Morgunblaðið - 03.09.2004, Blaðsíða 37

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. SEPTEMBER 2004 37
✝ Ágúst HallmannMatthíasson
fæddist á Ísafirði 7.
mars 1935. Hann lést
á Landspítalanum í
Fossvogi fimmtudag-
inn 26. ágúst síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru Matthías
Hallmannsson, f. að
Vörum í Garði 9. des-
ember 1908, d. 9.
febrúar 1987 og Sig-
ríður Jóhannesdóttir
frá Suðureyri við
Súgandafjörð, f. 14.
júlí 1905, d. 9. mars
1992. Ágúst var elstur fjögurra
systkina. Hin eru: Kristín V., hús-
móðir, f. 15. september 1937, gift
Kjartani Ólasyni, vélstjóra og
fiskverkanda, f. 3. apríl 1935;
Guðmundur J., málari, f. 5. mars
1939, kvæntur Ingu Björk Hólm-
steinsdóttur, húsmóður, f. 4. októ-
ber 1943; Hjörleifur B., málari, f.
15. ágúst 1944.
Foreldrar Ágústs fluttu frá Ísa-
firði til Akraness þegar hann var
þriggja ára og skömmu síðar
fluttu þau í Garðinn, en þar
bjuggu afi hans og amma, Hall-
mann Sigurðsson og Ágústa Sum-
arliðadóttir. Ágúst hændist mjög
að þeim og ólst að mestu upp hjá
þeim í Lambhúsum. Aðaláhuga-
mál hans sem unglingur voru
íþróttir. Hann stund-
aði knattspyrnu af
miklum áhuga og
var einnig mjög lið-
tækur í öðrum
íþróttagreinum. Á
hvítasunnudag árið
1951 var hann ásamt
nokkrum félögum
sínum að æfa stang-
arstökk. Þeir fé-
lagar voru hættir og
á leið heim, en sneru
við og ákváðu að
reyna eitt stökk enn.
Þetta var hans síð-
asta stökk. Stöngin
brotnaði og hann féll á harðan
jarðveginn og lamaðist frá mitti.
Eftir slysið lá Ágúst í fimm ár á
Landspítalanum, en með hjálp
góðra manna tókst að koma hon-
um til Bandaríkjanna á Mayo Clin-
ic-sjúkrahúsið í Minnesota. Þar
var hann í tæp tvö ár í endurhæf-
ingu og gat eftir það farið um á
hækjum um nokkurt skeið. Þrátt
fyrir mikil veikindi í gegnum tíð-
ina fylgdist Ágúst ávallt með því
sem hæst bar í knattspyrnunni
hverju sinni og hans draumalið
var Manchester United.
Útför Ágústs fer fram frá
Keflavíkurkirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
Jarðsett verður í Útskála-
kirkjugarði.
Eitt aukastökk eftir að æfingunni
var í rauninni lokið, en þá brast
stöngin og Ágúst kom illa niður í
harða sandgryfjuna og þar með voru
örlög hans ráðin. Hryggjarliðir
brotnir og mænan sködduð og fljótt
varð ljóst að þessi efnilegi og fjöl-
hæfi íþróttamaður var lamaður fyrir
lífstíð fyrir neðan mitti. Síðan eru
liðin 54 ár og á þeim tíma hafa hrjáð
Gústa, eins og hann var ávallt nefnd-
ur, flest þau mein, sem eru fylgi-
fiskur lömunar, og það er langur
listi. Oft var hann á milli lífs og
dauða, en með ótrúlegum viljastyrk,
hæfum læknum og hjúkrunarliði
rétti Gústi ávallt við, þar til fyrir
nokkrum dögum að kraftarnir þrutu
vegna mikillar sýkingar og Gústi var
allur – baráttunni lokið.
