Morgunblaðið - 09.08.2005, Blaðsíða 36

36 ÞRIÐJUDAGUR 9. ÁGÚST 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
Listasafn Sigurjóns Ólafssonar,
Laugarnestanga 70, 105 Rvík.
www.lso.is - lso@lso.is
Þriðjudagstónleikar
9. ágúst kl. 20:30
Jazz
Tómas R. Einarsson
og hljómsveit hans.
Valsar um ástina og
eitt timburmannaljóð.
KIRKJULISTAHÁTÍÐ
2005
20.–28. ÁGÚST
Hallgrímskirkju í Reykjavík
Matteusarpassían
eftir Johann Sebastian Bach, BWV 244
Flytjendur:
Markus Brutscher tenór, guðspjallamaður
Andreas Schmidt bassi, Jesús
Noémi Kiss sópran
Robin Blaze kontratenór
Gunnar Guðbjörnsson tenór
Jochen Kupfer bassi
Benedikt Ingólfsson bassi, Pílatus o.fl.
Mótettukór Hallgrímskirkju
Drengjakór Reykjavíkur, Hallgrímskirkju
Unglingakór Hallgrímskirkju
Alþjóðlega barokksveitin í Den Haag
Stjórnandi: Hörður Áskelsson
Miðaverð: 4000 kr.
21. ágúst kl.17.00
22. ágúst kl.19.00
fyrir tvo kóra, drengjakór, tvær hljómsveitir og
sjö einsöngvara.Eitt af höfuðverkum vestrænnar
menningar flutt í fyrsta skipti í barokkstíl hér á
landi, með einsöngvurum í fremstu röð.
Nánari upplýsingar á www. kirkjan.is/kirkjulistahatid og í síma 510 1000
7. sýn. fim. 11/8 kl. 19 nokkur sæti laus
8. sýn. lau. 13/8 kl. 14 nokkur sæti laus
9. sýn. sun. 21/8 kl. 14 sæti laus
TÓNLIST
Skálholtskirkja
DJÚPSTRENGJAHÓPURINN LILJA
Nýjar tónsmíðar undir stjórn Snorra
S. Birgissonar. Laugardagur 6.
ágúst.
HVORKI meira né minna en
átta sellóleikarar komu saman
til að frumflytja þrjú íslensk
verk á tónleikum í Skálholti á
laugardaginn. Öll áttu það sam-
eiginlegt að vera byggð á tónefni
úr gömlum íslenskum handrit-
um. Hið fyrsta nefndist Af
djúpri hryggð ákalla ég þig og
var eftir Önnu Þorvaldsdóttur.
Hún var í sjálfu sér falleg, ein-
föld að sniðum og hefði sómt sér
ágætlega sem kvikmyndamúsík.
A.m.k. minnti hún mig á tónlist-
ina eftir Arvo Pärt í Mother
Night eftir sögu Kurts Vonne-
gut; framvindan var lítil en
meira gert út á stemningu sem
smám saman magnaðist upp.
Talsvert var um að sellóleikar-
arnir líktu eftir flaututónum, en
þeir féllu prýðilega að heildar-
myndinni. Útkoman var þó held-
ur tilbreytingarsnauð og flöt;
kannski vantaði bara eitthvert
krassandi myndskeið fyrir ofan
hljóðfæraleikarana.
Tónsmíð Gunnars Andreas
Kristinssonar var bitastæðari,
en hún hét Herra, þjer skal heið-
ur og virðing greiða. Tónskáldið
vann oft ágætlega úr hugmynd-
um sínum og leikurinn að yfir-
tónunum, sem óma yfir grunn-
tóni og valda því að tónar
mismunandi hljóðfæra og radda
eru ólíkir, skapaði skemmtilega
annarlegt andrúmsloft. Hins-
vegar var tónlistin dálítið ofhlað-
in, heildarhljómurinn samsvar-
aði sér ekki alltaf vel og var
verkið af þeim sökum fremur
þreytandi áheyrnar.
