Morgunblaðið - 26.11.2005, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 26. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Líttu inn í HTH Smáralind og sjáðu
úrvalið af fallegum innréttingum sem
þú getur auðveldlega sett saman.
Samtök stangveiði-manna hafa umárabil þrýst á um að
bændur hætti netaveiði á
laxi í ám á jörðum sínum.
Segja stangveiðimenn að
gríðarleg verðmæti skap-
ist í hverjum laxi sem
veiddur er á stöng, marg-
falt meiri en fyrir laxinn
sem veiddur er í net.
Netaveiði á laxi valdi því
hins vegar að mun færri
laxar veiðist á stöng og
hindri því uppbyggingu í
stangveiði og þar með arð-
semi sem laxinn gæti
skapað. Bændur sem veiða lax í
net á jörðum sínum hafa hins veg-
ar fullan rétt til þess, þeir eiga
jarðirnar og hafa átt þennan rétt
áratugum saman.
Sums staðar á landinu hafa
náðst samningar á milli bænda og
stangveiðifélaga um netveiðina,
eins og í Borgarfirði þar sem árið
1991 var samið um að netaveiði
skyldi lögð niður í Hvítá gegn því
að netabændur fengju greiðslu.
Morgunblaðið hefur heimildir
fyrir því að nokkrir aðilar, m.a.
Stangveiðifélag Reykjavíkur
(SVFR), Fiskræktarsjóður og
fleiri, hafi gert bændum á vatna-
svæði Hvítár í Árnessýslu tilboð
þess efnis að þeir fái peninga-
greiðslu gegn því að hætta neta-
veiðum í ánni.
Netaveiði í Hvítá er talin hafa
neikvæð áhrif á stangveiði í ám á
svæðinu, m.a. í Soginu, Stóru-
Laxá, Brúará og Tungufljóti í
Biskupstungum, þar sem laxinn
sem gengur upp í árnar fer fyrst í
gegnum netaveiðisvæðin í Hvítá.
20 þúsund í stað 750
króna fyrir hvern lax
Fyrir skömmu kynnti Örn
Þórðarson skýrslu Atvinnuþróun-
arsjóðs Suðurlands á ársfundi
Landssambands stangveiðifélaga.
Í henni kemur fram að verðmæti
lax sem veiddur var í net hér á
landi síðasta sumar er áætlað um
5,25 milljónir króna, en samsvar-
andi tölur fyrir arðsemi af laxi
sem veiddur er á stöng eru rúm-
lega 1,2 milljarðar. Er þá miðað
við að 60.000 laxar séu veiddir á
stöng en 7.000 í net.
Í skýrslunni kemur einnig fram
að reikna megi með að verðmæti
hvers lax sem veiddur er í net í ám
á Hvítársvæðinu í Árnessýslu sé
um 750 krónur en verðmæti hvers
lax sem veiddur er á stöng á sama
svæði sé um 20 þúsund krónur.
Eitt mesta hagsmunamál
stangveiðimanna
Bjarni Júlíusson, formaður
SVFR, segir að það að netaveið-
inni verði hætt sé eitt mesta hags-
munamál stangveiðimanna í land-
inu og að hjá SVFR séu menn
tilbúnir til að leggja sig alla fram
til að það náist.
„Við viljum leita allra leiða til að
netaveiðinni á Hvítárssvæðinu
verði hætt. Við teljum best ef
hægt er að leysa þetta með samn-
ingum við veiðiréttareigendur,
eins og gert var í Borgarfirði. Við
erum tilbúnir í samstarf við
heimamenn, getum lagt fram fjár-
magn og þekkingu til að stuðla að
uppbyggingu stangveiðinnar fyrir
austan fjall. Ef netin fara upp
kunna að verða til ný stangveiði-
svæði og við erum tilbúnir að að-
stoða við slíka uppbyggingu.
Þetta yrði öllum til hagsbóta.“
Bjarni bendir á að Gunnar Ör-
lygsson hafi boðað breytingartil-
lögu við frumvarp Guðna Ágústs-
sonar landbúnaðarráðherra, um
veiðar á laxi og silungi, en í tillögu
Gunnars verði lagt til að netaveiði
á laxi verði bönnuð.
