Morgunblaðið - 14.09.2005, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 14. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
STJÓRNARSKIPTI Í NOREGI
Þegar horft er á stöðu efnahags-mála og almenna velferð í Nor-egi er lítil ástæða til að ætla að
sitjandi ríkisstjórn þurfi að hafa
miklar áhyggjur af kosningum. En
það var öðru nær. Norskir kjósendur
eru óþolinmóðir og þeir veittu stjórn-
arflokkunum ráðningu þegar þeir
gengu að kjörborðinu í fyrradag og
tilkynnti Kjell Magne Bondevik for-
sætisráðherra afsögn sína í gær. Jens
Stoltenberg, leiðtogi Verkamanna-
flokksins, hóf stjórnarmyndunarvið-
ræður við Sósíalíska verkamanna-
flokkinn og Miðflokkinn, sem höfðu
myndað rauð-grænt kosningabanda-
lag. Flokkarnir þrír fengu meirihluta
sæta á Norska stórþinginu og stefnir
því allt í það að í fyrsta skipti í 20 ár
setjist meirihlutastjórn að völdum í
landinu.
Norðmenn búa um þessar mundir
við meiri velmegun en nokkru sinni
áður og á lista frá einni stofnun Sam-
einuðu þjóðanna hefur Noregur
meira að segja í fimm ár í röð verið
sagður það land, sem best er að búa í.
Stjórn Hægriflokksins, Kristilega
þjóðarflokksins (flokks Bondeviks)
og Venstre hafði setið í fjögur ár í
skjóli Framfaraflokks Carls I. Hag-
ens. Tveir stjórnarflokkanna guldu
afhroð í kosningunum. Hægriflokk-
urinn missti 14 menn og er nú aðeins
þriðji stærsti flokkur landsins og
Kristilegi þjóðarflokkurinn missti
helming þingsæta sinna. Aðeins
Venstre bætti við sig.
Í kosningabaráttunni lagði Bonde-
vik áherslu á skattalækkanir. Stjórn-
arandstöðuflokkarnir hömruðu hins
vegar á því að þeir hygðust bæta vel-
ferðarkerfið, gera umbætur í skóla-
málum og jafnvel hækka skatta á þá,
sem hafa hæstu launin, en draga úr
skattbyrði þeirra lægst launuðu. Að-
ild að Evrópusambandinu var vart til
umræðu í kosningabaráttunni.
Verkamannaflokkurinn hefur reynd-
ar inngöngu á stefnuskrá sinni, en
væntanlegir samstarfsflokkar, Sósí-
alíski vinstriflokkurinn og Miðflokk-
urinn, eru því andvígir og því má telja
víst að aðild verði ekki á dagskrá á
meðan ný stjórn situr.
Fréttaskýrendur veltu í gær vöng-
um yfir því hvers vegna kjósendur
hefðu kosið að fella stjórn Bondeviks.
Þrátt fyrir velferðina komast aldrað-
ir ekki að á elliheimilum, það eru bið-
listar á sjúkrahúsunum, kennara
skortir og skólakerfið er gagnrýnt og
sagt þurfa á umbótum að halda.
Stjórn Bondeviks hefur aukið útgjöld
til velferðarmála, en vildi þó fara var-
lega til þess að valda ekki ofhitnun í
efnahagslífinu og halda áfram að
safna í olíusjóð Norðmanna, sem nú
nemur tæplega 12 þúsund milljörðum
íslenskra króna, og þá sérstaklega
með eftirlaunamál framtíðarinnar í
huga. Í kosningabaráttunni var hins
vegar auknum útgjöldum lofað á báða
bóga, þótt Verkamannaflokkurinn
vilji reyndar fara mun varlegar í
þeim efnum en hinir flokkarnir tveir.
Stjórnin þurfti ekki aðeins að bregð-
ast við gagnrýni og loforðum af
vinstri vængnum, heldur einnig af
þeim hægri því að Framfaraflokkur-
inn hét því að hann myndi nota olíu-
sjóðinn til fjárfestinga erlendis á
þeirri forsendu að það leiddi ekki til
þenslu í norsku efnahagslífi.
