Morgunblaðið - 08.07.2004, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FIMMTUDAGUR 8. JÚLÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FORMENN stjórnarand-
stöðuflokkanna svöruðu engum
andsvörum eða spurningum eftir
framsöguræður sínar við fyrstu
umræðu um fjölmiðlafrumvarp rík-
isstjórnarinnar á Alþingi í gær.
Formenn flokkanna segja ástæðuna
m.a. þá að spurningarnar hafi ekki
beint varðað efni málsins.
„Við vildum hafa þessa umræðu
mjög hnitmiðaða og afmarkaða,“
sagði Steingrímur J. Sigfússon, for-
maður Vinstrihreyfingarinnar –
græns framboðs, í samtali við
Morgunblaðið í gær. Sagði hann
spurningar sjálfstæðismanna í and-
svörunum til þess gerðar að drepa
málinu á dreif. Fjölmiðlamálið væri
miklu stærra en svo að hann ætti
að fara að svara fyrir gömul um-
mæli sín eða ákvörðun forseta Ís-
lands. „Nú snýst þetta mál um
stjórnskipun landsins og hvort ver-
ið er að hafa af fólki stjórn-
arskrárbundinn kosningarétt. Ég
tek ekki þátt í því að láta einhverja
sjálfstæðismenn drepa því á dreif
með þessum hætti.“
Spurður út í eldri ummæli
Spurningarnar sem Steingrímur
fékk eftir framsöguræðu sína sner-
ust m.a. um ummæli hans á Alþingi
í maí sl. um fyrra fjölmiðla-
frumvarp ríkisstjórnarinnar. Sig-
urður Kári Kristjánsson, þingmað-
ur Sjálfstæðisflokksins, rifjaði upp
að Steingrímur hefði þar andmælt
þeirri reglu að markaðsráðandi fyr-
irtæki mættu ekki eiga neitt í ljós-
vakamiðlum og að hann hefði velt
því upp hvort draga mætti mörkin
við hlutdeild sem næmi tíu prósent-
um eða meira. Vildi Sigurður Kári
vita hvort Steingrímur styddi þar
með ákvæði nýja fjölmiðlafrum-
varpsins sem gerir ráð fyrir því að
markaðsráðandi fyrirtæki megi
eiga allt að tíu prósent í ljós-
vakamiðli.
Sigurður Kári beindi svipaðri
fyrirspurn til Guðjóns A. Kristjáns-
sonar, formanns Frjálslynda flokks-
ins, og rifjaði upp í því sambandi að
Guðjón hefði andmælt þeirri hug-
mynd í maí sl. að markaðsráðandi
fyrirtæki mætti ekki eiga krónu í
ljósvakamiðli. Ásættanlegra væri ef
hámarkseignaraðild hvers fyr-
irtækis væri fimmtán eða tíu pró-
sent.
Varðaði ekki efni málsins
Guðjón svaraði ekki fyrirspurn-
inni og sagði í samtali við Morg-
unblaðið að ræða sín í gær hefði
ekki snúist um nýja fjölmiðla-
frumvarpið sem slíkt heldur um
þann farveg sem fjölmiðlamálið
væri nú komið í og hvort sú leið
væri tæk. „Þess vegna svaraði ég
ekki andsvörunum.“
Össur Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar, fékk eina
spurningu eftir ræðu sína í gær, frá
Guðlaugi Þór Þórðarsyni, þing-
manni Sjálfstæðisflokksins. Spurði
þingmaðurinn um afstöðu Össurar
til þeirrar ákvörðunar forseta Ís-
lands að synja fjölmiðlalögunum
staðfestingar. „Í mínu tilviki var
það þannig að spurning Guðlaugs
Þórs varðaði ekki beint efni máls-
ins, heldur miklu fremur það mál
sem síðar var á dagskrá, og lá fyrir
að ég ætlaði að reifa þann efnisþátt
þar,“ sagði Össur, sem þarna vísar
til frumvarps stjórnarandstöðunnar
um atkvæðagreiðsluna um fjöl-
miðlalögin.
Svöruðu
ekki and-
svörum
FORSETI Alþingis, Halldór Blön-
dal, úrskurðaði við upphaf þingfund-
ar á Alþingi í gær að fjölmiðlafrum-
varp ríkisstjórnarinnar væri borið
rétt fram, væri í réttum búningi og
að engin ákvæði þingskapa væru því
til fyrirstöðu að það kæmi á dagskrá
þingsins. Þingmenn stjórnarand-
stöðunnar lýstu sig algjörlega ósam-
mála niðurstöðu þingforseta.