„Við vonum auðvitað að þetta
mál verði leyst í samvinnu við
heimamenn og það þurfi ekki að
koma til þess að þetta fari með
hörku í gegnum löggjafarvaldið,“
segir Bjarni.
Samningar í uppnámi
í Borgarfirði
Þorkell Fjeldsted, netabóndi í
Ferjukoti, er einn bændanna í
Borgarfirði sem samdi á sínum
tíma um að hætta netaveiði gegn
greiðslu. Hann segir að hvað
stangveiðina varðar virðist fyrir-
komulagið hafa gefið góða raun,
árnar í Borgarfirði hafi verið þær
aflahæstu á landinu undanfarin ár
og met hafi verið slegin í sumar.
Þetta kerfi hafi því gefist ágæt-
lega í þau fjórtán ár sem það hafi
verið við lýði. Hins vegar sé nú
nokkur óánægja með samningana
þar sem bændum þyki ekki nógu
hátt verð greitt fyrir réttindin, og
samningar hafi ekki náðst fyrir
næsta sumar.
„Greiðslurnar sem við fáum
hafa ekki hækkað í samræmi við
hversu mikið árnar hafa verið að
gefa í sölu veiðileyfa og við erum
ekki ánægð með það,“ segir hann
og bætir við að netin gætu farið
niður aftur ef samningar takist
ekki. „Síðasta sumar fengum við
16,5 milljónir en lægri tölur hafa
verið boðnar fyrir næsta sumar.
Ég veit að árnar hafa verið að gefa
200 milljónir og mér finnst ekki
mikið þótt við fáum 16–17 millj-
ónir.“
Vill halda fyrirkomulaginu
Þorkell segist þó gjarnan vilja
halda þessu fyrirkomulagi áfram
og það hafi þegar allt komi til alls
gefist vel. Veiðiréttareigendur
verði þó að fá sanngjarnt verð fyr-
ir að sleppa netaveiðunum.
Fréttaskýring | Mun meira fæst fyrir lax
sem veiddur er á stöng en í net
Vilja netin upp
úr laxánum
Vilja greiða bændum fyrir að hætta
að veiða lax í net á jörðum sínum
Myndarlegur lax í Stóru-Laxá.
Net eða stöng?

Stangveiðimenn benda á að
margfalt meiri verðmæti skapist
fyrir lax sem veiddur er á stöng
en lax sem veiddur er í net. Neta-
veiðin valdi því og að mun færri
laxar veiðist á stöng og hindri
þar með uppbyggingu og verð-
mætasköpun sem fæst í stang-
veiðinni. Bændur sem veiða lax í
net á jörðum sínum hafa hins
vegar fullan rétt til þess, þeir
eiga jarðirnar og hafa haft þenn-
an rétt áratugum saman.
Eftir Bryndísi Sveinsdóttur
bryndis@mbl.is
MARGIR gestir verslunarmiðstöðv-
anna Kringlunnar og Smáralindar-
innar ráku upp stór augu og
sperrtu eyrun þegar fiðluleikarinn
Hjörleifur Valsson hóf boga sinn á
loft og lék þar kafla úr Árstíðum
ítalska tónskáldsins Vivaldis.
Með uppátæki sínu vildi Hjörleif-
ur minna á styrktartónleika Barna–
og unglingageðdeildar Landspítal-
ans (BUGL), sem haldnir verða á
þriðjudags- og miðvikudagskvöld í
Grafarvogskirkju.
Á styrktartónleikunum mun
Hjörleifur leiða hóp tólf hljóðfæra-
leikara í flutningi á Árstíðunum, en
verkið er meðal þekktustu tón-
verka sígildrar tónlistar. Miðaverð
á tónleikana er 2.000 kr. og rennur
aðgangseyririnn óskertur til þess
að reisa viðbyggingu við húsnæði
BUGL. Lýsing mun taka að sér að
greiða listamönnum, húsaleigu og
leigu á hljóðkerfi, auk annars til-
fallandi kostnaðar. Forsala að-
göngumiða er í verslunum Skíf-
unnar og á midi.is.
Morgunblaðið/ÞÖK
Óvæntur glaðningur í versluninni