Morgunblaðið - 02.03.2005, Síða 25

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 2. MARS 2005 25
MINNINGAR
Helluhrauni 10, 220 Hfj.
Sími 565 2566
15% afsláttur
af legsteinum
til 15. mars
Englasteinar
www.englasteinar.is
✝ Guðný MálfríðurPálsdóttir hús-
móðir fæddist á Hofi
á Skagaströnd 2. júlí
1929. Hún lést á
heimili sínu fimmtu-
daginn 17. febrúar
síðastliðinn 75 ára
að aldri. Foreldrar
hennar voru Páll
Jónsson skólastjóri,
f. 22.12. 1899, d.
19.7. 1979, og Sig-
ríður Guðnadóttir
húsfreyja, f. 28.10.
1900, d. 4.3. 1964.
Systkini Guðnýjar
eru öll á lífi og var hún næstelst
þeirra. Þau eru: Kristinn Pálsson,
f. 22.12. 1927, Guðfinna Pálsdótt-
ir, f. 21.9. 1930, Jón Sveinn Páls-
son, f. 28.12. 1933, Ingveldur
Anna Pálsdóttir, f. 12.4. 1935, Ás-
dís Pálsdóttir, f. 17.8. 1936, og
börn þeirra: Þórhallur Páll, f.
31.8. 1982, Hallgrímur Jón, f. 4.2.
1986, og Pjetur, f. 10.12. 1996. 3)
Sigurður Elías verkfræðingur, f.
18.1. 1958, eiginkona hans er Ing-
rid Nesbitt ritari, börn þeirra:
Victor Elías, f. 13.9. 1995, d. 13.9.
1995, James Elías, f. 10.12. 1996,
og Alec Elías, f. 29.4. 1999. 4) Ei-
ríkur rafvirkjameistari, f. 20.11.
1964, eiginkona hans er Elín Sig-
ríður Jónsdóttir lyfjatæknir, börn
þeirra: Guðný Inga, f. 6.1. 1999,
og Jón Freyr, f. 21.8. 2004.
Guðný stundaði nám í Kvenna-
skólanum í Reykjavík. Hún var
einn af frumbyggjum Kópavogs
og stundaði saumaskap með hús-
móðurstörfunum. Hún tók virkan
þátt í Freyju, félagi framsóknar-
kvenna í Kópavogi, og gegndi
ýmsum trúnaðarstörfum á þess
vegum, m.a. sat hún í mæðra-
styrksnefnd Kópavogs í fjölda
ára. Hún starfaði einnig í mörg-
um listahópum innan bæjarfélags-
ins.
Útför Guðnýjar verður gerð frá
Digraneskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.
Edda Pálsdóttir, f.
4.10. 1939.
Hinn 24. júní giftist
Guðný Hjalta Elías-
syni rafvirkjameist-
ara, f. 6.5. 1929, d.
3.10. 2004. Foreldrar
Hjalta voru Elías
Þórðarson bóndi í
Saurbæ í Holtum, f.
21.2. 1880, d. 8.11.
1970, og Sigríður
Pálsdóttir húsfreyja,
f. 15.6. 1884, d. 3.10.
1965. Börn Guðnýjar
og Hjalta eru: 1) Páll
framkvæmdastjóri, f.
16.2. 1950, eiginkona hans er Sig-
ríður Björg Sigurjónsdóttir við-
skiptafræðingur, börn þeirra: Sæ-
þór, f 9.11. 1974, og Hjalti, f. 2.8.
1978. 2) Pjetur G. kerfisforritari,
f. 6.12. 1956, eiginkona hans er
Ella Þórhallsdóttir meinatæknir,
Sumt fólk, sem maður kynnist í
þessu lífi, er maður hreykinn af að
hafa þekkt, og enn hreyknari að
vera skyldur. Móðir mín var ein af
þeim manneskjum. Hjartahlýrri,
þolinmóðari, hógværari og elsku-
legri konu var ekki hægt að
þekkja. Fyrir tæpum fimm mán-
uðum skrifaði ég minningargrein
um föður minn og rifjaði upp sögur
úr leik hans og starfi. Móðir mín
skilur kannski ekki eftir sig jafn-
margar sögur, en verkin tala.
Með uppeldinu komu þau góðu
gildi, sem henni þóttu sjálfsögð.
