Morgunblaðið - 07.10.2003, Blaðsíða 14

ERLENT
14 ÞRIÐJUDAGUR 7. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
AKHMAD Kadyrov, forseta-
efni sem nýtur stuðnings rúss-
neskra stjórnvalda, greiðir at-
kvæði í um-
deildum for-
setakosningum
sem fram fóru í
Tétsníu í gær.
Þótt fregnir
hermdu að
margir kjör-
staðir hefðu
verið nær
mannlausir
spáðu tétsenskir embættis-
menn því að kjörsóknin yrði
nógu mikil til að Kadyrov næði
kjöri. Hann var eina forsetaefn-
ið sem talið var eiga möguleika
á sigri. Kadyrov áréttaði í gær
að hann hygðist ekki hefja
samningaviðræður við Aslan
Maskhadov, síðasta löglega
kjörinn forseta Tétsníu. Hann
spáði því að stuðningsmenn
uppreisnarmanna myndu snúa
baki við þeim á næstu vikum og
styðja tétsensku stjórnina.
Jarðskjálfti
í Rúmeníu
JARÐSKJÁLFTI, sem til
bráðabirgða var áætlaður fimm
stig á Richter, varð í Rúmeníu
upp úr miðnætti í fyrrinótt.
Ekki var vitað til, að hann hefði
valdið tjóni. Að sögn talsmanns
rúmensku jarðvísindastofnun-
arinnar átti skjálftinn upptök
sín í Vrancea-héraði í Karpata-
fjöllum, um 175 km norðaustur
af höfuðborginni, Búkarest.
Leki til að
vara við
gagnrýni?
JOSEPH Wilson, fyrrverandi
sendiherra, sagði í viðtali við
NBC-sjónvarpsstöðina á
sunnudag, að tilgangurinn með
því að fletta ofan af konu sinni,
Valerie Plame, sem starfs-
manni CIA, bandarísku leyni-
þjónustunnar, hefði verið að
hræða aðra frá því að gagnrýna
þær leyniþjónustuupplýsingar,
sem notaðar voru til að réttlæta
Íraksstríðið. Segist Wilson
vera viss um, að Karl Rove,
einn helsti ráðgjafi George W.
Bush Bandaríkjaforseta, og
samskiptamiðstöð Hvíta húss-
ins hafi átt sinn þátt í þessu.
Opinber rannsókn fer nú
fram á þessu máli og höfðu
starfsmenn Hvíta hússins frest
til klukkan 17.00 í dag að stað-
artíma til að afhenda öll umbeð-
in gögn, þar á meðal tölvupóst.
Tyrkneskt lið
til Íraks?
TYRKNESKA ríkisstjórnin
samþykkti í gær að senda her-
sveitir til Íraks til að aðstoða
við að koma þar á lögum og
reglu. Þessi ákvörðun er sögð
fallin til að bæta samskipti
Bandaríkjanna og Tyrklands
en tyrknesku hersveitirnar
gætu leyst bandaríska her-
flokka af hólmi. Tyrkneska
þingið þarf hins vegar að stað-
festa þessa ákvörðun og er það
samþykki ekki talið víst. Verði
ákvörðun stjórnarinnar sam-
þykkt verða Tyrkir fyrsta
múslímaríkið sem sendir her-
sveitir til Íraks.
STUTT
Tétsenar
kjósa
forseta
Akhmad
Kadyrov
PETER Mansfield og Paul Laut-
erbur hlutu í gær Nóbelsverðlaunin í
læknisfræði fyrir framlag sitt til seg-
ulsneiðmyndatækni. Henni er beitt
við rannsóknir á svo að segja öllum
líffærum í mannslíkamanum, en gef-
ur sérstaklega góðar og nákvæmar
myndir af heilanum og mænunni.
Hefur hún nýst vel við greiningu á
MS-sjúkdómnum og langvinnum
mjóbaksverkjum, auk þess að bæta
til muna möguleikana á greiningu
krabbameins.
