Morgunblaðið - 08.07.2004, Blaðsíða 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. JÚLÍ 2004 11
FIMMTUDAGS-
TILBOÐ
Suðurlandsbraut
Sími 533 3109
Opið
mán.-fös. kl. 12-18
laugardaga kl. 10-16
SANDALAR
MARGAR GERÐIR OG LITIR
Litir: Blátt, drapp
og rautt
Stærðir: 24-38
VERÐ ÁÐUR 4.995
VERÐ NÚ 1.995
„MÉR finnst
þetta ennþá í
mikilli óvissu,“
segir Guðjón
Arnar Krist-
jánsson, formað-
ur Frjálslynda
flokksins, um
fund George
Bush og Davíðs
Oddssonar um varnarsamstarf
ríkjanna. Varnarmálaráðuneytið
bandaríska geti ennþá dregið úr
starfsemi varnarliðsins á Keflavík-
urflugvelli eins og það hafi verið að
gera. Ekki hafi komið fram að
stöðva eigi það ferli. Óvissa fyrir
starfsmenn sem þarna starfi sé enn
til staðar. Ekki sést fyrir endann á
því. „Það liggur engin önnur niður-
staða fyrir en að Bush fellst á að
skoða þetta mál betur áður en frek-
ari ákvarðanir eru teknar. Það verð-
ur þá rætt við íslenska ráðamenn um
framhaldið.“
Hvað varðar varnir Íslands segist
Guðjón líta á málið þannig að það sé
ekki sjálfgefið að orrustuþoturnar
fari héðan. Málið verði skoðað nán-
ar. „Hitt liggur fyrir að stefna
Bandaríkjanna er að draga úr her-
væðingu og herafla á Norðurslóðum
og færa áherslurnar til,“ segir hann.
Íslensk stjórnvöld hafi vilyrði fyrir
samráð og samræður án þess að vita
nokkuð í raun og veru til hvers það
leiði. Jákvætt sé að forystumenn
þessara þjóða nái að tala beint sam-
an.
Hann segir ekki líklegt að mikið
gerist í málinu meðan á forsetakosn-
ingunum í Bandaríkjunum stendur.
„Við vitum heldur ekki hvernig
kosningarnar fara. Óljóst er hvort
talað var við þau stjórnvöld sem
verða við völd eftir kosningarnar.
Reyndin er sú að fljótt eftir kosn-
ingar, þrátt fyrir að Bush héldi velli,
er ekki farið í þetta sem eitthvert
forgangsmál. Ég spái því að ástand-
ið verði óbreytt en samt í þeirri
óvissu að við höfum ekki ákveðna
yfirlýsingu að það ferli, að draga úr
umsvifum hér á landi, verði stöðv-
að.“
Hann segir að skilaboð sín til
Bush hefðu orðið þau að það skipti
máli að hafa festu í varnarmálum Ís-
lands. Ef Bandaríkin veittu Íslend-
ingum ekki það, sem þeir teldu sig
þurfa í þeim efnum, þá hlytu þeir að
ræða við nágrannaþjóðir og aðildar-
ríki NATO.
Ekki friðvænlegt
„Því miður hefur þróunin í veröld-
inni ekki verið mjög friðvænleg
varðandi hryðjuverkin og það er
kannski helst það sem við þurfum að
hafa áhyggjur af,“ segir Guðjón.
Ljóst sé að Íslendingar þurfi að
finna sínum málum einhvern farveg.
Við höfum varnarsamning við
Bandaríkin og hann gerir ekki ráð
fyrir að hann verði lagður niður ein-
hliða. Ástandið sé þannig að Íslend-
ingar geti ekki verið varnarlaus
þjóð.
Skoða þarf hvernig hægt er að
efla atvinnu á Suðurnesjum dragi
enn meira saman hjá varnarliðinu
segir Guðjón. Þarna séu heilmiklar
byggingar sem hægt sé að nýta und-
ir ýmsa starfsemi. Spyrja eigi
Bandaríkin hvort þau geti komið að
því. Bæði þurfi að horfa til þess og
hvernig varnir okkar séu tryggðar.
