Morgunblaðið - 26.08.2005, Qupperneq 27

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. ÁGÚST 2005 27
UMRÆÐAN
haldið úti eins konar skiptimarkaði
á milli landanna þar sem hvert
land lagði nokkur forrit í sam-
eiginlegan sjóð sem síðan var
heimilt að velja úr til að þýða og
gefa út í hverju landi. Talsvert
kom líka út af frumsömdum ís-
lenskum forritum, stórum og
smáum, og 1995 kom út fyrsti
stóri margmiðlunardiskurinn, Ís-
landshandbókin.
Nú hafa mál þróast á þann veg
að útgáfa stafræns námsefnis fer
nær einvörðungu fram á vef stofn-
unarinnar, www.nams.is. Vefurinn,
sem er öllum opinn án endur-
gjalds, hefur margt að geyma, svo
sem upplýsingar um hvaðeina sem
stofnunin gefur út: bækur,
fræðslumyndir, kennsluforrit,
gagnvirkt vefefni og efni sem sér-
staklega er ætlað til útprentunar
og dreift er á vefnum. Einnig birt-
ast þar reglulega fréttir af nýút-
gefnu efni og ýmsum atburðum. „Í
dagsins önn“ heitir svæði á vefn-
um þar sem reglulega birtist efni
sem tengist líðandi stund og ýms-
um atburðum og loks má geta
þess að öflug leitarvél gerir mögu-
legt að afla upplýsinga um allt
námsefni í tilteknum námsgreinum
og aldursstigum og þar er einnig
hægt að panta efni fyrir skóla.
Margir kennarar hafa einnig nýtt
sér þann möguleika að skrá sig á
póstlista og fá þá sendar upplýs-
ingar í tölvupósti um nýjar út-
gáfur og tilboð.
Ánægju vekur hve notkun vef-
efnisins hefur vaxið ört síðustu
misseri og augljóst er að æ fleiri
kunna vel að meta það sem þar er
í boði. Að jafnaði voru mán-
aðarlegir notendur þá fimm mán-
uði sem skólar störfuðu á vormiss-
eri 2005 um 18.300 og það er
athyglisvert að hver gestur dvelur
lengur við að skoða það sem vef-
urinn hefur að geyma. Nú er ráð-
gert að hefja dreifingu fræðslu-
mynda á vefnum og væntanlega
verður ekki langt að bíða þess að
nemendur geti nálgast hljóðbækur
á vefnum og afritað til að auðvelda
námið.
Málþing 2. september
Í tilefni af aldarfjórðungsafmæl-
inu efnir Námsgagnastofnun til
málþings á Grand Hótel Reykja-
vík, föstudaginn 2. september kl.
13. Yfirskrift þess er Nemendur
og námsefni framtíðar. Aðalfyrir-
lesarar verða þeir Staffan Seland-
er, prófessor við Kennaraháskól-
ann í Stokkhólmi, og Ásgeir
Guðmundsson, fyrrum forstjóri
Námsgagnastofnunar. Auk þeirra
tala Þorbjörn Broddason prófessor
og Þuríður Jóhannsdóttir, en þau
fjalla um rannsóknir sínar á læsi
ungmenna, og tveir verðlaunahöf-
undar úr hópi höfunda Náms-
gagnastofnunar, þær Ragnheiður
Gestsdóttir og Sigfríður Björns-
dóttir. Ásdís Olsen og Karl Ágúst
Úlfsson sem einnig eru meðal höf-
unda stofnunarinnar munu svo
reka endahnútinn á dagskrána.
Stjórn málþingsins verður í hönd-
um Ingvars Sigurgeirssonar, pró-
fessors. Þess er vænst að mál-
þingið verði í senn áhugavert og
skemmtilegt, en það er opið öllum
þeim sem áhuga hafa. Skráning
fer fram á vef Námsgagnastofn-
unar og á tölvupóstfanginu gesta-
mottakan@yourhost.is.
’Hlutverk stofnunar-innar nú er að annast
gerð og útgáfu hvers
konar námsgagna
handa grunnskólum og
dreifa þeim, nemendum
að kostnaðarlausu.‘
Höfundur er settur forstjóri
Námsgagnastofnunar.