Þær uppgötvanir sem Mansfield
og Lauterbur voru í gær heiðraðir
fyrir voru að stofni til gerðar á átt-
unda áratugnum og mörkuðu tíma-
mót í sjúkdómsgreiningu. Varð hún
upp frá því sársauka- og áhættu-
minni og einnig nákvæmari, að því er
segir í niðurstöðu Nóbelstofnunar-
innar. Segulsneiðmyndatækni var
fyrst beitt við lækningar á níunda
áratugnum, en í fyrra voru um 22
þúsund segulsneiðmyndavélar í
notkun í heiminum og yfir 60 millj-
ónir rannsókna voru gerðar með
þessum hætti.
Tvívíðar myndir
og aukin skerpa
Nóbelsverðlaunin hafa nokkrum
sinnum verið veitt fyrir framfarir í
segultækni, t.d. fengu Felix Bloch og
Edward Mills Purchell eðlisfræði-
verðlaunin árið 1952, en afrek Mans-
fields og Lauterburs, er nú hlýtur
viðurkenningu, er fyrst og fremst
fólgið í því, að þeir gerðu kleift að
beita þessari tækni við hefðbundnar
lækningar. Lauterbur notaði stigul í
segulsviðum til að búa til tvívíðar
myndir, og Mansfield auðveldaði
greiningu þessara mynda með því að
auka skerpu þeirra.
Lauterbur er Bandaríkjamaður,
fæddur 1929. Hann lauk doktors-
prófi í efnafræði frá Háskólanum í
Pittsburgh 1962, en frá 1985 hefur
hann verið prófessor við Háskólann í
Illinois þar sem hann stjórnar rann-
sóknarstofu í segulómtækni.
Mansfield er Breti, fæddur 1933.
Hann lauk doktorsprófi í eðlisfræði
frá Háskólanum í London 1962 og
hefur síðan sinnt rannsóknarstörf-
um víða í heiminum, m.a. við Max
Planck-stofnunina í Þýskalandi.
Hann er nú eftirlaunaprófessor við
Nottingham-háskóla.
Nóbelsverðlaunum í læknisfræði úthlutað í Stokkhólmi í gær
Heiðraðir fyrir framfarir
í segulsneiðmyndatækni
Chicago, Stokkhólmi, París. AFP.
Peter Mansfield Paul Lauterbur
PALESTÍNUMENN reyna að klifra
yfir steinsteyptan múrinn milli
austurhluta Jerúsalem og borgar-
hverfis araba, Abu Dis, í gær.
Handan við múrinn er ísraelskur
lögreglumaður. Ísraelar hafa verið
gagnrýndir harkalega fyrir að
reisa múrinn sem meðal annars
veldur því að samgöngur milli
svæða Palestínumanna á Vestur-
bakkanum og Austur-Jerúsalem
eru orðnar mjög stirðar.
Reuters
Horft yfir múrinn til Jerúsalem
SERGEI Ívanov, varnarmálaráð-
herra Rússlands, sagði á sunnudag,
að Moskvustjórnin kynni að beita
hervaldi ef efnahagslegir hagsmunir
Rússa „í mikilvægum heimshlutum“
yrðu ekki virtir. Hafði Interfax-
fréttastofan rússneska þetta eftir
honum í heimsókn hans í Reykjavík
um helgina.
„Við kunnum að beita valdi verði
reynt að takmarka aðgang okkar að
mikilvægum heimshlutum, þar á
meðal efnahags- og fjármálalegan,“
sagði Ívanov og nefndi einnig tvær
aðrar ástæður fyrir hugsanlegri
valdbeitingu: Beina, hernaðarlega
ógn við Rússland og ókyrrð í ná-
grannaríkjunum, fyrrverandi sovét-
lýðveldum. Kom þetta fram í Mosc-
ow Times í gær.
Ívanov nefndi engin ríki á nafn í
ummælum sínum um efnahagslegan
aðgang en Moskvustjórnin hefur áð-
ur lýst yfir óánægju með aðgang
rússneskra fyrirtækja að íraska
markaðnum. Þá hefur hún einnig
áhyggjur af vaxandi áhrifum Banda-
ríkjamanna í fyrrverandi sovétlýð-
veldum í Mið-Asíu en Rússar líta á
þau sem hluta af öryggiskerfi sínu.