Þótt rauð-græna kosningabanda-
lagið hefji nú stjórnarmyndun er ekki
hægt að horfa fram hjá árangri Hag-
ens og Framfaraflokksins, sem bætti
við sig 11 þingsætum og hefur nú 37
sæti. Í dagblaðinu Aftenposten sagði
að freistandi væri að lýsa Framfara-
flokkinn stóra sigurvegarann í kosn-
ingunum. Enginn vill þó stjórna með
flokknum og þrátt fyrir aukið vægi á
þingi mun hann hafa minni áhrif nú,
en hann hafði áður þegar hann studdi
minnihlutastjórn Bondeviks. Flokk-
urinn kann því að hafa grætt fylgi á
því að hafa snúið baki við Bondevik,
en fyrir vikið er hann nú einangraðri
en áður.
Noregur er þriðja stærsta olíuút-
flutningsríki heims á eftir Sádi-Arab-
íu og Rússlandi. Greinilegt er á úr-
slitum kosninganna um helgina að
norskir kjósendur vilja fremur auka
framlög til velferðarmála en að lækka
skattbyrði sína. Búast má við því að
nú verði sleginn nýr tónn í norskum
stjórnmálum, en það á eftir að koma í
ljós hvort aukin framlög til velferð-
armála á forsendum vinstri flokk-
anna munu skila sér í styttingu bið-
lista og betri þjónustu. Það kom í ljós
um helgina að norskir kjósendur eru
óþolinmóðir og það er allsendis óvíst
að þeir muni sýna nýrri stjórn meiri
þolinmæði en þeirri, sem nú fer frá.
MERKILEGT STARF GÍDEON-FÉLAGSINS
Í Morgunblaðinu í gær varskemmtileg frétt um það að Þor-
kell G. Sigurbjörnsson, einn af stofn-
endum Gídeon-félagsins á Íslandi
fyrir sextíu árum, afhenti Páli Stein-
ari Sigurbjörnssyni sonarsyni sínum
Nýja testamentið í Laugarnesskóla.
Þorkell var fyrsti formaður félagsins
og í hópi Gídeon-manna, sem hófu
dreifingu Nýja testamentisins til
skólabarna árið 1954, en þá var
Laugarnesskóli einmitt fyrsti skólinn
sem var heimsóttur. Þorkell afhenti
syni sínum og fyrrverandi forseta
Gídeon-félagsins, Sigurbirni, einnig
Nýja testamentið í Laugarnesskóla á
sínum tíma. Þannig endurspeglast
innan sömu fjölskyldu sú langa hefð
sem er fyrir því að dreifa heilagri
ritningu á vegum félagsins og það
mikla starf sem félagsmenn hafa
unnið.
Gídeon-félagið dreifir Nýja testa-
mentinu á hótel, sjúkrahús og elli-
heimili, í fangelsi og skip og til
hjúkrunarfólks, barnaskólanemenda
og fleiri. Tilgangurinn er, eins og
Þorkell Sigurbjörnsson orðar það, að
fólk hafi „auðveldan aðgang að Guðs
orði, sjálfu sér og öðrum til sálu-
hjálpar og blessunar.“
Á rúmlega hálfri öld hefur félagið
dreift um 325.000 eintökum af hinni
helgu bók á Íslandi. Nálega allir Ís-
lendingar hafa fengið Nýja testa-
mentið að gjöf frá Gídeon-fólki, enda
er henni dreift til allra skólabarna.
Það er ekki víst að allir viðtak-
endur bókarinnar eigi hana lengur.
Og margir hafa vísast aldrei svo mik-
ið sem blaðað í henni. En það getur
verið gott að eiga hana á vísum stað.
Margir grípa í Nýja testamentið á
ögurstundu. Margir finna það, sem
þeir leita að, huggun og styrk, jafn-
vel nýja framtíð.
F
yrir Héraðsdómi Reykjavíkur í
gær tjáðu saksóknari og verjend-
ur í Baugsmálinu sig um bréf sem
Pétur Guðgeirsson, dómsformað-
ur í Baugsmálinu, sendi þeim
hinn 26. ágúst sl. Í bréfinu vakti hann athygli á
því að dómarar málsins teldu að slíkir agnúar
kynnu að vera á ákærunni að þeir yrðu ekki
sniðnir af þegar málið yrði flutt og því ekki
hægt að kveða upp dóm í málinu. Taldi hann
upp annmarka á 18 ákæruliðum af 40.
Áður en hægt er að taka ákvörðun um hvort
málinu verði vísað frá verður, samkvæmt lög-
um um meðferð opinberra mála, að gefa sak-
flytjendum kost á því að „tjá sig um málefnið“.
Ekki fór því fram eiginlegur málflutningur
líkt og verið væri að fjalla um frávísunarkröfu
frá sakborningum, svo dæmi sé tekið.