„Þegar gestir koma, þá hlustum
við á þá, þeir eru komnir til að
segja fréttir, leita hjálpar eða létta
af sér. Við getum sagt okkar
seinna.“ Svo einfalt var það! Álf-
hólsvegurinn var líka vinsæll stað-
ur, gestakomur voru algengar. Ein
frænka mín sagði eftir mömmu
sinni að þegar henni hefði liðið illa
fór hún bara á Álfhólsveginn. Ef
mamma hafði eitthvert tækifæri til
að gefa eitthvað af sér, eða frá sér
sem öðrum gagnaðist gerði hún
það. Hvort hún fengi eitthvað í
staðinn skipti engu máli. „Gerðu
öðrum það sem þú vilt að þeir geri
þér.“ Einfalt og sjálfsagt.
Pabbi og mamma fylgdu bæði
því lífsmottói að „það tekur því
ekki að gera hlutina nema gera þá
vel“. Listhneigðin fékk að njóta sín
í öllum verkum hennar og blómstr-
aði svo á seinni árunum, eftir að
hún komst á eftirlaun. Þegar við
strákarnir vorum að alast upp, var
nytjalistin helst á borðum, fötin
voru saumuð á okkur, peysur, húf-
ur, treflar og sokkar prjónaðir. Þá
notaði hún tækifærið að finna upp
ný mynstur, blanda saman litum og
síðast en ekki síst, nýta það sem til
var. „Hafa skal það sem hendi er
næst og hugsa ekki um það sem
ekki fæst,“ var setning sem ég
heyrði oft hjá mömmu.
Búskapurinn hjá pabba og
mömmu var aldrei ríkmannlegur,
þeim leiddist báðum að rukka það
sem þau áttu hjá öðrum, eða láta
gera sér greiða að óþörfu. Það sem
þau höfðu var látið duga. Það varð
til þess að listamannsaugað hjá
mömmu gat séð dýrgrip, þar sem
aðrir sáu bara drasl. Plastpokar,
flöskur, gjarðir, tannhjól, spýtu-
bútar, steinar, allt var skoðað, og
síðan var sest niður við að hekla,
mála, vefa í, skreyta eða skera út í.
Það voru ófáir steinarnir sem við
bræður eða pabbi þurftum að bera
heim til að skreyta garðinn með,
eða var fundið nýtt verkefni til að
skreyta heimili okkar. Seinna meir
átti mamma eftir að fara í leirgerð,
postulíns-, gler-, silki- og vatnslita-
málun, og hver dýrgripurinn á fæt-
ur öðrum leit dagsins ljós. Aldrei
mátti henda almanökum eða blöð-
um fyrr en búið var að fletta í gegn
til að leita að fallegum myndum
sem síðan voru klipptar út og safn-
að í möppu til seinni tíma. Ég sagði
einhvern tímann við mömmu að
hún hefði byrjað á vatnslitamál-
uninni til þess að geta loksins náð
sólarlaginu. Þegar flett er gegnum
ljósmyndirnar hennar mátti sjá
ansi margar misheppnaðar sólar-
lagsmyndir, innan um myndir af
blómum, fossum eða landslagi, ein-
hverju fallegu sem mamma reyndi
að fanga og koma síðan til skila í
vatnslitunum. Ég reyndi að fá
mömmu til að halda sýningu á
gripunum sínum, en alltaf gat hún
smeygt sér frá því. „Ég er alþýðu-
listakona,“ sagði hún einhvern tím-
ann, og ég held að hún hafi ætlað
hlutina sér og sínum, kunni ekki
við að vera að flíka þeim.
Þegar ég kom með dóttur mína
seinna meir í pössun til ömmu
sinnar, sá ég hversu gott og þægi-
legt uppeldi maður hafði fengið.
Guðný Inga gat komið inn upp-
tendruð og stressuð, en verið sest
stuttu seinna niður með liti í hönd,
sallaróleg og sjálfri sér nóg, fór
jafnvel upp og lagði sig, eitthvað
sem hvergi annars staðar var gert.
Aldrei var skammast eða rifist við
börnin, alltaf var hægt að tala þau
til. Aldrei var tekið fram fyrir
hendurnar á okkur í nokkru verki,
beðið síns tíma og hjálpað þegar
við átti. „Aldrei að segja aldrei,“
sagði hún þegar maður byrjaði að
mikla eitthvað fyrir sér. Hún henti
aldrei neinu af því sem við bræð-
urnir smíðuðum handa henni. Eins
og með annað handverk, sá hún
dýrgrip í hverjum hlut – hjartað og
hugurinn taldi. Eitt sinn tók það
mig marga mánuði að fá að henda
skáp sem ég hafði smíðað, þótt
hann passaði hvergi lengur. „Hann
er vel gerður, einhver hlýtur að
geta notað hann,“ sagði hún.
