Morgunblaðið - 19.12.2004, Blaðsíða 38

UMRÆÐAN
38 SUNNUDAGUR 19. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ar
g
u
s
–
0
4-
07
73
Síðumúla 11
108 Reykjavík
Sími 568 6899
Woodmaster Kit „Limited edition“
Allt í einum kassa
Juðari, rafhlöðuborvél 14, 4V, stingsög, vinnuborð ásamt fylgihlutum.
Jólatilboðsverð 9.900
ÞAÐ STARF sem
unnið er á vegum al-
mannavarnadeildar
Ríkislögreglustjóra
fer yfirleitt ekki hátt
nema þegar válegir
atburðir gerast.
Landlæknisembættið
telur mikilvægt að al-
menningur þekki hlutverk al-
mannavarnadeildarinnar og hvern-
ig embættið og heilbrigðisþjón-
ustan koma að því starfi.
Helsta hlutverk almannavarna
er að koma í veg fyrir að atburðir
eins og náttúruhamfarir, eldsvoðar
eða hópslys valdi líkamstjóni og
veita líkn og aðstoð eftir að atburð-
ur hefur átt sér stað. Þannig er sí-
fellt unnið í samstarfi við ýmsa op-
inbera aðila og líknarfélög að því
að gera áætlanir um á hvern hátt á
að bregðast við ef hættuástand
skapast. Sem dæmi má nefna for-
varnir og æfingar vegna Kötlugoss
eða flugslyss á Keflavíkurflugvelli
og snjóflóðavarnir.
Við minniháttar slys bregst hin
daglega neyðarþjónusta við með
hefðbundnum hætti, en við al-
mannavarnaástand fer neyðarþjón-
ustan (lögregla, slökkvilið, björg-
unarsveitir, Landlæknisembættið,
Landhelgisgæslan) og Rauði kross-
inn, starfsmenn sveitarfélaga og
aðrir að vinna eftir einu sam-
ræmdu neyðarskipulagi almanna-
varna.
Almannavarnanefndir skipu-
leggja og annast björgunar- og
hjálparstörf vegna tjóns eða hættu
sem skapast hefur, hver í sínu hér-
aði eða umdæmi, undir stjórn lög-
reglustjóra. Þegar áfall hefur orð-
ið, af þeirri stærðargráðu að
úrræði innan héraðs eða umdæmis
duga ekki til að mæta því, leita al-
mannavarnanefndir eftir utan-
aðkomandi aðstoð til almanna-
varnadeildar ríkislögreglustjórans.
Hlutverk landlæknis er að stýra
þeim þáttum almannavarna er
varða málefni heilbrigðisstofnana,
læknismeðferð og hjúkrun á sjúk-
um og særðum. Stjórn sóttvarna er
í höndum sóttvarnalæknis og á
þann þátt getur reynt í stærri far-
öldrum af völdum smitsjúkdóma.
Þá hefur Landlæknisembættið með
höndum forvarnir, leiðbeiningar og
almannafræðslu er varða málefni
sem ógna heilsu manna. Má þar
nefna dæmi eins og leiðbeiningar
um endurlífgun eða meðferð við of-
kælingu og á hvern hátt áfallahjálp
skuli skipulögð á landsvísu.
Heilbrigðisstofnanir undirbúa og
framkvæma ráðstafanir sem nauð-
synlegar eru til að geta veitt sjúk-
um og særðum móttöku og með-
ferð á hættutímum. Þær hafa
tiltækar svokallaðar greining-
arsveitir sem fara á vettvang þegar
slys verða og veita slösuðum lífs-
bjargandi hjálp, greina ástand
þeirra og forgangsraða til sjúkra-
flutnings og frekari meðferðar.
Samhæfingarstöð almanna-
varnadeildar ríkislögreglustjórans
er í Björgunarmiðstöðinni í Skóg-
arhlíð. Þaðan eru aðgerðir af hálfu
ríkisins samhæfðar. Hlutverk al-
mannavarnadeildar á neyðar- og
hættutímum er meðal annars að
fara með yfirstjórn á aðstoð milli
umdæma og aðstoð við almanna-
varnir í héraði. Til dæmis skipu-
lagning og yfirstjórn á flutningi
fólks af hættusvæðum, tryggja að
utanaðkomandi mannafli og bún-
aður berist til áfallasvæðisins og
skipuleggja flutning og dreifingu
slasaðra þegar yfirálag skapast á
sjúkrahúsum.
Ljóst er að ef fólk þekkir á hvern
hátt unnið er að skipulagi almanna-
varna á þeim stað sem það býr þá
er það betur í stakk búið að bregð-
ast við þegar neyðarástand skap-
ast. Ekki er síður mikilvægt að
hver og einn læri skyndihjálp til að
geta veitt aðstoð við minni eða
stærri slys.
