’s College
í Lundúnum, sem um árabil hefur
rannsakað átraskanir, orsakir
þeirra og meðferðarúrræði. Janet
er stödd hér á landi í tengslum við
norrænt geðlæknaþing í Reykjavík
sem stendur fram á laugardag en
þátttakendur á þinginu eru á átt-
unda hundrað.
Ráðleggingar um hvernig
halda megi einkennum niðri
Hún segir töluverða umræðu hafa
spunnist um það í fræðasamfélaginu
og fjölmiðlum að nauðsynlegt sé
fyrir fagaðila að koma á framfæri
andáróðri gegn sérstökum vefsíðum
sem hvetji ungmenni til lystarstols
og gefi ráðleggingar um hvernig
eigi að blekkja sérfræðinga með því
að halda niðri einkennunum. Á vef-
síðunum er gjarnan að
finna myndir af tág-
grönnum stúlkum auk
ýmissa ráðlegginga,
svo sem eins og að
drekka mikið vatn áður
en stigið sé á vigtina
og klæðast þykkum
fatnaði. Margar slíkar
heimasíður eru vistað-
ar í Bandaríkjunum og
þótt yfirvöldum hafi
tekist að loka mörgum
þeirra segir Janet að
þær spretti jafnharðan
upp aftur.
Við King’s College
þar sem hún starfar er
nú starfrækt upplýs-
ingasíða fyrir fólk með átraskanir
og fjölskyldumeðlimi þar sem er að
finna gagnlegar upplýsingar um
hvernig hægt sé að taka á vand-
anum. Átraskanir hafa verið rann-
sakaðar þar um langt árabil og segir
Janet meðferðarúrræðin hafi tekið
stakkaskiptum þótt það sé orðum
ofaukið að segja að bylting hafi orð-
ið þar á á síðustu árum.
„Einu sinni héldu
menn að allir þyrftu
innlögn á spítala en nú
erum við að þróa betri
samtalsmeðferðir sem
m.a. felast í hugrænni
atferlismeðferð. Færri
þurfa nú að leggjast á
sjúkrahús,“ segir hún.
Eitt af því sem Jan-
et og kollegar hennar
við King’s College hafa
rannsakað og gefið
hefur góða raun er að
hafa nokkrar fjölskyld-
ur saman í hópmeðferð
þannig að fólk deili
hugmyndum sínum og
skoðunum. „Foreldrar
og sjúklingarnir sjálfir fá mikið út
úr slíku,“ segir Janet.
Foreldrar fullir sektarkenndar
„Foreldrar kenna gjarnan sjálf-
um sér um hvernig komið er fyrir
börnunum og vita ekki alltaf hvert
þau eiga að snúa sér. Þetta þýðir að
þeim finnst þeir standa einir og af-
skiptir og eru með sektarkennd.“
Mjög misjafnt er hvernig gengur
að meðhöndla sjúklinga allt eftir
hversu alvarleg átröskunin er.
Einnig hefur komið í ljós að mun
auðveldara er að meðhöndla lotu-
græðgi (bulimia) en lystarstol (anor-
exia).
Meðferðin er yfirleitt í formi sam-
talsmeðferðar en ný meðferðarúr-
ræði eru einnig í skoðun, t.d. með
aðstoð Netsins og margmiðlunar-
diska.
Þess má geta að 12 af hverjum
hundrað þúsund í heiminum grein-
ast með lystarstol á hverju ári og 20
af 100.000 með lotugræðgi.
Sé litið eingöngu til stúlkna undir
tvítugu er talið að 2% þeirra þjáist
af lotugræðgi og tæpt 1% af lystar-
stoli en að 4% þjáist af einhver
skonar átröskunum. Algengast er
að stúlkur greinist með lystarstol í
kringum 15 ára aldurinn og fram
undir tvítugt en að lotugræðgi verði
vart í kringum 17 ára aldurinn.