Mörg störf sé hægt að vinna þó ekki
sé um beinan hernað að ræða.
Guðjón A. Kristjánsson
Óvissu
ekki eytt
GÓÐAR göngur hafa verið í Víði-
dalsá síðustu daga eftir slappa byrj-
un. Fyrst kom holl með 35 laxa og
síðan kom það næsta og gerði gott
betur, landaði 53 löxum. Líflegar
göngur hafa einnig verið í Mið-
fjarðará og Blöndu að undanförnu,
veiði í Miðfjarðará hefur að vísu
verið örlítið hamlað af minnkandi
vatni, og nú síðast kom loks aukið
líf í Vatnsdalsá sem virtist ætla að
sitja eftir.
„Hér er greinilega kominn nýr
fiskur, menn voru að setja í laxa í
Torfhvammshyl, Ármótunum og
víðar, bæði stóra laxa og smáa.
Vænar sjóbleikjur, nýrunnar, hafa
einnig verið að koma á land, langt
upp í á. Þetta er því allt að koma og
við erum bjartsýnir á framhaldið,“
sagði Ágúst Pétursson, leiðsögu-
maður við Vatnsdalsá í gærdag.
Hann gat þess að um 40 laxar voru
komnir á land.
Elliðaárnar yfir 100
Þau tíðindi gerðust í gær, að
Elliðaárnar skriðu í þriggja stafa
tölu og er þar meiri lax en á sama
tíma í fyrra, þá er laxinn mest 5–6
pund en ekki 4–5 pund eins og í
fyrra. Lax er kominn upp um alla á
og veiðist jafnt efst sem neðst.
Silungafréttir
Grafará, nett og hugguleg sjó-
bleikjuá rétt við Hofsós, var opnuð
nýverið og veiddust á þriðja tug
bleikja, 2–3 punda, en mest í ósn-
um, lítið virtist gengið upp í á, að
sögn Jakobs Hrafnssonar, leigu-
taka árinnar.
Þá hafa ógurlegar bleikjur verið
að veiðast í Soginu að undanförnu,
bæði í Bíldsfelli og Ásgarði. Hafa
þó nokkrar verið 4 til 6 pund og
þær stærstu sem frést hefur af heil
7 pund. Hafa menn og séð þær enn
hrikalegri.
Veiðin
glæðist
nyrðra
Morgunblaðið/Einar Falur
Veiðimaður í stórræðum í glímunni
við urriða í Laxá í Mývatnssveit.
ERU
ÞEIR AÐ
FÁ’ANN?
„MÉR er mjög til
efs að þetta boði
neina breytingu á
þeirri grundvall-
arstöðu sem mál-
ið er í,“ segir
Steingrímur J.
Sigfússon, for-
maður Vinstri
grænna, um fund
George Bush, Bandaríkjaforseta, og
Davíðs Oddssonar forsætisráðherra
í Washington í fyrradag. Engin nið-
urstaða hafi orðið sem kannski var
ekki heldur búist við. Engin fyrir-
heit hafi verið gefin og Ísland sé enn
inni í heildarendurskoðun á herafla
Bandaríkjamanna í Evrópu.
Steingrímur bendir á að þetta hafi
að öllum líkindum verið síðasti fund-
ur fyrir atbeina Bandaríkjaforseta
um málið þangað til eftir kosningar
þar í landi. Það sé vel kunnugt að
bandarískt stjórnkerfi leggist hálf-
partinn í dvala fyrir kosningar og
jafnvel á eftir líka. Hann á von á því
að varnarviðræður Íslands og
Bandaríkjanna verði í sömu sporum
að ári liðnu.
