Pressan - 07.11.1991, Blaðsíða 27

FIMMTUDAGUR PRESSAN 7. NÓVEMBER 1991
27
ÞANNIG GE1A|
RAÐHERRARNIR
RÁBIB EIGlH
LAUNIIM
Þaö vœri lítið varið í að vera
ráðherra eða þingmaður ef
ekki kœmu til allar
aukasporslurnar.
Dreifbýlisstyrkur, bílastyrkur,
dagpeningar, lífeyrisréttindi,
ókeypis sími og
ódýr matur
gera það þess
virði að
vera ráðherra.
Jón Baldvin Hannibalsson nœr i stóran hluta af tekjum sinum
meö dagpeningum.
Islenskir stjórnmálamenn
hafa oft kvartaó yfir því aó
hafa lái> laun sein séu engan
veginn í samræmi vió þá
viróingu sem embættió nýt-
ur.
Kf litió er á skattframtöl
ráöherra sést aö þeir eru a<V
eins hálfdrættingar á viö
helstu forstjóra landsins.
I óttekt Frjálsrar verslunar
kemur fram að framreiknuö
laun Jóns Baldvins Hanni-
hulssonar utanríkisráðherra í
ágúst námu 350.()()() krónum
á mánuöi. Stcintfrímur Her-
rnunnsson var meö 438.000
krónur á mánuöi síöasta áriö
sem hann var forsætisráö-
lierra. Jón Sigurdsson iðnað-
arráöherra 'hafði 434.000
krónur á mánuði. Þessi laun
má reikna út úr skattframtöl-
um þeirra.
Kkki háar tölur, en segja
hins vegar engan veginn alla
söguna. Inn í þessar upphæö-
ir vantar mikilvæga liði eins
og dagpeninga. bifreiða-
hlunnindi. eftirlaunaréttindi
og þau hlunnindi sem felast í
því aö fá margvíslega kostn-
aöarreikninga greidda. Þaö
hlýtur til dæmis aö teljast
mönnum til hlunninda aö
geta gert eins og Halldótr
Blöndal þegar hann varð ráð-
herra; hann lét landbúnaðar-
ráðuneytið bera kostnaðinn
af fagnaði sínum á Hótel Sögu
vegna tilefnisins. Kða þegar
Fridrik Sophusson tók að sér
að halda íþróttaveislu fyrir fé-
lag sitt.
Föst laun ráöherra skiptast
þannig aö hann fær þingfar-
arkaup. eins og aðrir þing-
menn. sem er núna 175.000
krónur á mánuöi. Þá fær
hann 113.800 í sérstök laun
sem ráöherra. Heildarlaun
ráöherra samkvæmt launa-
seöli eru því 288.800 krónur.
Afgangurinn virðist vera
undir honum sjálfum kom-
inn.
DAGPENINGARNIR
GEFA MEST AF SÉR
Kn það eru líklega dagpen-
ingarnir sem gefa hvað mest
af sér. því ráöherrarnir fá. auk
dagpeninga. allan kostnaö
greiddan. Ráöherra sem ferö-
ast í Svíþjóð og Noregi fær
205 SDR (gengi SDR er nú 81
króna) á dag. í New York fær
hann 180SDRogannarsstaö-
ar fær hann 168 SDR. Ofan á
þetta fær hann 20% álag og
svo fær ráðherrafrúin helm-
ing upphæðarinnar í dagpen-
inga til sín. Þegar ráðherra er
í Noregi og Svíþjóð fær hann
því 19.926 krónur á dag og
frúin 9.963 krónur. Heim-
sókn Dauíds Oddssonar og
konu hans til Norges fyrir
skömmu hefur því gefið um
30.000 krónur á dag til heim-
ilisins. Feröin til Róm, sem
Davíð er nú í. gefur ekki eins
mikiö af sér.
Bæöi Ríkisendurskoöun og
ríkisskattstjúri líta á dagpen-
ingagreiöslur sem beinar
tekjur. Aö sjálfsögðu geta þær
verið mjög mismunandi en
það er vanalega utanríkisráö-
herra sem hækkar tekjur sín-
ar mest með þessum hætti. Kf
miöað er viö ferðalög þess
ráðherra, sem feröaöist mest
árið 1989. var tekjuauki hans
á mánuöi 128.000 á verölagi
dagsins í dag. Þetta er rúm-
lega ein og hálf milljón á ári.
