Morgunblaðið - 03.12.2004, Qupperneq 37

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. DESEMBER 2004 37
UMRÆÐAN
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Kringlunni 1 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
AÐ BYRJA í sambúð er
skemmtileg reynsla. En hverri
breytingu á lífsstíl fylgir ákveðin
streita og álag. Þrátt fyrir ást og
fögur fyrirheit er ekki
óeðlilegt að erfiðleikar
skapist í byrjun sam-
búðar sem bless-
unarlega leysast í
flest öllum sam-
böndum. Í gegnum
þetta verður fólk að
fara hvort sem það
giftist einhverjum úr
sömu götu eða útlend-
ingi. En flest hjóna-
bönd eru byggð á
gagnkvæmri virðingu
og ást. Þannig er
þetta líka með hjóna-
bönd íslenskra karla
og erlendra kvenna.
Hins vegar er nauð-
synlegt að viðurkenna
þá staðreynd að allt of
margar erlendar kon-
ur sem koma hingað
til lands lenda í klóm
ofbeldismanna.
Erlendar konur eru
yfirleitt háðari mök-
um sínum en hér-
lendar konur. Það er
meiri hætta á að þær
einangrist á heimilum,
sökum þess að þær
þekkja ekki rétt sinn, tala ekki ís-
lensku og finna fyrir vanmætti
gagnvart samfélaginu. Þetta veldur
meira valdamisvægi sem ofbeld-
ismenn eiga auðvelt með að beita
fyrir sig. Í mörgum af þessum til-
vikum sem við höfum heyrt um hafa
karlmenn unnið markvisst í því að
halda konum óupplýstum til að
rugla þær þangað til þær missa
raunveru-
leikaskyn. Kon-
urnar eru háð-
ar eigin-
mönnum sínum
fjárhagslega en
einnig lagalega,
þar sem dval-
arleyfi þeirra er í
mörgum tilvikum
bundið maka á fyrstu
árum sambúðar.
Samkvæmt upplýs-
ingum Kvennaathvarfs-
ins, eru erlendar konur
á bilinu 22–38% allra
þeirra kvenna sem
dveljast þar, og flestar
þeirra eru að flýja ís-
lenskan eiginmann
sinn. Oftast koma þær í
athvarfið með hjálp
vinnufélaga sinna sem
finna fyrir því að ekki
sé allt með felldu í
einkalífinu þeirra og
bjóða aðstoð sína. Það
er ekki hægt að segja
með vissu hversu
margar erlendar konur
hér á landi hafa alls
ekki samband við um-
heiminn og leita sér því
ekki aðstoðar. Þessi
faldi hópur er í mikilli
hættu.
Það er nauðsynlegt
að rjúfa einangrun er-
lendra kvenna sem búa
hér á landi og kynna
fyrir þeim réttindi þeirra og úrræð-
in sem eru í boði. Það þarf að finna
leið til að upplýsa þær um hvað
andlegt og líkamlegt ofbeldi felur í
sér og að þær ættu alls ekki að
sæta sig við það.
Erlendar konur
í ofbeldisfullum
samböndum
Tatjana Latinovic fjallar
um ofbeldi gegn konum
af erlendum uppruna
Tatjana Latinovic
’Það er nauð-synlegt að rjúfa
einangrun er-
lendra kvenna
sem búa hér á
landi og kynna
fyrir þeim rétt-
indi þeirra og
úrræðin sem
eru í boði. ‘
Höfundur er formaður
Samtaka kvenna af erlendum
uppruna á Íslandi.