„Á meðan er ekkert sem bendir til
annars en að þróunin haldi áfram í
þá átt sem hún hefur verið. Banda-
rísk hernaðaryfirvöld eru smátt og
smátt að framkvæma þessar breyt-
ingar í smáum skrefum; draga sam-
an á vellinum, segja upp fólki, fækka
hermönnum, kalla vélar heim eða
senda þær til annarra verkefna,“
segir formaður VG. Það sé e.t.v.
ágæt leið fyrir Bandaríkin að fram-
kvæma stefnu sína svo lítið beri á án
þess að þurfa að standa frammi fyrir
formlegum lyktum í málinu.
Steingrímur segir óvissu um stöðu
varnarliðsins svífa ennþá yfir. Engir
komist ennþá til verka til að takast á
við breytingarnar og byggja upp
annað atvinnulíf í staðinn á Suður-
nesjum.
„Mér finnst sjálfsagt að þegar er-
lendur her hverfur hér af landinu og
hættir að nota þennan flugvöll fyrir
sín umsvif þá er eðlilegt að Íslend-
ingar reki sjálfir sinn aðal milli-
landaflugvöll. Það á ekki að vera
okkur neitt ofviða. Við munum að
sjálfsögðu gera það á okkar for-
sendum,“ segir Steingrímur spurður
um hvort íslensk stjórnvöld ættu að
taka aukinn þátt í kostnaði við rekst-
ur flugvallarins. Þá væri hægt að
nýta tækifæri í þeirri aðstöðu sem sé
í kringum Keflavíkurflugvöll.
Bandaríkin bera ábyrgð
Spurður hvað hann hefði sagt
sjálfur við Bush segir Steingrímur
að hann hefði farið fram á samninga-
viðræður við Bandaríkjamenn, ekki
um hvort einhverjar breytingar yrðu
heldur hvernig þær yrðu. Bandarísk
stjórnvöld beri ábyrgð sem umsvifa-
mikill aðili í rekstri á Reykjanesi.
Þau geti ekki hlaupið í burtu án þess
að láta sig neinu varða hvaða afleið-
ingar það hafi. Einnig þurfi varnar-
liðið að bæta fyrir spjöll á umhverf-
inu.
Steingrímur segir það ekki skipta
sköpum fyrir öryggi Íslands að „hér
skrölti í loftinu af og til tvær eða
fjórar gamlar F-15-orrustuþotur,
sem hvort eð er hafa flogið óvopn-
aðar í mörg ár“. Öryggið fáist með
friðsamlegu samstarfi við nágranna-
þjóðir okkar.
Steingrímur J. Sigfússon
Óbreytt
staða
„ÚT úr þessum
fundi virðist ná-
kvæmlega ekkert
hafa komið nema
hugsanlega enn
frekari óvissa fyr-
ir íbúa suðvest-
urhornsins,“ seg-
ir Össur
Skarphéðinsson,
formaður Samfylkingarinnar um
fund forsætisráðherra með George
W. Bush í Washington.
„Niðurstaða fundarins færði ekki
með sér nein tíðindi, þótt menn
hefðu mánuðum saman látið í veðri
vaka að þetta mál yrði að lokum
leyst í samskiptum leiðtoga þjóð-
anna. Þegar á hólminn var komið
virðist sem þetta hafi einungis verið
huggulegt teboð þar sem forsætis-
ráðherra fékk að syngja afmælis-
sönginn fyrir Bandaríkjaforseta.“
Össur segir það hafa verið niður-
lægjandi að Bandaríkjaforseti hafi
sérstaklega óskað eftir því að fá upp-
lýsingar um stöðu mála og varnar-
þarfir Íslendinga.
„Þetta bendir sterklega til þess að
íslensk stjórnvöld hafi ekki unnið
heimavinnuna sína. Á meðan Íslend-
ingar geta ekki sagt hvað það er sem
þeir vilja í þessum efnum er ekki
hægt að búast við því að hægt sé að
finna nokkra lausn. Mér sýnist að
stefna og óskir íslenskra stjórnvalda
hafi verið óljósar úr hófi fram og að
Bandaríkjamenn séu harðákveðnir í
því að notfæra sér stöðuna til að láta
starfsemina fjara hægt og bítandi
út,“ segir Össur.