Halldór sagði m.a. að frumvarpið,
væri eins og öll önnur stjórnarfrum-
vörp, lagt fram samkvæmt 25. gr.
stjórnarskrárinnar, en þar segir m.a.
að forseti lýðveldisins geti látið
leggja fyrir Alþingi frumvörp til laga
og annarra samþykkta. „Með bréfi
forsætisráðherra til forseta Alþingis,
dagsett 5. júlí 2004, er mér tilkynnt
að ráðherrann óski eftir að leggja
fram frumvarp fyrir Alþingi. Ég hef
gengið úr skugga um að forseti Ís-
lands hefur fallist á tillögu ráðherra
um að frumvarpið yrði lagt fyrir Al-
þingi og áritað hana um það. Frum-
varpið er því ótvírætt stjórnarfrum-
varp,“ sagði hann meðal annars.
Halldór vitnaði einnig í þingsköp
Alþingis, m.a. 43. grein, sem segir að
lagafrumvarp, er hafi verið fellt,
megi ekki bera upp aftur á sama
þingi. „Augljóst er að þessi grein
þingskapa á ekki við um stjórnar-
frumvarpið,“ sagði hann.
Réttur hafður af þjóðinni
Steingrímur J. Sigfússon, formað-
ur Vinstrihreyfingarinnar – græns
framboðs, sagði frumvarpið óþing-
legt og að í því fælist „stjórnskipu-
legur óskapnaður,“ eins og hann orð-
aði það. Sagði hann að í því væri
fólgin fyrirætlan um að hafa af þjóð-
inni stjórnarskrárbundinn rétt til að
kjósa um lagafrumvarp sem forseti
Íslands hefði synjað staðfestingar.
„Frumvarpið er einnig ótækt og
gengur ekki upp að formi til. Það fel-
ur í sér að í einu og sama frumvarpi
eru felld úr gildi efnisatriði og sett
inn aftur,“ sagði hann ennfremur.
Lúðvík Bergvinsson, þingmaður
Samfylkingarinnar, sagði að þing-
menn hefðu verið kallaðir til þessa
þings til að ræða framkvæmd þjóð-
aratkvæðagreiðslu. „Þess í stað
kemur ríkisstjórnin og leggur fram
frumvarp sama efnis og það sem
þingið afgreiddi síðast.“ Sagði hann
að sú „vitleysa sem hugsanlega
[væri] í uppsiglingu“ eins og hann
orðaði það, vegna nýja frumvarps-
ins, væri sú að fara þyrfti tvisvar
sinnum í þjóðaratkvæðagreiðslu
vegna málsins.
Guðjón A. Kristjánsson, formaður
Frjálslynda flokksins, sagði að rík-
isstjórnin væri með frumvarpi sínu
að koma í veg fyrir að þjóðin tæki af-
stöðu til málsins í þjóðaratvæða-
greiðslu. „Hér er verið að leggja
fram sama frumvarp á nýjan leik. Í
greinargerð frumvarpsins er meira
að segja vísað til greinargerðar eldra
frumvarpsins sem á að fella úr gildi
og þeirra laga sem hafa verið sett.“
Enginn réttur tekinn
Halldór Ásgrímsson utanríkisráð-
herra sagði á hinn bóginn ljóst að
ekki væri verið að hafa af þjóðinni
neinn rétt. „Stjórnarandstaðan hef-
ur m.a. lýst því yfir að æskilegt væri
að afnema þessi lög. Það er verið að
afnema þau.“ Bætti hann því við að
nú væri verið að flytja annað fjöl-
miðlafrumvarp sem hefði að geyma
tvær veigamiklar breytingar frá nú-
gildandi fjölmiðlalögum.
Geir H. Haarde fjármálaráðherra
sagði ennfremur að umrætt frum-
varp yrði til þess að afstýra, yrði það
samþykkt, þjóðaratkvæðagreiðslu á
grundvelli 26. greinar stjórnarskrár-
innar í skugga fullkominnar réttar-
óvissu um form atkvæðagreiðslunn-
ar sjálfrar. „Það hefur verið í ljós
leitt að 26. gr. stjórnarskrárinnar er
svo vanbúin af hálfu stjórnarskrár-
gjafans að það er ekki óhætt að fara
út í þjóðaratkvæðagreiðslu á grund-
velli þeirra ákvæða.“
Tók hann fram að hann teldi fyrr-
greindan úrskurð forseta þingsins
réttan. „Ég tel að það sé ekkert at-
hugavert við það að afturkalla lögin
með þeim hætti sem hér er lagt til,
alls ekkert athugavert við það, enda
hefur það verið nefnt af hálfu bæði
fræðimanna og ýmissa þingmanna
úr stjórnarandstöðunni að eðlilegt
væri að gera það.“
Halldór Blöndal, forseti Alþingis, kvað upp úrskurð sinn í gær
Frumvarpið rétt borið
fram og í réttum búningi
Stjórnskipulegur óskapnaður,
segir formaður Vinstri grænna
ÖSSUR Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar, mælti fyrir
frumvarpi um þjóðaratkvæða-
greiðslu um fjölmiðlalögin á Al-
þingi í gær. Er í frumvarpinu gert
ráð fyrir því að einfaldur meiri-
hluti gildra atkvæða ráði úrslitum
í þjóðaratkvæðagreiðslu. Össur tók
einn til máls í umræðunni, en síðar
í gær var frumvarpinu vísað til
annarrar umræðu með 55 sam-
hljóða atkvæðum. Jafnframt var
frumvarpinu vísað til allsherjar-
nefndar þingsins án atkvæða-
greiðslu.