LANDIÐ er fagurt og frítt og
fannhvítir jöklanna tindar og
hvað svo? Suðvesturhornshugs-
unarhátturinn er með eindæm-
um. Hann gengur út á það hvað
landið sé yndislegt og gott að
geta flúið ys og þys þéttbýlisins,
endurnært líkama og sál þegar
henta þykir. Náttúran, lífið, fugl-
arnir, hvalirnir og Guð má vita
hvað fólki dettur í hug í nátt-
úrulegu samhengi til að réttlæta
misskiptingu lífsins gæða til að
réttlæta músarholusjónarmið
hins sjálfhverfa pólitíska einstak-
lings sem hreiðrað hefur um sig í
musteri menguninnar á höfuð-
borgarsvæðinu. Ég sem einstak-
lingur á landsbyggðinni mótmæli
því að ég verði skattlagður sér-
staklega fyrir að eiga fjórhjóla-
drifinn bíl svo ég komist til að
þjóna gestum og gangandi dag
hvern árið um kring. Ég þarf að
horfast í augu við það að orkan
sem fæst úr Blönduvirkjun er
niðurgreidd (verðjöfnun) fyrir
höfuðborgarsvæðið, ekki fæ ég
að njóta nálægðar virkjunar í
hagstæðu orkuverði. Undirritað-
ur þarf að borga hærra bens-
ínverð vegna fjarlægðar, hærra
matarverð vegna fjarlægðar,
gangagjöld til að komast til
Reykjavíkur. Til að gæta alls
réttlætis þá greiði ég líklega
lægri fasteignagjöld því eignir
mínar eru lítils virði miðað við
títtnefnt höfuðborgarsvæði.
Stjórnmálamenn þessa lands, og
þá frábið ég mér álit lýðskrum-
ara, takið ákvörðun! Hverjir eiga
að lifa og hverjir eiga að deyja?
Jón Sigurðsson
Hverjir eiga að lifa,
hverjir eiga að deyja?
Höfundur er umboðsmaður
á Blönduósi.
Í MARS á þessu ári höfðaði Lyfja-
fræðingafélag Íslands (LFÍ) mál
gegn Landspítala – háskólasjúkra-
húsi (LSH) til að fá viðurkenningu
á að LSH hefði brotið lög með því
að ráða ekki lyfjafræðing í stöðu
yfirmanns sjúkrahúsapóteksins,
sem LSH kaus þá að kalla lyfja-
svið.
Lyfjastofnun hefur margsinnis
látið LSH vita, bréflega, að stöðu-
veiting þessi bryti gegn lögum.
LSH hefur ýmist svarað með lang-
sóttum skýringum eða með því að
segjast hafa gert breytingar, sem
yfirmenn LSH teldu nægja til að
uppfylla kröfur laganna. Breyting-
arnar hafa í öllum tilfellum verið
svo smávægilegar að þær hafa
engu breytt um lögbrotið.
Bréfaskipti þessi hafa staðið yfir
frá því stuttu eftir að sviðsstjóra-
staðan var veitt viðskiptafræðingi,
þann 1. apríl 2003, án auglýsingar.
Þó hefur verið hlé á bréfaskipt-
unum síðan í júlí á þessu ári, þegar
Lyfjastofnun lét þess getið í bréfi
til LSH að þótt hún teldi ótvírætt
að um lagabrot væri að ræða, þá
myndi hún ekki aðhafast í málinu á
meðan það væri fyrir dómstól-
unum.
Af þessu gat LFÍ dregið þá
ályktun að málshöfðunin hefði í för
með sér tafir á því að opinberar
stofnanir sinntu skyldum sínum við
að framfylgja lögunum. Nú nýverið
vísaði Héraðsdómur málinu frá á
þeirri forsendu að málið, eins og
það var fram sett, snérist um lög-
spurningu. Félagið furðar sig
nokkuð á þessum úrskurði, þar sem
ætla má að hagsmunir þeirra fé-
lagsmanna sem hefðu sótt um
þessa stöðu ef hún hefði verið aug-
lýst, séu verulegir. Einnig má ætla
að hagsmunir almennings af því að
þessari stöðu sé sinnt af fagmanni,
svo að alls öryggis sé gætt, séu all-
nokkrir.
Félagið kærir ekki frávísunar-
úrskurðinn til Hæstaréttar, m.a.