Sömu sögu er ekki að segja
um tónlist Huga Guðmundsson-
ar, Hefjist upp af hjarta hljóð.
Hún var stutt, en samt ekki
snubbótt. Verkið var fullt af
skáldskap, einhverri óræðri
merkingu sem þó er ekki hægt
að skilgreina, og var verulega
gaman á að hlýða.
Snorri Sigfús Birgisson
stjórnaði sellóhópnum og eftir
hann sjálfan var falleg tónlist;
Lilja, en þar heyrist Liljulagið
fræga aftur og aftur í sérlega af-
slappaðri útfærslu sem var þrátt
fyrir það hugmyndarík og
skreytt notalegum blæbrigðum.
Hápunktur tónleikanna var
samt L’Eternal Retour eftir
rúmenska tónskáldið Doina
Rotaru. Tónsmíð hennar, sem er
hugleiðing um glötun og endur-
heimtingu trúarinnar, er meist-
aralega samansett. Allskonar
stórfenglegar uppákomur voru
óvæntar þó þær væru í fyllilega
rökréttu samhengi, og toppur-
inn, þegar djúpum tón var nán-
ast orgað yfir kirkjuna en ein-
hvers konar sírenuvæl svaraði,
var einstaklega áhrifamikill.
Þrátt fyrir þetta skorti nokk-
uð upp á að hljóðfæraleikurinn á
tónleikunum væri fullnægjandi;
á köflum var eilítill viðvanings-
bragur á honum, t.d. hefði mátt
gæða verk Rotaru fleiri blæ-
brigðum. Tónmótunin í sumum
íslensku verkunum var líka
heldur fálmkennd af og til. Eins
og áður sagði var hljómsveitar-
stjórn Snorra samt til fyrir-
myndar og þó tæknileg atriði
hafi ekki ávallt verið eins og best
verður á kosið, var túlkunin
a.m.k. sannfærandi. Og það er
auðvitað aðalatriðið.
Jónas Sen
Annarlegt
andrúms-
loft
FIMMTÁNDU Kammertónleikar á
Kirkjubæjarklaustri verða haldnir
nú um helgina, 12.–14. ágúst.
Í ár er tónlistin úr ýmsum áttum;
slavnesk og íslensk þjóðlagatónlist,
klassík, tangó og djass.
„Efnisskráin er dálítið ögrandi í
ár þar sem við leiðum saman ólíka
strauma tónlistarinnar,“ segir Edda
Erlendsdóttir, sem hefur verið list-
rænn stjórnandi tónleikanna frá
upphafi. „Það er spennandi að gera
eitthvað djarft á fimmtánda ári tón-
leikanna.“
Flytjendur í ár koma úr ýmsum
áttum og eru; Auður Hafsteins-
dóttir fiðluleikari, Bryndís Halla
Gylfadóttir sellóleikari, Edda Er-
lendsdóttir píanóleikari, Egill Ólafs-
son barítónsöngvari, Olivier Man-
oury bandóneonleikari og Gítar
Islancio sem skipuð er Birni Thor-
oddsen og Gunnari Þórðarsyni gít-
arleikurum og Jóni Rafnssyni
kontrabassaleikara. Þessa vikuna
mun hópurinn æfa saman á Kirkju-
bæjarklaustri en hingað til hefur
hver og einn æft sitt hlutverk.
„Það myndast góð tengsl á milli
flytjenda á þessari viku. Við vinnum
þétt á stuttum tíma og allir þurfa að
vera í góðum gír,“ útskýrir Edda.
„Þetta er eins og að hlaupa upp á
hátt fjall á stuttum tíma.“
Á föstudagstónleikunum, sem
nefnast Seiðandi slavneskt og
rammíslenskt, verða flutt verk eftir
Leos Janacek og Zoltan Kodaly
ásamt íslenskum þjóðlögum sem all-
ir þekkja líkt og Guð gaf mér eyra,
Krummi krunkar úti og Blá-
stjarnan.