Varnarmálaráðherra
Rússlands
Kæmi til
greina að
beita valdi
AHMED Qurei, sem einnig er
þekktur undir nafninu Abu Ala, hef-
ur verið kallaður „maður erfiðra
verkefna“, enda hefur Yasser Ara-
fat, leiðtogi Palestínumanna,
gjarnan kallað hann til á ögur-
stundu. Nýjasta verkefni Qurei er
þó áreiðanlega það vandasamasta
sem honum hefur verið falið; Arafat
skipaði Qurei forsætisráðherra á
sama tíma og hann lýsti yfir neyðar-
ástandi á palestínsku svæðunum í
kjölfar sjálfsmorðsárásar í Haifa
sem ísraelsk stjórnvöld svöruðu með
loftárásum á skotmörk á Gazasvæð-
inu og búðir Palestínumanna í Sýr-
landi.
Arafat skipaði á sunnudag sér-
staka átta manna bráðabirgðastjórn.
Qurei verður í forsæti hennar en lit-
ið er á skipun bráðabirgðastjórn-
arinnar núna sem tilraun Arafats til
þess að tryggja að Ísraelar geri ekki
alvöru úr þeim hótunum að hrekja
hann úr landi í kjölfar sjálfsmorðs-
árásarinnar í Haifa sl. laugardag,
þar sem nítján manns fórust.
Segja fréttaskýrendur að með því
að stofna til „neyðarráðuneytis“ geri
Arafat ísraelskum stjórnvöldum erf-
iðara um vik að vísa honum úr landi.
Bandaríkjastjórn virðist nefnilega
áfram um að gefa Qurei tækifæri en
ljóst væri að aðför gegn Arafat
myndi skapa mikinn glundroða í
heimshlutanum. Grípi Qurei hins
vegar til aðgerða gegn öfgahópum
Palestínumanna er sú hætta fyrir
hendi að út brjótist borgarastríð á
heimastjórnarsvæðunum, enda hafa
Hamas-samtökin, svo dæmi sé tekið,
svarið þess eið að halda áfram sjálfs-
morðsárásum í Ísrael.
Einn samningamanna 1993
Meira en mánuður er liðinn síðan
Qurei samþykkti að taka við af
Mahmud Abbas sem forsætisráð-
herra heimastjórnar Palestínu-
manna. Skipan hans í embætti tafð-
ist hins vegar vegna þess að ekki var
búið að ná samkomulagi um það
hvernig ríkisstjórn hans ætti að öðru
leyti að vera skipuð. Arafat hjó hins
vegar á þann hnút á sunnudag með
því að undirrita sérstaka forseta-
tilskipun og með því að lýsa yfir
neyðarástandi.
Qurei fæddist í Abu Dis, úthverfi
Jerúsalem-borgar, árið 1937. Hann
gekk í Fatah-hreyfingu Arafats árið
1968 og var einn þriggja fulltrúa
Palestínumanna sem unnu á bakvið
tjöldin að gerð Óslóar-friðarsamn-
inganna, sem undirritaðir voru 1993.
Qurei var síðan iðnaðar- og við-
skiptaráðherra í heimastjórn Palest-
ínumanna frá 1994 til 1996 en það ár
var hann kjörinn á palestínska þing-
ið. Hann var valinn forseti þingsins
og hefur gegnt því embætti síðan.
Á undanförnum árum hefur Qurei
jafnan verið í samninganefndum
Palestínumanna í viðræðum við Ísr-
aela og hann tók t.a.m. þátt í frið-
arviðræðunum í Camp David í júlí
2000 og Taba í Egyptalandi í janúar
2001.
„Maður erfiðra verkefna“
Ahmed Qurei tekur við embætti forsætisráðherra Palestínumanna
Ramallah. AFP.
Ahmed Qurei forsætisráðherra.