Almannavarnir
til að tryggja
öryggi okkar
Anna Björg Ara-
dóttir og Sigurður
Guðmundsson fjalla
um almannavarnir
og öryggismál
’Sífellt er unnið í sam-starfi við ýmsa opinbera
aðila og líknarfélög að
því að gera áætlanir um
á hvern hátt á að bregð-
ast við ef hættuástand
skapast.‘
Anna Björg Aradóttir
Sigurður er landlæknir,
Anna Björg er hjúkrunarfræðingur.
Sigurður Guðmundsson
ÉG SETTIST við morgunverð-
arborðið 10. desember síðastliðinn
og hóf lestur Fréttablaðsins í róleg-
heitum. Eldsvoði, miltisbrandur,
bókaauglýsingar, hugmyndir að
jólagjöfum, kræsingar fyrir hátíð-
irnar, matargerð, íþróttir, ísbjarn-
arskinn … bíðið nú við! Ísbjarnar-
skinn! Jú, ég hafði
lesið rétt. Ónefnt fyr-
irtæki reynir að
græða á nýjunga-
gjörnum Íslendingum
með því að selja skinn
af dýri sem á erfitt
með að komast af.
Hvað er í gangi?
Hvernig hefur fólk
áhuga á að skreyta hí-
býli sín með skinnum
eða öðrum líkams-
pörtum dauðra dýra,
traðka á þeim og njóta
þess? Ísbjarnar-
skinnin í umræddri auglýsingu hafa
að geyma höfuð dýrsins með út-
glenntan skoltinn og saklausan
augnsvipinn. Ég spyr: ,,Hvernig er
hægt að njóta þess að horfa á
,,mottuna“ í ,,fínu“ stofunni og leiða
ekki hugann að dýrinu þegar það
var lifandi og frjálst í sínu rétta
umhverfi? ,,Bjóðum nú gullfalleg ís-
bjarnarskinn frá Austur-Græn-
landi,“ stendur í auglýsingunni. Jú,
víst eru þetta falleg dýr, að mínu
mati með þeim fallegustu á þessari
jörð. En þegar þau eru komin á
stofugólfið, dauð, útflett og með
glennt ginið, þá má deila um feg-
urðina.
Hvað hafa dýrin gert okkur
mönnunum sem réttlætir þessa
meðferð? Ekki kann ég svar við
því.
Eins og margir vita eru jöklar í
dag sífellt að bráðna vegna gróður-
húsaáhrifa. Samkvæmt
því sem stendur á
heimasíðu Greenpeace,
www.greenpeace.com,
sýnir nýleg skýrsla
fjögurra ára rann-
sókna, sem þrjú
hundruð vísindamenn
framkvæmdu, að ísinn
á norðurpólnum er að
bráðna mun hraðar en
haldið var. Talið er að
norðurpóllinn muni
verða án íss eftir um
sjötíu ár, ekki er það
langur tími. Bráðnun
íssins á norðurpólnum leiðir af sér
minni sjóís. Ísbirnir lifa ekki án
sjóíss. Á sumrin bíða þeir á landi
eftir að ísinn birtist, svo að þeir
geti hafið ferðir sínar og veiðar.
Þar sem ísinn kemur nú seinna og
seinna horfa ísbirnirnir fram á
langar föstur á sumrin. Ef biðin
eftir ísnum lengist mun þetta verða
mikið vandamál fyrir kvenkynsbirni
sem þurfa að geyma næga fitu
meðan á meðgöngu stendur.
Sem sagt, ísbirnir eru að
drukkna! Ef við stoppum ekki
þessa hræðilegu þróun endum við
með því að drekkja sjálfum okkur!
Lausnin á þessum mikla vanda er
ekki einföld. Í fyrsta lagi er nauð-
synlegt að fólk hægi á hinum mikla
hraða, sem einkennir daginn í dag,
og geri sér grein fyrir því ástandi
sem jörðin okkar, og allt sem á
henni lifir, er í.
Vissulega eru góðir hlutir að ger-
ast en það þarf svo mikið meira til.
Til þess að stöðva gróðurhúsaáhrif-
in þurfum við að huga betur að
náttúrunni. Endurnýta orku,
minnka mengun o.s.frv.
Ég vona að ég hafi fengið fólk til
að íhuga hvað það sé að styðja með
því að bregðast vel við umtalaðri
auglýsingu. Ég lít það mjög alvar-
legum augum að ísbirnir séu
drepnir og gerðir að ,,mottum“,
sérstaklega þar sem þeir eru í
bráðri hættu í dag. Nauðsynlegt er
að við tökum höndum saman og
komum í veg fyrir að ísbirnir
drukkni því þá björgum við sjálfum
okkur og öllu lífi á þessari jörð.
Ísbirnir í hættu
Huld Hafsteinsdóttir fjallar
um ísbjarnarfeldi ’Hvað hafa dýringert okkur mönnunum
sem réttlætir þessa
meðferð?‘
Huld Hafsteinsdóttir
Höfundur ber hag dýra fyrir brjósti.