Morgunblaðið - 21.08.2004, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. ÁGÚST 2004 31
E
nn einu sinni skipa Ís-
lendingar sér í
fremstu röð þegar ár-
angur Evrópuþjóða
er metinn og að þessu
sinni á sviði nýsköpunar. Sam-
kvæmt könnun Evrópusambands-
ins er Ísland í þriðja sæti á lista yfir
þau lönd þar sem hlutfall fyrirtækja
með nýsköpunarstarfsemi er hæst
en 55% íslenskra fyrirtækja teljast í
þeim hópi.
Fleiri kannanir styðja þá skoðun
að Íslendingar séu í fremstu röð í
nýsköpun og frumkvöðlastarfsemi.
Niðurstöður alþjóðlegrar frum-
kvöðlarannsóknar, sem Háskólinn í
Reykjavík kynnti nýlega, sýndu að
2003 töldust rúm 11% Íslendinga á
aldrinum 18–64 ára til frumkvöðla
og er það hæsta hlutfall þeirra Evr-
ópuþjóða sem þátt tóku í rannsókn-
inni.
Þessi árangur er afar ánægju-
legur en ekki sjálfsagður. Við-
urkennt er að frumkvöðlastarfsemi
hefur mikil áhrif á velsæld þjóða og
margar þjóðir leitast því við að efla
nýsköpun innan landamæra sinna
og styðja við bakið á frumkvöðlum.
Um áratugaskeið hafa Evrópubúar
velt vöngum yfir því af hverju at-
vinnuleysi sé jafnan lítið í Banda-
ríkjunum og þar sé efnahagslífið
kraftmeira og nái sér fyrr upp úr
lægðum en í Evrópu. Fyrir því eru
vafalaust margar ástæður en al-
mennt er viðurkennt að gífurleg ný-
sköpun eigi afar stóran þátt í vel-
gengni Bandaríkjanna.
Sterk staða nýsköpunar hér-
lendis er engin tilviljun. Stjórnvöld
hafa unnið markvisst að því að ýta
undir nýsköpun og bæta starfsum-
hverfi fyrirtækja. Þessi stefna hef-
ur ásamt stöðugleika skilað miklum
árangri sem sést best á því að at-
vinnulífið hefur eflst og kjör al-
mennings stórbatnað.
Skattalækkanir
örva nýsköpun
Það eru ekki síst almennar að-
gerðir eins og skattalækkanir sem
örva nýsköpun. Á undanförnum ell-
efu árum hefur tekjuskattur fyr-
irtækja lækkað úr 50% í 18% og
þannig hefur þeim verið skapað um-
hverfi til að vaxa og dafna. Aukinn
hagnaður fyrirtækja leiðir ekki ein-
ungis til bættra kjara vegna harðn-
andi samkeppni um vinnuafl; auk-
inn hagnaður verður líka til þess að
eigendur fyrirtækja hafa meiri fé
afgangs til að setja í nýsköp-
unarverkefni.
Ótrúlegt hefur verið að fylgjast
með uppgangi hlutabréfamarkaðar-
ins á undanförnum árum og með
vexti hans hafa skilyrði íslenskra
fyrirtækja til að fá meira fjármagn
til rekstrar, stórbatnað. Hóflegur
10% fjármagnstekjuskattur hefur
skipt sköpum við að gera hlutabréf
og viðskipti með þau að heppilegum
fjárfestingarkosti.
Frjálslegra laga- og reglugerð-
arumhverfi skiptir einnig miklu
máli þegar efla skal atvinnulíf. Af-
nám hafta á viðskiptum við útlönd
hefur skilað atvinnulífinu miklum
árangri og gert fjölmörgum fyr-
irtækjum kleift að blása til stór-
sóknar erlendis eins og dæmin
sanna. Kannanir sýna að kostnaður
við stofnun fyrirtækja er mun lægri
á Íslandi en víðast hvar erlendis og
reglugerðir minna íþyngjandi.
Ýmsar skattareglur hafa og verið
rýmkaðar og einfaldaðar.
Frumkvöðlastarfsemi
mikilvæg
Frumkvöðlastarfsemi er mik-
ilvægur vettvangur nýsköpunar og
ein forsenda hagvaxtar og blómlegs
atvinnulífs. Skilyrði fyrir frum-
kvöðla eru að mörgu leyti hagstæð
hérlendis en skortur á þolinmóðu
langtímafjármagni virðist vera
helsti Akkilesarhællinn. Afar lítið
hlutfall af fjármögnun frum-
kvöðlaverkefna hérlendis virðist
koma frá svonefndum framtaks-
fjárfestum og er talið að hann nemi
einungis einum sautjánda hluta af
einkaframlögum.