Fyrstu tvö árin á Landspítalanum
eftir slysið voru tilbreytingarlítil en
svo urðu óvænt mikil þáttaskil í lífi
Gústa þegar Frímann Helgason,
íþróttaritstjóri Þjóðviljans, birti við-
tal við hann, en Frímann var marg-
faldur Íslandsmeistari í knattspyrnu
og áhrifamaður í Val og íþrótta-
hreyfingunni. Frímann hafði verið
að hitta kunningja sinn á Landspít-
alanum, þegar hann kom auga á
ungan mann bjartan yfirlitum, vask-
legan að sjá, en veiklulegan þó í and-
liti, þar sem hann lá í hornrúminu.
Heimsókninni lauk, en andlit hins
unga manns fór ekki úr huga Frí-
manns, sem í næstu heimsókn gaf
sig á tal við Gústa, sem var upphafið
að vináttu þeirra og entist á meðan
Frímann lifði. Í viðtalinu rekur hann
feril Gústa, sem þrátt fyrir langa
legu og oft þjáningafulla var lifandi
af áhuga fyrir íþróttum. Fylgdist
með öllu á því sviði og vissi und-
arlega mikið um úrslit og árangur
einstakra manna. Fram kom hjá
Gústa að hann vonaðist til að komast
í hjólastól, seinna meir. Þá vaknaði
sú hugmynd hjá Frímanni, að hefja
fjársöfnun til kaupa á slíkri gersemi,
og ekki leið á löngu þar til sjá mátti
Frímann aka Gústa í hjólastól frá
Landspítalanum út á Melavöllinn til
að horfa á kappleiki og víðar um
borgina næstu árin.
En Frímann gerði meira. Hann
átti stóran þátt í að íþróttahreyfing-
in hóf fjársöfnun til styrktar Gústa
með Benedikt Waage, forseta ÍSÍ, í
fylkingarbrjósti, með þeim árangri
að gerlegt reyndist að koma Gústa
til lækninga í Bandaríkjunum á
Mayo-sjúkrahúsið í Rochester, eitt
það fullkomnasta í heiminum fyrir
lamaða. Benedikt fylgdi Gústa vest-
ur og sótti hann þangað tveimur ár-
um seinna og dvölin hafði svo sann-
arlega borið árangur, bæði andlega
og líkamlega. Hann lærði að ganga
við hækjur og tókst það svo vel að
þjálfun hans var kvikmynduð og not-
uð til kennslu. Gústi kynntist mörgu
góðu fólki á St. Mary-sjúkrahúsinu
og einnig utan þess, þar á meðal
hjónunum Valtý Bjarnasyni lækni
og Sigríði Jóhannsdóttur hjúkrunar-
fræðingi, sem túlkuðu allt fyrir
Gústa á meðan hann var að ná valdi
yfir enskunni. Valdimar Björnsson,
fjármálaráðherra í Manitoba, birtist
óvænt í stofunni hjá Gústa og ræddi
lengi við hann og bauð honum í
heimsókn nokkru síðar. Að tala móð-
urmálið við Íslendinga vestra var
ólýsanleg tilfinning, og þótt þeir
hefðu litlar fréttir að færa að heiman
gerði það ekki svo mikið til. Frímann
sendi Gústa flest dagblöðin í sjó-
pósti, svo hann gat fylgst með því
sem var að gerast á Íslandi, sérstak-
lega íþróttum.
Eftir heimkomuna var áætlað að
Gústi fengi inni á Reykjalundi, en
ekki gekk það eftir vegna þess að
hann hafði ekki „tekið berklabakt-
eríuna“ en seinna meir dvaldi Gústi
þar sér til hressingar af og til í mörg
ár.