Skiptir ekki máli þó að fé sé skilað
Auk Péturs Guðgeirssonar sitja Arngrímur
Ísberg og Garðar Valdimarsson hæstaréttar-
lögmaður og löggiltur endurskoðandi í dómi.
Hvorugur hinna síðarnefndu tók til máls í gær
en Pétur beindi orðum sínum nokkrum sinn-
um að saksóknaranum, þó ekki oft, og sjaldn-
ar en margir höfðu ætlað. Pétur nefndi þó m.a.
að í þeim ákæruliðum þar sem ákært væri fyr-
ir fjárdrátt væri ekki tekið fram að hinir
ákærðu hefðu dregið sér fé.
Áður en Jón H. Snorrason, saksóknari rík-
islögreglustjóra og yfirmaður efnahagsbrota-
deildar, ræddi um einstaka ákæruliði, taldi
hann nauðsynlegt að fjalla um hvaða skilyrði
yrðu að vera fyrir hendi til að hægt væri að
dæma fyrir fjárdrátt og umboðssvik. Hann
benti á að það teldist vera fjárdráttur um leið
og viðkomandi hefði með ólögmætum hætti
tileinkað sér fjármuni og það skipti engu máli
þó að verðmætunum væri skilað aftur eða
tveir me
til fuglav
átt að ve
fuglaveið
hefðu dó
marka á
hefðu fy
þeir vær
gallarnir
Slíkir dó
héraði og
hann teld
gölluð og
hún yrði
annarri n
urinn yrð
vera tilb
dómaran
Dó
Gestur
Jóhanne
urinn hef
annmörk
um slíkt
taldi að
hefði ver
væru á þ
væru á á
úr þeim o
Gestur
sammála
að verkn
raunar v
í bréfi dó
unnar væ
ekki. Nefndi hann nokkur dæmi um þetta og
benti á dóma sem hefðu fallið í slíkum málum.
Pétur Guðgeirsson dómsformaður sá þá
ástæðu til að stöðva ræðu hans og bað sak-
sóknara um að vinda sér í málefnið sem fyrir
lægi, þ.e. hvort ákæran væri nægilega skýr.
Hægt að lýsa með ýmsum hætti
Jón benti þvínæst á að hægt væri að lýsa
verknaði í fjárdráttarmálum með ýmsum
hætti. Ákvæðið í almennum hegningarlögum
sem fjallar um fjárdrátt hefst með þessum
orðum: „Dragi maður sér fjármuni …“ en Jón
sagði ekki nauðsynlegt að „taka frasa“ upp úr
lagaákvæðinu heldur dygði í ákæru að lýsa
þeirri háttsemi sem talin væri brotleg. Jón
benti á nokkra dóma sem hefðu fallið bæði í
héraði og Hæstarétti þar sem fjárdráttarbrot-
um væri lýst með ýmsum hætti, m.a. í Lands-
símamálinu og í máli Árna Johnsen og í dóm-
unum hefðu ýmist engar athugasemdir verið
gerðar við slíkt eða að dómarar hefðu hnýtt í
verknaðarlýsingar en engu að síður sakfellt
fyrir brotin.
Jón fór yfir flesta þá ákæruliði sem dóm-
ararnir höfðu gert athugasemdir við og rök-
studdi hvers vegna hann teldi að verknaðar-
lýsingin væri nægilega skýr.
Einnig nefndi Jón H. Snorrason nokkur
sakamál þar sem verknaðarlýsingar í ákæru
hefðu augljóslega verið gallaðar en sektar-
dómar engu að síður verið kveðnir upp. Meðal
þeirra dæma sem hann nefndi var mál sem
var höfðað gegn manni fyrir ölvunarakstur
þegar hann hefði í raun og veru ekið bifreið
sem var dregin af annarri. Í öðru máli hefðu
Úrskurður um hugsanlega frávísun í Baugs
Verjandi vill
verði vísað f
sinnMun Baugsmáliðmálið haldaáfram sína hefbundnu leið ídómskerfinu eða er árangur
af þriggja ára rannsókn rík-
islögreglustjóra í uppnámi?
Verður málinu vísað frá í
hluta eða heild? Um þetta var
tekist í milliþinghaldi í Hér-
aðsdómi Reykjavíkur í gær.
Rúnar Pálmason hlýddi á.
