Morgunblaðið - 24.09.2003, Blaðsíða 14

ERLENT
14 MIÐVIKUDAGUR 24. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
TALIÐ er að á bilinu tvær til fjórar
milljónir manna í Danmörku og Sví-
þjóð hafi verið án rafmagns hluta úr
degi í gær. Allt rafmagn fór m.a. af í
um tvær og hálfa klukkustund í
Kaupmannahöfn. Umferðarljós virk-
uðu ekki í rafmagnsleysinu og olli
það sums staðar árekstrum en ekki
var vitað til að alvarleg slys hefðu
orðið á fólki. Síðdegis í gær var raf-
magn síðan víðast hvar komið á að
nýju, að sögn AFP-fréttastofunnar.
Allar járnbrautarsamgöngur lágu
niðri á Sjálandi um tíma og á lestar-
stöðinni í Østerport í Kaupmanna-
höfn ríkti öngþveiti um kl. eitt að
staðartíma.
Rafmagnsleysið olli ekki teljandi
truflunum á Ríkissjúkrahúsinu en
fjölda banka og verslana var hins
vegar lokað í höfuðborginni. Kast-
rup-flugvelli í Kaupmannahöfn var
lokað um tíma og einnig var umferð
yfir Eyrarsundsbrúna, sem tengir
Danmörku og Svíþjóð, stöðvuð. Vont
veður hefur verið í Skandinavíu und-
anfarna daga en ekki var vitað hvort
það olli rafmagnsleysinu.
Bílaraðir við umferðarljós
„Hér er ennþá rafmagnslaust þó
svo að þeir hafi verið að segja í út-
varpinu að ég eigi að vera komin með
rafmagn,“ sagði Hildur Ólafsdóttir,
en hún býr í Lyngby ásamt unnusta
sínum, Þórhalli Halldórssyni.
Þórhallur sagði talsvert öngþveiti
hafa ríkt í umferðinni þegar hann
hjólaði heim úr skólanum. „Öll um-
ferðarljós voru óvirk og menn voru
ekkert mikið að gefa sénsa. Það voru
því farnar að myndast bílaraðir við
ljósin.“
Sagði Þórhallur að þetta gæti auð-
vitað skapað hættu. „Ég heyrði í út-
varpinu að í Roskilde [Hróarskeldu]
gengi fólki illa að ná í lögregluna.
Menn voru því beðnir um að hringja
ekki að óþörfu.“
Þórir Jökull Þorsteinsson, prestur
íslenska safnaðarins í Kaupmanna-
höfn, sagði það á hinn bóginn hafa
vakið athygli sína hversu vel bílaum-
ferð gekk í ljósi þess að umferðarljós
voru óvirk. „Það var auðvitað svolítið
skrýtið ástand að ganga um við þess-
ar aðstæður,“ sagði hann. „Ég leit
hér inn á kaffihús og þar loguðu bara
kertaljós. Fólk sat og talaði um
þetta.“
Ragnheiður Guðmundsdóttir býr í
Virum, sem er norður af Kaup-
mannahöfn. „Ég vona bara að raf-
magnið komi fyrir kvöldið, annars
verður allt í myrkri og skítakuldi,“
sagði hún. „Ég fór á leikskólann áð-
an að ná í strákinn minn og þá voru
flestir foreldranna komnir til að gera
slíkt hið sama. Þegar fólk fer að fara
heim úr vinnu fer auðvitað allt í hnút,
lestarnar ganga ekki og engin um-
ferðarljós,“ sagði Ragnheiður.
Vatnslaust á tíundu hæð
Ragna Sara Jónsdóttir blaðamað-
ur býr á tíundu hæð í húsi miðsvæðis
í Kaupmannahöfn. Lyfta í húsinu var
óvirk í rafmagnsleysinu og sagði hún
að vissulega hefði tekið nokkuð í að
ganga alla leið upp á tíundu hæð. Þá
hefði rafmagnsleysið valdið því að
vatnslaust varð í íbúðinni.
