Fréttablaðið - 15.02.2003, Blaðsíða 14

14 15. febrúar 2003 LAUGARDAGUR
Þeir eru margir Íslendingarnirsem muna vart eftir sér öðru
vísi en svo að Halldór Ásgríms-
son hafi verið ráðherra, eða í það
minnsta áberandi þingmaður.
Enda er það svo að hann hefur
verið þingmaður hálfa ævina og
setið á ráðherrastóli 16 af síðustu
20 árum. Það er því ekki laust við
að blaðamann fýsi að vita hvort
það hafi aldrei komið til greina
að leggja eitthvað annað fyrir sig
í upphafi eða breyta til síðar
meir.
„Mér hefur oft dottið það í
hug,“ segir Halldór. „Sérstaklega
datt mér það í hug þegar ég náði
ekki kjöri 1978. Þá fékk Fram-
sóknarflokkurinn slæma kosn-
ingu. Við fengum ekki nema tólf
þingmenn, að vísu erum við að-
eins með tólf þingmenn í dag. Ég
var þá atvinnulaus, fékk ekki út-
borgað daginn eftir kosningar.
Það voru engin biðlaun þá.“ Þá
stóð hann á tímamótum, fjórum
árum eftir að hafa fyrst verið
kjörinn á þing. „Ég ákvað að fara
til sjós og reyna að átta mig á
hlutunum, sem ég hafði gott af.“
„Síðan urðu kosningar haustið
1979 og ég ákvað að taka þátt í
þeim. Ég er ekki viss um að ég
hefði farið aftur í framboð ef það
hefðu liðið fjögur ár milli kosn-
inga. Ég hefði sjálfsagt snúið
mér að einhverju öðru sem hefði
verið erfitt að snúa til baka frá.
Þetta er það sem er erfitt við
stjórnmálin. Auðvitað hefur það
stundum hvarflað að manni að
maður hefði betur gert eitthvað
annað. Sérstaklega þegar maður
hefur á tilfinningunni að störfin
séu ekki metin.“
Stór mál eru alltaf umdeild
„Ég hef alla mína tíð í stjórn-
málum verið að fást við þung mál
og oft lent í miklu mótlæti með
þau. Ég get nefnt fiskveiðistjórn-
unarmálin. Ég get nefnt hvalamál-
in. Ég vann mikið á árunum 1989
til 1991 í samningnum um Evr-
ópska efnahagssvæðið sem var
mjög langt kominn í þeirri ríkis-
stjórn. Ég get nefnt virkjana- og
stóriðjumál og núna síðast Evr-
ópumál, sem ég tel að séu mikil-
vægasta framtíðarmál Íslendinga.
Þess vegna hef ég talið það skyldu
mína að fjalla mikið um þau.“
„Það eru öll stór mál umdeild.
Aðildin að Atlantshafsbandalag-
inu var umdeild. Fiskveiðistjórn-
unarkerfið var og er umdeilt.
Kárahnjúkavirkjun og álver á
Austurlandi eru umdeild. Þegar
Járnblendiverksmiðjan í Hval-
firði var byggð og ég var nýkom-
inn á þing hafði enginn samband
við mig sem var meðmæltur mál-
inu. Ég sá mikið af fólki sem var
að mótmæla fyrir utan Alþingis-
húsið. Það var mikið af fólki sem
hringdi í mig sem andstæðingar
málsins. Ég var eindreginn
stuðningsmaður en á slíkum
stundum spyr maður sig hvað
maður er að styðja mál sem allir
virðast vera á móti. Hvað er mað-
ur að styðja mál sem skoðana-
kannanir sýna að fólk vilji ekki?
Ég hef lært það á mínum ferli að
við sem erum að taka þessar
ákvarðanir berum mikla ábyrgð
og við sitjum oft á tíðum inni með
meiri upplýsingar en okkur tekst
að koma frá okkur. Við verðum að
vera tilbúin að láta brjóta á okk-
ur.“
Þetta reynir oft á, segir Hall-
dór. Það hafi þurft að koma stór-
iðju- og virkjanamálum áfram
við háværa andstöðu. Sölu ríkis-
bankanna hafi einnig verið and-
mælt. Án þessara tveggja mála
hefði þó ekki verið hægt að ráð-
ast í það átak í samgöngu- og
byggðamálum sem ríkisstjórnin
kynnti í vikunni. „Það er þetta
samhengi hlutanna sem oft vill
verða utangátta. Þetta eru mál
sem núverandi stjórnarandstaða
hefur verið á móti. Samfylkingin
utan Reykjavíkur er farin að
styðja Kárahnjúkavirkjun en
Samfylkingin í höfuðborginni er
meira og minna á móti.“
Náðum stöðugleika með
breyttri fiskveiðistjórn
Á löngum ferli fer ekki hjá
því að menn komi að mörgum
málum. Sum hljóta að vera
mönnum ánægjulegri en önnur.
