Vísir - 06.12.1980, Blaðsíða 4

4
VÍSIR
Laueardairui' 6. desembpr iasn
Þingmaöur og skáld. Getur
það farið saman að vasast i
stjórnmálum og um leið setja
saman ljóð eða skáldsögu? Við
fyrstu sýn virðast þessi tvö hug-
tök svo órafjarri hvort öðru, og
þó... A Alþingi tslendinga und-
anfarin ár höfum við nokkur
dæmi um slika menn og konur,
sem samræmt hafa þetta tvennt,
til dæmis Stefán Jónsson, Jónas
Arnason, Guðriinu Helgadóttur,
Svövu Jakobsdóttur og nil siðast
Vilmund Gylfason.
,,Þetta samræmist vel,meira
að segja mjög vel”, svaraði Vil-
mundur Gylfason spurningu
okkar varðandi þetta mál. „Þó
maður sé stjórnmálamaður,
þingmaöur og fyrrverandi
ráðherra hefur maður fullan
rétt á þvi aö vera tilfinninga-
vera og ég skal segja þér, að ég
er ekki eina tilfinningaveran
sem situr á þinginu. Þar eru 59
aðrar slikar verur, eins og
reyndar dæmin sanna. Stjórn-
málamenn þurfa oft á tiðum að
brynja sig út á við brynju sem
þeir geta kastað er heim kemur,
þvi eins og annað fólk eiga þeir
sitt einkalif.
Sem þingmaöur hef ég oft
orðið andvaka um nætur,eink-
um og sérilagi eftir langar og
strangar setur á þingi og málþó^
þann tima nota ég oftlega til að
yrkja svona til þess aö ná jafn-
vægi i tilverunni. Einnig langar
mig að nefna þau ár sem ég var
við nám i Englandi,þá sótti oft á
mig heimþrá og þá kom fyrir að
ég orti mig heim, ef svo má að
orði komast. Sannast sagna
finnst mér kommarnir ekki hafa
„Kommarnir hafa engan einkarétt á að vera tilfinningaverur og
meóningaráhugafóik.” (Vísism. Ella).
„Eg geri eng
ar kröf ur til
aö veröa
stórskáld”
Þrjú ljóö úr bók Vilmundar
— Valin af handahófi
i.
Hrifinn af þér?
Víst er ég 'hrifinn af þér.
Samt öll þessi augu sem
segja ég eigi ekki að vera hrif inn af þér
allar þessar tungur sem
segja ég geti ekki gert þig hamingjusama.
öll þessi andlif sem
líta á okkur tómum tóttum sínum og
finnst við fyrirlitleg.
Jafnvel þú.
En hvort ég er hrifinn af þér?
Hvernig spyrðu?
Rætt við Vilmund Gylfason um
nýútkomna ljóðabók hans Ljóð
neinn einkarétt á að vera til-
finningaverur og menningar-
áhugafólk. Þeir hafa einokað
þennan markað með skelfileg-
um árangri enda er raunin sú aö
mörgum moðhausnum hefur
verið lyft upp á stall fyrir það
eitt aðganga i Alþýðubandalag-
ið og siðan gefa út bók. Það er
komin full ástæða til að aðrir
reyni fyrir sér á þessari braut.
Annars getur þú skilað til
kommanna aö þeir þurfa ekki
aöhafa neinar áhyggjur af mér,
þvi ég hef ekki i hyggju að
ganga i Rithöfundasambandið”.
— A hvaöa timabili eru þessi
ljóð ort?
„Þau fyrstu eru frá ’66 og þau
siðustu frá þessu ári. Þegar ég
var i menntaskóla var eins kon-
ar menningaralda, sem reið
yfir og meö mér i árgangi voru
mörg okkar fremstu skálda i
dag, svo sem Sigurður Pálsson,
Ólafur Torfason, Hrafn Gunn-
laugsson, Steinunn Sigurðar-
dóttir og Pétur Gunnarsson. A
þeim árum átti maður margar
ógleymanlegar stundir með
ljóöunum. Hins vegar fannst
mér ég alltaf vera einn af minni
spámönnunum i þessum hópi,
enda geri ég engar kröfur til aö
veröa stórskáld”.
— Eru einhver áleitin yrkis-
efnieðahneigð sem kemurfram
i ljóðunum?
„Aðspurður svara ég þessu
neitandi. Þar er lesandans aö
dæma. Min skoðun er sú, að
þegar ljóðið hefur verið birt er
hverjum og einum frjálst að
skilja það eftir eigin sannfær-
ingu eða hreinlega skilja það
alls ekki, þvi um leið og ljóð er
komið á þrykk er það ekki
lengur einkaeign höfundar.
