Morgunblaðið - 07.10.2003, Qupperneq 1

STOFNAÐ 1913 271. TBL. 91. ÁRG. ÞRIÐJUDAGUR 7. OKTÓBER 2003 PRENTSMIÐJA ÁRVAKURS HF. mbl.is
Í Hljóma-
klíkunni
Hljómar heilluðu jafnt ráðherra
sem kaupsýslumenn Fólk 52
Nýtt nafn
á bikarinn
Þýsku og sænsku konurnar keppa
um heimsmeistaratitil Íþróttir 46
Að kenna
tvítyngi
Elín Eiríksdóttir og fjölskylda tala
tvö mál heima Daglegt líf 24
Áfengissala
þrefaldast í
Danmörku
SALA á sterku áfengi hefur
þrefaldazt í dönskum mat-
vöruverzlunum frá því áfeng-
isgjaldið af hverri flösku var
lækkað í síðustu viku um sem
svarar 500 krónum íslenzkum.
Samkvæmt því sem greint
var frá á fréttavef norska
blaðsins Aftenposten jókst sal-
an svona mikið í verzlunum
nauðsynjavörukeðjanna Føtex,
Bilka og Netto, þrátt fyrir að
keðjurnar hefðu gert sam-
komulag um að láta vera að
auglýsa verðlækkunina og að
síðasta vika hefði verið lýst
„áfengislaus vika“ í Danmörku.
Um mánaðamótin gengu í
gildi nýjar reglur um skatt-
heimtu af áfengi í Danmörku,
en aðalhvatinn að þeim breyt-
ingum kvað vera viðleitni
stjórnvalda til að stemma stigu
við stórtækum áfengisinn-
kaupaferðum Dana suður til
Þýzkalands.
UM 20 manns voru í gær við vinnu í frystihúsi Þórðar
Jónssonar ehf. á Bíldudal, um helmingur af því sem var
áður en fyrirtækið fór í greiðslustöðvun í vor. Um helm-
ingur starfsfólksins hefur hætt vegna óvissu um fram-
tíð fyrirtækisins.
„Óöryggi verkafólks hefur auðvitað það í för með sér
að fólk hugsar sér til hreyfings,“ segir Jón Þórðarson
framkvæmdastjóri. „Það gildir um sjávarbyggðir al-
mennt að atvinnuöryggi í sjávarútvegi er allt of lítið,
sérstaklega á minni stöðunum.“
Brynjólfur Gíslason, bæjarstjóri Vesturbyggðar, seg-
ir að starfsfólki í sjávarútvegi hafi fækkað um helming
á tíu árum vegna hagræðingar í greininni. Fjölgun
starfa í öðrum greinum hafi hins vegar ekki náð til
minni staðanna úti á landi. Það þurfi því ekki að koma á
óvart að fólkinu fækki. /28
Morgunblaðið/Árni Torfason
Óvissa um framtíðina
og skortur á öryggi
Þetta kemur fram í nýrri rannsókn
Sigurðar Sigurðarsonar, atvinnuráð-
gjafa hjá Atvinnuþróunarfélagi Norð-
urlands vestra.
Sigurður segir að aldurspíramíd-
inn, sem sýnir aldurssamsetningu
íbúa og er venjulega breiðastur neðst,
sé í rauninni að snúast við á lands-
byggðinni. Í stað þess að flestir séu í
yngstu aldurshópunum hafi hlutfall
hinna eldri farið hækkandi frá árinu
1992. „Hinn virki hluti fjölskyldunnar
er á aldrinum 20–44 ára. Þetta er fólk-
ið sem eignast börnin, fjárfestir, eyðir
og mótar samfélagið á allt annan hátt
en þeir sem eru eldri en 45 ára,“ segir
Sigurður. Virki hluti fjölskyldunnar
og vaxtarbroddurinn, ungmenni
yngri en 19 ára, ráði miklu um fram-
tíðarhorfur hvers byggðarlags.
Fækkun í þessum aldurshópum geti
bent til hnignunar og gefi vísbending-
ar um að samfélagið sé í vanda.
Atvinnuástand skiptir mestu
Svo dæmi sé tekið hefur íbúum á
Norðurlandi eystra utan Akureyrar
fækkað í heild um 1.086 manns frá
1992. Hins vegar hefur fólki sem
myndar fjölskylduna og er yngra en
44 ára fækkað um 1.341. Mismunur-
inn felst í því að þeim sem eru eldri en
45 ára hefur fjölgað um 255 manns.
Svipuð breyting hefur orðið í öllum
landshlutum nema á Suðvesturlandi.
Sigurður segir ástæðuna fyrir
þessari miklu fækkun ungs fólks
margbreytilega en líklega skipti at-
vinnuástand mestu, þ.e. að ungt og vel
menntað fólk fái ekki starf við hæfi.
Iða breytinga og nýsköpunar hafi
verið á suðvesturhorninu og nýjar
starfsgreinar sprottið upp sem vart
voru til fyrir 11 árum. Þessar breyt-
ingar hafi ekki náð í sama mæli út á
landsbyggðina en vægi hefðbundinna
burðarása í atvinnulífinu, sjávarút-
vegs og landbúnaðar, hafi minnkað. Í
þessum greinum hafi tæknibylting
gjörbreytt aðstæðum og þörf fyrir
vinnuafl minnkað.
Fjölskyldu-
fólkið flytur af
landsbyggðinni
FÓLKSFÆKKUN á landsbyggðinni hefur nær öll verið í aldurs-
hópnum 44 ára og yngri. Lítils háttar fjölgun hefur verið meðal
þeirra sem eru eldri en 44 ára og víða hefur hlutfall 65 ára og eldri
aukist. Það bendir til að meðalaldur fólks úti á landi sé að hækka.