Ljóst er að bæta þarf aðgengi ís-
lenskra frumkvöðla að framtaksfé
með einhverjum hætti. Athygl-
isverð hugmynd í þá veru
kom nýlega fram hjá Elfari
Aðalsteinssyni, stjórnarfor-
manni Lífeyrissjóðs Austur-
lands, um að breiður hópur
fagfjárfesta beiti sér fyrir
stofnun nýs sameiginlegs fé-
lags eða tímabundins fram-
takssjóðs um fjárfestingar í
nýsköpun og frumkvöðla-
starfsemi. Þannig gætu ís-
lenskir lífeyrissjóðir, bankar
og fjárfestingasjóðir ekki að-
eins veitt fé til nýrra og
spennandi verkefna með hagn-
aðarsjónarmið að leiðarljósi heldur
einnig sinnt því hlutverki sínu að
styrkja og efla íslenskt atvinnulíf og
endurnýjun þess.
Rannsókna- og þróunarstarf
Stórauknu fé hefur verið varið til
rannsókna- og þróunarstarfs hér-
lendis á undanförnum áratug og
munar þar mest um hlut atvinnu-
lífsins. Reynslan ætti að hafa kennt
Íslendingum það að nýsköpun á að
vera í höndum atvinnulífsins og
sjálfstæðra stofnana að eins miklu
leyti og unnt er en ekki í höndum
stjórnmálamanna á atkvæðaveið-
um. Stuðningur stjórnvalda við at-
vinnulífið er verulegur og fer fram
með margvíslegum hætti. Rétt er
að starfsemi opinberra stofnana,
sem sinna stuðningi við atvinnulífið,
sé í sífelldri endurskoðun. Vafalaust
mætti fækka þessum stofnunum
eitthvað og gera rekstur þeirra
hagkvæmari. Fámenn þjóð hefur
ekki efni á því að dreifa kröftunum
um of að þessu leyti.
Örvum nýsköpun
Þrátt fyrir góðan árangur á sviði
nýsköpunar þarf að gera betur.
Draga þarf úr margvíslegum höml-
um sem hefta starfsemi fyrirtækja.
Einfalda þarf skattheimtu og eft-
irlitsumhverfi, fella niður gjöld og
afnema reglugerðir sem eru bein-
línis til óþurftar. Við Íslendingar
eigum að setja okkur það markmið
að komast enn ofar á lista yfir þjóð-
ir þar sem nýsköpun er í hávegum
höfð og það mun án nokkurs vafa
skila sér í enn betri lífskjörum.
Íslendingar eru
nýsköpunarþjóð
Morgunblaðið/Jim Smart
Stórauknu fé hefur verið varið til
rannsókna, sem eru undirstaðan í
nýsköpuninni, en greinarhöfundur
telur að betur þurfi að gera.
Höfundur er borgarfulltrúi Sjálfstæð-
isflokksins. kjartan@reykjavik.is
Eftir Kjartan
Magnússon
’Við Íslendingar eigumað setja okkur það mark-
mið að komast enn ofar
á lista yfir þjóðir þar sem
nýsköpun er í hávegum
höfð og það mun án nokk-
urs vafa skila sér í enn
betri lífskjörum.‘
egi er
sam-
sér stað
-
Og það
ns og er,
ki ýkja
nnu að
sig allt
ví við að
knatt-
kast í
ð deildin
–8 árum
slensku
m í
liðsjónar.
ekki nógu
R skarta
hjá sjón
efur rað-
um árum.
kkert lið
dd, en
ðið sakn-
eik og
efur vak-
nnuð
rið, jafn-
t meist-
l Hafn-
ar hafa
a
rnuna
gum
ikgleði.
ur í með-
kranes
ekki ná
iðað við
úrslit
að Eyja-
ingum
lvíkingar
nú upp á
lutskipti
m að berj-
árið.
r
ust
ða á end-
alsdeild-
k sept-
ta
gangist
un og sýni
þar sama stórhug og lukkaðist svo
eftirminnilega með skipulagningu
landsleiksins á miðvikudagskvöld.
Hvernig getum við bætt gæði
knattspyrnunnar hér heima?
Hvernig getum við gert leikina
skemmtilegri og laðað fleiri áhorf-
endur á völlinn? Á ekki að fjölga
liðum í efstu deild og lengja
keppnistímabilið í ljósi batnandi
veðráttu? Hvernig er reynslan af
notkun knattspyrnuhúsanna með
tilliti til gæða knattspyrnunnar?
Þessar og fleiri spurningar
liggja fyrir og víst er að átak þarf
að gera til þess að lyfta íslenskri
knattspyrnu upp úr hjólförunum.
Við sjáum í sjónvarpi að utan í
hverri viku að eftir miklu er að
slægjast og við sáum á frækilegu
afreki landsliðsins okkar að allt er
hægt ef viljinn er fyrir hendi.