Heimasíður sem hvetja
stúlkur til lystarstols
Nauðsynlegt að vera á varðbergi, segir breskur prófessor í geðlæknisfræði
Janet Treasure, pró-
fessor í geðlæknisfræði.
TENGLAR
.....................................................
Upplýsingasíða Kings College um át-
raskanir: www.eatingresearch.com
JARÐBORANIR hf. hafa gengið
frá samningum um kaup á nýjum og
afar öflugum bor, sem verður mun
stærri en Jötunn, núverandi stærsti
bor landsins. Að sögn Þórs Gísla-
sonar, aðstoðarframkvæmdastjóra
Jarðborana hf., er nýi borinn vænt-
anlegur til landsins í apríl á næsta
ári. Fyrirtækið Soilmec S.p.A. í
borginni Piacenza á Ítalíu hannar
og framleiðir borinn í samráði við
Jarðboranir, sem eiga fyrir tvo bora
frá sama framleiðanda. Kaupverð
nýja borsins er um 590 milljónir ís-
lenskra króna.
Allt að 4.000 metra dýpi
Nýi borinn kemur í góðar þarfir
við stórverkefni að sögn Þórs, en
þeir borar sem Jarðboranir hafa
keypt til landsins á undanförnum
árum hafa verið mun minni. Strax
eftir komu borsins til landsins verð-
ur hann nýttur við háhitaverkefni,
en hann getur borað niður á 3500–
4000 metra dýpi, auk þess að bora
víðari holur en þau tæki sem fyrir
eru. Lyftigetan er um 200 tonn.
Jarðboranir leggja að sögn Þórs
áherslu á að viðskiptavinir njóti
góðs af alþjóðlegum nýjungum í
bortækni í formi betri og fjölbreytt-
ari þjónustu. Hann segir nýja bor-
inn auka hagkvæmni og öryggi
framkvæmda, ásamt öryggi
mannafla, enda sé hann gríðarlega
fullkominn tæknilega, nánast al-
sjálfvirkur. „Borinn er óneitanlega
spennandi vinnustaður fyrir kröfu-
harða starfsmenn og að sama skapi
kjörinn vettvangur fyrir þá sem
vilja vinna við tæknilega fullkomnar
aðstæður.“
Markvissari og umhverfis-
vænni framkvæmdir
„Jarðboranir leggja ríka áherslu
á að umgangast umhverfi sitt af
nærgætni og halda jarðraski í lág-
marki,“ segir Þór. „Nýi borinn fell-
ur vel að þessum áherslum þar sem
hann þarf minna svæði til að at-
hafna sig en aðrir borar.“ Þá nýtist
borinn að sögn Þórs sérlega vel við
stefnuborun, sem felst í því að bor-
uð er ein hola og síðan nokkrar hol-
ur í ákveðna stefnu út frá henni
þannig að unnt er að ná meiri orku
út úr hverri framkvæmd.
Stefnuborunartæknin opnar
margar nýjar leiðir í orkunýtingu.
Hún veitir aðgang að auðlindum
sem annars hafa verið óaðgengileg-
ar, meðal annars þar sem ógerlegt
er að koma bortækjum á tiltekna
staði. Ennfremur getur hún leitt til
verulegs sparnaðar í yfirborðs-
mannvirkjum, til dæmis á vegum og
lögnum. Síðast en ekki síst hefur
þessi tækni í för með sér veigamikl-
ar framfarir á sviði umhverfisvernd-
ar. Hún gerir kleift að takmarka
verulega framkvæmdir á yfirborði á
viðkvæmum stöðum, þar sem unnt
er að koma bortækjum þannig fyrir
að sem best fari.
Jarðboranir starfa á alþjóðlegum
vettvangi og felst starfsemin eink-
um í nýtingu auðlinda í jörð og
orkutengdum rekstri. „Fyrirtækið
vinnur aðallega að öflun á heitu
vatni, gufu, köldu ferskvatni og
jarðsjó, en um þessar mundir ber
hæst miklar annir sem framundan
eru við háhitaboranir. Jafnframt
taka Jarðboranir þátt í verkefnum
sem miða að nýtingu þessara auð-
linda.
