Morgunblaðið - 19.12.2004, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19. DESEMBER 2004 23
Starfsfólk IÐU
óskar landsmönnum öllum gleðilegra jóla og farsæls komandi árs.
Við viljum þakka fyrir hlýjar og góðar móttökur.
Skógarhlíð 18 sími 595 1000
www.heimsferdir.is
Munið Mastercard
ferðaávísunina
Verð kr. 19.990
Flugsæti með sköttum m.v. 2 fyrir 1.
Netverð pr. mann Kr. 2.900
Verð á mann, m.v. 2 í herbergi,
hótel Limmathof, pr. nótt
með morgunmat.
Kr. 5.900
Verð á mann, m.v. 2 í herbergi,
hótel Senator, pr. nótt með morgunmat.
Beint flug Heimsferða,
29. desember, brottför frá Keflavík kl. 8.00 • 1. janúar, brottför frá Zürich kl. 19.30
Völ um góð 3ja og 4 stjörnu hótel.
Tveir fyrir einn - Áramótaveisla í
Zürich
frá kr. 19.990
Heimsferðir bjóða nú einstakt tækifæri til að njóta áramótaveislu í
Sviss á ótrúlegum kjörum. Þú bókar 2 flugsæti, en greiðir aðeins fyrir
1 og getur kynnst þessari frábæru borg.Zürich er stærsta borg Sviss
og liggur í hjarta landsins við hið fagra Zürichvatn. Hér er að finna
heillandi stemmningu um jól og áramót, hin stórkostlega flugeldasýn-
ing um hver áramót er stærsta partý í Sviss og hingað koma þúsundir
til að fylgjast með stemmningunni og njóta matar og drykkjar á hverju
götuhorni fram eftir nóttu.
Uppskriftin að kokteilsósunni
Um miðja síðustu öld fann mat-
reiðslu- og uppfinningamaðurinn
Felix Jó upp sósu sem átti eftir að
gerbylta matarvenjum Íslendinga.
Felix þessi stundaði sósugerðartil-
raunir í fjölda ára með afleitum ár-
angri þar til hann datt fyrir helbera
tilviljun niður á uppskrift sem var í
senn bráðsnjöll, einföld og afar ljúf-
feng. Það eina sem vitað er fyrir víst
að sé í sósunni er svokallað majónes –
en að auki er í henni leynilegt hráefni
sem enginn þekkir annar en uppfinn-
ingamaðurinn sjálfur, útvaldir af-
komendur hans og öldruð móðir.
Enginn veit með vissu hvar upp-
skriftin sjálf er geymd þótt hennar
hafi verið leitað um árabil. Marga
fýsir þó að koma höndum yfir hana og
ráða þar með gátuna á bak við þessa
elskuðustu ídýfu þjóðarinnar. Þar fer
fremstur í flokki majóneskonungur-
inn Gunnar Gunnarsson, sem hefur
lagt allt í sölurnar til að komast yfir
uppskriftina, sem hann hyggst í
framhaldinu selja í hendur erlendra
stórfyrirtækja til fjöldaframleiðslu
og markaðssetningar á alþjóðavísu.
Rúgbrauðsgerðin
Fáir staðir ef nokkrir eiga sér
hryllilegri sögu en Rúgbrauðsgerðin
svonefnda við Borgartún í Reykjavík.
Þar voru um árabil bækistöðvar hins
alræmda ríkissáttasemjara og eru til
endalausar sagnir af hroðalegum
pínslum og þjáningum ríkisstarfs-
manna sem þar voru teknir í bakar-
íið, í bókstaflegri merkingu.
Enginn hefur lengur tölu á þeim
aragrúa samninganefnda, þrýstihópa
og kennara sem í gegnum aldirnar
hafa horfið innan veggja Rúgbrauðs-
gerðarinnar á köldum samninga-
fundum – blóðugum sáttafundum
sem ekkert var til frásagnar um ann-
að en ilmandi „þrumarinn“ á morg-
unverðarborði ríkissáttasemjara og
sakbitin andlit skósveina hans.
Blóðbaðið í Miklagarði 1986
Um miðjan níunda áratug síðustu
aldar var „Útsala aldarinnar“ haldin í
svokölluðum Miklagarði í Reykjavík.