Óviðfelldinn stuðningur
Hann segir það hafa verið í meira
lagi óviðfelldið með hvaða hætti for-
sætisráðherra lagði sig í framkróka
um að lýsa sérstökum stuðningi Ís-
lendinga við innrásina og framferði
Bandaríkjamanna í Írak.
„Ég hefði talið að úr því að for-
sætisráðherra kaus að taka það mál
upp á annað borð, hefði hann átt að
ítreka hörð mótmæli sem fram hafa
komið hér heima á Alþingi og reynd-
ar af hálfu utanríkisráðherra líka,
gegn svívirðilegri háttsemi banda-
rískra hermanna gagnvart stríðs-
föngum og saklausum borgurum í
Írak,“ segir Össur.
Hann segir að í viðræðunum hefði
verið eðlilegra að forsætisráðherra
hefði haft í sínu farteski mat stjórn-
valda hér heima á því hverjar varn-
arþarfirnar væru. „Þessum upplýs-
ingum hefði átt að koma til banda-
rískra stjórnvalda fyrir löngu
þannig að þau, í viðræðum við Ís-
lendinga, hefðu getað undirbúið
lausn sem fæli m.a. í sér með hvaða
hætti eigi að fullnægja tvíhliða
samningnum, ekki síst þeim þörfum
sem íslensk stjórnvöld kynnu að
meta fyrir loftvarnir og sömuleiðis
yrði þróun mannafla í herstöðinni á
næstunni að liggja fyrir,“ segir Öss-
ur.
Hann segist undrast hvernig hald-
ið hafi verið á þessum málum að
undanförnu.
„Á sínum tíma tók forsætisráð-
herra þetta mál úr höndum utanrík-
isráðherra og hefur í reynd haft
stjórn á viðræðunum um þetta mál
með þeim árangri að það er nánast
ekkert að gerast, Bandaríkjamenn
kvarta undan skorti á upplýsingum
um stöðu mála og þarfir Íslendinga
og heimamenn á Suðurnesjum eru í
fullkominni óvissu um framtíðina á
þessu sviði,“ segir Össur.
Össur Skarphéðinsson
Huggulegt
teboð
UMFERÐ um flugstöð Leifs
Eiríkssonar hefur aukist til
muna en að sögn Höskuldar
Ásgeirssonar, framkvæmda-
stjóra flugstöðvarinnar, hefur
komu- og brottfararfarþegum
fjölgað um rúm 40% á tveimur
árum.
„Þetta gerir það að verkum
að það er komið mikið álag á
bygginguna sem var byggð
1987 og þess vegna tókum við
þá ákvörðun að stækka flug-
stöðina,“ segir Höskuldur en
nýverið var lokið við fyrsta
áfanga stækkunarinnar. Hösk-
uldur telur einkum þrjár skýr-
ingar liggja að baki þessari
miklu fjölgun.
Íslendingar farnir
að ferðast meira
„Í fyrsta lagi eru Íslendingar
farnir að ferðast meira. Auk
þess hafa fargjöld lækkað all-
verulega með tilkomu aukinnar
samkeppni og í þriðja lagi virð-
ist svokölluðum skiptifarþeg-
um, þ.e. farþegum sem eiga leið
um Ísland en koma ekki inn í
landið, hafa fjölgað mikið milli
ára,“ segir Höskuldur og bætir
við að fjölgun erlendra ferða-
manna hafi jafnframt áhrif.
„Þessi fjölgun farþega er
skemmtilegt verkefni að glíma
við. Ég efa að það sé sambæri-
legt í nágrannaríkjum okkar.“
Mikil fjölg-
un farþega
í Keflavík
Formenn stjórnarandstöðuflokkanna telja að enn sé óvissa um
varnarmál hér á landi þegar leitað var eftir viðbrögðum þeirra við
fundi Davíðs Oddssonar og George W. Bush í Hvíta húsinu.