þessum tilgangi. Í lok 8. áratug-
arins hafði kristallast hugmynd
um svokallað Náttúruhús á
Háskólalóðinni, sem yrði sjálfs-
eignarstofnun í eigu ríkis,
Reykjavíkurborgar og Háskóla
Íslands. Árið 1990 var skipaður
samstarfshópur þessara aðila um
byggingu Náttúruhúss í Reykja-
vík. Hópurinn skilaði vandaðri
skýrslu í nóvember 1991, en ekk-
ert varð úr framkvæmdum. Enn
er þó gert ráð fyrir húsinu á Há-
skólalóðinni milli Öskju og húss
Íslenskrar erfðagreiningar. Nú er
lag að láta þennan gamla draum
rætast. Miklar vonir eru því
bundnar við nefnd sem
menntamálaráðherra skipaði árið
2002 til þess að semja frumvarp
um Náttúruminjasafn Íslands,
sbr. bráðabirgðaákvæði í safna-
lögum.
Á undanförnum árum hefur
fjöldi safna, setra og sýninga risið
víðsvegar um landið og þar á
meðal mörg sem sérhæfa sig í
kynningu á náttúru Íslands. Af
nýlegum sýningum/sérsöfnum má
nefna Jöklasýninguna á Höfn,
Hvalmiðstöðina á Húsavík og
jarðfræðisýninguna í Gjánni í
Svartsengi. Alþingi samþykkti
vorið 2004 að fela ríkisstjórninni
að kanna kosti og hagkvæmni
þess að byggja veglegt sæ-
dýrasafn. Spyrja má hvort enn sé
þörf fyrir sameiginlegt höfuðsafn
um náttúru landsins í eigu rík-
isins? Er ekki nær að styrkja þau
sérsöfn og sýningar sem nú þegar
hefur verið komið á fót með ærn-
um tilkostnaði og oft á tíðum mik-
illi fórnfýsi aðstandenda?
Því er til að svara að
menningarþjóð, sem byggir af-
komu sína og auðlegð á nátt-
úruauðlindum og gerir út á villta
náttúru landsins í vaxandi ferða-
þjónustu, þarf að geta kynnt „Ís-
lands aðskiljanlegu náttúrur“ í
nútímalegu safni. Náttúruminja-
safn Íslands er því menningarleg
höfuðnauðsyn. Eðlilegt er að safn-
ið verði í eigu ríkisins og leitað til
öflugra fyrirtækja um stuðning
við byggingu þess og rekstur, sbr.
liðveislu Landsvirkjunar o.fl. fyr-
irtækja við Þjóðminjasafnið. Höf-
uðsafn á sviði náttúrufræða gref-
ur á engan hátt undan minni
sérhæfðari söfnum og sýningum,
en þvert á móti eflir almennan
áhuga á náttúru landsins og
fræðslu um hana. Eðlilegt er að
safnið rísi í Reykjavík, á Há-
skólareitnum eða annars staðar í
Kvosinni, í nálægð við hin höf-
uðsöfnin þrjú, aðgengilegt öllum
landsmönnum og ferðafólki.
Fáum þjóðum er það jafnmikils
virði og Íslendingum að fræðast
um náttúru eigin lands, þekkja
hana, skilja og virða. Þjóðartekjur
okkar hafa til skamms tíma
byggst á sölu sjávarfangs, sölu
landslags og náttúru og sölu á
orku fallvatna. Við búum á úthafs-
eyju sem er að rifna í sundur af
eldsumbrotum, þar sem jöklar
rísa við himinn, jökulár drynja í
gljúfrum, melgresi sigrar fok-
sanda, þaraskógar bylgjast við
strendur og milljónir sjófugla
sýsla í björgum. Öll þessi undur
má sýna á áhugaverðan hátt í nú-
tímalegu náttúru- og vísindasafni
sem lítur heildstætt á náttúru
landsins, útskýrir þau öfl sem
knýja hana og móta, og veitir inn-
sýn í sambúð manns og náttúru.
Svona safn þurfum við sem allra
fyrst og það kostar ekki nema lít-
ið brot af Símahagnaðinum. Hvað
segið þið menntamálaráðherra og
umhverfisráðherra? Hvað segið
þið eigendur stórfyrirtækja?
’Þrátt fyrir háan aldur,merka sögu og virðu-
legan sess sem eitt höf-
uðsafn landsins hefur
það verið á hrakhólum
alla tíð …‘
Höfundar starfa á Náttúrufræði-
stofnun Íslands, Álfheiður sem kynn-
ingar- og útgáfustjóri og Snorri sem
aðstoðarforstjóri.