„Það var miklu meira af gangandi
vegfarendum á ferli þegar ég skrapp
út fyrr í dag [í gær]. Lestirnar virk-
uðu auðvitað ekki og allir strætis-
vagnar voru yfirfullir. Langflestar
búðir voru síðan lokaðar. Sumar
voru þó opnar og það var hægt að
fara og versla upp á gamla mátann,
með reiðufé og allt reiknað saman
með vasareiknivél eða einhverju
slíku,“ sagði Ragna Sara.
Milljónir manna án rafmagns
í Svíþjóð og Danmörku
AP
Öngþveiti ríkti á aðallestarstöðinni í Kaupmannahöfn í gær og miklar tafir urðu í lestarsamgöngum.
Allt rafmagn af í
Kaupmannahöfn
ÁFRÝJUNARDÓMSTÓLL á alrík-
isstiginu í Bandaríkjunum hefur úr-
skurðað að ríkisstjórakosningar í
Kaliforníu verði haldnar 7. október
nk. eins og upphaflega var áformað,
að því er segir í frétt CNN. Með
þessu hefur dómstóllinn fallið frá
fyrri úrskurði um að kosningunum
skuli frestað. Blandi hæstiréttur sér
ekki í málið munu kosningarnar
verða haldnar 7. október.
Dómstóllinn hafði ákveðið að
fresta kosningunum þar sem sex
sýslur í Kaliforníu ætluðu að nota úr-
eltar kosningavélar. Gray Davis, rík-
isstjóri Kaliforníu, fór fram á það við
dómstólinn að hann endurskoðaði
ákvörðun sína og varð hann við því.
Kalifornía
Kjósa í
október
STÆRSTA ísþilja, eða flotjökull,
norðurskautssvæðisins hefur klofn-
að í sundur og það hefur orðið til
þess að nær allt ferskvatn í stöðu-
vatni, sem ísbreiðan myndaði, er
horfið. Vísindamenn, sem hafa rann-
sakað Ward Hunt-ísþiljuna við
strönd Ellesmere-eyju á Nunavut-
svæðinu í Kanada, segja að hún hafi
klofnað í tvær stórar ísbreiður. Talið
er að ísþiljan hafi verið til í að
minnsta kosti 3.000 ár.
Vísindamennirnir skýra frá þessu
í tímaritinu Geophysical Research
Letters og segja að þetta sé vísbend-
ing um örari loftslagsbreytingar á
norðurskautssvæðinu. Hitinn hefur
aukist þar um 2,5 gráður á hálfri öld.
Vísindamennirnir hafa rannsakað
ísþiljuna á staðnum og með gervi-
hnattamyndum, að sögn fréttavefjar
BBC. Þeir vara við því að skipum og
borpöllum í Beaufort-hafi geti stafað
hætta af fljótandi íseyjum.
Vistkerfi í hættu
Ward Hunt-ísþiljan hafði stíflað
ferskvatn í 30 km löngum firði,
Disraelifirði, og myndað stærsta ís-
þiljuvatn á norðurhveli jarðar, en
nær allt ferskvatnið er nú horfið eftir
að flotjökullinn klofnaði. Það var allt
að 43 metrar á dýpt og lá ofan á 360
m djúpu saltvatni.
Nú þegar ferskvatnið og ísalta
vatnið er horfið breytast umhverf-
isskilyrði örsmárra lífvera og þör-
unga á svæðinu. „Þetta eru mjög
sjaldgæf og óvenjuleg vistkerfi og
þau hafa verið rannsökuð sem hugs-
anlegar hliðstæður lífs á jörðinni
þegar loftslagið var kaldara og lífs á
öðrum plánetum,“ hafði fréttavefur
BBC eftir Martin Jeffries við Alaska
Fairbanks-háskóla. „Og ef þau glat-
ast missum við af tækifæri til að
rannsaka líf sem var fyrr í sögu jarð-
ar og líf annars staðar í sólkerfinu.“

