Morgunblaðið - 17.12.2003, Blaðsíða 20

ERLENT
20 MIÐVIKUDAGUR 17. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
HANDTAKA Saddams Husseins hefur styrkt
stöðu George W. Bush Bandaríkjaforseta og
veikt demókrata sem hafa gagnrýnt hvernig
staðið var að innrásinni í Írak og lagt áherslu á
að breyta þurfi utanríkisstefnu Bandaríkjanna.
„Sem stendur er staða demókrata mjög
vandræðaleg,“ sagði Stephen Hess, sérfræð-
ingur í bandarískum stjórnmálum við Brook-
ings-stofnunina í Washington.
Fylgi forsetans jókst örlítið í Gallup-könnun
sem gerð var eftir handtökuna og þrír af
hundraði sögðu það líklegra en áður að þeir
myndu kjósa Bush. Um 45% sögðust þegar
hafa ákveðið að kjósa Bush en 43% kváðust
ætla að kjósa forsetaefni demókrata.
Önnur skoðanakönnun, sem gerð var fyrir
ABC-sjónvarpið og The Washington Post,
bendir þó til þess að bandarískur almenningur
hafi enn áhyggjur af þróun mála í Írak. Um
90% aðspurðra sögðu að Bandaríkjamenn
stæðu enn frammi fyrir erfiðum úrlausnar-
efnum í Íraksmálinu.
„Í skoðanakönnunum bregðast Bandaríkja-
menn yfirleitt við því sem er á forsíðum blað-
anna þegar kannanirnar eru gerðar,“ sagði
Hess og bætti við að fylgi forsetans gæti
minnkað aftur ef ný hrina mannskæðra árása
hæfist í Írak.
Demókratar höfðu áður gagnrýnt efnahags-
stefnu Bush en sú gagnrýni missti marks vegna
efnahagsuppgangsins í Bandaríkjunum að
undanförnu. Útlit er fyrir að hagvöxturinn þar
á næsta ári verði hinn mesti í tuttugu ár.
Þetta varð til þess að níu demókratar, sem
sækjast eftir því að verða forsetaefni demó-
krataflokksins, tóku að gagnrýna Bush fyrir
slæma frammistöðu í Íraksmálinu og notuðu
það sem helstu röksemdina fyrir því að banda-
rískir kjósendur ættu að hafna honum í kosn-
ingunum. Nokkrir demókratanna tóku þó
nokkra áhættu með þessari gagnrýni þar sem
þeir greiddu atkvæði með því á þinginu að
heimila forsetanum að hefja stríð í Írak.
Dean í vörn
Hess sagði að handtaka Saddams gæti veikt
þá demókrata sem gagnrýndu Íraksstefnu
Bush harðast. Staða þeirra sem greiddu at-
kvæði með innrásinni á þinginu – Johns
Kerrys, Josephs Liebermans, Johns Edwards
og Richards Gephardts – hefði hins vegar
styrkst í baráttunni við Howard Dean sem
lagðist gegn innrásinni og hefur náð forskoti á
keppinauta sína í forkosningum demókrata.
Samkvæmt nýlegri skoðanakönnun ætla 20%
demókrata að kjósa Dean og 12% Lieberman
en aðrir frambjóðendur voru með minna fylgi.
Gephardt sagði á sunnudag að hann hefði
stutt innrásina „án tillits til pólitísku afleiðing-
anna vegna þess ég taldi það rétt. Ég er enn
sama sinnis og handtaka Saddams er stórt
skref í þá átt að koma á stöðugleika í Írak.“
Howard Dean er hins vegar í vandræðalegri
stöðu þar sem hann hefur lagt mikla áherslu á
andstöðu sína við Íraksstríðið í baráttunni fyrir
því að verða valinn forsetaefni demókrata.
Dean kvaðst standa við afstöðu sína í ræðu
sem hann flutti á mánudag. Hann fagnaði
handtöku Saddams en sagði að hún réttlætti
ekki innrásina.
Keppinautar Deans notuðu tækifærið til að
koma höggi á hann. „Ef Howard Dean hefði
fengið að ráða væri Saddam Hussein enn við
völd, ekki í fangelsi,“ sagði Joseph Lieberman,
varaforsetaefni Als Gore í forsetakosningunum
árið 2000. John Kerry, öldungadeildarþing-
maður frá Massachusetts, sagði að ummæli
Deans sýndu að hann skorti leiðtogahæfileik-
ana og þá skapgerð sem forseti Bandaríkjanna
þyrfti að hafa. Dick Gephard sakaði Dean um
að hafa notað Íraksmálið til að gagnrýna keppi-
nauta sína úr röðum demókrata.
„Síðasta tækifæri demókrata“
The Wall Street Journal sagði í forystugrein
að handtaka Saddams væri ekki slæm frétt fyr-
ir frambjóðendurna í forkosningum demó-
krata, heldur tækifæri. „Demókratar hafa nú
fengið síðasta tækifærið fyrir forkosningarnar
til að koma í veg fyrir flokkurinn gangi fyrir
ætternisstapa í utanríkismálum með Howard
Dean.“
Dean í vandræða-
legri stöðu
Washington. AFP, The Washington Post.
AP
Howard Dean lýkur ræðu um utanríkismál sem hann flutti í Los Angeles á mánudag.