Bókin skiptist i fjóra kafla
sem hver og einn hefur ákveðið
stef og mér finnst lesandans að
dæma hvert það er hverju sinni
en ég er mjög spenntur að sjá
hverjar undirtektir ég fæ”.
— Er þá enginn pólitiskur
boðskapur i' ljóðunum?
„Ja, náttúrlega þar eins og
annars staðar kem ég fram sem
hægri krati, þó Þjóðviljinn reyni
eftir megni að rægja það af
mér”.
— Hvort yrkir þú formbundið
eða laust?
„Formið hjá mér er mjög
blandað^allt frá hreinasta órimi
i vandaöasta rim og allt þar á
milli”.
— Ert þú svartsýnn eða bjart-
sýnn i ljóðunum?
„Þessari spurningu svara
ljóðin sjálf og eins og ég sagði
áöan er lesandans aö dæma”.
— Lest þú mikið ljóð annarra
skálda?
„Já, ég geri það. Ég hef haft
það fyrir reglu að á hverjum
páskum tek ég einn eða tvo höf-
unda fyrir og renni yfir heildar-
verk þeirra. t fyrra til dæmis las
ég Matthias Jochumson og
Stephan G., enda eru þeir minir
menn. Mig langar að nefna sér-
staklega verk Stephans G. And-
vökur, ég skil nefnilega þetta
nafn svo mætavel. Það segir svo
margbtil dæmis það aö maður-
inn er alltaf einn,sem ég er fylli-
lega sammála”.
— Má þá ekki segja að það sé
yrkisefni þitt?
„Enn og aftur: það ér lesand-
ans að dæma. Nú svo ég haldi
áfram að telja upp ljóðskáld,
sem mér eru hugleikin, þá vil ég
nefna Tómas Guðmundsson,
Stein Steinarr, Hannes Péturs-
son, Matthias Johannessen og
Þorstein frá Hamri, annars vil
ég ekki gera upp á milli sam-
timaskálda, þvi mér finnst það
fremur ósmekklegt”.
— Ert þú undir einhverjum
áhrifum frá öðrum skáldum?
„Ja, ég get nú ekki bent á
neinn sérstakan en ef svo er,
sem eflaust er þá er það
ómeövitaö”.
— Ert þú afkastamikill höf-
undur?
„Nei, það er ég ekki. Eftir út-
komu þessarar bókar á ég ekk-
ert á lager eins og sagt er, þvi
þeim ljóðum sem af gengu
brenndi ég. Þvi má einnig bæta
við aö nokkur ljóðanna i bókinni
eru tekin úr fyrri bók minni
Myndir og ljóðbrot, sem kom út
1970. Að visu eru öll þau ljóð
bætt og breytt og meira og
minna endurort. Þvi er nefni-
lega þannig farið að þegar ég
gaf út þá bók, þá leit ég ekki i
hana árum saman, mér fannst
hún hreinlega vond. Siðan tók ég
hana mér i hönd nú i vor og fór
að glugga i hana og mér fannst
hún alls ekki eins slæm og mér
þótti á sfnum tima. Ég fór þvi
með hana ásamt öðrum Ijóðum
sem ég hafði i handraðanum og
lagði þetta undir málsmetandi
menn á þessu sviði, nú og út-
koman varð þessi bók Ljóð, sem
nú er komin út”, sagði Vil-
mundur Gylfason. —KÞ
2.
Innan takmarka tímans
er táriö að falla
gæfan myrti gleðina
og guð er að kalla.
Þeim var nálæg sú nauðung
og nauðung er Ijót
því hamingja er héimska <
og heimska er grjót.
Fláræðið fæddist
í feimni og ró
hver hamingjan harmaði
er heimurinn dó:
Utan takmarka tímans
er tregðan að deyja
gæfan myrti gleðina
og guð á að þegja.
Hvað er hamingja og hatur
ef heimurinn deyr?
Þá koma æskan og ástin
aldrei meir.
3.
Engilbert sagði:
Þú hefur sagt mér sögu þína og hun er skritin og
hún er stór. En þú hefur gert rangt og þú hefur haft
rangt f yrir þér. Samt get ég kennt þér: Fyrirlíttu.
Engilbert sagði:
Ég fyrirleitog ég fyrirlit. Ég kom þangað aðeins til að
óska að ég væri ekki þar. Samt kom ég þangað eins og
til að ýfga mína eigin ósk mína eigin hvöt.
Engilbert sagði:
Að f yrirlita er að vera og að elska er að vera ekki. Ást
tekur en fyrirlitning gefur. Trúðu mér fyrirlitning, sé
hún djúp og hrein, gefur þig sjálfan inn í sjálfan þig.