Morgunblaðið - 25.10.2005, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 25. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
VAXANDI UMSVIF Í FLUGI
Umsvif okkar Íslendinga í flugihafa farið vaxandi á undan-förnum árum. Þar byggjum
við á þeim trausta grunni, sem frum-
herjarnir lögðu fyrir og um miðja síð-
ustu öld. Hér á Íslandi hefur byggzt
upp mikil þekking á flugi og mikil
reynsla í flugrekstri. Fátt er jafn mik-
ilvægt fyrir þjóð, sem býr á eyju í
Norður-Atlantshafi.
Flugleiðir, sem nú heita FL Group,
og Avion Group, sem áður hét Atl-
anta, eru hvort um sig félög, sem hafa
stóraukið umsvif sín á undanförnum
árum. Iceland Express á meiri þátt í
því en margir aðrir, að flugfargjöld
lækkuðu til muna á millilandaleiðum,
a.m.k. um skeið, og að hluta til býr al-
menningur að því enn.
Kaup FL Group á Sterling Airways
hafa að vonum vakið mikla athygli.
Þar var um að ræða kaup íslenzks fyr-
irtækis á dönsku fyrirtæki í íslenzkri
eigu. Þau auknu umsvif voru komin á
íslenzkar hendur.
Það er auðvelt að sjá fyrir sér efn-
isleg rök fyrir því að rekstur Ice-
landair, millilandaflugfélags FL Gro-
up, og Sterling-félagsins færist undir
einn og sama hatt. Vafalaust er hægt
að ná fram umtalsverðum sparnaði
t.d. í tryggingum með sameiginlegum
kaupum fyrir stærri flota. Hið sama
getur átt við um eldsneytiskaup og
margvíslega þjónustu. Það er líka
hægt að skilja þá stefnumörkun FL
Group að hasla sér völl á lággjalda-
markaðnum. Loftleiðir, sem mynduðu
Flugleiðir á sínum tíma með samein-
ingu við Flugfélags Íslands, voru eitt
fyrsta lággjaldaflugfélag í heimi. FL
Group byggir því á gömlum grunni,
þegar stefnt er á þann markað. Með
kaupunum á Sterling er FL Group því
að leggja grundvöll að stórauknum
flugrekstri.
Flugrekstur er að vísu áhættusam-
ur. Við Íslendingar höfum kynnzt því,
ekki sízt þegar miklar sveiflur hafa
verið í eldsneytisverði. En þeir sem
mestri þekkingu búa yfir á flugrekstri
hafa líka herzt í mótvindi og lært að
laga sig að breyttum aðstæðum. Von-
andi hverfur sú reynsla ekki úr for-
ystuliði Icelandair.
En jafnframt má gera ráð fyrir, að
hluthafar í FL Group spyrji um rökin
fyrir hinu háa kaupverði, þótt það sé
að vísu afkomutengt.
Pálmi Haraldsson hefur nú staðfest
að hann og viðskiptafélagi hans hafi
keypt Sterling fyrir um fjóra millj-
arða íslenzkra króna fyrr á þessu ári,
bæði í fréttum Stöðvar 2 í gærkvöldi
og í Morgunblaðinu í dag.
Þegar umsjónarmenn Kastljóss
sjónvarpsins spurðu Hannes Smára-
son, forstjóra FL Group, í fyrrakvöld
hvernig hann skýrði þá miklu hækk-
un, sem orðið hefði á verði Sterling úr
fjórum milljörðum í 15 milljarða á
nokkrum mánuðum, svaraði hann orð-
rétt:
„Ja, í fyrsta lagi þá veit ég nú að
hann keypti félagið á miklu hærri tölu
en fjóra milljarða.“
Forstjóri FL Group hvatti umsjón-
armenn þáttarins til að spyrja Pálma
Haraldsson. Hann hefur nú verið
spurður og staðfesti í svari sínu þá
tölu, sem Kastljóssfólkið nefndi. Eftir
sem áður má vel vera, að fyrir þessari
hækkun séu eðlileg rök, en þau þurfa
að koma fram. Það á t.d. við um þær
ábendingar, sem fram koma hjá bæði
Hannesi Smárasyni og Pálma Har-
aldssyni í Morgunblaðinu í dag að
kaupverð Maersk flugfélagsins, sem
Sterling keypti verði að taka með í
reikninginn og fyrir það félag hafi
verið borgað en ekki fengin meðgjöf
með því eins og dönsku blöðin hafa
haldið fram.
Ganga má út frá því sem vísu, að
forstjóri FL Group geri hluthöfum í
félaginu nánari grein fyrir þessu, því
að væntanlega gengur það ekki upp,
að fyrirtæki, sem skráð er á Kauphöll
Íslands, gefi upplýsingar, sem geta
orkað tvímælis.