Í ljós kom að Gústi gat dvalið í for-
eldrahúsum í Garðinum og eins eftir
að þau fluttu til Keflavíkur árið 1959
og flest gekk honum í haginn næstu
tíu árin. Hann eignaðist bifreið og
gat farið ferða sinna hjálparlaust,
ekið um allt og skoðað sig um, heim-
sótt ættmenni og vini. Setið í bílnum
og horft á kappleiki og þar sem bíln-
um varð ekki komið við dugði hjóla-
stóllinn. Að eignast bifreið og reka
kostar mikið fé, en margir hlupu
undir bagga með Gústa og margir
studdu hann með árlegum
greiðslum. Vasklegast gengu þó
fram í að styrkja Gústa á margan
máta þeir Frímann Helgason, Al-
bert Guðmundsson, Hafsteinn Guð-
mundsson, Þorgeir Lúðvíksson, Jó-
hann Ellerup, Benedikt Jónsson,
Sigurður Gestsson og Ásgeir Ás-
geirsson. Ekki má gleyma hve Krist-
ín systir hans sýndi honum mikla al-
úð og umhyggjusemi ásamt Kjartani
Ólasyni eiginmanni sínum.
Þrátt fyrir góða daga fór að syrta í
álinn hjá Gústa árið 1968. Vanlíðan
hans var mikil, en hann var staðráð-
inn í að horfa á leik Vals og Benfica
og sjá Eusebio spila. Daginn eftir
var hann lagður inn á Keflavíkur-
spítala, þar sem hann dvaldi að
mestu leyti til ársins 1997, að hann
flutti í íbúð sem Öryrkjabandalagið
lét honum í té í Reykjanesbæ, sem
var sniðin að þörfum lamaðra. Gústi
sagðist hafa fengið víðáttubrjálæði
þegar hann flutti þar inn, – eldhúsið
álíka stórt og tveggja manna stofan,
sem hann dvaldi í um áraraðir á
Keflavíkurspítala.
Gústi bar ekki þjáningar sínar á
torg, þótt hann gengi undir tugi
skurðaðgerða og væri rúmliggjandi
svo mánuðum skipti. En ávallt birt-
ist Gústi aftur með bros og gam-
anyrði á vörum og bauð í ökuferð út
á Skaga að skoða fuglalífið, eða
rabbað var sitjandi í bílum hans, sem
voru margir og glæstir í gegnum tíð-
ina, en nú er Gústi allur og hans
verður saknað um ókomin ár. Bless-
uð sé minning hans.
Magnús Gíslason og fjölskylda.
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama;
en orðstír
deyr aldregi,
hveim er sér góðan getur.
(Úr Hávamálum.)
Ungur maður í blóma lífsins, með
óhemju bjarta framtíð. Fjölhæfur,
lágvaxinn íþróttamaður með óbil-
andi sjálfstraust og bjartsýni.
Íþróttaæfing úti á Garðskaga,
stangarstökk, bara eitt stökk enn,
síðasta stökk lífsins. Slysin gera ekki
boð á undan sér. Gleðin snýst upp í
andhverfu sína. Bundinn við hjóla-
stólinn og rúmið næstu 53 árin.
Minningarbrotin birtast mér, sum
ljós, önnur óljós enda sum hver farin
að eldast. Gústi á hækjunum heima í
Laufási. Gústi í hjólastólnum. Gústi
alltaf á flottustu bílunum, oftast
rauðum. Kríu- og mávseggjaleit í
Miðnesheiðinni. Fötlunin engin
hindrun. Keyrði um alla heiði, tók
miðið á hreiðrin og sendi okkur
stráklingana til að hlaupa og sækja
eggin. Berjamór í Leirunni. Fötlun-
in engin hindrun. Lagði bílnum og
dró sig áfram á höndunum um bala
og brekkur og tíndi en við bárum af-
raksturinn í bílinn. Eitthvað var um
að bíllinn festist og stundum þurft-
um við stráklingarnir að fara gang-
andi til að sækja hjálp. Alltaf tókst
Gústa að koma honum af stað aftur.