Ungt fólk með nýjar
hugmyndir
Laugardagstónleikarnir hafa yf-
irskriftina Tangó og sving á tánum
og þar verða meðal annars flutt
verk eftir Astor Piazzolla, Horacio
Salgan, Björn Thoroddsen, Gunnar
Þórðarson og Duke Ellington.
Rómantík og rúsínur er titill
sunnudagstónleikanna og segir
Edda efnisskrána innihalda mörg af
fallegustu lögum tónlistarsögunnar.
Flutt verður tónlist og ljóð eftir
Schuman, Olivier Manoury, Joseph
Kosma og fleiri.
Kammertónleikarnir í ár eru þeir
síðustu sem Edda mun skipuleggja
og segist hún vera búin með sinn
kvóta.
„Þetta hafa verið skemmtileg
fimmtán ár og mikil gæfa verið yfir
þessu verkefni,“ segir hún, „en það
má segja að fimmtán sumarfrí hafi
farið í það.“
Hún vonast til að ungt fólk með
nýjar hugmyndir taki við stjórninni,
búið er að ákveða hverjir það verða
og fljótlega mun það verða tilkynnt.
Eiginmaður Eddu, Olivier Man-
oury, hefur starfað með henni að
tónleikunum frá upphafi og í raun
verið rótari hátíðarinnar. Í ár ætlar
Edda þó að finna annan í hans stað
svo Manoury geti eingöngu einbeitt
sér að tónlistarflutningnum.
Ýmisleg önnur verkefni eru fram-
undan hjá Eddu, þar á meðal upp-
tökuvinna og tónleikahald. Hún
segir skipulagningu kammer-
tónleikanna hafa verið mjög
ánægjulega en allt taki enda um
síðir.
Skemmtilegast árið 2000
Ævintýrið byrjaði árið 1990 þeg-
ar konsertflygill, sem safnað hafði
verið fyrir í tvö ár, var vígður í fé-
lagsheimili Kirkjubæjarklausturs.
Ári síðar voru fyrstu kamm-
ertónleikarnir haldnir og nú, fimm-
tán árum seinna, eru þeir vinsælli
en nokkru sinni fyrr og eiga marga
fastagesti.
„Það er mjög gaman að fylgjast
með fólkinu sem sækir tónleikana.
Sumir koma ár eftir ár og leggja
jafnvel fram óskalagalista,“ lýsir
Edda.
Hún segir öll árin hafi verið
skemmtileg og mikið af frábærum
tónlistarmönnum komið fram. Tón-
leikarnir árið 2000 standa þó upp úr
í huga Eddu.
„Það ár voru allir flytjendur inn-
an við þrítugt og ég pantaði verk
eftir Mist Þorkelsdóttur við texta
Sigurbjörns Einarssonar. Það var
afskaplega gaman.“
Kammertónleikarnir á Kirkju-
bæjarklaustri voru, að sögn Eddu,
þeir fyrstu sinnar tegundar á Ís-
landi árið 1991.
„Það voru haldnir sumartónleikar
í Skálholti og fyrir norðan en þeir
voru öðruvísi uppbyggðir. Í kjölfar-
ið hafa margir fetað í fótspor okkar
og haldið tónleika víða um landið.“
Edda telur menningarhátíðir ým-
iskonar á landsbyggðinni mjög mik-
ilvægar og ekki einungis atvinnu-
skapandi fyrir tónlistarfólk heldur
einnig skemmtilegar fyrir ferða-
menn og heimamenn.
Rómantík og rúsínur
Tónlist | Fimmtánda tónlistarhátíðin á Kirkjubæjarklaustri
Eftir Völu Ósk Bergsveinsdóttur
valaosk@mbl.is
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Flytjendur á Kammertónleikum á Kirkjubæjarklaustri, sem haldnir verða
12.–14. ágúst. Á myndina vantar Auði Hafsteinsdóttur fiðluleikara.