       


















    


  












YASSER Arafat, leiðtogi Palestínu-
manna, beið þess í gær að taka við
embættiseiði bráðabirgðaheima-
stjórnar undir forsæti Ahmeds Qur-
ei. Átta ráðherrar sitja í henni unz
fullskipuð stjórn verður skipuð. Áð-
ur hafði Arafat lýst yfir neyðar-
ástandi á heimastjórnarsvæðunum.
Sú yfirlýsing hans kom í kjölfar
sjálfsmorðssprengjuárásar Palest-
ínumanns á veitingastað í Haifa um
helgina, sem banaði 19 Ísraelum.
Ísraelar svöruðu m.a. með loftárás á
meintar þjálfunarbúðir herskárra
Palestínumanna í Sýrlandi. Er óttazt
að hefndarárásir haldi áfram á víxl.
Hefndarárásir á víxl
Gaza-borg, Washington. AP, AFP.

„Maður erfiðra verkefna“/14
Reuters
Ísraelskur hermaður miðar riffli að þátttakendum í óeirðum í Jenin í gær.
BANDARÍKJAMENN eru í þann
mund að sökkva í fen langvinns, heift-
úðugs og að endingu gagnslauss
stríðs í Írak sem yrði hliðstætt því
sem Sovétmenn háðu í Afganistan á
níunda áratugnum. Við þessu varaði
Vladimír Pútín Rússlandsforseti í við-
tali sem bandaríska stórblaðið The
New York Times birti í gær.
„Ótti ykkar er ekki ástæðulaus,“
sagði hann, spurður hvort Bandaríkin
stefndu í að flækjast í hernað í Írak í
áratug. „Vandamálin kunna að vara í
langan tíma,“ sagði Pútín. Írak gæti
orðið „ný miðstöð, nýr segull fyrir alls
kyns niðurrifsöfl“ frá gervöllum músl-
ímaheiminum.
Til að bjarga ástandinu væri að
sögn Pútíns George W. Bush Banda-
ríkjaforseta ráðlegast að koma hinu
formlega ríkisvaldi í Írak í hendur
lögmætrar stjórnar heimamanna sem
fyrst og að fá samþykkta nýja ályktun
í öryggisráði Sameinuðu þjóðanna
þar sem skýrt væri kveðið á um
hversu lengi hernámsliðið yrði í Írak.
Öryggisráðið engu nær
samkomulagi
Í öryggisráðinu var í gær umræðu
fram haldið um drög Bandaríkja-
stjórnar að nýrri ályktun um Íraks-
málin. Mikil óánægja var með fyrstu
drög ályktunartillögunnar og virtist
lítið þokast í samkomulagsátt eftir að
Kofi Annan, framkvæmdastjóri sam-
takanna, útilokaði fyrir helgi að þau
tækju að sér pólitískt hlutverk við
stjórnun uppbyggingarstarfsins í
Írak nema með því skilyrði að þau
færu með forystu í því starfi.
Hvort málamiðlun er yfirleitt í spil-
unum er óljóst þar sem himinn og haf
skilur enn að sjónarmið deiluaðila.
Pútín varar Bandaríkjamenn við
Segir stefna í nýtt
„Afganistanstríð“
Sameinuðu þjóðunum, Bagdad. AP, AFP.

Hersetunni/16