Fótboltaleikur á Keflavíkurvellin-
um. Gústi mættur á bílnum inn á
völlinn. Gott að stinga sér inn í bíl til
að hlýja sér eða bara að spjalla um
leikinn eða íþróttir almennt. Man-
chester United áhangandi löngu áð-
ur en farið var að ræða enska bolt-
ann hérlendis að ráði. Toppurinn
þegar Bobby Charlton heimsótti
hann á spítalann. Gústi á spítalan-
um, ýmist sárlasinn eða fárveikur,
en alltaf léttur í lund, alltaf brosandi.
Flestir hefðu bugast fyrir löngu
hefðu þeir þurft að ganga í gegnum
allar þær þrautir sem Gústi leið, en
ekki Gústi. Létta skapið ávallt
skammt undan og stutt í brosið.
Vinahópurinn stór og traustur. Hon-
um var gefinn sálarstyrkur umfram
okkur hin.
Nú verða ekki fleiri eggjaleitir,
enginn frekari berjamór, flottu bíl-
arnir heyra sögunni til. Gústi hefur
farið í sína hinstu ferð. Far í friði
frændi. Minningarnar lifa.
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama;
Eg veit einn
að aldrei deyr:
dómur um dauðan hvern.
(Úr Hávamálum.)
Matthías Kjartansson.
Með fátæklegum orðum langar
mig kveðja Gústa, góðan frænda og
vin. Mikið var gaman þegar ég var
lítil og Gústi flautaði á bílnum sínum
fyrir utan heima. Það leyndi sér ekki
að þar var Gústi á ferð vegna þess að
flautið var svo langt. Það var hans
auðkenni. Ég rauk alltaf út á undan
mömmu og settist aftur í hjá honum.
Stundum fékk ég líka að fara með
honum á fótboltavöllinn.
Þegar ég var komin með bílpróf
fékk ég einu sinni að keyra hann á
ball og sækja hann þegar ballinu
lauk. Það var í eina skiptið sem hann
bað mig um það, því þegar ég ýtti
honum á undan mér út úr samkomu-
húsinu í Garðinum tókst ekki betur
til en að ég steypti honum út úr
stólnum og fram af tröppunum. Eitt-
hvað hruflaðist hann á höndum og
höfði, en eftir á sagði hann með sinni
ró að hann myndi bara láta einhvern
annan sjá um þetta í framtíðinni.
Mikið höfðu börnin mín gaman af
því að sitja með Gústa í hjólastólnum
og láta hann keyra með sig um allt.
Nú er komið að leiðarlokum. Ég
mun ekki heyra þetta bílflaut aftur
og ekki fara á völlinn aftur á rauða
bílnum. Eftir lifir minningin og hana
tekur enginn frá mér.
Guð geymi þig Gústi minn.
Hólmfríður Kjartansdóttir.
Nú er komið að leiðarlokum.
Frá því að ég man eftir mér hefur
Gústi verið partur af lífi mínu.Ég
man fyrst eftir honum þegar hann
bjó hjá ömmu, afa og Hjölla í Há-
holtinu í Keflavík. Þar átti hann sitt
herbergi. Á þeim tíma bjó ég í Lyng-
holtinu og því var stutt að fara í
heimsókn. Það var gaman að grúska
í herberginu hans, því þar var svo
margt að sjá. Skúffurnar í skápnum
hans voru fullar af sendibréfum sem
hann hafði fengið frá Bandaríkjun-
um. Ég fékk að grúska í þeim dögum
saman. Hann sýndi mér hvað frí-
merkin voru falleg og ég hreifst af.
Þá voru það plöturnar. Hann átti
mikið af plötum frá Ameríku. Allar
voru plöturnar 78 snúninga og úr
gleri. Gústi var mikill áhugamaður
um bíla og hafði gott auga fyrir fal-
legum bílum.Fljótlega eftir að hann
slasaðist fór hann til Bandaríkjanna
í meðferð við fötlun sinni. Þar kynnt-
ist hann amerískum bílum. Það var
ekki aftur snúið þegar heim kom:
Amerískir skyldu þeir vera.