Í stofunni á Álfhólsveginum var
tvennt áberandi, annars vegar
bridge-verðlaunin hans pabba og
hins vegar listaverkin hennar
mömmu. Pabbi komst í blöð, út-
varp, sjónvarp og á sér fastan sess
í annálum þessa lands fyrir störf
sín og getu í bridge. Mamma skildi
eftir sig annars konar arfleifð,
nokkuð sem lifir hjá öllum sem
kynntust henni. Lífsviðhorf, lífssýn
og lífsmunstur sem erfitt er að sjá
á eftir. Hún hræddist aldrei dauð-
ann, en óskaði þess samt að hann
kæmi eins og hann kom, snöggt og
án kvala. Ég ætla að enda á einu af
hennar uppáhaldsljóðum eftir
Stein Steinarr:
Tíminn er eins og vatnið,
og vatnið er kalt og djúpt
eins og vitund mín sjálfs.
Og tíminn er eins og mynd,
sem er máluð af vatninu
og mér til hálfs.
Og tíminn og vatnið
renna vegalaust til þurrðar
inn í vitund mín sjálfs.
Eiríkur Hjaltason.
Fráfall ömmu var fyrirvaralaust,
kvöldið áður var hún í afmæli föður
okkar og rifjaði upp góðar stundir.
Amma sýndi einstakt jafnaðar-
geð og ljúfmennsku í okkar garð.
Þegar við lítum yfir farinn veg
minnumst við þess ekki, að hún
hafi nokkurn tíma hækkað róminn
við okkur eða skammað okkur.
Hún kom fram við okkur sem jafn-
ingja.
Amma passaði okkur ótal sinn-
um, tók á móti okkur eftir skóla
og stytti okkur stundir. Hún brá
sér í ótal gervi; sögumaður, leik-
félagi og amma. Hver einasta
stytta á Álfhólsveginum átti sér
sögu. Sams konar styttur á heimili
okkar lifðu af ýmis prakkarastrik
og gauragang. Kannski vegna þess
að góð saga mátti ekki fara til
spillis.
Til marks um hvað hún þekkti
okkur vel má minnast þess þegar
hún fann okkur í Kringlumýrinni.
Foreldar okkar stóðu ráðalausir
hvert við hefðum farið en amma
fann okkur í fyrstu tilraun. Þegar
hún var ekki að leita að okkur var
hún að fela okkur. Eitt sinn vorum
við bræðurnir komnir í heimsókn á
Álfhólsveginn. Við höfðum farið á
hjólum yfir Fossvoginn í von um
ljúffengar pönnukökur. Þar vorum
við í góðu yfirlæti við pönnukökuát
meðan foreldrarnir leituðu að okk-
ur. Að lokum var hringt í ömmu
og hún spurð ráða. Fleiri leið-
angrar voru farnir en þá var jafn-
an tryggt að þeir væru með sam-
þykki yfirvalda. Amma var vön að
heilsa okkur á tröppunum með því
að spyrja hvort mamma vissi af
okkur í Kópavoginum. Síðar meir
voru þessir leiðangrar farnir á bíl-
um og alltaf var tekið jafnvel á
móti okkur. Sú von að til væru
pönnukökur hélst til síðasta dags
Amma sýndi okkur nýjustu vatns-
litamyndirnar og sagði frá hug-
myndum bak við þær. Auk þess
hafði hún ávallt áhuga á hvað væri
að gerast hjá okkur. Hún hvatti
Hjalta til að fara í myndlistaskóla
síðasta haust. Við kveðjum ömmu
okkar með söknuði og þakklæti
fyrir allt sem hún gaf okkur.
Sæþór og Hjalti Pálssynir.
Nú er tengdamóðir mín fallin
frá. Guðný hafði heilbrigða og
góða lífssýn. Tók ekki áhyggjurn-
ar fyrirfram, þær koma hvort sem
er. Það verður að taka því sem líf-
ið býður manni og njóta hvers
dags eins og hann væri sá síðasti.