Meðflutningsmenn Össurar að
frumvarpinu eru Steingrímur J.
Sigfússon, formaður Vinstrihreyf-
ingarinnar – græns framboðs, og
Guðjón A. Kristjánsson, formaður
Frjálslynda flokksins.
Frumvarp
stjórnarandstöðunnar
Vísað til
annarrar
umræðu
NOKKUR fjöldi áhorfenda lagði
leið sína á þingpallana í gær til að
fylgjast með umræðum um hið nýja
fjölmiðlafrumvarp ríkisstjórn-
arinnar. Á neðri myndinni má sjá
þau Margréti Frímannsdóttur og
Lúðvík Bergvinsson, þingmenn
Samfylkingarinnar, ræða saman. Morgunblaðið/Jim Smart
NÝJU fjölmiðlafrumvarpi ríkis-
stjórnarinnar var að lokinni fyrstu
umræðu á Alþingi í gær vísað til
annarrar umræðu og til umfjöll-
unar í allsherjarnefnd þingsins. Í
atkvæðagreiðslu, sem fram fór
með nafnakalli um hvort vísa bæri
frumvarpinu áfram, greiddu 29
stjórnarliðar atkvæði með því en
25 stjórnarandstæðingar sátu hjá.
Halldór Ásgrímsson, utanríkis-
ráðherra og starfandi forsætisráð-
herra í fjarveru Davíðs Oddssonar,
mælti fyrir fjölmiðlafrumvarpinu.
Stóð fyrsta umræða yfir í samtals
tvo og hálfan tíma.
Halldór gerði grein fyrir frum-
varpinu og m.a. því að gert væri
ráð fyrir því að lögin, yrðu þau
samþykkt, tækju gildi eftir þing-
kosningarnar 2007. „Í því felst ein-
mitt sú hugsun að þjóðinni gefist í
þeim kosningum kostur á að lýsa
viðhorfi sínu til þess meirihluta
sem að baki breytingunum stendur
og getur þá eftir atvikum losað sig
við hann ef henni hugnast þær
ekki. Þannig er ríkisstjórnin í raun
reiðubúin að ganga lengra en leiða
mundi af þjóðaratkvæðagreiðslu
um lagafrumvarpið eitt og sér.
Með þessu móti má segja að hún
leggi jafnframt líf sitt að veði,
enda gefst þjóðinni þá um leið
kostur á að velja sér annan meiri-
hluta.“
Beitir brellum
Össur Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar, sagði að frum-
varpið sýndi að ríkisstjórnin þyrði
ekki í þjóðaratkvæðagreiðslu.
„Ríkisstjórnin er að beita brellum
til að svipta þjóðina rétti sínum til
að fella dóm yfir ólögum hennar í
þjóðaratkvæðagreiðslu. Mér finnst
þetta sorgleg niðurstaða. Mér
finnst þetta vera dapur dagur fyrir
þingið og ég held að í sögunni
verði þetta álitinn einn af svört-
ustu blettunum á ferli þessarar
ríkisstjórnar. Töldu þó flestir að
svartara gerðist það ekki eftir
hraklegan stuðning hennar við
stríðið í Írak.“
Steingrímur J. Sigfússon, for-
maður Vinstrihreyfingarinnar –
græns framboðs, kvaðst telja að
brellumeistarar ríkisstjórnarinnar
hefðu þó gleymt einu: „Forseti
lýðveldisins er líka settur í þá
stöðu, að staðfesti hann þessi
seinni ólög, þá væri hann fyrir sitt
leyti líka að taka kosningaréttinn
af þjóðinni, sem hann hafði fært
henni með sinni fyrri ákvörðun.“
Hann sagði þó miklar líkur til þess
að forsetinn héldi sig við sína fyrri
ákvörðun, þ.e. þá ákvörðun að
þjóðin fengi að ráða í þessu máli.
Guðjón A. Kristjánsson, formað-
ur Frjálslynda flokksins, ítrekaði
að meginmálið væri það hvort
virða bæri rétt þjóðarinnar til að
segja afstöðu sína í þjóðarat-
kvæðagreiðslu. Meginmálið væri
ekki hvort menn væru með nýja
frumvarpinu „að breyta einu orði
hér eða tveimur orðum þar,“ eins
og hann orðaði það.
Fyrstu umræðu um fjölmiðlafrumvarpið lauk á Alþingi í gær
Halldór segir ríkisstjórnina
leggja líf sitt að veði
Rætt um
fjölmiðla-
frumvarp