Gústi átti góða menn að, héðan af
Suðurnesjum, sem voru tilbúnir til
að styðja hann í bílakaupum sínum.
Stundum þurfti að kippa í strengi til
þess að kerfið virkaði. Góður vinur
hans Albert Guðmundsson alþingis-
maður reyndist honum betri en eng-
inn þegar glíma þurfti við kerfið.
Það var mikið upplifelsi fyrir mig að
fara með Gústa í kríueggjaleit út í
Garð. Þá keyrði hann vegaslóða,
miðaði kríuna út og lét mig svo
hlaupa. Undantekningarlaust var
egg þar sem hann benti. Hvað þá að
fara með honum í berjamó. Hann lét
lömunina ekki aftra sér í því að tína
ber. Þá vippaði hann sér bara út úr
bílnum og dró sig áfram á höndun-
um. Á tímabili hafði Gústi mjög
gaman af því að fara á böll. Ég var
þá nýbúinn að fá bílpróf. Mikið var
gaman þegar hann hringdi og bað
mig að vera bílstjóra. Þá fékk ég að
vera á rúntinum á bílnum hans þar
til ballinu lauk. Þá hafði hann mjög
gaman af að fara í bíó.
Aðaláhugamál Gústa var knatt-
spyrna. Hann var stuðningsmaður
Keflavíkurliðsins og Manchester
United. Hann var svo mikill stuðn-
ingsmaður United að Bobby Charlt-
on sá ástæðu til þess að heimsækja
hann á spítalann.
Nær undantekningarlaust var
Gústi í góðu skapi þótt veikindin
væru oft mikil og erfið. Hann fékk
oft legusár og þurfti hann þá að
húka inni liggjandi á annari hliðinni
mánuðum saman. En hann gat líka
verið þrjóskur. Ef Gústi beit eitt-
hvað í sig var mjög erfitt að snúa
honum. Hann horfði t.d. ekki á Skjá
einn vegna þess að honum fannst sú
stöð leiðinleg. Hann hafði að vísu
aldrei horft á þá stöð, en svona var
þetta bara.
Maður veltir stundum fyrir sér
hver sé tilgangurinn með þessu lífi
hér á jörð. Gústi lamaðist þegar
hann var 16 ára gamall. Hann var þá
mjög efnilegur íþróttamaður og var í
stangarstökki þegar bambusstöngin
brotnaði og hann hryggbrotnaði. Al-
veg frá því að hann lamaðist var
hann aldrei beiskur. Hann bugaðist
aldrei og vorkenndi aldrei sjálfum
sér. Ég sá hann aldrei gráta og hann
talaði aldrei um sína fötlun. Hann
bjó á Spítalanum í Keflavík í mörg
ár. Ef einhver átti erfitt þar var
hann fenginn í það að peppa viðkom-
andi upp. Gústi háði marga orr-
ustuna við sjúkdóma. Nú er orrust-
unni lokið. Eftir verður tóm sem
ekki verður fyllt. Tómið verður þó
enn stærra hjá mömmu og pabba,
því hvernig þau hjúkruðu honum
síðustu árin var einstakt.
Hvíl í friði
Óli Þór Kjartansson.
Ég sendi þér kæra kveðju,
nú komin er lífsins nótt.
Þig umvefji blessun og bænir,
ég bið að þú sofir rótt.
Þó svíði sorg mitt hjarta
þá sælt er að vita af því
þú laus ert úr veikinda viðjum,
þín veröld er björt á ný.
Ég þakka þau ár sem ég átti,
þá auðnu að hafa þig hér.
Og það er svo margs að minnast,
svo margt sem um hug minn fer.
Þó þú sért horfinn úr heimi,
ég hitti þig ekki um hríð.
Þín minning er ljós sem lifir
og lýsir um ókomna tíð.
(Þórunn Sigurðardóttir.)
Jóhanna Grétarsdóttir,
Kjartan Ólason og
Guðbjörg Ragna
Sigurjónsdóttir.