Hún var glaðvær og sá spaugileg-
ar og jákvæðar hliðar á flestum
málum og hafði einstakt lag á að
hlusta á fólk og benda á leiðir til
úrbóta ef eitthvað bjátaði á. Það
var jafnan gestkvæmt á heimili
þeirra Hjalta enda þótti þeim
gaman að taka á móti gestum.
Betri tengdamóður var ekki
hægt að hugsa sér. Alltaf boðin og
búin að hjálpa okkur á allan þann
hátt sem henni var unnt, hvort
sem um var að ræða pössun, við-
gerðir á fötum, undirbúa veislur,
málningu og hvað sem var.
Ófá voru þau skipti sem hún
kom til mín og bauð okkur hjónum
barnagæslu svo ég gæti farið með,
ef hún vissi að Palli var að fara ut-
an. Ég man ekki eftir einu einasta
skipti sem okkur var neitað um
pössun enda áttu synir okkar allt-
af öruggt athvarf hjá afa og ömmu
í Kópó. Amma þeirra eyddi mikl-
um tíma í að tala við þá og tala um
fyrir þeim ef því var að skipta en
hún skammaði aldrei börn. Guðný
naut þess að umgangast barna-
börnin sín og sinna þeim fram á
síðasta dag. Nú þegar ég sjálf er
orðin tengdamóðir geri ég mér
fyrst grein fyrir hvað Guðný hefur
verið mér mikil fyrirmynd, því aft-
ur og aftur kemur fyrir að ég er
að gera eins og hún gerði.
Guðný stundaði saumaskap um
langan aldur og nýttu synir mínir
sér það vel þegar kom að við-
gerðum á fötunum þeirra eða að
sauma eitthvað sem ekki var auð-
velt að kaupa. Hún var ein af þeim
konum sem fara af hógværð gegn-
um lífið, hún naut náttúrunnar og
dáðist að sköpunarverkinu. Hún
var mjög listfeng og eftir hana
liggur mikið af ýmiss konar hand-
verki, s.s. vefnaði, keramiki,
postulínsmálningu, hekluðum dúk-
um og vatnslitamyndum en nú síð-
ustu árin var hún í myndlistar-
klúbbi eldri borgara í Kópavogi.
Guðný var framsóknarkona og
félagi í Freyju til fjölda ára og
fylgdist með hvað var að gerast í
flokknum fram á síðasta dag. Hún
var mikil kvenréttindakona og ól
það upp í sonum sínum eftir
fremsta megni, enda eru þeir allir
liðtækir við heimilisstörfin.
Skammt varð á milli þeirra
hjónanna eins og hún hafði spáð.
Hún kvaddi okkur of fljótt en hún
fór á þann hátt sem hún hafði
helst óskað sér.
Ég þakka allt það sem hún hef-
ur gefið mér og minni fjölskyldu í
gegnum árin og kveð með einu af
hennar uppáhaldsljóðum, Sorgin:
Hún er konan sem kyrrlátust fer
og kemur þá minnst þig varir
og les úr andvaka augum þér
hvert angur, sem til þín starir.
Hún kemur og hlustar, er harmasár
hjörtun í einveru kalla.
Hún leitar uppi hvert tregatár.
Hún telur blöðin, sem falla.
Og hún er þögul og ávallt ein
og á ekki samleið með neinum.
Því hún er sorgin, sem sefar hvert
mein,
og sífellt leitar að einum.
(Tómas Guðmundsson.)
Sigríður B. Sigurjónsdóttir.
Það fyrsta sem kom í huga mér
þegar ég heyrði að Guðný föð-
ursystir mín væri látin var hvað
hún átti mikið eftir ógert. Guðnýju
var margt til lista lagt. Hún hafði
unun af margs konar hannyrðum
og málaði listavel. Guðný hafði
mikinn áhuga á fallegum steinum
sem hún fann vítt og breitt um
landið. Hún slípaði þá og notaði
gjarnan í skartgripi. Guðný var
mjög gjafmild og þess nutu vinir
og vandamenn í ríkum mæli.
Guðný hafði góða nærveru, fannst
gaman að spjalla og hún hafði gott
lag á að draga fram jákvæðar hlið-
ar á mönnum og málefnum.
Það eru aðeins rúmir fjórir
mánuðir síðan frænka mín missti
lífsförunaut sinn hann Hjalta og
var það henni mikill missir. En
hún var dugleg og ákveðin í að
halda áfram að sinna sínum
áhugamálum og stóðu synir henn-
ar og þeirra fjölskyldur vel við
bakið á henni.