JEPPINN HANS
STEINGRÍMS OG AÐRIR
RÁÐHERRABÍLAR
Hlunnindi ráöherra eru
enn í skattalegri óvissu vegna
þess aö ráöherrar neita aö
greiða skatta af þeim eins og
ríkisskattstjóri hefur fariö
fram á.
í tengslum við ráðherrabíl-
ana eru margvíslegir mögu-
leikar fyrir ráðherra aö auka
tekjur sínar. Nýlega kom
fram aö Steingrímur Her-
mannsson fékk 184.000 krón-
ur á mánuöi fyrir jeppa sinn
síðustu 11 mánuðina sem
hann var forsætisráðherra.
Þetta var af því hann vildi
ekki nota ráðherrabílinn sem
til var. Á þessum tíma fékk
Steingrímur 2.020.000 krón-
ur og þar af leiðandi 868.000
krónur i svokallaöa endurnýj-
unargreiöslu.
Sú fyrningarregla sem þar
er unnið eftir býður upp á
ýmsa möguleika fyrir ráö-
herra til að auka tekjur sínar.
Reglan er þannig aö ráðherra
sem notar eigin bíl fær 20%
af veröi bílsins á ári tvö fyrstu
árin en 15% eftir þaö. Því dýr-
ari bíll, þeim mun meiri end-
urgreiðsla.
Nýlega hóf Olafur Battnur
Grímsson umræðu á Alþingi
um bílakaup Sit’huats Björt>-
uinssonar heilbrigðisráð-
herra. Sighvatur keypti sér
nýlega mjög dýran bíl, Volvo
960. sem tryggir honum
800.000 á ári í tekjuauka.
Taldi Ólafur Ragnar að Sig-
hvatur fengi þannig 2,5 millj-
ónir króna í leigu fyrir bílinn
á fjórum árum.
Tekjur ráðherra af afnotum
ráöherrabíla eru mismun-
andi eftir verðgildi bílanna.
Sá sem hefur mest mundi lík-
lega hafa um 100.000 króna
tekjuauka á mánuði, en aö
jafnaði má gera ráö fyrir um
40.000 til 55.000 króna tekju-
auka hjá flestum ráðherr-
anna.
EINSTÖK
LÍFEYRISRÉTTINDI
Lífeyrisréttindi þingmanna
og ráðherra eru miklu meiri
en annarra. Á meðan al-
mennir starfsmenn ríkisins
vinna sér rétt á 2% af launum
sinum í eftirlaun á ári fá ráö-
herrar 6%. Þingmenn vinna
sér inn um 3% á ári.
IJfeyrisskuldbindingar rík-
isins eru nú taldar um 50
milljaröar króna. 39 milljarö-
ar eru vegna skuldbindinga
til opinberra starfsmanna.
þar af 3 milljarðar vegna al-
þingismanna og ráðherra.
Þar sem iðgjöld stjórnmála-
manna sjálfra standa engan
veginn undir skuldbinding-
unum fær ríkiö reikninga frá
sjóöunum sem þaö veröur aö
greiða. Hjá öðrum er þessu
vanalega háttaö þannig aö ef
iðgjöld standa ekki undir
skuldbindingum eru skuld-
bindingarnar skertar.
Reikna má lífeyrisréttindi
venjulegs ráðherra til 131.700
króna ofan á mánaðarlaun og
155.300 króna ofan á laun
forsætisráðherra.
Að öllu samanlögöu má því
gera ráð fyrir aö raunveruleg
laun ráðherra rokki á bilinu
450.000 til 630.000 krónur á
mánuði. Kf litiö er til ná-
grannalandanna virðast þetta
svipuð laun og tíðkast þar
meðal ráðamanna.
DANSKIR STJÓRNMÁLA-
MENN FÁ EKKi
DAGPENINGA
Samkvæmt upplýsingum
frá danska þinginu og fjár-
málaráðuneytinu er þingfar-
arkaupið danska 301.000
krónur, ráðherralaunin ofan
á eru 331.000 eða samtals
632.000 krónur.