’ Ef Howard Dean hefðifengið að ráða væri Sadd-
am Hussein enn við völd,
ekki í fangelsi. ‘
KOMIN er út í
Bandaríkjunum bók-
in Reagan: A Portr-
ait in Letters, safn
bréfa, sem Ronald
Reagan, fyrrverandi
forseti, skrifaði á ár-
unum 1922 til 1994.
Þykja þau gefa
einkar hlýlega mynd
af manninum, glettni
hans og umhyggju
fyrir öðru fólki. Eitt
bréfanna snertir Ís-
land, þá frétt, sem á
sínum tíma birtist í
Degi-Tímanum og
fjallaði um íslenskan
uppruna Reagans. Segir Reagan,
að fréttin sé á einhverjum mis-
skilningi byggð, forfeður hans hafi
verið írskir, enskir og skoskir.
Bréfið skrifaði Reagan til Nick
Ruwe, sendiherra Bandaríkjanna
á Íslandi, og er það dagsett 3. nóv-
ember 1987. Fer það hér á eftir:
„Kæri Nick.
Howard Perlow lét mig fá í
hendur þýðingu á frétt, sem birt-
ist í Tímanum og fjallaði um for-
feður mína (íslenska?). Mér datt í
hug, að þú vildir hafa mín svör
við henni ef þú yrðir spurður.
Fyrir það fyrsta er fréttin
röng. Langafi minn í föðurætt
kom frá Ballyporeen á Írlandi.
Þar er krá nefnd eftir mér og þar
hef ég skoðað kirkjubækurnar,
sem eru öllum opnar.
Sjálfur er ég fæddur í Tampico
í Illinois eins og í kirkjubókunum
stendur og auk þess man bróðir
minn vel eftir fæðingu minni. Var
hann ekkert allt of ánægður með
hana því hann langaði í systur.
Enn eru nokkrir á lífi af þeim,
sem mundu eftir fæðingu minni,
þótt flestir séu að sjálfsögðu látn-
ir. Þekkti ég það
fólk vel og hvernig
tengslum þess við
fjölskyldu mína var
háttað.
Nick, ég er dálítið
hissa á þessari frétt.
Raunar veit ég, að
auk mín bera að
minnsta kosti tveir
aðrir menn þetta
nafn, Ronald Reag-
an. Annar var lög-
reglumaður í Sacra-
mento þegar ég var
ríkisstjóri en hinn
foringi í hernum í
síðari heimsstyrjöld.
Ég hef aldrei hitt hann en aðrir
foringjar, sem þekktu til hans í
Ft. Bennington, sögðu, að hann
hefði stundum þóst vera leikar-
inn Ronald Reagan. Hann vildi þó
ekki gefa eiginhandaráritanir,
sagði, að herinn hefði bannað sér
það.
Nóg um það. Þessi R.R., sem
hér heldur á penna, er af írskum,
enskum og skoskum ættum og
eina heimsókn mín til Íslands enn
sem komið er, var þegar Gorb-
atsjev aðalritari bauð mér þang-
að. Sem sagt. Þetta var heilmikil
fjölskyldusaga í Tímanum en hún
átti bara ekki við um mig.
Skilaðu kærri kveðju til konu
þinnar.
Ron“
Ekki pennalatur
Bókin, sem er dálítið úrval af
bréfaskriftum Reagans, hefur
fengið góða dóma í Bandaríkj-
unum og ljóst er, að hann hefur
verið pennaglaðasti Bandaríkja-
forseti frá því Thomas Jefferson
leið. Alls eru varðveitt bréf frá
honum meira en 10.000 talsins.
Reagan var
ekki af íslensk-
um ættum
Leiðrétti þann misskilning í bréfi
til sendiherra Bandaríkjanna hér
Ronald Reagan
STJÓRNVÖLD í Bandaríkjunum
og Frakklandi eru sammála um að
létta þurfi skuldbyrði Íraks til að
auðvelda endurreisnarstarfið þar og
þykir það benda til þess að brugðið
hafi til þíðu í samskiptum ríkjanna.
Skýrt var frá þessu eftir fund
Jacques Chiracs, forseta Frakk-
lands, og James Bakers, fyrrver-
andi utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, í París í gær. Stjórn George
W. Bush Bandaríkjaforseta sendi
Baker til nokkurra Evrópulanda til
reyna að fá þau til að afskrifa skuld-
ir Íraka sem áætlað er að nemi um
120 milljörðum dollara, 8.800 millj-
örðum króna.
Baker sagði að unnið yrði að því
að létta skuldabyrði Íraks innan
„Parísarklúbbs“ nítján lánar-
drottna. „Ég tel að við séum öll sam-
mála um að mikilvægt sé að létta
skuldum af Írak innan Parísar-
klúbbsins ef það er mögulegt á
næsta ári og ég tel að við höfum náð
samkomulagi í höfuðatriðum um
stærðirnar í þeim efnum,“ sagði
Baker.
Franskir embættismenn lögðu þó
áherslu á að Parísarklúbburinn gæti
aðeins skuldbreytt lánum ríkis-
stjórna sem nytu alþjóðlegrar við-
urkenningar. Ekki hefur enn verið
mynduð írösk ríkisstjórn en stefnt
er að myndun bráðabirgðastjórnar
fyrir 1. júlí á næsta ári.
Sammála um að létta verði á
mikilli skuldabyrði Íraks
París. AFP.