Morgunblaðið - 03.12.2004, Qupperneq 8

8 FÖSTUDAGUR 3. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Þetta er nú orðin óttalega tjásuleg drusla hjá þér, Guðmundur minn, ætli við hengjum ekki
bara upp nýju veggteppin okkar, góði.
Mannréttindaskrif-stofa Íslands(MRSÍ) segist
þrátt fyrir ítrekaðar til-
raunir ekki hafa fengið
neinar skýringar á því af
hverju utanríkisráðuneyt-
ið ákvað með stuttum fyr-
irvara að breyta reglum
um úthlutun fjár til mann-
réttindamála í fjárlaga-
frumvarpi fyrir árið 2005.
Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins var
ákvörðun um breytinguna
tekin í ráðuneytinu í vor,
þ.e. áður en ráðherra-
skipti fóru fram. Ekki
fengust upplýsingar um
ástæður þess að breyting-
in var ekki kynnt fyrr en við aðra
umræðu fjárlagafrumvarpsins en
dómsmálaráðuneytið kynnti sam-
bærilega breytingu fyrr í haust.
Þriðja umræða um frumvarpið fer
fram á Alþingi í dag. Breytingin
felur í sér að utanríkisráðuneytið
mun ekki veita fé sérstaklega til
MRSÍ heldur verða 4 milljónir
sérmerktar mannréttindamálum
almennt. Ástæðan fyrir breyting-
unni var m.a. sú að ráðuneytið leit
svo á að ef MRSÍ væri sérstök
stofnun, en að henni eiga fjölmörg
félög aðild, ætti hún að fá úthlutað
rekstrarfé óháð ákveðnum ráðu-
neytum. Ákveðið hefði verið að
helga féð sem um ræddi mann-
réttindamálum almennt í stað
þess að eyrnamerkja það MRSÍ
sérstaklega.
Bæði ráðuneytin hafa undan-
farin ár veitt fjórar milljónir hvort
til MRSÍ. Telur dómsmálaráðu-
neytið eðlilegra að veita fé til ein-
stakra verkefna en eins ákveðins
aðila.
„Við höfum engar skýringar
fengið á því að á elleftu stundu var
skotið inn breytingu á liðnum sem
hafði verið merktur okkur en er
skyndilega breytt í mannréttinda-
mál almennt,“ segir Brynhildur
Flóvenz, stjórnarformaður MRSÍ,
um breytingar á fjárframlögum
utanríkisráðuneytisins.
Magnús Stefánsson, formaður
fjárlaganefndar, segir að utanrík-
isráðuneytið hafi beint þeim til-
mælum til nefndarinnar að gera
breytingu í þessa veru í tillögum
fyrir aðra umræðu frumvarpsins.
Við því hafi nefndin orðið. Ekki
hafi að mati nefndarinnar þótt til-
efni til að leggja til að sérmerkt-
um framlögum við MRSÍ yrði
haldið áfram. Brynhildur segir
það „athyglisvert að löggjafavald-
ið skuli taka svona við fyrirmæl-
um frá framkvæmdavaldinu at-
hugasemdalaust.“
MRSÍ gerði frekar ráð fyrir því
að breyting dómsmálaráðuneytis
myndi ganga til baka í meðförum
þingsins heldur en að utanríkis-
ráðuneytið myndi fara sömu leið.
Brynhildur segir óeðlilegt að
skrifstofa á borð við MRSÍ, sem
m.a. gefi álit á frumvörpum rík-
isstjórnarinnar, þurfi að eiga það
undir einstaka ráðherrum hvort
framlög fáist eða ekki. „Það vegur
að sjálfstæði skrifstofunnar.“
Hún segist ekki geta ímyndað
sér hver sé skýringin á því að ut-
anríkisráðuneytið hætti fjárfram-
lögum. En óneitanlega vakni sú
spurning nú hvort ástæðan sé sú
að ráðamenn séu ósáttir við álit
sem skrifstofan gaf á frumvörpum
stjórnarinnar. Því neitar dóms-
málaráðuneytið alfarið.
Rök dómsmálaráðuneytis voru
þau að MRSÍ hefði sagt upp
samningi við Mannréttindastofn-
un Háskóla Íslands sem fékk hlut
af fjárframlögum MRSÍ. Björn
Bjarnason dómsmálaráðherra
sagði í Morgunblaðinu í haust að
samningi milli þessara tveggja að-
ila hefði verið sagt upp einhliða af
MRSÍ og ráðuneytið því óbundið í
þessum efnum. Þessi rök halda
ekki að sögn Brynhildar. „Það er
ekkert sem stendur í vegi fyrir því
af okkar hálfu að fjármagninu
verði skipt milli okkar og háskól-
ans í sömu hlutföllum og áður.“
Brynhildur segist líta svo á að
um brot á munnlegu samkomulagi
frá árinu 1998 sé að ræða af hálfu
ráðuneytanna. Dómsmálaráð-
herra hafi sagt að ekkert sam-
komulag hafi verið gert en vísi svo
í það varðandi samstarf MRSÍ og
MHÍ. „Í einu orðinu segir hann að
það sé til samkomulag en í öðru að
svo sé ekki.“
Brynhildur segir misjafnt
hvernig systursamtök MRSÍ á
Norðurlöndum séu fjármögnuð.
Fyrst í stað sé það yfirleitt gert
með beinum framlögum frá ríkinu
en markmið þeirra sé hins vegar
að vinna stærri verkefni sem
stofnanir, fyrirtæki og aðrir fjár-
magni. Hins vegar þurfi fé til að
geta tekið þátt í t.d. samnorræn-
um verkefnum. „Til að fá peninga
þarf maður að eiga peninga,“ seg-
ir Brynhildur um nauðsyn ríkis-
framlags til að mögulegt sé að
reka MRSÍ. Fari svo að skrifstof-
an fái ekkert fjármagn segir hún
ljóst að MRSÍ heyri sögunni til.
Þorsteinn Davíðsson, aðstoðar-
maður dómsmálaráðherra, segir
það af og frá að álit sem MRSÍ
hafi gefið sé ástæða þess að hætt
var að veita fé af fjárlögum til
skrifstofunnar árlega. Frjáls fé-
lagasamtök geti ekki gengið að
því vísu að fá fjárstuðning frá rík-
inu. Hann segir ráðuneytið líta
svo á að eðlilegra sé að veita fé til
einstakra verkefna heldur en að
aðeins einn aðili fái úthlutað fé.
Fréttaskýring | Ekkert fé eyrnamerkt
Mannréttindaskrifstofu á fjárlögum
Háð fjárfram-
lögum ríkisins
Eðlilegra að veita fé til einstakra
verkefna að mati dómsmálaráðuneytis
Fjárlagafrumvarpið fer til 3. umræðu í dag.
Amnesty segist ekki þiggja
fé frá ríkisstjórnum
 Stjórnarformaður Mannrétt-
indaskrifstofu Íslands segir að
fáist ekki fé frá ríkinu til rekst-
ursins þurfi að loka skrifstof-
unni. Þess má geta að á heima-
síðu Amnesty International (AI),
sem er eitt af aðildarfélögum
MRSÍ, kemur fram að til að
tryggja sjálfstæði sitt þiggi AI
ekki fé frá ríkisstjórnum eða
stjórnmálaflokkum. Fjáröflun
byggist á framlögum félaga
þeirra og annarri fjáröflun.
sunna@mbl.is