Morgunblaðið - 04.06.2004, Blaðsíða 31

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. JÚNÍ 2004 31
MEÐ því að synja undirritun
laga undir þeim kringumstæðum
sem Ólafur Ragnar Grímsson hefur
gert í dag [miðvikudag] er verið að
grafa undan mikilvægum málskots-
rétti forseta sem mik-
ilvægt er að standi
sem einn af horn-
steinum lýðræðisins til
framtíðar.
Það er með ólík-
indum að forsetinn
skuli búinn að koma
sjálfum sér og þjóð-
inni í þá stöðu að
stríðsástand geti
skapast milli rík-
isvaldsins og forseta.
Ólafur Ragnar Gríms-
son sem hálærður
stjórnmálafræðingur
ætti að hafa séð það fyrir að slík
staða mætti aldrei koma upp. Hann
hefur haft átta ár í embætti og á
þeim tíma ekkert gert til að und-
irbúa jarðveginn fyrir notkun mál-
skotsréttarins þannig að sátt gæti
ríkt um það í þjóðfélaginu.
Af hverju hefur forsetinn ekki
notað nær áratug í embætti til að
koma á fót vinnuhóp og fjalla um
það í samvinnu við Alþingi og rík-
isvaldið undir hvaða kring-
umstæðum málskotsrétturinn eigi
rétt á sér. Forsetinn hefði getað
beitt sér fyrir því á síðastliðnum
átta árum að settar hefðu verið al-
mennar reglur um málskotsréttinn
þannig að slík staða sem nú hefði
aldrei getað komið upp. Að beita
málskotsréttinum með þeim hætti
sem nú er gert jafngildir næstum
stríðsyfirlýsingu við ríkisisvaldið,
getur valdið upplausn í þjóðfélag-
inu og grafið undan því að hægt sé
að nota málskotsréttinn í framtíð-
inni.
Forkastanlegt er að forsetinn
reyni að nota málskotsréttinn í
fyrsta sinn í sögu lýðveldisins í máli
þar sem alvarlega og með rök-
studdum hætti er deilt á persónu-
legt vanhæfi hans. Hvað sem líður
lagalegum vanhæfnisreglum er
Ólafur Ragnar Grímsson alltof
tengdur því fyrirtæki sem mest
hefur barist gegn þessum lögum til
að taka á þessu máli sem forseti og
sameiningartákn þjóðarinnar.
Þetta fjölmiðlafyrirtæki fjár-
magnaði kosningabaráttu Ólafs
Ragnars 1996. Þáverandi og núver-
andi umboðsmenn forsetaframboðs
Ólafs eru báðir starfsmenn fyr-
irtækisins og undirskriftasöfnun
meðmælenda fyrir framboð Ólafs
bæði nú og áður var stjórnað af
manneskju sem þar til fyrir aðeins
stuttu síðan starfað hjá fyrirtæk-
inu. Þá hafa fjölmiðlar
fyrirtækisins ítrekað
verið misnotaðir í
þágu framboðs Ólafs
Ragnars Grímssonar
bæði nú og 1996. T.d.
hefur forsetaframboð
undirritaðs alls ekki
fengið lýðræðislegan
aðgang að þessum fjöl-
miðlum til að kynna
sín stefnumál. Eitt
dagblaðið í eigu þess-
ara aðila hefur birt
lygafrétt á eftir lyga-
frétt til að sverta mína
persónu og grafa undan forseta-
framboðinu. Það er því ekki að
ástæðulausu að ég hef leitað að-
stoðar erlendrar eftirlitsstofnunar
til að hafa eftirlit með aðdraganda
kosninganna.
Rétt er að upplýsa að ég reyndi
að leita aðstoðar Ólafs Ragnars
stuttu eftir að hann tók við emb-
ætti um aðstoð við að koma á fót
friðarháskóla í Reykholti. Þar átti
m.a. að fjalla um þróun lýðræðis.
Forsetinn gerði mig afturreka með
erindið, hann vildi ekki lyfta litla
fingri til aðstoðar. Búið var að
vinna framkvæmdaáætlun um mál-
ið með víðtækum stuðningi fræði-
manna og einstaklinga úr alþjóða
stjórnmálum, m.a. fyrrum forseta
allsherjarþings Sameinuð þjóðanna
sem ætlaði að sitja í stjórn skólans.
Þetta mikilvæga mál féll dautt þar
sem enginn stuðningur fékkst við
það hérlendis.
Hvað sem mönnum finnst um
fjölmiðlafrumvarpið eða vinnu-
brögðin í kringum það er ljóst að
það sem Ólafur Ragnar Grímsson
gerði í dag er lýðskrum sem verður
ekki embætti forseta Íslands til
framdráttar í framtíðinni. Ég vona
að menn hafi til að bera þá skyn-
semi að láta ekki þessa fljótfærn-
islegu ákvörðun forsetans grafa
þannig undan málskotsréttinum að
hann falli dauður í framtíðinni.