MYNDLIST
Íslensk grafík, Tryggvagötu 17
TEIKNINGAR OG GRAFÍK, TUULI TUIKKA
Til 22. ágúst. Sýningarsalurinn er opinn
fimmtudaga til sunnudag kl. 14–18.
NÚ sýnir ung, finnsk listakona
verk sín í sal Íslenskrar grafíkur.
Tuuli Tuikka er grafíkmenntuð
og sýnir bæði teikningar og minni
og stærri grafíkverk. Hið aug-
ljósa þema sýningarinnar er sam-
band karls og konu, andlegt og
líkamlegt. Tuikka heldur sig fast
við þetta þema og tekst þannig að
gefa sýningu sinni heildarsvip
sem hún nýtur góðs af, áhorfand-
inn á greiðari aðgang að verkum
hennar fyrir vikið þar sem þau
verða eins og mismunandi til-
brigði við leiðandi stef. Teikn-
ingin sem slík er listakonunni
mikilvæg og hún leitast við að
draga upp lifandi og liprar en þó
kraftmiklar myndir bæði af
mannslíkamanum og andlits-
dráttum, þannig minna sum verk
hennar á skissubækur gamalla
meistara, þó að auðvitað komist
enginn með tærnar þar sem menn
eins og Leonardo höfðu hælana.
Viðleitnin er samt virðingarverð
og heillandi í dag þegar svo fáir
myndlistarmenn leggja á slík mið,
mitt í öllum hafsjónum af ljós-
myndum, myndböndum og allra
handa innsetningum getur einföld
teikning orðið fersk og spenn-
andi. Ég myndi þó tæpast nota
þau orð um sýningu Tuuli Tuikki,
frekar kalla hana einlæga og ef
til vill helst til varkára, sér-
staklega eru smærri myndirnar á
mörkum þess að vera spennandi,
þær eru full hættulausar. Við-
fangsefnið er sígilt en það verður
að teljast vel af sér vikið að
Tuikki tekst að halda athygli
áhorfandans með ólíkum til-
brigðum við viðfangsefnið. Mað-
ur, kona og hús koma fyrir á
flestum myndanna, þetta sam-
band tveggja einstaklinga sem er
grundvöllur í lífi flestra í sam-
félaginu í dag, hvort sem um karl
og konu er endilega að ræða.
Tuikka sýnir skemmtilega marga
fleti á slíku sambandi, bæði með
einföldum teikningum eins og
myndröðinni sem sýnir svefnstell-
ingar en þá myndröð gæti ég líka
ímyndað mér í viðameiri útfærslu.
Hér er það einföld teikning sem
ber verkin uppi, brothættar línur
sem ekki endilega fylgja réttum
hlutföllum líkamans, áhætta og
innileiki fara saman. Flóknari
myndverk eins og Relationship og
Bridgebuilders búa einnig yfir
nokkrum krafti og lipurri teikn-
ingu sem bjargar þeim frá því að
vera ofunnin. Einhvers konar frá-
sögn virðist henta Tuikka vel eins
og myndraðir eru til vitnis um,
augljóslega skiptir sagan að baki
myndunum ekki minna máli en
yfirborð þeirra. Þessi áhersla á
frásögnina verður líka til þess að
myndirnar verða annað og meira
en æfingar í grafíktækni og
teikningu, hugsun og metnaður
býr hér greinilega að baki. Sýn-
ingin í heild nær að vekja upp
margvíslegar hugsanir um grund-
völl lífs okkar í dag, hún snertir á
flötum samtímans og kemur inn á
sammannlega þætti sem öllum
eru auðskildir. Íslensk grafík hef-
ur verið nokkuð iðin við að hleypa
erlendum gestum að í sýningarsal
sínum og það er gaman að sjá
unga listamenn sinna þessari list-
grein af ástríðu, Tuuli Tuikka er
greinilega vaxandi listakona sem
án efa á eftir að verða áræðnari í
útfærslu verka sinna í framtíð-
inni.
Ragna Sigurðardóttir
Hornsteinar