Morgunblaðið - 03.04.2005, Blaðsíða 38

38 SUNNUDAGUR 3. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
LESTRARNÁM er í
huga fólks tengt því að
læra að lesa í fyrstu
bekkjum grunnskólans.
Ef allt gengur vel þá
verða flestir nokkuð vel
læsir í 2. eða 3. bekk
grunnskólans og allir
anda léttar, ekki síst
þær fjölskyldur sem
óttuðust að barnið
þeirra bæri ef til vill
með sér dyslexíugenin. Nám gengur
ef til vill vel í 3. bekk, 4. bekk og jafn-
vel í 5. bekk. En svo getur farið að
halla námslega undan fæti, öllum á
óvart, og barnið þarf í auknum mæli á
aðstoð foreldra sinna að halda við
heimanámið. Þegar þarna er komið
sögu hafa lesfögin verið tekin á dag-
skrá hvert á fætur öðru, kristinfræði,
landafræði, saga, líffræði, bók-
menntir o.s.frv. Kennarar finna einn-
ig hvernig ýmsir nem-
endur eru vanbúnir að
takast á við lesgrein-
arnar. Þegar námsefnið
sem ætlað er tilteknum
aldurshópi nemenda
þykir þungt bregður
kennari á það ráð að
lesa námsefnið fyrir
nemendur og umorðar
efnið í leiðinni í því
skyni að koma efninu til
skila á einfaldara máli.
Við þessar aðstæður
verða nemendur meira
og minna óvirkir hlustendur í eigin
námi og oft stutt í dagdrauma og
námsleiða.
Vandinn kann að vera margþættur
en ætla má að hluta hans megi rekja
til hæglæsis og/eða slaks lesskilnings.
Gott læsi byggir á góðri tæknilegri
færni við lestur og á góðum lesskiln-
ingi. Barn kann að hafa tamið sér
slakt lestrarlag. Dæmi um slíkt er
innri hljóðun, það að bera öll orð fram
í huganum þegar lesið er í hljóði. Ef
það er gert þá getur lesari aldrei lesið
í hljóði hraðar en hann hefði lesið upp-
hátt. Hinn almenni lesari ætti að geta
lesið mun hraðar í hljóði en með radd-
lestri. Slakur lesskilningur er gjarnan
tengdur slökum orðaforða eða skorti á
aðferðum til að beita texta þegar
skilja þarf efni hans. Svokallaðir góðir
námsmenn koma sér upp á eigin spýt-
ur aðferðum við að skilja efni texta.
Aftur á móti er talið að slakir og með-
alnámsmenn þrói síður eða jafnvel
ekki með sér aðferðir við að skilja
texta. Kennslufræðingarnir Brown og
Palincsar (1985) hafa sýnt fram á að
með því að kenna þessum hópi nem-
enda sérstakar aðferðir við lestur, þá
eflist skilningur þeirra og þar með
námsárangurinn.
Lítil hefð hefur verið fyrir því að
skólar haldi áfram beinni lestr-
arkennslu eftir að nemendur ljúka
fyrstu árum í grunnskóla. Lestr-
arfræðin sýnir þó fram á að nauðsyn-
legt er að kenna nemendum að lesa
upplýsinga- og fræðitexta, þ.e. náms-
bækurnar, og æskilegast væri að
nemendur fengju alla sína skólagöngu
í grunnskóla kennslu sem efldi þá í að
vinna með texta. Á undanförnum ár-
um hafa grunnskólar í auknum mæli
farið að horfa á lestrarfærni nemenda
sinna á miðstigi og unglingastigi
gagnrýnum augum og ýmsir lagt í
umfangsmikil þróunarverkefni á
þessu sviði. Á sama tíma hafa kenn-
arar hinna ýmsu faggreina einnig átt-
að sig á hve mikilvægt það er að þeir
geti stutt við lesskilning innan sinna
eigin greina.
Skólaþróunarsvið kennaradeildar
Háskólans á Akureyri hefur allt frá
því það var stofnað 1999 látið sig
varða lestur og læsi. Innan vébanda
þess hafa verið mótuð fjögur um-
fangsmikil þróunarverkefni um lestur
og læsi. Í samvinnu við Lundarskóla á
Akureyri var mótað þróunarverkefnið
Læsi til framtíðar en því er ætlað að
efla lesskilning nemenda. Á síðasta
skólaári starfaði skólaþróunarsviðið
með þrettán grunnskólum á landinu
vetrarlangt að þessu verkefni. Annað
verkefni á sviði lesskilnings er Orða-
safn heilans en þar er kennurum leið-
beint með aðferðir til að efla orðaforða
nemenda. Þriðja verkefnið, Leshöml-
un í almennum bekk, varðar þekkingu
almennra kennara á leshömlun og
fjórða verkefnið er Byrjendalæsi sem
í vetur er unnið að í fyrsta sinn í sam-
vinnu við alla grunnskóla í Húna-
vatnssýslum. Byrjendalæsið gengur
út frá breyttum áherslum í 1. og 2.
bekk, þar sem notaðar eru samvirkar
aðferðir í stað eindaraðferðar sem al-
gengust er í lestrarkennslu hérlendis.