Nauðsynlegt er að án tafar verði
komið á fót vinnuhóp og settar
reglur um hvernig og hvenær for-
seti eigi að beita málskotsréttinum.
Ólafur Ragnar Grímsson hefur í
dag afhjúpað þá staðreynd að hann
er orðinn vanhæfur sem forseti Ís-
lands. Samkvæmt úttekt Morg-
unblaðsins á embættisferli hans er
hann búinn að tengja sig fleiri stór-
fyrirtækjum í landinu. Óhjá-
kvæmilegt er annað en ýmsar laga-
setningar í framtíðinni snerti slík
fyrirtæki og með því að sitja áfram
á forsetastóli undir þeim kring-
umstæðum sem hann er nú búinn
að skapa er Ólafur Ragnar Gríms-
son að grafa undan embætti forseta
Íslands og lýðræðinu í landinu.
Til forseta þarf að veljast ein-
staklingur sem getur orðið hlut-
laust sameiningartákn allrar þjóð-
arinnar. Ég vil vinna þá
undirbúningsvinnu sem nauðsynleg
er til að friður geti ríkt um forseta-
embættið og skýrt sé með hvaða
hætti forsetinn kemur að því að
virkja t.d. málskotsréttinn. Á vef-
síðunni www.forsetakosningar.is
kynni ég stefnumál mín sem í hnot-
skurn eru:
Sameiningartákn – Ástþór er
maður fólksins, hvar í flokki sem
það stendur.
Virkara lýðræði – Ástþór vill
nota nútímatækni til að þróa virk-
ara lýðræði og tryggja að forsetinn
sé virkur öryggisventill þjóðarinnar
í samræmi við stjórnarskrá.
Ísland fyrirmynd friðar – Ástþór
vill stofna alþjóðlega þróun-
arstofnun lýðræðis á Íslandi og
þróa aðalstöðvar fjölþjóðlegs
friðargæsluliðs á Keflavík-
urflugvelli.
Því miður hafa fjölmiðlar hingað
til útilokað mig frá því að kynna
þessi stefnumál nánar fyrir þjóð-
inni. Ég skora því á fólk að heim-
sækja síðuna forsetakosningar.is og
kynna sér stefnumál framboðsins.
Forsetinn er að grafa undan
málskotsréttinum?
Ástþór Magnússon skrifar
um forsetaembættið ’Ólafur Ragnar Gríms-son hefur í dag afhjúpað
þá staðreynd að hann er
orðinn vanhæfur sem
forseti Íslands.‘
Ástþór Magnússon
Höfundur er forsetaframbjóðandi.
UM árabil hefur Ólafi R.
Grímssyni, harðsvíruðum
stjórnmálaúlfi á vinstrivængn-
um, tekist listavel að klæðast
sauðargæru sameiningartákns á
friðarstóli. Nú hefur forsetinn
hins vegar endanlega kastað af
sér gærunni og gengið formlega
til liðs við stjórnarandstöðuna á
Alþingi með því að synja lögum
um staðfestingu.
Því fer víðs fjarri að tilgangur
Ólafs sé það göfuglyndi að gefa
þjóðinni kost á að tjá hug sinn;
hann er sá einn að koma höggi á
Davíð Oddsson og ríkisstjórn
hans. Lokatakmark forsetans er
að koma ríkisstjórninni frá.
Um er að ræða verulega
ámælisvert athæfi og lýsir
brotastarfsemin sér með eftir-
farandi hætti.
1. Brotið hefur verið gegn
grundvallarreglu íslenskrar
stjórnskipunar um þingræði.
2. Rofin er sú sátt í samfélaginu
að forsetinn skuli vera hafinn
yfir flokkapólitík
3. Forsetinn hefur lýst yfir van-
trausti á Alþingi og ríkis-
stjórn.
Ákvörðun forsetans kann að
virka til skamms tíma sem yl-
volgt hland í skóna fyrir stjórn-
arandstöðuna, en til lengri tíma
litið hefur hann sett smánar-
blett á embætti forseta Íslands
og hlýtur þetta að vera fyrsta
skrefið í þá átt að endurskoða
þetta embætti með róttækum
hætti eða hreinlega leggja það
niður.
Ég get ekki sætt mig við for-
seta sem skipar sér í lið í dæg-
urþrasi stjórnmálanna. Slíkur
forseti er ekki minn forseti. Þá
vil ég frekar ganga Margréti
Þórhildi á hönd.
Sveinn Andri Sveinsson
Úlfur í
sauðargæru
Höfundur er hæstaréttar-
lögmaður.