þar sem ljóst má vera af bréfi
Lyfjastofnunar frá því í júlí, að með
því að draga málið þannig á langinn
fyrir dómstólum gæti félagið verið
að hindra framgang réttvísinnar.
Velta má fyrir sér í framhaldinu,
hvernig opinberar eftirlitsstofnanir
hefðu brugðist við ef lögbrjótur,
sem til dæmis hefði staðið að ólög-
legum innflutningi lyfja, kæmist
upp með að kalla lyfin sem um væri
að ræða einhverjum öðrum nöfnum
en innihaldið gæfi til kynna og
hvort málinu yrði síðan fram haldið
í einhverjum bréfaskiptafarvegi
mánuðum saman án þess að nokk-
uð væri frekar aðhafst.
Og hvað ef einhverjum dytti í
hug að höfða mál gegn lögbrjótnum
til að fá fyrr úrskurð dómstóla um
að um lögbrot væri að ræða? Væri
þá hugsanlegt að þær opinberu
stofnanir sem taka ættu á málinu
létu lögbrjótinn vita að þótt þær
teldu athæfið ennþá ólöglegt hygð-
ust þær ekki aðhafast fyrr en úr-
skurður dómstóla lægi fyrir?
Samkvæmt samningi LSH við
Háskóla Íslands (HÍ) skal staða yf-
irmanns lyfjasviðs vera í höndum
einstaklings með akademískt hæfi.
Getur verið að með nafnbreytingu
einingarinnar úr „lyfjasvið“ í
„lyfjaþjónusta“ sé LSH að nota
sömu aðferð gagnvart HÍ og hing-
að til hefur verið notuð gagnvart
Lyfjastofnun?
Orðaleikurinn heldur sem sagt
áfram, því að ef eingöngu væru
skoðuð orðin og ekki innihaldið í
því sem um er að ræða, þá er ekk-
ert sem segir að þjónustustjórar á
LSH þurfi að uppfylla kröfur um
akademískt hæfi.
LFÍ gerir ráð fyrir að nú þegar
félagið hefur ákveðið að kæra ekki
úrskurð héraðsdóms Reykjavíkur,
bregðist Lyfjastofnun skjótt við,
framfylgi lögum og krefjist þess að
ráðinn verði lyfjafræðingur í stöðu
yfirmanns sjúkrahúsapóteks/
lyfjasviðs/lyfjaþjónustu LSH.
Með vinsemd og virðingu.
Fyrir hönd LFÍ,
LÁRUS STEINÞÓR
GUÐMUNDSSON,
formaður,
INGUNN BJÖRNSDÓTTIR,
framkvæmdastjóri.
Opið bréf til Lyfjastofnunar
LFÍ skrifar opið bréf til Lyfja-
stofnunar vegna sjúkrahúsapóteks/
lyfjasviðs/lyfjaþjónustu Landspít-
ala – háskólasjúkrahúss:
VIÐMÆLENDUR fréttamanna
í útvarpi og sjónvarpi eru alla
jafna ósammála um hvaðeina sem
ber á góma. Það var því nokkur
nýlunda að hlýða á tal tveggja
manna, auk spyrils, í útvarpinu hér
á dögunum. Því þeir tveir töluðu
sem einn maður væri.
En um hvað voru þeir
svona hjartanlega
sammála? Reyndar
um það hve mikla
nauðsyn bæri til þess
að endurrita Biblíuna
þ.e. Heilaga ritningu
á „nútímaíslensku“ til
þess að fólk gæti skil-
ið það sem í henni
stendur. Og maður
spyr: Nútímaíslenska,
hvað er það? Er hér
ef til vill verið að ýja
að því að íslenska
samtímans sé svona
ámóta langt frá eldra máli og nú-
tíðargríska frá forngrísku. En á
það mál munu nútímagrikkir full-
komlega ólæsir. Eða er hér verið
að taka undir söng nokkurra gam-
alla norænna fræðimanna sem
héldu því fram að Íslendingasög-
urnar væru ekki skrifaðar á ís-
lensku heldur á einhverju tungu-
máli sem þeir kölluðu ýmist
oldnordisk eða gammelnorsk? Þeir
hinir sömu tróðu meira að segja
upp á sögurnar afkáralegri staf-
setningu til þes að reyna að sanna
mál sitt. En allt kom fyrir ekki og
íslensk börn lásu þessar sögur eins
og fara gerir, þar á meðal höf-
undur þessa pistils.