Loks má nefna að skólaþróunarsvið
HA stendur fyrir umfangsmikilli ráð-
stefnu 16. apríl nk. um lestur og læsi.
Yfirskriftin er Læsi á 21. öldinni.
Hvar stöndum við? Hvert stefnum
við? Þar verða flutt hátt í þrjátíu er-
indi um ýmsar hliðar læsis.
Nútíminn gerir kröfur til þess að
allir séu vel læsir. Þekkingin er ekki
lengur afmörkuð og þekkt stærð.
Börn og unglingar þurfa að hafa lest-
ur svo vel á valdi sínu áður en þau
ljúka grunnskóla að þau geti treyst
sér til að lesa hvaða texta sem er. Á
allra síðustu árum hefur umræða auk-
ist um einstaklingsmiðað nám. Það
skipulag er ætlað til að gera nem-
endur sjálfstæðari í eigin námi og því
ætlað að koma í auknum mæli til móts
við þarfir þeirra og áhuga. Gott læsi
er lykill að slíku markmiði. Ef nem-
andi hefur ekki gott vald á lestri, eink-
um lesskilningi, þá er næsta víst að
hann verður háður kennara eða öðr-
um betur læsum í námi sínu. Besti
greiðinn sem grunnskólinn getur gert
nemendum sínum er að efla með þeim
læsið, lesskilninginn, lestrarlagið og
leshraðann og kenna þeim leiðir til að
takast á við texta af öllu tagi.
Rósa Eggertsdóttir
fjallar um menntun
’Nútíminn gerir kröfurtil þess að allir séu vel
læsir. Þekkingin er ekki
lengur afmörkuð og
þekkt stærð.‘
Rósa G. Eggertsdóttir
Höfundur er sérfræðingur við
skólaþróunarsvið kennaradeildar
Háskólans á Akureyri.
Lestur og nám
AUSTURBAER.IS
Vorum að fá til sölu glæsilegt parhús á frábærum útsýnis-
stað í Grafarholtinu. Húsið er á tveimur hæðum, 5 svefnher-
bergi, bílskúr innbyggður í húsið. Vandaðar innréttingar, stutt
í skóla og þjónustu. Nánari upplýsingar gefur Þröstur í síma
897 0634.
Þingholtsstræti 27 • Sími 533 1122 • Fax 533 1121
Þröstur Þórhallsson, löggiltur fasteignasali, sími 897 0634
Magnús Kristinsson, verkfr., sími 861 0511
KRISTNIBRAUT 15
OPIÐ HÚS Í DAG SUNNUDAG FRÁ KL 15 - 17
FASTEIGNA
MARKAÐURINN
ÓÐINSGÖTU 4, SÍMI 570 4500, FAX 570 4505. OPIÐ VIRKA DAGA KL. 9–17.
Netfang: fastmark@fastmark.is - Heimasíða: http://www.fastmark.is/
Jón Guðmundsson, sölustjóri og lögg. fasteigna- og skipasali.
Stekkjarsel
Vandað og vel skipulagt 244 fm einbýl-
ishús á tveimur hæðum með 29 fm
innbyggðum bílskúr. Eignin skiptist í
forstofu, sjónvarpshol, borðstofu, sam-
liggjandi stofur m. útg. á hellulagða
verönd með skjólveggjum, stórt eldhús
með vönd. eikarinnréttingum og nýjum
tækjum, eitt rúmgott herbergi og flísa-
lagt baðherbergi, þvottaherbergi og geymslu auk sér 2ja herb. íbúðar á neðri
hæð. Marmaralagður steyptur stigi á milli hæða. Ræktuð lóð. Verð 47,9 millj.
Sunnuvegur - Laugardalur
Mjög vel skipulagt og afar vel staðsett
269 fm einbýlishús á tveimur hæðum
með innbyggðum tvöföldum bílskúr. Á
efri hæð eru forstofa, gestasalerni, for-
stofuherb., stórt hol m. útg. á stórar
suðursvalir, 3 samliggjandi stofur, rúm-
gott eldhús með góðri borðaðstöðu og
búr. Á neðri hæð eru sjónvarpshol, 2
baðherbergi, 4 herbergi auk fataherbergis, þvottaherb. og geymslur. Falleg
ræktuð lóð. Eignin er afar vel staðsett niður við Laugardalinn. Verð 55,0 millj.