Gestur Jónsson hrl., verjandi Jóns Ásgeirs Jóhannesson
verjandi Jóhannesar Jónssonar, í Héraðsdómi Reykjaví
DÓMARAR gerðu athugasemdir við 18 af 40 ákæruliðum í
Baugsmálinu. Ekki voru taldi annmarkar af 22 ákæruliðum
sem hér eru stuttlega reifaðir:
Í kafla I. er Jóni Ásgeiri Jóhannessyni, Tryggva Jónssyni,
Jóhannesi Jónssyni og Kristínu Jóhannsdóttur gefinn að sök
fjárdráttur í eftirgreindum tilfellum:
1. liður: Jóni Ásgeiri og Tryggva með því að hafa dregið sér
og öðrum rúmlega 40 milljónir, þegar þeir létu, með vitund og
liðsinni meðákærðu Jóhannesar og Kristínar, Baug hf. greiða
34 reikninga sem voru gefnir út af félaginu Nordica Inc. vegna
skemmtibátsins Thee Viking.
2. liður: Jóni Ásgeiri og Jóhannesi með því að hafa dregið sér
um 440.000 vegna bankaábyrgðar í tengslum við kaup ákærðu
og Jóns Geralds Sullenberger á skemmtibátnum Icelandic
Viking.
3. liður: Tryggva með því að hafa dregið sér um 1,3 milljónir
með því að láta Baug greiða reikninga sem voru fyrirtækinu
óviðkomandi.
4. liður: Tryggva með því að hafa dregið sér samtals um
99.000 þegar hann lét Baug greiða tolla og aðflutningsgjöld
vegna sláttuvélartraktors.
Í kafla II. er ákært fyrir umboðssvik:
7. liður: Jóni Ásgeiri og Jóhannesi eru gefin að sök umboðss-
vik með því að hafa í nóvember 1998, við yfirtöku Baugs hf. á
Bónus sf., misnotað aðstöðu sína hjá Baugi, til þess að binda
það við erlenda bankaábyrgð í SPRON, að andvirði um 12,2
milljónir vegna kaupa á skemmtibátnum Icelandic Viking.
Í kafla V. Jóni Ásgeir og Tryggva báðum gefið að sök að
hafa brotið gegn lögum um hlutafélög í eftirgreindum tilvik-
um:
24. liður: Með því að hafa veitt Fjárfestingafélaginu Gaumi
ehf., sem var í eigu ákærða Jóns Ásgeirs og fjölskyldu hans,
lán vegna tveggja reikninga frá Baugi, samtals að fjárhæð
400.000.
25. liður: Með því að hafa veitt Gaum
reikninga frá Baugi, samtals að fjárhæð u
26. liður: Með því að hafa veitt Gaum
reikninga frá Baugi, samtals um 6,2 milljó
27. liður: Með því að hafa veitt Gaumi
reikninga Baugs, samtals um 70 milljónir.
28. liður: Með því að hafa veitt Gaumi
reikninga Baugs samtals um 1,3 milljónir.
Í kafla VI. er Jóni Ásgeiri og Tryggva g
mennum hegningarlögum, lögum um bók
reikninga og lögum um hlutafélög í eftirgr
29. liður: Jóni Ásgeiri og Tryggva með
ingu fært og/eða látið færa til tekna í bók
júní 2001, tvo tilhæfulausa reikninga, sem
skiptum félagsins, annars vegar frá fære
inu SMS að fjárhæð um 46,7 milljónir og
dica Inc. að fjárhæð um 62 milljónir. M
rangfært eða oftalið tekjur Baugs sem þes
30. liður: Jóni Ásgeiri og Tryggva með
eða látið færa rangar og tilhæfulausar fæ
notkun fjármuna í bókhald Baugs hf., þeg
in hlutabréf í hlutafélaginu, á bókfærðu v
ónir til vörslu hjá Kaupthing Bank Luxe
sölu hlutabréfanna væri að ræða en á sam
enn í eigu Baugs hf.
31. liður: Jóni Ásgeir og Tryggva með
látið færa rangar og tilhæfulausar færs
þegar þeir létu færa 38 milljónir kr. til eig
32. liður: Jóni Ásgeiri og Tryggva með
eða látið færa rangar og tilhæfulausar fær
hf., um viðskipti og notkun fjármuna þega
á 3,1 milljón hluta í Arcadia Plc. til Ka
embourg fyrir kr. 332 milljónir. Með því
tilhæfulausa 212 milljóna króna skuld.
Ekki voru gerðar athugasem