Morgunblaðið - 03.09.2004, Blaðsíða 28

UMRÆÐAN
28 FÖSTUDAGUR 3. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Í JÚLÍ síðastliðnum voru lagðar
fram tillögur um breytingu á deili-
skipulagi Seltjarnarness. Meginmark-
mið þeirra lýtur einkum
að tveimur þáttum. Ann-
ars vegar varða þær
hagkvæman rekstur
bæjarins en hins vegar
skipulag og ásýnd svæð-
is sem stór fjöldi íbúa
sækir mikilvæga þjón-
ustu reglulega.
Gangi tillögurnar eftir
mun íbúum Seltjarn-
arness fjölga umtalsvert
en þar með skapast færi
á að nýta betur þær
tekjur sem bæjarsjóður
hefur úr að spila, til að
veita þá alhliða þjónustu sem þykir
sjálfsögð a.m.k. í stærri sveitarfélögum
á höfuðborgarsvæðinu. Í sveitarfélagi
sem telur 4.800 manns er það ekki
sjálfgefið að boðið sé upp á þau gæði
þjónustu sem raun ber vitni um en
vænta má að kröfur til hennar aukist
enn í framtíðinni. Fram hefur komið að
íbúum hefur verið að fækka og mun sú
þróun halda áfram ef ekki verður
brugðist við, einkum meðal yngstu
íbúa bæjarins. Hætt er við að nýting
skólanna og dagvistarheimilanna sér-
staklega muni af þessum sökum
versna, jafnvel þótt gætt sé ítrasta að-
halds í rekstri þessara stofnana.
Ég tel það eigi að vera áherslumál
hjá bæjaryfirvöldum að halda útsvari í
algjöru lágmarki, sam-
hliða því að leggja
áherslu á gæði þeirrar
þjónustu sem nú er boð-
ið upp á. Þetta gerist
tæpast án þess að íbúð-
um í bænum fjölgi og
fleiri útsvarsgreiðendur
beri þann kostnað sem
samfara er núverandi
þjónustu bæjarins. Enn-
fremur tel ég brýnt að
skapa fjölbreyttara
framboð smærra íbúðar-
húsnæðis, til að eðlileg
hringrás fasteignamark-
aðar í bænum skapist og nýliðun íbúa
verði auðveldari, ekki síst fyrir barna-
fjölskyldur. Hvað skipulagstillögurnar
sjálfar varðar, er það mat mitt að vel
hafi tekist til í öllum meginatriðum.
Þótt ekki verði séð nákvæmlega
hvernig útlit bygginganna muni á end-
anum verða, tel ég að þær af-
stöðumyndir sem kynntar eru í tillög-
unni, gefi skýra mynd af umfangi
þeirra og með hvaða hætti þær falla að
þessu svæði sem er afar áberandi í
bæjarstæðinu. Fæ ég af þeim ráðið að
vel sé við það unandi hversu lítil skerð-
ing verður á útsýni á svæðum ofan
þeirra, ef frá er talið útsýni út úr
gluggum Heilsugæslunnar og Val-
húsaskóla.
Hvað gervigrasvöllinn varðar er
honum vissulega þröngt sniðinn stakk-
urinn. Ljósi punkturinn er þó eðlileg
nálægð hans við sjálft íþróttahúsið,
þótt það kunni að koma niður á ný-
byggingu þeirri sem samhliða verður
vellinum.
Þá er brýnt að hugað verði vel að
hönnun þess hluta götunnar á Suður-
strönd sem liggur meðfram nýbygg-
ingunum. Þótt ekki sé ítarlega um það
fjallað í tillögunum, treysti ég því að
þar verði vandað til verksins, sér-
staklega vegna nálægðar við íþrótta-
svæði og skólasvæði ungmenna.
Með framangreint í huga, fagna ég
sem íbúi Seltjarnarness breytingu á
umræddu deiluskipulagi.
Skipulag á Seltjarnarnesi
Stefán Jón Friðriksson
skrifar um skipulagsmál ’…fagna ég sem íbúiSeltjarnarness breyt-
ingu á umræddu deilu-
skipulagi.‘
Stefán Jón Friðriksson
Höfundur er viðskiptafræðingur
og íbúi á Seltjarnarnesi.
1. SEPTEMBER er sögulegur
dagur segir ritstjóri Morgunblaðs-
ins sem skrifar forystugrein í til-
efni dagsins.
Sögulegur vegna
þess að þá byrja út-
gerðarmenn að
greiða 1.99 kr. á
þorskígildiskíló til
ríkissjóðs í veiðigjald.