Frændum mínum, eiginkonum
þeirra og börnum votta ég samúð
mína.
Með virðingu og eftirsjá minnist
ég frænku minnar, Guðnýjar Mál-
fríðar.
Hjálmfríður.
„Hún dó í nótt hún Guðný okkar
Páls.“ Þessi frétt sem barst í Gjá-
bakka hinn 17. febrúar sl. þegar
Góugleði stóð sem hæst kom róti á
hugann. Einn samferðamaður
hafði lagst til hvílu að kvöldi og
vaknaði ekki aftur að morgni.
Svona er jú okkar ferðalag hér á
jörð.
Ég kynntist Guðnýju Pálsdóttur
fyrst þegar ég var formaður
Freyju, félags framsóknarkvenna í
Kópavogi. Þessi hógværa kona lét
lítið yfir sér. Nú síðari árin kynnt-
ist ég hennar hennar miklu mann-
kostum eftir að hún fór að hafa
gaman af að koma í félagsstarfið í
Gjábakka.
Guðný var skarpgreind fé-
lagshyggjumanneskja, rökföst,
ábyrg og kærleiksrík. Hún hafði
ríka réttlætiskennd, þoldi ekki of-
ríki og valdbeitingu og mátti ekk-
ert aumt sjá. Það var gaman að
fylgjast með hvernig hún ræktaði
listræna hæfileika sína nú síðari ár
í myndlistarklúbbnum í Gjábakka.
Í verkum sínum skilur hún eftir
veglega bautasteina.
Um leið og ég þakka Guðnýju
samfylgdina finnst mér við hæfi að
kveðja þessa alþýðuhetju með
þessum ljóðlínum:
Og hver á nú að blessa blóm og dýr
og bera fuglum gjafir út á hjarnið
og vera svo í máli mild og skýr,
að minni í senn á spekinginn og barnið,
og gefa þeim, sem götu rétta flýr,
hið góða hnoða, spinna töfragarnið?
Svo þekki hver, sem þiggur hennar
beina,
að þar er konan mikla, hjartahreina.
(Davíð Stefánsson.)
Aðstandendum votta ég mína
dýpstu samúð.
Blessuð sé minning Guðnýjar M.
Pálsdóttur.
Sigurbjörg Björgvinsdóttir.
Í árdaga Kópavogs varð til veg-
ur eftir Digraneshálsinum sem
byrjaði neðan við kirkjuna en end-
aði í umfangsmiklum skreiðarhjöll-
um austast í bænum. Þar austur
frá sveigir vegurinn fyrir hól sem
hann dregur nafn sitt af. Í hólnum
munu vera híbýli álfa. Sagan segir
að vegagerðarmenn hafi orðið fyrir
ítrekuðum skakkaföllum þegar þeir
ætluðu að sprengja sér leið um hól-
inn og linnti þeim ekki fyrr en þeir
létu af þeirri iðju. Álfhólsvegurinn
tengir því saman þríþættan átrún-
að Íslendinga, þ.e.a.s. guðstrú,
álfatrú og trúna á það sem maður
getur látið ofan í sig.
Fyrir um hálfri öld byggðu
frumbýlingarnir heimili við veginn
en þeir eru nú óðum að týna töl-
unni. Á númer 12a hafa hjónin
Hjalti og Guðný kvatt með
skömmu millibili. Ég kynntist þeim
í gegnum skóla- og æskufélaga
minn, Sigga Ella, og vandi komur
mínar á heimilið á unglingsárun-
um. Heimilisandinn var ákaflega
jákvæður og hjónin höfðu lifandi
áhuga á því sem maður tók sér fyr-
ir hendur. Þá höfðu þau skarpt
innsæi á menn og málefni sem
leiddi til gefandi samræðna. Síðar
hafði ég töluvert saman við Hjalta
að sælda þegar koma þurfti raf-
magnsmálum heimilisins í lag. Þá
fylgdu með skemmtilegar samræð-
ur um aðskiljanleg málefni. Hann
sagði mér að sem unglingur hefði
hann lesið Grettlu aftur og aftur og
vonaði við hvern nýjan lestur að
Grettir yrði ekki drepinn í þetta
sinn.
Ég kveð þessi ágætu hjón með
þökk og virðingu og votta fjöl-
skyldunni samúð mína. Þeirra
verður minnst þegar góðra er get-
ið.
Eiríkur Jónsson.
GUÐNÝ MÁLFRÍÐUR
PÁLSDÓTTIR