Morgunblaðið - 03.04.2005, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 3. APRÍL 2005 23
sem gjörbreytt rödd sinni á svip-
stundu og búið til fullskapaða per-
sónu. Ég þarf á hinn bóginn að
leggja mjög hart að mér til að ráða
við slíkt. Sem gerði þetta verkefni
sérstaklega erfitt fyrir mig því ég
þurfti ekki aðeins að leika Sellers á
sex skeiðum í lífi hans heldur þurfti
ég einnig að leika átta eða níu hlut-
verka hans og vandamenn hans í of-
análag. Þetta var samt ekki eins
óskaplega erfitt og það virðist því
erfiðasti þröskuldurinn var að til-
einka sér Sellers sjálfan. Þegar ég
taldi mig hafa náð því lágu hinar per-
sónurnar svo til ljóst fyrir, það var
eins og ég, sem Sellers, skynjaði það
hvernig ég þyrfti að nálgast þær. En
ég passaði mig líka á því að fara ekki
að velta mér um of upp úr hverri ein-
ustu persónu sem hann lék, ég eft-
irlét honum að gera það, enda hefur
það verið næg þjáning út af fyrir
sig.“
Rush segist ekki hafa tölu á því
hversu margar persónur hann leikur
í myndinni en hann viti það eitt að
hann hafi þurft að nota 28 hárkollur
„og mikið lím!“ Hann segir því að
þetta ógnvekjandi hlutverk hafi þeg-
ar á hólminn var komið orðið að dýr-
indis veislu fyrir sig sem leikara.
„Jafnvel þegar ég þurfti að leggja
á mig fimm tíma í förðunarherberg-
inu fyrir senurnar þar sem ég lék
hinn unga og þétta Sellers. Þær köll-
uðu á mikla förðun, gervihúð og púða
hér og þar. Þessi gervihúð leit út
eins og sjö sneiðar af hráu kálfakjöti,
sem límdar voru á andlit mitt með
tonnataki, og þá átti eftir að meika
mig og púðra, þannig að tökur gátu
stundum ekki hafist fyrr en eftir há-
degi. Og það kom meira að segja fyr-
ir að ég þurfti að láta fjarlægja allan
farðann og setja á mig annan sem
líkjast átti Peter Vaughn (sem leikur
Bill Sellers, föður Peters). Þessi förð-
un var líka vissan tíma í þróun því í
fyrstu tilraunum leit ég t.d. bara út
eins og feitur náungi, en alls ekki
eins og feitur Peter Sellers.“
Rush segir Sellers í raun hafa
hjálpað heilmikið til við kvikmynda-
gerðina, óbeint, með því að hafa ver-
ið eins duglegur að taka kvikmyndir
af sjálfum sér og fjölskyldunni og
raun ber vitni. Mjög mikið hafi verið
stuðst við þær myndir til þess að ná
að fanga öll hin mikilvægu smáatriði,
sem geti á endanum gert gæfumun-
inn.
Rush segist hafa gert það upp við
sig strax í upphafi að hann myndi
ekki geta nálgast hlutverkið eins og
flest önnur, með því að reyna að
skilja persónuna. Það hefði verið óðs
manns æði að ætla sér að afreka,
fyrstur manna.
„Þegar ég var kominn inn í hlut-
verkið fannst mér ég í raun vera að
leika sjálfan mig, ef undan er skilið
þegar ég þurfti að leika hlutverk
Sellers. Við ræddum saman um
þetta, ég og Hopkins leikstjóri, og
urðum sammála um að ég ætti ekki
að velta mér of mikið upp úr hlut-
verkinu heldur reyna fremur að
nálgast það blátt áfram og fylgja
leikarainnsæinu. En inntak myndar-
innar ræddum við ekki frekar en það
að Hopkins sá hana sumpartinn sem
mynd um karlmennskuna, hvernig
það er að vera karlmaður, hversu
sorglegir karlar geta verið, heimskir,
hversu spældir þeir geta orðið og
hrokafullir.“
Hávær Lithgow og lágvær Watson
Sjálfur segist Rush vera aðdáandi
Sellers, og sannarlega ennþá meiri
núna en áður. Spurður hver sé eft-
irlætis Sellers-myndin hans segir
hann það stöðugt vera að breytast en
gamanmyndin The Smallest Show on
Earth frá 1957 sé honum þó einkar
hugleikin.