    
4
 
5678 %#
9: . % ;%% 
 
 4
.
%<
%3 %%
$

!%  ! 3! %;%% $%
#$

% !%
$
!$
%%%
$!'



 
 





3!
 
Ísþilja
klofnar
STUÐNINGURINN við stefnu
George W. Bush Bandaríkjaforseta
í efnahagsmálum og Íraksmálinu
hefur minnkað en bandarískur al-
menningur lítur enn á hann sem öfl-
ugan leiðtoga og styður framgöngu
hans í baráttunni gegn hryðju-
verkastarfsemi, að því er fram kem-
ur í Gallup-könnun sem CNN og
USA Today birtu á mánudag. Sam-
kvæmt könnuninni eru um 50%
ánægð með frammistöðu Bush í for-
setaembættinu en 47% óánægð og
demókratar virðast nú eiga raun-
hæfa möguleika á að sigra hann í
forsetakosningunum 2004, en sá
möguleiki virtist fjarlægur fyrir
nokkrum mánuðum.
Könnunin bendir til þess að Wesl-
ey Clark, fyrrverandi hershöfðingi,
njóti mests stuðnings meðal demó-
krata sem sækjast eftir því að verða
forsetaefni flokksins. 49% að-
spurðra sögðust myndu kjósa Clark
og 46% Bush ef valið stæði milli
þeirra.
Nánast enginn munur var á fylgi
Bush og tveggja annarra demó-
krata, öldungadeildarþingmann-
anna Johns Kerrys og Joe Lieber-
mans. 48% sögðust myndu kjósa
Kerry yrði hann forsetaefni demó-
krata og 47% Bush. 47% sögðust
myndu kjósa Lieberman og 48%
Bush ef valið stæði á milli þeirra.
Ef marka má könnunina er Bush
með ívið meira fylgi en Howard
Dean, ríkisstjóri Vermont, og full-
trúadeildarþingmaðurinn Dick Gep-
hard, eða um 49% á móti 45%.
Bill McInturff, sem annast skoð-
anakannanir fyrir repúblikana,
sagði að lítið væri að marka slíkar
kannanir rúmu ári fyrir kosningar
því að fólk hneigðist þá til að láta í
ljósi óánægju sína með ráðamenn.
Clinton-hjónin sögð hafa
augastað á Hvíta húsinu
Dálkahöfundurinn William Safire
heldur því fram í The New York
Times að Clinton-hjónin standi á
bak við framboð Clarks í forkosn-
ingunum þar sem þau óttist að
Howard Dean minnki völd þeirra í
demókrataflokknum og líkurnar á
því að Hillary Clinton verði forseti.
Safire segir að markmið Clinton-
hjónanna sé fyrst og fremst að
halda völdunum í demókrataflokkn-
um og tryggja að hann verði áfram
vinstra megin í stjórnmálunum.
Safire varpar fram þeirri tilgátu
að það sem liggi að baki stuðningi
Clinton-hjónanna við Clark sé að
Hillary íhugi að gefa kost á sér í for-
setaframboð fyrir demókrata síðar
á árinu ef stuðningurinn við Bush
forseta minnkar enn meira vegna
ástandsins í efnahagsmálum. Geri
hún það ekki og ef Dean sigrar
Bush í kosningunum sé útséð um að
draumur Clinton-hjónanna um að
endurheimta Hvíta húsið rætist.
Safire telur að Clinton-hjónin
veðji á Clark, sem er óreyndur í
stjórnmálunum, vegna þess að þau
telji hann líklegastan til að geta
stöðvað Dean og minnkað stuðning-
inn við Kerry, Lieberman og Gep-
hard.
„Hrasi Bush og reynist það mjög
mikils virði að hljóta tilnefningu
demókrata sem forsetaefni telja
Clinton-hjónin sennilega að hægt
yrði að fá Clark til að víkja án þess
að kljúfa flokkinn og launa honum
hollustuna með því að bjóða honum
að vera varaforsetaefni,“ skrifar
Safire í grein sem birt var í The
New York Times á mánudag.
Carol Moseley Braun, fyrrum rík-
isstjóri Illinois, skýrði á mánudags-
kvöld frá því að hún hefði ákveðið að
sækjast eftir útnefningu Demó-
krataflokksins í forsetakosningun-
um á næsta ári. Hún er tíundi fram-
bjóðandinn sem gefur kost á sér á
vegum flokksins og eina konan.
Demókratar í sókn í
baráttunni við Bush
Clinton-hjónin sögð styðja framboð Wesley Clark með
það fyrir augum að komast sjálf aftur í Hvíta húsið
Washington. AP.
Hillary Clinton Wesley Clark
FRAMKVÆMDARÁÐ Íraks,
bráðabirgðastjórnvald sem
Bandaríkjamenn skipuðu,
ákvað í gær að stöðva frétta-
flutning tveggja arabískra
gervihnattarsjónvarpsstöðva í
Bagdad. Þetta eru stöðvarnar
Al-Jazeera og Al-Arabiya.
Að sögn talsmanns ráðsins
gildir bannið í tvær vikur og
munu fréttamenn stöðvanna
ekki fá að vinna fréttir er lúta að
ákvörðunum framkvæmdaráðs-
ins. Óvíst var í gær hvort bannið
tæki til annars konar frétta-
flutnings t.d. af umsvifum her-
námsliðsins í landinu. Stöðvarn-
ar eru sakaðar um að hafa hvatt
til ofbeldisverka gegn banda-
ríska hernámsliðinu í landinu og
stuðningsmönnum þess.
Talsmaður framkvæmda-
ráðsins sagði í gær að unnið yrði
að því að setja reglur sem gilda
myndu um alla fjölmiðla í Írak.
Stöðvarnar tvær myndu því
þurfa að lúta þeim.
Bandaríkjamenn hafa sakað
arabísku stöðvarnar um hlut-
drægni í fréttaflutningi og sagt
þær vera vettvang fyrir stuðn-
ingsmenn Saddams Husseins,
hins fallna forseta Íraks. Tals-
menn sjónvarpsstöðvanna segja
þessa ásökun ekki fá staðist,
þess sé gætt í hvívetna að jafn-
vægi ríki í fréttaflutningi.
Hefta
frétta-
flutning
í Írak
Bagdad. AFP.
♦ ♦ ♦