(Reyndar falla niður
á móti gjöld sem út-
gerðin hefur greitt til
þessa). Útgerð-
armenn eru til í að
framselja þetta sama
þorskígildiskíló fyrir
113 kr. samkvæmt
taxta dagsins. En
veiðigjaldið er stað-
festing á því að fiski-
miðin séu sameign
þjóðarinnar, mála-
miðlun í þeim deilum
sem staðið höfðu að
mati ritstjórans.
Af orðalaginu má
ráða að með lögunum
um veiðigjald hafi
orðið til pólitísk málamiðlun milli
helstu deiluaðila í málinu. Það hef-
ur eins og alþjóð veit engin not-
hæf málamiðlun verið staðfest
með veiðigjaldinu.
Málamiðlunin var einungis gerð
milli Davíðs Oddssonar og Hall-
dórs Ásgrímssonar og forystu-
manna LÍÚ, sem hafa í raun ein-
ungis mælt gegn þessari aðferð til
málamynda, og e.t.v. ritstjóra
Morgunblaðsins.
Sigur Morgunblaðsins
Morgunblaðið hefur leikið stórt
hlutverk í deilunum um eignarhald
á auðlindum sjávar með skrifum
ritstjóranna og almennri umfjöllun
um þetta mikla átakamál.
Blaðið barðist í raun gegn
einkavæðingu þjóðarauðlind-
arinnar og fyrir almennum sann-
gjörnum leikreglum til nýtingar á
henni.
Ég tek ofan fyrir ritstjórum
blaðsins fyrir þessa baráttu.
Þeir gegndu mikilvægu hlut-
verki og sýndu sjálfstæði, kjark
og pólitískt áræði.
Svo áhrifamikið var blaðið að
stjórnvöld báðu ritstjóra þess að
taka sæti í auðlindanefndinni sem
sett var á stofn til að finna sátt í
málinu.
Við meðferð á niðurstöðum auð-
lindanefndarinnar í svokallaðri
sáttanefnd og lagasetningu um
auðlindagjaldið í framhaldi af
henni rufu foringjar stjórnarflokk-
anna þó allan frið við stjórnarand-
stöðuna og þann stóra meirihluta
þjóðarinnar sem hefur alla tíð ver-
ið andvígur því ígildi eignarhalds
sem felst í óbreyttri úthlutun
veiðiréttar. Þá varð hins vegar
fljótt ljóst að sá pólitíski leikur
Davíðs Oddssonar að
fá ritstjóra Morg-
unblaðsins til að sitja í
auðlindanefndinni
hafði borið árangur.
Blaðið lagði niður
vopn og taldi mikinn
sigur unninn eins og
skrif blaðsins bera
með sér. Engin breyt-
ing hefur þó orðið á
því kerfi sem fyrir
var. Lokað einok-
unarfyrirkomulag sem
hamlar allri nýliðun í
útgerð gildir áfram.
Margir klóruðu sér í
höfðinu yfir stefnu-
breytingu Morg-
unblaðsins og spurðu:
Var það þetta sem rit-
stjórarnir börðust fyr-
ir?
Aðrar auðlindir
,,Nú þegar auðlinda-
gjald í sjávarútvegi er orðið að
veruleika er eðlilegt að að huga að
næsta skrefi. Þá liggur beinast við
að skoða auðlindagjald vegna af-
nota af orku fallvatnanna. Sama
má segja um afnot af símarásum,
útvarpsrásum, og sjónvarps-
rásum.“ segir í forystugrein blaðs-
ins. Aðalniðurstaða Auðlinda-
nefndar hvað nýtingu auðlinda í
þjóðareign varðar var sú að að
mínum skilningi að þær mætti
aldrei selja en nýtingu þeirra
mætti fela fyrirtækjum til afmark-
aðs tíma með sanngörnum og al-
mennum reglum og að setja ætti
ákvæði um þjóðareign á þeim í
stjórnarskrá. Ríkisstjórnin hefur á
sinni stefnuskrá að setja ákvæði
um þjóðareign á auðlindum sjávar
í stjórnarskrá. Telur Morg-
unblaðið að það sé viðunandi nið-
urstaða án breytinga á lögunum
um stjórn fiskveiða og lögum um
samningsveð? Þar sem þeim fyr-
irtækjum sem nú eru handhafar
réttarins til að nýta auðlindina er
fengið ígildi eignarréttar og jafn-
gildi veðsetningar á þessari þjóð-
arauðlind en öðrum sem vildu
reka fyrirtæki í greininni er bann-
aður aðgangur. Ber að skilja orð
ritstjórans svo að blaðið telji
ásættanlegt að samskonar aðferðir
megi viðhafa við meðferð þessara
auðlinda og stjórnvöld hafa mark-
að að nota skuli gagnvart auðlind-
um sjávar?
