Morgunblaðið - 04.07.2004, Síða 8

FRÉTTIR
8 SUNNUDAGUR 4. JÚLÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Það verður að þjálfa þá frá grunni, þeir virðast ekki kunna annað en að freta upp í loftið,
Dóri minn.
ÁRLEGA kemur upp súumræða að vargfugl-ar eins og mávurinn
herji á mófugla í ætisleit og
segja sumir ástæðuna vera
m.a. minni úrgangslosun fisk-
vinnslustöðva. Ævar Petersen,
fuglafræðingur hjá Náttúru-
fræðistofnun Íslands, segir
þessar fullyrðingar, að þetta sé
„að leggja mófuglalíf í rúst“,
orðum auknar. Ekki hafi farið
fram neinar skipulegar rann-
sóknir til þess að skoða þessi
tengsl og að ýmiss konar mis-
skilningur sé í gangi varðandi
vargfugla og ekkert sé hægt að
alhæfa í þessum efnum. Nauð-
synlegt sé að vita um hvaða
tegundir sé að ræða, en hug-
takið vargfugl er oft notað um
mávategundir, t.a.m sílamáv
og svartbak.
„Eitt af því sem menn draga oft
ályktun af við að sjá t.d. sílamáva
labbandi út um alla móa er að þeir
séu á eftir mófuglum. Sannleikurinn
er sá að þeir eru fyrst og fremst að
leita að ormum og slíku,“ segir Æv-
ar og bendir á að sílamávurinn sé oft
í stórum hópum og því álykti menn
að hann sé að elta egg og unga sem
eigi ekki alltaf við. „Það eru því mið-
ur ansi miklar klisjur í gangi um
þessi mál án þess að menn séu að
skoða þau neitt nánar.“
Akkilesarhæll fuglafræðinga
Sigurður Ægisson, sóknarprest-
ur á Siglufirði og fuglaáhugamaður,
segir að mávurinn ásamt fleiri varg-
fuglum sé plága í Siglufirði og nær-
sveitum og þykir honum furðulegt
að fuglar eins og hrafninn og svart-
bakur séu friðaðir þannig að ekkert
megi aðhafast til þess að sporna
gegn þeim. Hann tekur dæmi af því
hvernig andarungum hafi fækkað
við Siglufjörð vegna ágangs máva
og hafi sést til þeirra rífa unga í sig.
Hann segir að það sé mikil aukn-
ing stormmáva í Eyjafirði og hafi
verið sótt um leyfi til þess að veiða
svartbak en það leyfi hafi ekki feng-
ist. Hann gagnrýnir fuglafræðinga
og nefnir það Akkilesarhæl þeirra
að þeir dragi úr alvarleika mála.
Ævar Petersen segir að vissulega
taki t.a.m. sílamávar og hettumávar
egg og unga en endur og vaðfuglar
sæki sérstaklega eftir því að verpa í
námunda við hettumáva. „Þetta er í
svo litlum mæli að þetta skiptir
engu máli fyrir hið náttúrulega
kerfi.“ Aðalfæða sílamávs og hettu-
mávs séu ýmiss konar smádýr eins
og ormar en ekki egg og ungar.
Mjög miklar náttúrulegar sveiflur
séu í mófuglastofnum sem útskýri
hæðir og lægðir í stofninum. Hann
segir að það sé alveg órannsakað
mál hvort mávar sæki meira inn í
land eða í móa vegna minni úr-
gangslosunar fiskvinnslustöðva.
Það sé hins vegar vitað að sílamáv-
urinn leiti mikið út á báta sem séu
að gera að og það haldi áfram við
landið.
Árviss söngur
Jóhann Óli Hilmarsson, formaður
Fuglaverndarfélags Íslands, er
sammála Ævari í því að ágangur
máva á mófugla hafi engin áhrif á
stofninn og hann bendir á það að
það sé mjög gott varp hjá mófuglum
um þessarmundir. Hann segir að
veðrátta og æti skipti miklu meira
máli heldur en annað. Þetta sé ár-
viss söngur og er sérstaklega haft
samband við hann út af Tjörninni í
Reykjavík ef fólk sér til máva grípa
andarunga eða eitthvað slíkt. Hann
heldur því fram að mávarnir séu
frekar að sækja í brauðið sem fólk
er að gefa heldur en að veiða unga
og að mávar séu ekki eins miklir
vargfuglar og fólk vilji meina. T.a.m.
sé mjög sjaldgæft að hettumávar
veiði andarunga. Hann tekur dæmi
af Tjörninni í Reykjavík þar sem
kannski 200 mávar séu saman
komnir en aðeins tveir af þeim séu
að leita að ungum. „Þetta er bara
gangur náttúrunnar,“ segir Jóhann
og segir að það sé hægt að fara aðr-
ar leiðir en að drepa mávana ef
mönnum er illa við þá.
Fólk hefur mikið tekið eftir máv-
um í Reykjavík og þá sérstaklega í
kringum verslunarkjarna þar sem
æti er að finna eða þá við sorphauga.
Spurður út í það segir Ævar að al-
gjör breyting hafi orðið á því að sjá
máva á höfuðborgarsvæðinu sé mið-
að við undanfarin 10–20 ár. Þetta
hafi ekki þekkst áður fyrr en nú sé
sílamávurinn farinn að láta meira til
sín taka í borginni og tengist þetta
gríðarlegri fjölgun sílamávsins um
land allt og þá sérstaklega á suð-
vesturhorninu við Miðnesheiði.
„Það gerist núna á hverju einasta
vori, sem var aldrei hér áður fyrr, að
maður sér sílamáv hér sitjandi á
hverjum ljósastaurnum á fætur öðr-
um, þegar maður keyrir upp í
Breiðholtið eða eitthvað þess hátt-
ar.“ Hann segir að sílamávurinn sé
mjög áræðinn og sæki miklu frekar
en aðrar mávategundir inn til bæja
og þetta sé mikil breyting og sé
komin til vegna úrgangslosunar
mannsins. Því verði menn að líta í
eigin barm ef þeim mislíki þetta.
„Af hverju er þetta svo slæmt?“
segir Ævar og vill meina að það sé
mjög orðum aukið sem fuglunum sé
kennt um. Taka eigi á vandamálum
sem geta komið upp vegna fuglanna
sérstaklega. „Stundum eru vanda-
málin þess eðlis að það er maðurinn
sjálfur sem gæti tekið til í sínum
ranni, þá verður ekki vandamál,“
segir Ævar.
Fréttaskýring | Árlega hefst umræða
um ágang vargfugla á mófugla
Því miður mikl-
ar klisjur í gangi
Mávar ekki eins áfjáðir í unga
og egg og margir halda
Ævar Petersen
jonpetur@mbl.is

Mikill áhugi er á fuglum hér á
landi að sögn Ævars Petersen,
fuglafræðings hjá Náttúruvernd-
arstofnun Íslands. Hann segir að á
bilinu 600–700 manns séu í Fugla-
verndunarfélagi Íslands. Um níu
eða tíu einstaklingar hafa tekið
doktorspróf í fuglafræði hér á
landi að sögn Ævars og segir
hann að það sé örugglega heims-
met miðað við höfðatölu. Tæpur
helmingur þeirra eða fjórir starfa
í dag hjá Náttúruverndarstofnun
Íslands.
Fuglaþjóð