„Sú mynd er lítill gimsteinn. Þá
var Sellers 32 ára en fór létt með að
leika sjötugan sýningarmann [Mr.
Quill]. Ætli það sé ekki það hlutverk
auk hlutverkanna þriggja í Dr.
Strangelove og svo auðvitað Chance í
Being There sem stendur upp úr.“
Líf og dauði Peters Sellers spann-
ar næstum allt líf hans, eða allt frá
því þessi ungi fyrrverandi hermaður
úr síðari heimsstyrjöldinni slær í
gegn með nokkrum félögum sínum
með grínþætti í útvarpi BBC þar
sem þeir kölluðu sig The Goons, þar
til hann er orðinn gamall fyrir aldur
fram, einmana og bitur sérvitringur,
sem vinnur sinn stærsta leiksigur,
leikur draumahlutverkið í Being
There, stuttu áður en ævi hans er á
enda árið 1980. Sjónum er ekki síður
beint að róstusömu einkalífi hans en
kvikmyndaferlinum og eru mótleik-
arar Rush í myndinni ekki af verri
endanum. Emily Watson leikur
fyrstu eiginkonu hans og barnsmóð-
ur, Anne, og Charlize Theron leikur
sænsku leikkonuna og kynbombuna
Britt Ekland, sem varð önnur eig-
inkona hans. John Lithgow leikur
leikstjórann Blake Edwards sem
vann hvað mest með Sellers og
stýrði m.a. Bleika parduss-myndun-
um, Sonia Aquino leikur Sophiu Lor-
en, Stanley Tucci leikur nafna sinn
Kubrick og Stephen Fry fer á kost-
um í hlutverki andlegs ráðgjafa Sell-
ers, hins umdeilda Maurice
Woodruffs.
„Þessi leikhópur er hreint dæma-
laust sterkur. Hann má ekki gleym-
ast í allri umræðunni um miðpunkt
alheimsins, Peter Sellers, og mig.
Það voru mikil forréttindi að fá að
vinna með þessu fólki enda eru þau
svo einstök hvert á sinn hátt. Ég er
gjarnan spurður hvort allir leikarar
séu eins og Sellers hvað varðar hitt
og þetta. Ég svara því að ekki sé
hægt að líta svoleiðis á leikara, sem
heild. Leikarar eru eins og Emily,
Charlize, John, Stanley og Stephen.
Ólíkir. Einstakir.