Auðlindagjald
Morgunblaðsins
Jóhann Ársælsson skrifar
um auðlindagjald
Jóhann Ársælsson
’Lokað einok-unarfyrirkomu-
lag sem hamlar
allri nýliðun í
útgerð gildir
áfram.‘
Höfundur er alþingismaður.
NÚ eru stjórnarflokkarnir komn-
ir af stað á ný við sölu Landssímans.
Svo er að heyra og sjá að salan sem
slík sé mikill áfangi og
afar eftirsóknarverð,
sé miðað við þau við-
horf sem birst hafa í
viðtölum við stjórn-
arþingmenn og ráð-
herra. Gert er ráð fyrir
umtalsverðum tekjum
ríkisins af sölunni
strax á næsta ári. Það
vill hins vegar gleym-
ast að nú þegar hefur
ríkið drjúgar tekjur af
Landssímanum.
Stjórnarliðar virðast
lítt hrifnir af því að
skilyrði séu sett við söluna um
trygga þjónustu og öfluga uppbygg-
ingu og viðhald dreifikerfis sem nái
til landsmanna allra.
Við sölu Símans á að undanskilja
dreifikerfið og stofna um það sérfyr-
irtæki í eigu ríkisins. Markmiðið
með því að halda dreifikerfinu enn
um sinn í eigu ríkisins er að tryggja
öllum landsmönnum aðgang að þjón-
ustu síma- og fjarskiptafyrirtækja.
Jafnframt er verið að tryggja að öll
fyrirtæki sitji við sama borð með að-
gang að dreifikerfinu, en ekki síst að
tryggja markvissa uppbyggingu
dreifikerfis um landsbyggðina og
viðhald og endurnýjun kerfisins.
Það þarf fjármuni í uppbyggingu
og viðhald dreifikerfisins og með því
að ríkið stofni sérfyrirtæki um
dreifikerfið fást tekjur
til þeirra verka. Það er
best að þar til lands-
mönnum hefur verið
tryggt að þeir sitji við
sama borð að því er
þjónustu varðar, eigi
fyrirtæki í eigu allra
landsmanna dreifikerf-
ið, byggi það upp og
sjái um viðhald.
Það þarf að gæta að
jafnræðissjónarmiðum
og fyrirtæki sem eru í
einkaeigu munu ekki
leggja í dýrar fram-
kvæmdir við dreifikerfi fjarskipta
sem ætlað er að þjónusta fáa og
hagnaður skilar sér því seint til eig-
enda sem vilja arð. Uppbyggingu og
góða þjónustu verður að byggja upp
sem samfélagslegt verkefni.
Óvissa landsbyggðar
Eftir því sem þrengt hefur verið að
athafnafrelsi í grundvallaratvinnu-
vegum á landsbyggðinni, sjávar-
útvegi og landbúnaði, þeim mun
meiri hefur áherslan verið á mögu-
leika fjarnáms og fjarvinnslu. Þessa
nýju möguleika þarf að tryggja
landsbyggðinni allri og það gerist
ekki nema fólk þar hafi tryggan að-
gang að netinu. Fólk í dreifðum
byggðum nýtir netið mikið nú þegar.
Það nýtir að sjálfsögðu tölvupóst í
miklum mæli og einnig má geta þess
að bændur nýta sér í æ ríkari mæli
tölvuforrit fyrir allar búgreinar sem
eru aðgengileg á netinu.
Það er ekki ásættanlegt að selja
nú dreifikerfi Símans til einkaaðila.
Það mætti hugsanlega setja inn í
sölusamning ákvæði um það að
kaupandi ætti forkaupsrétt að dreifi-
kerfi Símans og fjarskiptaneti að 10
árum liðnum, enda hefðu þá stjórn-
völd séð til þess áður en selt væri að
búið yrði að koma dreifikerfinu í það
horf að það gæfi möguleika á að
veita öllum landsmönnum sömu fjar-
skiptaþjónustu. Óvissan um afkomu
fólks og lífskjör á landsbyggðinni er
meiri en nóg nú þegar, þó sala Sím-
ans auki ekki enn á í þeim efnum.
Eigum dreifikerfið
Guðjón A. Kristjánsson
fjallar um Landssímann ’Við sölu Símans á aðundanskilja dreifikerfið
og stofna um það sérfyr-
irtæki í eigu ríkisins.‘
Guðjón A. Kristjánsson
Höfundur er formaður
Frjálslynda flokksins.