Ég heyrði talað um hann sem lam-
aða íþróttamanninn áður en ég kom
til Keflavíkur, með áherslu á lamaða.
Síðar kynntist ég Gústa, ekki síst
vegna starfa minna við sálgæslu á
Heilbrigðisstofnun Suðurnesja. Þá
færðist áherslan í huga mínum yfir á
íþróttamanninn.
Ágúst Matthíasson var sannur
íþróttamaður og aðdáandi íþrótta.
Ég hygg að Keflavíkurliðin hafi ekki
átt dyggari stuðningsmann en hann.
Gústi fór á hvern leik meðan heilsa
og kraftar entust.
Hann lamaðist á 6. áratugnum í
stangarstökki. Stöngin gaf sig við
stökkið, enda voru stangirnar mun
lélegri en nú. Auk þess er stang-
arstökk áhættusöm íþrótt, eins og
mér varð ljóst þegar ég fylgdist með
stangarstökki kvenna á Ólympíu-
leikunum í Aþenu, þar sem Þórey
Edda lyfti þjóðinni með sér í hæstu
hæðir, rétt eins og Vala, stalla henn-
ar, í Sydney fyrir fjórum árum.
Ekki veit ég hver hæðin var þegar
hann Gústi minn stökk sitt örlaga-
ríka stökk. En eftir það hörmulega
slys fór Gústi gegnum þrengingarn-
ar og upp til hæða af mikilli reisn.
Það er árangur sem einnig er
ástæða er til að dást að, þegar menn
skapa geisla úr skuggum. Hann átti
skjól á Heilbrigðisstofnun Suður-
nesja sem segja má að hafi verið
heimili hans í langan tíma. Þegar
einhver sjúklinganna, sem lagðir
voru inn, átti erfitt, þá var hann sett-
ur inn á stofuna hjá Gústa og þá
sannaðist máltækið að sár græða
sár. Fagfólk þeirrar mætu stofnunar
reyndist honum einstaklega vel og
vildi allt fyrir hann gera.
Eftir að Gústi tók þá ákvörðun að
búa í sinni eigin íbúð og komast út úr
hinum framandi heimi sjúkrahús-
anna, tel ég að hann hafi notið sín
best. Hann naut þess að geta farið
um og Suðurnesjamenn sáu til þess
að hann gat ekið um á sérbúnum,
vönduðum, bílum. Gústa var gefið
jafnaðargeð og hann þekkti vel lík-
ama sinn og hvað mátti bjóða hon-
um. Samferðamenn hans geta lært
af honum að taka mótlæti lífsins.
Lamaði íþróttamaðurinn er allur.
Hann kveður í fylgd hans sem gefur
okkur sigurinn í lífi og dauða. Bless-
uð sé minning Ágústar Matthíasson-
ar.
Ólafur Oddur Jónsson.
Fallinn er nú frá kær félagi okkar,
Ágúst Matthíasson eða Gústi eins og
flestir þekktu hann. Gústi sem var
einn af efnilegri knattspyrnu- og
frjálsíþróttamönnum, varð fyrir því
ungur að lamast neðan mittis þegar
hann var við æfingar í stangarstökki
við frumstæðar aðstæður á æfinga-
svæði félagsins á Garðskaga.
Gústi hefur í gegnum tíðina verið
einn dyggasti stuðningsmaður
knattspyrnufélagsins og er óhætt að
segja að fáir eru þeir leikirnir sem
hann missti af meðan heilsan leyfði.
Okkur hjá knattspyrnufélaginu
langar með þessu fáu orðum að
þakka Gústa samfylgdina og fyrir
þann stuðning sem hann hefur sýnt
okkur í gegnum tíðina.
Aðstandendum sendum við okkar
innilegustu samúðarkveðjur.
Knattspyrnufélagið Víðir.
ÁGÚST HALLMANN
MATTHÍASSON