Tækifærið er núna.
hér og hvar
Morgunblaðið/Árni Torfason
Við eigum að nýta okkur sigurinn yfir Ítölum til þess að skapa sigurstemmningu í íslenzkum fótbolta.
Höfundur er knattspyrnuáhugamaður
og aðstoðarmaður utanríkisráðherra.
’Við sjáum í sjón-varpi að utan í hverri
viku að eftir miklu er
að slægjast og við
sáum á frækilegu af-
reki landsliðsins okk-
ar að allt er hægt ef
viljinn er fyrir
hendi.‘
ra hafi vit fyrir okkur borg-
Hætta að plata aðra
og svo sjálfan sig
lur sýna að landsmenn virðast um-
ítið nota einkabílinn og þarf ekki
l. Það nægir að ganga eða keyra
ut, Sæbraut eða Kringlumýr-
venær sem er dagsins. Þar er um-
ulaus og oftast bara einn í hverjum
ít í eigin barm get ég nefnt hundr-
ar sem ég hef án umhugsunar
að og farið hundrað ferðir þegar
etað látið mér nægja eina.
hugsunarhætti verðum við að
sama tíma og við keyrum allt sem
fitnum við af hreyfingarleysi og
aræði. Þannig tengjast umhverfis-
gðismál; heilsuspillandi lífsstíll hef-
emmandi áhrif á umhverfið.
ð á að gera? Ekki er hægt að skipa
ggja bílum sínum og ganga hvert
sem er. Hver og einn getur hins vegar tekið
sjálfan sig til skoðunar. Ég er sjálf löngu
hætt að segja útlendingum að hér sé engin
mengun og allt hreint. Ég segi ferðamönnum
hiklaust að við séum hlutfallslega einir mestu
bílaeigendur í heimi og sú staðreynd valdi sí-
vaxandi loftmengun í þéttbýli. Því fyrsta
skrefið er auðvitað að hætta að plata aðra.
Næsta skrefið er að hætta að plata sjálfan
sig.
Ég hitti marga í téðri hitabylgju sem
sögðu að það væri nú aldeilis fínt að hafa
svona heitt og hvort þetta væri ekki bless-
uðum gróðurhúsaáhrifunum að þakka. Það
er alltaf gott að geta hent gaman að hlutum
en þetta getur minnt á deyjandi mann að
grínast með krabbameinið sitt.
Umhverfismál eru
grunnur allra annarra mála
Nú þurfum við að horfast í augu við gríð-
arlegar veðurfarsbreytingar sem að hluta til
virðast af manna völdum. Nýlegar rann-
sóknir benda til að meginorsök hlýnandi
loftslags sé útblástur gróðurhúsalofttegunda
af manna völdum. Áhrif hlýnandi loftslags á
lífríkið gætu orðið geigvænleg en mestur
skaðinn yrði meðal dýra og plantna á flat-
lendi sem ættu ekki möguleika á að færa sig
ofar þar sem er kaldara.
Þó að Íslendingar búi ekki við mengun í
sama mæli og íbúar þéttbýlustu stórborga
heims, s.s. Lundúna, Aþenu eða New York,
er full ástæða til að hafa áhyggjur af því ef
þreykur er farinn að myndast yfir Reykjavík
á góðviðrisdögum. Hingað til höfum við notið
þess að „geta“ mengað, fá í stóru landi. En
þeir tímar kunna að vera breyttir.
Íslendingar eru margir hverjir að átta sig
á því að umhverfismál eru grunnur allra ann-
arra mála. Án lífvænlegs umhverfis er tómt
mál að tala um efnahag, skóla eða velferð-
arkerfi. Framtíð okkar veltur á því hvaða af-
stöðu við tökum í umhverfismálum. Ætlum
við að fljóta sofandi að feigðarósi, halda
áfram að keyra allt sem við förum og gantast
með gróðurhúsaáhrifin? Eða ætlum við að
staldra við og hugsa? Það er hægt að ferðast
á milli staða á umhverfisvænni hátt. Það er
gott að eiga einkabíl og nýta hann til lengri
ferða og skipuleggja útréttingar sínar þann-
ig að sem oftast geti maður verið laus við bíl-
inn og notið „hreina loftsins“ — auðlindar
sem er hreint ekki sjálfsögð, ekki einu sinni á
litla Íslandi.
Við skulum ekki gabba okkur sjálf til að
trúa neinu öðru.
Morgunblaðið/Ómar
gun af völdum bílaumferðar fer sívaxandi í þéttbýli og greinarhöfundur segir
rfum að hugsa okkur vandlega um áður en við grípum til einkabílsins.
’Við lá að þreykur mynd-aðist yfir Reykjavík í góð-
viðrinu en sökum hafgolu
sem kom loftinu í Reykja-
vík á hreyfingu sluppum
við fyrir horn að þessu
sinni.‘
Höfundur er varaformaður VG.