Fyrir nokkru hélt annað fríblað-
anna, Blaðið, því fram, að FL Group
hefði fjármagnað kaup Pálma Har-
aldssonar og félaga á Sterling Air-
ways með því að leggja fram með ein-
um eða öðrum hætti þrjá milljarða í
reiðufé til að stuðla að þeim kaupum.
Í Kastljóssþættinum var Hannes
Smárason spurður um þetta. Svar
hans var skýrt og afdráttarlaust.
Hann sagði:
„Þetta er bara þvæla.“
Það er mikilvægt fyrir hluthafa í
FL Group að fá svo skýr svör. Enda
erfitt að skilja hvers vegna FL Group
ætti að fjármagna kaup keppinautar á
öðru félagi. En sjálfsagt væri skyn-
samlegt gagnvart hluthöfunum, að
endurskoðendur félagsins staðfestu
þessa yfirlýsingu forstjórans.
Það hefur verið töluverður órói í
æðstu stjórn FL Group á undanförn-
um mánuðum. Snemma sumars sögðu
allir stjórnarmenn félagsins af sér
nema einn. Til þessa hefur ekki fen-
gizt fullnægjandi skýring á brottför
þeirra. Þegar leið á sumarið sagði
einn af framkvæmdastjórum félags-
ins upp störfum og nú fyrir skömmu
forstjóri FL Group, Ragnhildur
Geirsdóttir. Í sjálfu sér hafa ekki
komið fram neinar skiljanlegar skýr-
ingar á þessum mannabreytingum.
Auðvitað kemur fólk og fer í æðstu
stjórnum fyrirtækja. Ráðning Ragn-
hildar Geirsdóttur vakti athygli um
land allt. Þar var ungri og vel mennt-
aðri konu falið eitt mesta ábyrgðar-
starf í íslenzku atvinnulífi. Hún
gegndi því á fimmta mánuð. Auðvitað
geta orðið miklar sviptingar þegar
fyrirtæki ganga í gegnum breytinga-
ferli en er ekki bezt fyrir alla aðila að
þær skýringar, sem fram koma í slík-
um tilvikum, séu viðunandi? Og al-
mennt talað eru slíkar sviptingar í
æðstu stjórn fyrirtækja óheppilegar.
Það á ekki sízt við, þegar um er að
ræða fjöregg þjóðarinnar, því að nú er
Icelandair fjöregg þjóðarinnar. Og
þess vegna er betur fylgzt með því,
sem gerist á vettvangi þess félags, en
hjá flestum öðrum félögum, sem
skráð eru á Kauphöll Íslands.
Það verður spennandi að fylgjast
með því, hvernig forsvarsmenn FL
Group vinna úr þessum kaupum. Þeir
eru ungir og kraftmiklir og ef vel
tekst til geta þau leitt til stóraukinna
umsvifa okkar Íslendinga í flugi. En
jafnframt er augljóst, eins og fram
kemur í umsögn Pálma Haraldssonar
um þetta mál í Morgunblaðinu í gær,
að núverandi eigendur Iceland Ex-
press hljóta að selja félagið. Al-
mannahagsmunir krefjast þess, að
samkeppni á flugleiðinni milli Íslands
og Evrópu verði tryggð.
„ÞAÐ verður ekki þverfótað fyrir kvenfólki
hérna,“ sagði eldri maður brosandi við konu
sína á Skólavörðustíg og voru það orð að
sönnu. Það var sérstök blanda af baráttuanda
og hátíðarskapi sem einkenndi miðbæ Reykja-
víkur í gær, þegar um fimmtíu þúsund manns
söfnuðust saman og fögnuðu þrjátíu ára af-
mæli kvennafrídagsins. Æðri máttarvöld virt-
ust hafa tekið þá ákvörðun að taka þátt í
gleðinni og sólin skein á kraftmikla samkom-
una.
Konur á öllum aldri lögðu niður störf í til-
efni dagsins og þegar þær dreif að Skóla-
vörðuholtinu í vígahug áleit unga blaðakonan
heillavænlegast að fela starfsmannakortið sitt.
Óeinkennisklædd glósaði hún í laumi hjá sér
ýmislegt sem fyrir augu bar en fannst hún
jafnvel eiga skilið að vera litin hornauga.
„Hva, ertu að vinna?“ spurði kona nokkur
hana hissa en blaðakonan hugsaði með sjálfri
sér að auðvitað yrði að skrifa um þennan
merkisviðburð.
Á samkomunni mátti sjá konur með kúa-
bjöllur, flautur og eldhúsáhöld, enda var
markmiðið að hafa hátt. Flestar létu sér þó
nægja að þenja raddböndin, klappa og stappa,
hrópa og syngja. Ömmur, mömmur, dætur,
systur, vinkonur og vinnufélagar mættu í hóp-
um og heyra mátti fjörlegan söng og slagorð
ú
b
a
u
s
r
h
k
s
a
„
þ
i
j
Fyrirheit um f
Eftir Hrund Þórsdóttur
hrund@mbl.is