Að þessu sögðu gætu ýmsir farið
að hugsa með sér að úr því að
krakkar hafi getað lesið bækur
sem skrifaðar voru á 13. öld og auk
þess gefnar út með vitlausri staf-
setningu, þá ætti full-
orðið fólk að geta fót-
að sig bærilega á
biblíuþýðingunni frá
1920. Útvarpstvíbur-
arnir skrifa þó ekki
upp á þetta. Þeir fara
ekki ofan af því að ís-
lenskum lesendum sé
með öllu fyrirmunað
að lesa sér að gagni í
hinni helgu bók. Og
þessvegna þurfi að
þynna í þá dúsuna.
Aðalaðferðin við það
hlýtur að vera sú að
nema burt úr lesmál-
inu þau orð sem ekki eru í alfara-
leið og setja í þeirra stað önnur al-
gengari, „sem allir skilja“. Hætt er
við að afleiðing þessa yrði sú að
fölva slæi á töfrum slungna texta
bibíunnar. Málið yrði flatneskju-
legra og síður þess megnugt að
hrífa mannssálina úr viðjum hvers-
dagsleikans.
Reyndar sjást nú þegar merki
þess hvert stefnir. Í frásögn Jó-
hannesarguðspjalls af brúðkaupinu
í Kana í Galíleu kemur t.a.m. fyrir
orðið kæmeistari, ögn óvenjulegt
orð, en með skemmtilegan svip, og
ekki torræðara en svo að hvert
meðalgreint barn ætti að geta farið
nærri um merkingu þess í text-
anum, að öðrum kosti spurt og þar
með bætt orði í orðaforða sinn.
Samkvæmt orðabók Menning-
arsjóðs merkir orðið eldameistari,
yfirmaður í eldhúsi. Hinum háu
betrumbætendum Biblíunnar
þóknaðist hinsvegar að þurrka það
út, og hvað skyldu þeir hafa sett í
staðinn nema orðið veislustjóri,
sem allir vita að þýðir annað.
Sú íslenska sem kennd er hér í
skólum og brúkuð af öllum al-
menningi er það sama mál og forn-
sögur vorar og bókmenntir eru rit-
aðar á, þ.e. mál Snorra, Jónasar,
Hallgríms Péturssonar og Hall-
dórs Laxness. Það ætti því að öll-
um að vera ljóst að rætur íslenskr-
ar tungu liggja djúpt, og slitni þær
hlýtur hún að visna og deyja.
Biblían á nútímaíslensku
Stefán Sigurkarlsson
fjallar um íslenskt mál ’Málið yrði flatneskju-legra og síður þess
megnugt að hrífa
mannssálina úr viðjum
hversdagsleikans.‘
Stefán
Sigurkarlsson
Höfundur er lyfjafræðingur.
Dreymir þig um
nýja nágranna?
Skipholti 29A
105 Reykjavík
fax 530 6505
heimili@heimili.is
opið mánudaga
til föstudaga 9-17 sími 530 6500
Heimili er öflug og fersk fasteignasala í eigu
þriggja fasteignasala sem allir starfa hjá
fyrirtækinu og hafa áralanga reynslu af
fasteignaviðskiptum
Við leggjum sérstaka áherslu á vönduð og
traust vinnubrögð og úrvals þjónustu.
Metnaður okkar er að allir viðskiptavinir
finni heimili við sitt hæfi og verði sáttir og
ánægðir með samskiptin við okkur.