Ljóst er að nýi borinn eykur
verulega möguleika fyrirtækisins í
markaðssókn, bæði hér heima og
erlendis,“ útskýrir Þór. „Þar koma
bæði til tæknileg fjölhæfni borsins
og aukin afkastageta borflota Jarð-
borana í heild, ekki síst við þær að-
stæður þegar ráðast þarf í umfangs-
mikil verkefni hér heima og erlendis
á sama tíma,“ sagði Þór að lokum.
Bor, af sömu gerð og Jarðboranir hf. hafa fest kaup á, í byggingu.
Nýr risabor keypt-
ur til landsins
JÓN H. Snorrason, saksóknari
og yfirmaður efnahagsbrota-
deildar ríkislögreglustjóra,
segir að það komi „algjörlega
afdráttarlaust“ fram í sam-
keppnislögum og öðrum lögum
að Samkeppnisstofnun eigi að
vísa til lögreglu og ákæruvalds
alvarlegustu brotum á sam-
keppnislögum, þ.e. þar sem
kemur til álita að beita hinum
þyngstu refsingum s.s. fang-
elsi.
„Um þetta er enginn vafi;
löggjöfin verður ekki skilin á
annan hátt. Og við höfum farið
yfir þetta rækilega á fundi með
ríkissaksóknara og lögfræðingi
Samkeppnisstofnunar.“
Jón segir að sé á hinn bóginn
einhver vilji til að breyta þessu
þá verði að gera það með laga-
breytingu.
„Þessu verður ekki breytt
með því að stofnanir geri með
sér einhverjar reglur um verk-
lag og samkeppni því slíkar
reglur þyrftu að vera í sam-
ræmi við löggjöfina,“ segir
hann.
Jón H. Snorrason
um samkeppnislög
Löggjöfin
afdrátt-
arlaus
FRAMBOÐ á skipulögðum göngu-
ferðum um Ísland hefur aukist til
muna að sögn Elínar Bjarkar Jó-
hannesdóttur, framkvæmdastjóra
Ferðafélags Íslands. Í ár hafa álíka
margir sótt í ferðir á vegum Ferða-
félagsins og í fyrra en Elín segir að-
sókn í Laugavegsferðirnar hafa
minnkað. „Við skiljum ekki alveg af
hverju það gerðist akkúrat núna en
það er náttúrlega mjög mikið af
fólki sem gengur á eigin vegum og
notar skála Ferðafélagsins.“ Ferða-
félag Íslands býður upp á margs
konar ferðir en að sögn Elínar
Bjarkar eru lengri ferðirnar
vinsælastar. „Það er alltaf vinsælt
að fara á Hornstrandir og Lóns-
öræfi. Svo höfum við verið með
ferðir í sumar í Þjórsárver og ferð
um hálendið norðan Vatnajökuls.“
Að sögn Lóu Ólafsdóttur, fram-
kvæmdastjóra Útivistar er aukin
aðsókn í gönguferðir á þeirra veg-
um. „Ég myndi slá á að það væri yf-
ir 15% aukning milli ára og ferða-
nýting hefur verið mjög góð.“ Auk
þess býður Útivist upp á jeppaferð-
ir, helgargöngur og lengri göngur.
Að sögn Lóu eru helgarferðirnar á
Fimmvörðuháls mjög vinsælar en
auk þess hefur verið góð aðsókn í
lengri ferðir um Strútsstíg og
Sveinstind-Skælinga.
„Þetta er gott ferðasumar sem er
að baki. Veðrið hefur verið okkur
hliðhollt og allt gengið stór-
áfallalaust fyrir sig. Ferðirnar hafa
verið meira og minna fullar,“ segir
Lóa.
Framboð á gönguferð-
um eykst til muna