Morgunblaðið - 06.02.2004, Blaðsíða 26

DAGLEGT LÍF
26 FÖSTUDAGUR 6. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
„RANNSÓKNIR hafa sýnt að dag-
legt álag og of mikið áreiti getur
valdið streitu og kulnun í starfi. Þó
við getum ekki forðast áreitin, sem
að okkur koma með góðu móti, get-
um við komið í veg fyrir að þau valdi
okkur streitu og vanlíðan með ýmsu
móti. Hver starfsmaður getur lagt
sitt af mörkum til að koma í veg fyrir
streitu og skapað þannig betra
vinnuumhverfi. Að sama skapi á það
að vera í verkahring stjórnenda að
leggja sitt af mörkum til að skapa
gott og jákvætt vinnuumhverfi,“
segir breski vinnusálfræðingurinn
dr. Valerie J. Sutherland, sem flutti
fyrirlestur um streitu, forvarnir og
viðbrögð á morgunverðarfundi á
Grand hóteli sl. þriðjudag.
Sutherland hefur margra ára
reynslu af streiturannsóknum og
ráðgjafastörfum í vinnusálfræði auk
þess sem hún hefur sinnt stunda-
kennslu við háskóla, haldið fjölda
fyrirlestra um streitustjórnun víða
um heim og ritað bækur og greinar
um streitu og streitustjórnun.
Starfsmenn hafi áhrif
Í samtali við Daglegt líf sagði
Sutherland að leiða mætti að því lík-
ur að allir menn byggju yfir streitu
að einhverju marki og því teldust
þeir látnu líklega þeir einu sem væru
óstressaðir með öllu. Því færi þó
fjarri að öll streita væri af hinu illa,
en stjórnlaus streita væri einkar
skaðsöm og skemmandi og hana
bæri að forðast eins og heitan eld-
inn. „Til eru fjölmargar aðgerðir og
aðferðir við að berjast á móti nei-
kvæðum afleiðingum streitu, álags
og kulnunar, en lykillinn að bættu
vinnuumhverfi innan fyrirtækja og
stofnana er fólgin í því að starfs-
menn og stjórnendur taki höndum
saman og að stjórnendur stuðli að
því að allir starfsmenn fái tækifæri
til að hafa áhrif á vinnumhverfi sitt.
Það er alltaf hægt að bæta. Stjórn-
endur fyrirtækja og stofnana ættu
því að sjá sér hag í því að greina líð-
an og væntingar starfsmanna sinna
reglulega og nýta niðurstöðurnar
sér til framdráttar, segir Suther-
land.
Lélegt sjálfsmat streituþola
„Starfsmenn gaspra yfirleitt ekki
við samstarfsmenn sína um að þeir
séu haldnir streitu og hyggist leita
sér sálfræðiaðstoðar við slíkum
kvillum þó mjög eðlilegt sé að það
segi frá læknisheimsóknum vegna
líkamlegra kvilla,“ segir Sutherland.
Hún bætir við að rannsóknir bendi
til að kulnun í starfi sé einmitt afleið-
ing langvarandi streitu, sem geti
verið fremur illgreinanlegt mein
með neikvæðum afleiðingum nái það
að vaxa og dafna óáreitt. Merki um
kulnun í starfi lýsa sér m.a. í lang-
varandi þreytu, svefnleysi, ónotum,
vanmætti, vonleysi, lélegri einbeit-
ingu, viðkvæmni, önuglyndi, óþol-
inmæði, tilefnislausri gremju í garð
annarra og breyttum matarvenjum.
Allt þetta hefur svo keðjuverkandi
áhrif á líkamlega og andlega heilsu,
enda segir Sutherland að þeir sem
búi við stjórnlausa streitu hafi yf-
irleitt afar lélegt sjálfsmat.
Til að snúa vörn í sókn, er nauð-
synlegt að streituþolinn horfist í
augu við sjálfa sig, viðurkenni vand-
ann og búi sér til áætlun til að
komast út úr vítahringnum. „Til að
geta verið betur í stakk búinn til að
takast á við streitu og álag er
ástundun heilsusamlegs lífernis afar
mikilvæg. Líkamsrækt og hollur
matur er hverjum streituþola nauð-
syn auk þess sem tímastjórnun,
stuðningshópar, nýting frídaga,
slökun og góður svefn hjálpa til.
Verum minnug þess að við stjórnum
hvorki öðru fólki né öllum að-
stæðum.
Smitar út um allt
Streita er ekki aðeins vandamál
þess starfsmanns, sem af henni þjá-
ist, heldur er streita bæði fyr-
irtækja- og þjóðfélagsvandamál þar
sem kostnaður ómeðhöndlaðrar
starfsstreitu smitar út í allt þjóð-
félagið. Það er því allra hagur að
uppræta streituvandamál, hvar sem
þau eru að finna. Lítill sveigjanleiki,
lélegur starfsandi, seinagangur,
skortur á upplýsingaflæði, ómark-
viss ákvarðanataka og vanvirðing
við starfsfólk og viðskiptavini eru al-
gengar afleiðingar streitu á
fyrirtæki og stofnanir. Sé litið til
þjóðfélagslegra afleiðinga, má nefna
fjarvistir, slys, veikindi og örorku af
völdum sjúkdóma, sem geta látið á
sér kræla í kjölfar langvarandi
streitu. Sutherland segir að
atvinnurekendur geti gripið til
ýmissa aðgerða til að sporna gegn
vinnustaðastreitu og hafa nú orðið
mörg stærri fyrirtæki á sínum
snærum sálfræðing, sem starfsmenn
geta snúið sér til með vandamál af
ýmsum toga. „Sífellt fleiri eru að
gera sér grein fyrir því að
vinnustaðamenningin þarf að vera
sem jákvæðust svo að starfsmönn-
unum líði sem best enda er mann-
auðurinn hverju fyrirtæki mik-
ilvægur. “
 HEILSA|Streitustjórnun er verkefni stjórnenda og starfsfólks
Óstjórnleg streita
getur haft alvarlegar
afleiðingar í för með
sér nái hún að sá sér
og vaxa án þess að
nokkuð sé að gert
segir breski vinnusál-
fræðingurinn dr.
Valerie J. Sutherland.
Kulnun í starfi vegna
langvarandi streitu
Morgunblaðið/Þorkell
Dr. Valerie J. Sutherland: Fyrir-
lestur hennar fjallaði um streitu,
forvarnir og viðbrögð.
Reuters
Lífsstíll: Líkamsrækt og hollur matur, tímastjórnun, stuðningshópar,
nýting frídaga, slökun og góður svefn hjálpa til við að ná stjórn á streitu.
join@mbl.is
Bæjarlind 12, Kópavogi, sími 544 2222.
www.feminin.is
Opið virka daga kl. 11-18, lau. kl. 10-16.
Nýjar vörur í úrvali
Bolir, buxur og fleira
Tilboðsslárnar aldrei verið betri
500 kr., 1.000 kr., 1.500 kr. og 2.000 kr.
Stærðir 36—60

      

  


















  
          !  "  #    
Iðnaðarmenn af
öllum stærðum
og gerðum
1 4 4 4
1 4 4 4
w w w. g u l a l i n a n . i s