Ég var á tökustað allan tímann og
naut þess t.d. að upplifa það hversu
stemningin breyttist eftir hverjir
mótleikararnir voru. Krafturinn sem
fylgdi John Lithgow, sem hlýtur að
vera háværasti leikari í heimi, en um
leið sá þróttmesti. Alveg sniðinn til
að leika Edwards. Síðan varð allt svo
rólegt og yfirvegað þegar Emily var
á tökustaðnum. Og svo naut ég þess
að geta sagt við félaga mína: Ég leik
í ástarsenum á móti Charlize Theron
– en var reyndar með álímda gæru á
bringunni sem dró svolítið úr sjarm-
anum. Charlize er vel að merkja ein-
hver hæfileikaríkasta leikkona sem
ég hef leikið á móti, enda er hlutverk
Britt vandasamara en margan
kannski grunar. Ég meina hvernig
leikur maður ódauðlega kynbombu?“
Rush sagðist ætla að taka sér gott
frí frá kvikmyndaleik og hefur staðið
við það, því eftir því sem næst verður
komist er væntanleg einungis ein
mynd með honum á árinu, lítil ástr-
ölsk mynd með Heath Ledge sem
heitir Candy þar sem Rush leikur
meira að segja aukahlutverk. En
hann segist gjarnan hefðu viljað
leika í mynd eftir handriti sem Eric
Idle Monty Python-maður lét hann
hafa:
„Hún heitir Remains of the Piano
og er nokkur konar Monty Python-
útgáfa af búningamyndum Merchant
og Ivory. Drepfyndið handrit sem
Eric fær ekki fjármagnað, af ein-
hverri undarlegri ástæðu. Ég átti að
leika þjóninn Hopkins, sem byggður
er á öllum persónunum sem Anthony
Hopkins hefur leikið í slíkum mynd-
um. Ég hefði sannarlega verið til í
það.“
skarpi@mbl.is
Peter Sellers var mikill kvennamaður en þótt hann hafi verið fjórgiftur þá var stjórnsöm móðir hans alltaf mikilvægasta
konan í lífi hans. Það tók 5 klukkustundir dag hvern að klæða Geoffrey Rush í gervi Peters Sellers.
Líf og dauði Peters Sellers er sýnd
í Háskólabíói og Sambíóunum.
Mannréttindaákvæði stjórnarskrár í 10 ár
Áhrif og framtíðarsýn
Ráðstefna haldin föstudaginn 8. apríl 2005 í Öskju
í samvinnu Mannréttindastofnunar Háskóla Íslands
og Mannréttindaskrifstofu Íslands
13:30 Setning.
13:35 Ávarp forseta Íslands, Ólafs Ragnars Grímssonar
13:45 Björg Thorarensen prófessor við lagadeild HÍ;
Áhrif nýju mannréttindaákvæðanna til aukinnar verndar
mannréttinda í íslenskum rétti og dómaframkvæmd.
14:15 Veli-Pekka Viljanen, prófessor við lagadeild
Háskólans í Turku; The impact and application of the
new human rights provisions in the Finnish Constitution
after amendments in 1995.
14:45 Kaffihlé.
15:15 Ragnar Aðalsteinsson hæstaréttarlögmaður;
Næstu skref. Er frekari breytinga þörf á mannréttinda-
ákvæðum stjórnarskrárinnar?
15:45 Pallborðsumræður. Þátttakendur verða Björg Thoraren-
sen, Ragnar Aðalsteinsson, Hjördís Hákonardóttir, formað-
ur Dómarafélags Íslands, Oddný Mjöll Arnardóttir héraðs-
dómslögmaður og Sigurður Líndal, prófessor emeritus við
lagadeild HÍ.
16:30 Lokaorð. Eiríkur Tómasson, prófessor og
forseti lagadeildar HÍ
16:45 Ráðstefnuslit. Boðið upp á léttar veitingar
Fundarstjóri og stjórnandi pallborðsumræðna er
Brynhildur G. Flóvenz, lektor við lagadeild HÍ og formað-
ur stjórnar Mannréttindaskrifstofu Íslands.
Aðgangur ókeypis
og opinn öllum
HÁSKÓLI ÍSLANDSMANNRÉTTINDASKRIFSTOFA
ÍSLANDS
Málstofa
um Svalbarðamálið
Háskóla Íslands, Lögbergi, stofu 101,
miðvikudaginn 6. apríl 2005 kl. 12.15-13.45
Dagskrá:
12.15 Inngangur:
Tómas H. Heiðar, þjóðréttarfræðingur í
utanríkisráðuneytinu, forstöðumaður
Hafréttarstofnunar Íslands.
12.30 Fyrirlestur:
Robin Churchill, prófessor við Cardiff Law School,
Bretlandi.
13.15 Fyrirspurnir og umræður.
13.45 Slit.
Málstofan er öllum opin á meðan húsrúm leyfir.
Lagadeild