Allir þingmenn fá ókeypis
öll ferðalög innanlands.
Danskir stjórnmálamenn fá
hins vegar ekki dagpeninga
Davíð Oddsson jók ráðstöfunartekjur heimilis sins um 30.000
krónur á dag með því að heimsækja Gro Harlem Brundtland i
Noregi. Þökk sé dagpeningunum.
anfariö hefur átt sér staö í
Bandaríkjunum.
Bandarískir fjölmiðlar hafa
undanfarið velt mikiö fyrir
sér launakjörum bandarískra
stjórnmálamanna. Má vera
að tannlæknaferöir Johns
Sununu, starfsmannastjóra
Hvíta hússins, hafi ýtt undir
það.
Þingmaöur í bandarísku
fulltrúadeildinni hefur
120.800 dali í árslaun en 1.
janúar síðastliðinn hækkuöu
launin um 25%. Þetta gerir
um 600.000 krónur á mán-
uði. Fulltrúadeildarþing-
menn fá hærri laun en öld-
ungadeildarmenn, enda er
öldungadeildin full af millj-
únamæringum sem eiga nóg
til hnífs og skeiðar.
I Bandaríkjunum hefur oft
verið miðaö viö aö raunveru-
leg laun þingmanna séu í
raun tíu sinnum meiri en
launaseðillinn segir til um.
Þessi upphæð fæst með því
að reikna þeim til tekna öll
hlunnindi sem starfinu fylgja.
Þá er átt við hluti eins og líf-
eyrisréttindi og ókeypis heil-
brigðisþjónustu. Auk þess
vilja Bandaríkjamenn reikna
til tekna hluti eins og ókeypis
skrifstofuaðstööu, sem
bandarískir þingmenn njóta
reyndar bæði í Washington
og á heimaslóðum. Auk þess
fá þeir allan símakostnað
borgaðan, sem íslenskir þing-
menn hafa stundum nýtt sér,
eins og þegar sonur Púls IVt-
urssonar nýtti sér skrifstofu
föður síns fyrir kosningabar-
áttu í háskólanum. Þá fá
bandarískir þingmenn
ókeypis prentun og útgáfu-
þjónustu. Einnig fá þeir ríku-
lega staöaruppbót og allur
póstur er sendur þeim aö
kostnaöarlausu.
Sighvatur Björgvinsson fær
2,5 milljóna króna kaupauka á
næstu fjórum árum út á bilinn
heldur er eingöngu greiddur
útlagður kostnaöur vegna
ferðalaga þeirra.
Eins og komiö hefur fram
áður varö Ritt Bjerretfuard aö
segja af sér sem þingflokks-
formaður jafnaðarmanna eft-
ir að kom í Ijös að hún mis-
notaði sérstaka staðaruppbót
sem danskir þingmenn fá.
Þessi staðaruppbót nær frá
rúmlega 300.000 krónum
upp í rúmlega 700.000 á ári.
íslenskir þingmenn njóta
samskonar greiðslna ef þeir
eru af landsbyggðinni. Lands-
byggðarmenn fá þannig um
101.000 krónur skattfríar á
mánuöi. Þeir fá 31.000 krón-
ur á mánuði í feröakostnaö,
38.000 vegna húsaleigu og
32.300 í dvalarkostnaö.
Islenskir þingmenn búa viö
ýmis hlunnindi, eins og til
dæmis ódýran mat, eins og
aörir starfsmenn Alþingis.
Þeir veröa reyndar aö deila
honum meö blaöamönniiin
sem starfa á þinginu. Sömu-
leiðis fá þeir síma og póst-
þjónustu ókeypis. Er greiddur
fyrir þá sími á heimili þeirra.
Þetta er tínt til vegna þess
að nú orðið tíðkast aö telja
slík hlunnindi til launa, sam-
anber þá umræöu sem und-
Sigurður Már Jónsson
smaa
letrið
Ollu vill rikið skipta sér afog
nu hefur mannanatnanefnd
kveðið upp urskurð sinn um
hvað börnin eiga að heita.