Þangað flykktust húsmæður svo tug-
um þúsunda skipti til að gera góð
kaup – einkum á heimilistækjum sem
voru, segir sagan, á allt að 80% af-
slætti, en slíkt var einsdæmi hér á
landi á þessum tíma. Konurnar
mættu á staðinn í stórum fólksflutn-
inga- og vörubifreiðum víðsvegar að
af landinu og jafnvel frá nágranna-
löndunum (þá ýmist með flugvélum,
loftförum eða flutningaskipum). Var
atgangurinn svo mikill að kalla þurfti
út fjórar björgunarsveitir, sérsveit
lögreglunnar og Landhelgisgæsluna
í von um að hafa hemil á kaupóðum
konunum.
Ekki er nákvæmlega vitað fyrir
víst hvenær upp úr sauð, en flestir
hallast að því að það hafi verið þegar
síðasta vörubrettið af gufustraujárn-
um kláraðist – en þau voru á há-
marksafslætti (80%) og keyptu
margir því 7–8 slík tæki til að græða
sem allra mest. Vonsviknir viðskipta-
vinir létu gremju sína bitna hver á
öðrum og urðu fjölmörg meinleysis-
leg útsölutæki að skæðum vopnum í
höndum vitstola húsmæðra. Björg-
unar- og lögreglumenn réðu ekkert
við frávita múginn þrátt fyrir að beitt
væri táragasi, gúmmíkúlum og öðr-
um hefðbundnum óeirðabúnaði. Varð
úr ein mannskæðasta orrusta Ís-
landssögunnar þar sem hundruð
kvenna féllu í átökunum og þúsundir
særðust.
Beislun mánaorku
Einar Marínósson, húsgagnasmið-
ur og ófaglærður eðlisfræðingur,
þróaði tímamótakenningar um beisl-
un tunglgeisla snemma á áttunda
áratug síðustu aldar. Gekk hann út
frá þeirri kenningu að rétt eins og
hægt væri að virkja geisla sólar
mætti að næturlagi beisla þá orku
sem frá tunglinu stafaði. Einar lagði
meðal annars drög að smíði
tunglknúinnar bifreiðar, gróðurhúss
sem hitað væri upp og lýst með
mánaorku, og náttbrauðristar.
Hugsjón Einars fólst fyrst og
fremst í því að virkja þær löngu, heið-
skíru nætur, sem jafnan þjaka Ísland
og þá sem þar búa. Fékk Einar til liðs
við sig nokkra fjársterka aðila og rík-
isstofnanir sem kostuðu rannsóknir
hans að miklu leyti. Eftir þriggja ára
þrotlaust starf var Einar þó loks knú-
inn til að láta af rannsóknum sínum
og leggja allar hugmyndir um beislun
tunglorku á hilluna. Ástæðan var sú
að útreikningar sýndu svart á hvítu
að slík orkuframleiðsla væri þegar
allt kæmi til alls afar óhagkvæm
þjóðhagslega, þar sem hún ýtti mjög
undir næturvinnu, sem aftur kallaði á
töluverða hækkun launa meðal al-
mennings með tilheyrandi verðbólgu
og óþægindum fyrir vinnuveitendur.
Jólasveinar
Jólasveinar eru karlkyns af kvæmi
Fjallkonunnar svonefndu. Talið er að
núlifandi einstaklingar af þessari teg-
und séu um það bil 120 talsins og eru
flestir þeirra búsettir hér á landi þó
stöku flækingar hafi fundist á Norð-
urlöndum, Hjaltlandseyjum og á
Norðurpólnum.
Jólasveinar eru oftast lágvaxnir,
mjóslegnir og með síðan, hvítan feld
sem þekur líkama þeirra allan, utan
hvirfilinn sem er iðulega nauðasköll-
óttur. Þeir hafa lítinn rófustúf eða
dindil sem þeir dilla þegar vel liggur
á þeim og líkt og móðir þeirra hafa
þeir klaufir.
Jólasveinar eru yfirleitt glaðlyndir
og vingjarnlegir auk þess sem þeir
eru gæddir ríkri þjónustulund. Þeir
geta þó styggst séu þeir áreittir og
dæmi eru um að þeir hafi glefsað í
börn, sérstaklega ef þau hafa gert sér
að leik að toga eða hnippa í viðkvæm-
an feld þeirra.
Jólasveinar eru nú alfriðaðir, en
fyrr á öldum voru þeir veiddir og
þóttu mikill herramannsmatur.
Nafngift þeirra kemur einmitt til af
því að þeir voru yfirleitt geymdir í súr
til jóla og snæddir á jóladag með
hömsum og hnausþykku hrútaberja-
marmelaði.
Sannleikurinn um Ísland – Alfræði
Baggalúts kemur út hjá Almenna bóka-
félaginu. Bókin er prýdd fjölda mynda
og teikninga og er 219 bls.
Fáðu fréttirnar
sendar í símann þinn