SÍÐASTLIÐIÐ haust var haldið
íbúaþing á Seltjarnarnesi eftir að
tillögur meirihluta
Sjálfstæðismanna í
skipulagsmálum
guldu afhroð hjá bæj-
arbúum. Nýtt fólk
komst til valda innan
flokksins og var því
lofað að héðan í frá
yrði hlustað á bæj-
arbúa, þeir hafðir
með í ráðum en ekki
stjórnað ofan í þá
eins og mörgum bæj-
arbúum hafði fundist
„gamli“ meirihluti
Sjálfstæðismanna í
bæjarstjórn hafa gert
í gegnum tíðina. Nei, nú átti að
skipta um stjórnunarstíl og var
íbúaþing eitt af því sem flaggað
var fyrir síðustu kosningar, já nú
áttu bæjarbúar að taka sínar eigin
ákvarðanir í skipulagsmálum.
Íbúaþingið var síðan haldið með
pompi og prakt og kostaði bæj-
arbúa margar milljónir. Þar komu
fram margar frábærar
hugmyndir sem síðan
átti að vinna úr og
leggja síðan tillögur
(fleirtala!) fyrir bæj-
arbúa. Núna hefur
reyndar komið á dag-
inn að flestar tillögur
sem komu fram á
íbúaþinginu hafa verið
saltaðar og þessi eina
tillaga um uppbygg-
ingu á Hrólfsskálamel
og Suðurströnd virðist
einungis vera gamalt
vín á nýjum belgjum,
bara búið að skipta
um aðal-byggingarsvæði, þ.e.a.s.
byggja á fótboltavellinum og færa
fótboltavöllinn þar sem byggja átti
áður. Því virðast allar þær millj-
ónir sem lagðar voru í íbúaþingið
einungis hafa verið notaðar til að
reyna að slá ryki í augu Seltirn-
inga, láta þá halda að þeir réðu
einhverju. Því miður fyrir meiri-
hluta Sjálfstæðismanna eru Sel-
tirningar upp til hópa afskaplega
vel gefið fólk og lætur ekki blekkj-
ast af þessu töfrabragði.
Ég er leikmaður í skipulags-
málum en ég tek undir þær raddir
sem telja að fyrst hefði átt að
klára aðalskipulagsvinnuna, reyna
að finna svæði þar sem hægt væri
að þétta byggðina áður en deili-
skipulag Hrólfsskálamels og Suð-
urstrandar væri klárað.
Varðandi Hrólfsskálamelinn
sjálfan, finnst mér fáránlegt annað
en að völlurinn liggi langsum (þ.e.
Norður – Suður) og að umhverfis
hann sé lögð alvöru hlaupabraut
sem nýtist og þá er ekki mikið
svæði eftir fyrir íbúðabyggð. Mér
finnst reyndar að hugmyndir um
íbúðabyggð á einhvers konar
hringtorgi á „Bónus“-horninu al-
veg fráleitar. Hver vill kaupa íbúð
sem stendur á hringtorgi?
Ég held að við ættum að geyma
að byggja þarna og, ef hagur bæj-
arfélagsins batnar einhvern tíma á
næstunni, nota þetta svæði til að
byggja nýjan tónlistarskóla í
tengslum við Mýrarhúsaskóla, þar
sem einnig væri unnt að hafa tóm-
stundamiðstöð unglinga á Nesinu.
Þær raddir sem vilja tengja
Hrólfsskálamelinn Eiðistorgi sem
miðbæjarkjarna eru góðra gjalda
verðar, en ég held að það sé væn-
legra að reyna að byggja Eið-
istorgið almennilega upp sem
þjónustukjarna, því við verðum að
horfast í augu við það að verslun á
erfitt uppdráttar á Nesinu og eng-
ar rómantískar hugmyndir um fal-
legan miðbæjarkjarna iðandi af
litlum verslunum fá því breytt.
Ég vil skora á bæjarbúa að
skila inn athugasemdum við fyr-
irhugaðar byggingar á Suður-
strönd, við gátum komið í veg fyr-
ir síðasta skipulagsslys, þar sem
einnig var bara hugsað um magn
íbúða ekki gæði. Eins og bent hef-
ur verið á, þá ætti þetta bæj-
arfélag að vera eitt ríkasta bæj-
arfélag landsins og því er það
umhugsunarefni fyrir okkur öll
hvers vegna meirihluti Sjálfstæð-
ismanna leggur svona mikið upp
úr því að byggja svo margar íbúð-
ir. Kannski er bæjarfélagið ekki
eins stöndugt og þeir vilja vera
láta?
Skipulagsmál á Seltjarnarnesi
Ingibjörg S. Benediktsdóttir
skrifar um skipulagsmál ’Ég vil skora á bæj-arbúa að skila inn at-
hugasemdum við fyr-
irhugaðar byggingar á
Suðurströnd…‘
Ingibjörg Sara
Benediktsdóttir
Höfundur er formaður Bæjarmála-
félags Seltjarnarness.