Heimilistíminn - 04.07.1974, Blaðsíða 39

neitaði staðreyndunum. Hún kom i.
„millimetralýðræði”, þar sem þess var
krafizt, að báðir aðilar tækju á sig ná-
kvæmlega jafnmikið af vinnunni. Hún
segir, að eftir heilt ár hafi þetta loks geng-
iö eins og þvi var ætlað: bæði bera jafn-
mikla ábyrgð á hlutunum, og hann er orð-
inn þaulvanur þvi, sem kallað hefur verið
„kvenmannsverk”.
Aö þessu verður eiginlega að dást, en
það eru ekki margir, sem geta gert það
sama. Margir byrja, en eftir þvi sem árin
liða, minnkar hinn góði vilji.
Ef litið er á hjón á aldrinum 30-40 ára,
þá hefur allt umtal um jafnrétti kynjanna
haft þar litla sem enga þýðingu. Slikt er
eiginlega eðlilegt, þvi fyrir karlmenn á
þessum aldri eru kenningar rauðsokk-
anna hreint og beint persónuleg hótun, og
I augum kvenna er þetta árás á lifsvenjur
þeirra. Rauðsokkum hættir til að skamm-
ast yfir hjónabandinu og þeim konum,
sem lifa i þvi, og slikt kann ekki góðri
lukku að stýra. Fólk viðurkennir ekki al-
veg um leið, aö þaö hefi verið að gera vit-
leysu alla sina ævi. Möguleikinn á þvi að
breyta hlutunum er þarna liill, þegar
sambúðin hefur gengið i mörg ár upp á
gamla mátann. Að visu verða breytingar,
en þær eru smáar, þegar tekið er tillit til
þess, hve gamlir siðir það eru, sem á aö
breyta.
En það eru ekki hugmyndirnar, sem
draga hlassið i jafnréttisbaráttunni, þær
geta i mesta lagi stutt undir þróunina.
Þaö eru framkvæmdirnar, til dæmis sú
staðreynd, að æ fleiri konur vinna úti, og
slikt á einna stærstan þátt i aö breyta
hjónabandinu.
Þegar konan er með i að vinna fyrir
peningum þeim, sem heimilið þarfnast,
ræður hún að sjálfsögðu einnig, hvernig
þeim er variö. Og sem sjálfstæður neyt-
andi fer hún að veita athygli ýmsu, sem
hún velti aldrei fyrir sér áður.
Það getur valdið vandamálum i hjóna-
böndum, að eiginkonan verður sjálfstæð
manneskja, það getur meira að segja leitt
til skilnaöar, ef eiginmanninum finnst
slikt árás á sig. En i flestum hjónabönd-
um hafa báðir aðilar einungis gott af að
svolitið losni um hina ströngu hlutverka-
skiptingu kynjanna. Það á að semja,
mætast á miðri leið. Þegar kona fer aö
hugsa um hlutverk sitt, er hún venjulega
á fertugsaldri, á mann, sem henni finnst
ágætur, börn og heimili. Sliku fleygir
maður ekki frá sér fyrirvaralaust.
Skiljanlegt er, að margir bregðast illa
við, þegar þeim er sagt, að lifsvenjur
þeirra séu úreltar og nú eigi karl og kona
að skipta meö sér hlutverkum eftir ein
hverju kerfi. Þegar þannig hugmynda-
fræði er þröngvaö upp á mann, setur með-
ur sig ósjálfrátt I varnarstöðu. Viö högum
tilveru okkar eftir þeim ramma, sem til
staðar er, og þá tekur maður þvi ekki svo
auðveldlega, aö einhver komi og vilji
breyta þessu öllu saman.
Við lögum okkur eftiraöstæöum. Ef við
geröum þaö ekki, entist ekkert hjónaband
lengur en að fyrsta rifrildinu um hvar
stóllinn eða skápurinn eigi að vera. Annað
lætur undan hinu, út frá þeirri skynsemis-
reglu, áð annars gerist ekki neitt. Þaö
erfiða er aö komast aö þvi, hvenær hver á
að láta undan, þvi það má ekki vera sami
aðilinn i hvert skipti. Það er samvinnan
sem gildir, og það að geta séð málið frá
sjónarmiöi hins. Allir, sem einhverntima
hafa búið með öðru fólki, vita hvaö það
getur verið erfitt.
Einnig er um að ræða að þykja það vænt
um aðra, að geta tekið á sig alla ábyrgð-
ina, þegar hinn aðilinn er ekki fær um
það. Konur eiga margt ólært i þvi sam-
bandi. Viö erum aldar upp til þess að láta
karlmanninn um allar ákvarðanir, og nú
börmum við okkur mjög yfir þvi, en við
erum heldur ekki allar færar um að axla
byröarnar. Það er lika auðveldara að
varpa henniyfir á annan. Þá hefur maður
lika rétt til að gagnrýna eftir á.
En karlmenn eru ekki alltaf sterkir og
vitrir, og konur heldur ekki alltaf veikar
og undanlátssamar. Það hefur komið i
ljós á tiu ára timabili umræðna um hlut-
verk kynjanna. Við erum sitt af hvoru til
skiptis, og það á okkur að leyfast.
Er ekki betra að leyfa hvort ööru að
vera litil stundum, heldur en að vera si-
fellt að rifast um það, hvort sé sterkari
aðilinn? Það er að minnsta kosti mann-
eskjulegra.