Austurströnd - Seltjarnarnesi -
6 herb. endaíbúð
Falleg og þó nokkuð endurnýjuð 133
fm 6 herb. endaíbúð á efstu hæð á Sel-
tjarnarnesi. Íb. skiptist í forst., hol, 5
herb., skápar í öllum, flísal. baðherb.,
fallegt eldhús m. vönd. tækjum og ljós-
um innrétt. og stóra stofu m. útg. á um
40 fm hellul. svalir. Mikið útsýni til sjáv-
ar. Sérstæði í bílageymslu og sér-
geymsla. Verð 24,9 millj.
Barmahlíð - Efri sérhæð Fal-
leg, björt og vel skipulögð 110 fm efri sér-
hæð í þríbýli auk sér bílastæðis á lóð og
bílskúrsréttar. Hæðin skiptist í breiðan og
góðan gang með skápum, eldhús, sam-
liggjandi parketlagðar stofur, 3 herbergi
og flísalagt baðherbergi m. þvottaaðst.
Geymsluris og 2 geymslur í kj. Verð 22,9
millj.
Þverholt - 3ja herb. Glæsileg 75
fm 3ja herb. íbúð á 3. hæð í nýlegu fjölbýli
í miðborginni auk stæðis í bílageymslu. Íb.
skiptist í forstofu, 2 rúmgóð herb., hol,
opið eldhús m. sprautulökk. innrétt.,
vönd. tækjum og granítborðpl., bjarta
stofu og baðherb. Parket og marmari á
gólfum. Vestursvalir. Sérgeymsla í kj. Verð
17,9 millj.
Ljósheimar - 3ja herb. Vel
skipulögð 90 fm endaíbúð á 2. hæð í end-
urn. álklæddu lyftuhúsi. Eldhús m. vönd.
sérsmíð. nýl. eikarinnrétt. og góðri borð-
aðst., rúmgóð stofa og 2 herb. með góðu
skápaplássi. Skjólgóðar suðursvalir. Afh.
fljótlega. Verð 18,9 millj.
Stóragerði - 3ja herb. m. bíl-
skúr Falleg og vel skipulögð 96 fm íbúð
á 2. hæð ásamt sérgeymslu/íbúðarherb. í
kj. og 21 fm bílskúr. Íb. skiptist í rúmgott
hol, baðherb. m. þvottaaðst., geymslu, 2
herb., rúmgóða stofu m. útg. á suðursval-
ir og eldhús m. nýl. innrétt. Verð 18,9 millj.
VIÐARHÖFÐI - 110 REYKJAVÍK
Atvinnuhúsnæði, 3 bil ásamt millilofti, samtals 391,8 fm. Nýtt sem eitt
rými í dag. NÁNARI LÝSING: Á tveimur bilum eru innkeyrsludyr, ca 4 m
háar en á því þriðja er aðeins inngönguhurð en möguleiki er á að
setja jafn stórar innkeyrsludyr. Lofthæð í rýminu er tæpl. 5 m en búið er
að stúka af 39,0 fm milliloft í hluta þess. Dýpt er ca 20 m. Á millilofti er
snyrting og kaffistofa/skrifstofurými. Eignin er skráð sem tveir hlutar í
FMR en selst í einu lagi.
Sími 594 5000 - Fax 594 5001
Lynghálsi 4//110 Reykjavík//Lögg. fasteignasali Halla Unnur Helgadóttir
Nánari upplýsingar veitir Bjarni á skrifstofutíma
eða í síma 896 3875.
AFLAGRANDI 24 107 RVK.
VERÐTILBOÐ!
Einstaklega fallegt 187,5 fm
raðhús á 3 hæðum með
28,2 fm innbyggðum bílskúr
á besta stað í Vesturbæn-
um!
Þórarinn sölumaður
Draumahúsa
verður á staðnum.
OPIÐ HÚS Í DAG FRÁ KL. 15.00-16.00
Opið mán.-fim. frá kl. 9–18, fös. frá kl. 9-17
Ármúla 1, sími 588 2030 – fax 588 2033
Ægir Breiðfjörð löggiltur fasteignasali
Góð 106,4 fm 4ra herbergja endaíbúð,
með sérinngangi, á 2. hæð í ný viðgerðu
húsi. Íbúðin skiptist í anddyri, hol, eldhús,
stofu, gang, 3 svefnherbergi, baðherbergi
og þvottahús. Rúmgóðar svalir. Mikið út-
sýni er úr íbúðinni. V. 19,2 m. 6705
OPIÐ HÚS - LAUFENGI 28 - 2.h.v.
SKIPTU VIÐ FAGMENN - ÞAÐ BORGAR SIG
EIGNIN VERÐUR TIL SÝNIS Í DAG (SUNNUDAG) FRÁ KL. 14-18.