Frægt er orðið að Friðrik Klem-
em Sophusson fjármálaráð-
herra er elns ólóglegur og frek-
ast er unnt. Hvorugt nafna
hans né nafn föður hans hljóta
náð fyrir augum nefndarinnar.
Flestir eru sjálfsagt sammála
um að hægt væri að stafsetja
Klemens og Sófus á betri hátt
en fjármálaráðherrann gerir (án
þess að nokkur hafi skipt sér af
þvi hingað til) en Guð mé vita
hvað mannanafnanefnd hefur
á móti nafninu Friðrik.
Þúsundir annarra Islendinga
hafa vaknað upp við jafn vond-
an draum og fjármálaráðherr-
ann. Þeir bera óæskileg nöfn.
Einn þeirra er hann Dagmann é
Dalvik sem keypti hattinn af ut-
anrikisráðherra. En þetta með
nöfnin er vandi sem er erfiðara
úr að komast en i að lenda.
Ef aðeins eru teknir fyrstu
stafir stafrófsins (A, Á, B og D)
þá blasir þetta vandamál við
neðangreindum körlum i
Fteykjavik samkvæmt simaskrá
1991:
Absalon Poulsen Hamra-
borg 30, Alvar Óskarsson gjald-
keri Grensásvegi 14, Analius
Hagvaag Barmahlið 34, Anders
Hansen blaðamaður Skagaseli
10, André Bachmann (meistari
kokkteiltónlistarinnar) Hábergi
20, Andrjes Guðmundsson
tæknifræðingur Eiðismýri 1,
Annes Svavar Þorláksson vél-
stjóri Álfabergi 4, Arilius E.
Harðarson múrari Vesturbergi
124, Arnfinn Jóhann Hansen
verkamaður Sundlaugavegi 37,
Arnold Björnsson Mánagötu
23, Arthur Morthens kennari
Tómasarhaga 37, Álfþór Br. Jó-
hannsson bæjarritari Látra-
strönd 2, Ásberg Sigurðsson
borgarfógeti Aragötu 7, Asmar
Örn Brynjólfsson nemi Hátúni
12, Ástbjörn Egilsson Klepps-
vegi 128, Ástvald Valdimars-
son Grettsigötu 57b, Baugur
Guðmundsson Krókabyggð 9,
Bent Bjarnason útibússtjóri
(Sparisjóðs vélstjóra) Hraun-
tungu 24, Berghreinn G. Þor-
steinsson flugvélstjóri Dalseli
34, Bergmann Bjarnason húsa-
smiður Miðbraut 30, Bernhard
Svavarsson Skálagerði 15,
Bernarð Smári Jónsson Garð-
húsum 55, Bernótus Kristjáns-
son skipstjóri Giljalandi 24,
Bertram H. Möller (Það verður
rokkað um alla blokk inótt) lög-
regluþjónn Tunguvegi 24, Birn-
ir Bjarnason héraðsdýralæknir
Miðleiti 4, Bjarnar Ingimarsson
Smyrlahrauni 44, Bjarnsteinn
Þórsson Vesturbergi 78, Bær-
ing Jóhannsson Geitlandi 8,
Dagþór Haraldsson stýrimaður
Stapaseli 11, Danelius Sigurðs-
son rennismiður Blöndukvisl
10, Daniel Ágúst Haraldsson
(Ný dönsk) nemi Háaleitisbraut
30, Danival Finnbogason bil-
vélavirki Garðavegi 2, Donald
Jóhannesson framkvæmda-
stjóri Tryggvagötu 14 og Dóm-
ald Ásmundsson afgreiðslu-
maður Mávahlið 18.
TVÍFARAKEPPNI
PRESSUNNAR — 19. HLUTI
Enn er það sannað hér i tvi-
farakeppninni að útlit og inn-
ræti fara saman. Það er eins og
þeir Walt Disney og Haukur
Morthens séu tviburar sem
voru aðskildir við fæðingu. Það
sést á andlitsfallinu og skegg-
inu. Og þeir lögðu báðir fyrir sig
störf i skemmtanaiðnaðinum.
Haukur söng en Walt teiknaói.
Báðir hafa þeir náð eins langt
og hægt er, hvor á sinu sviði.