„Ég er stoltur af því hvernig
okkur tókst að gjörbreyta sjáv-
arútveginum í landinu, leggja
niður miðstýrt kerfi með verð-
lagsákvörðun um millifærslu,
endalausum gengisfellingum og
óstöðugleika. Það tel ég að hafi
verið mikið grundvallarmál fyr-
ir íslenskt þjóðfélag og sé helsta
ástæða þess að við búum við
stöðugleika.“
„Ég er stoltur af mörgum
verkum sem ég var í hér áður, í
skattamálum og málefnum náms-
manna. Eitt fyrsta málið sem ég
var beðinn um að fara í var að
finna málamiðlun í alvarlegri
deilu um hvort heimila skyldi
fóstureyðingar eða ekki. Við unn-
um það saman, ég og Ellert
Schram, og fundum á því ágæta
niðurstöðu sem hefur verið sátt
um síðan.“
Hann nefnir einnig til sögunn-
ar uppbyggingu öflugrar utanrík-
isþjónustu og samninga um mik-
ilvæg mál á sviði fiskveiða, við-
skipta og varnarmála. „Ég er
stoltur af mínum flokki, okkur
hefur tekist að koma virkjana- og
stóriðjumálum áfram með bæri-
legri sátt í umhverfismálum.
Jafnframt hefur okkur tekist að
gjörbylta fjármálakerfi þjóðar-
innar og sýnt fram á það að
Framsóknarflokkurinn hefur tek-
ið fullt tillit til þjóðfélagsbreyt-
inga og alþjóðavæðingar.“
Evrópumálin ráðast
fyrr en margir halda
Halldór segist fagna tillögu
forsætisráðherra um að setja á
fót nefnd stjórnmálaflokkanna til
að ræða Evrópumálin. „Þessi
nefnd á ekki að marka stefnu.
Þessi nefnd á fyrst og fremst að
vera viðræðuvettvangur stjórn-
málaflokkanna um þessi mál. Við
í Framsóknarflokknum fögnum
því. Við höfum mikið fram að
leggja gagnvart öðrum flokkum.
Við fögnum því tækifæri að geta
kynnt öðrum flokkum okkar
vinnu og okkar sýn til þessara
mála. Mér finnst líka mikilvægt
að við fáum tækifæri til að heyra
sýn annarra flokka.“
„Þetta verður eitt mikilvæg-
asta mál þjóðarinnar þegar litið
er til framtíðar. Ég er þeirrar
skoðunar að þessi umræða verði
að halda áfram af fullum krafti.
Enn eru ekki öll kurl komin til
grafar. Á næstu árum þurfum við
að taka afstöðu til þess hvort við
veljum að vera innan Evrópu-
sambandsins eða utan þess. Það
er líka val að standa utan. Það
gerist ekki nema með upplýstri
umræðu.“ Í framhaldi af þessu
liggur beint við að spyrja Halldór
hvort þetta eigi að gerast á næsta
kjörtímabili. „Ég vil ekki binda
mig við nein tímamörk en þetta
verður áreiðanlega fyrr en marg-
ir halda.“
Viðsjárverð staða
alþjóðamála
Á alþjóðavettvangi rísa Íraks-
deilan, deilur aðildarríkja Atl-
antshafsbandalagsins og kjarn-
Evrópumálin leysast
fyrr en marga grunar
Íslendingar verða að ákveða á næstu árum hvort þeir vilji vera innan Evrópusambandsins eða utan, segir Halldór Ásgrímsson
utanríkisráðherra í viðtali um viðsjárverða tíma í alþjóðamálum, stöðu Framsóknarflokksins og pólitísk afskipti sín fyrr og nú.
Það hefur reynst
okkur erfitt að
sinna starfinu í
þinginu og í ríkisstjórn
með þetta fámennu liði en
ég tel mitt fólk hafa staðið
sig einstaklega vel.
,,
ÓSÁTTUR VIÐ ÞJÓÐVERJA
OG FRAKKA
„Frakkar eru með herlið í Miðausturlönd-
um sem þeir eru tilbúnir að beita til að
hjálpa til við varnir Ísraels. Þjóðverjar eru
með lið í Kúvæt sem þeir eru tilbúnir að
beita til að verja Kúvæt. En þeir eru ekki
tilbúnir að standa að undirbúningi hugsan-
legra varna lands sem er í Atlantshafs-
bandalaginu. Í þessu er gífurleg mótsögn.“
HALLDÓR UM FRAMSÓKNAR-
FLOKKINN FYRR OG NÚ
„Framsóknarflokkurinn er allt annar
flokkur en þegar ég gekk í hann, hann
er allt annar flokkur en þegar ég kom
fyrst á þing og hann er allt annar flokk-
ur en þegar ég tók við forystu hans. Ég
tel að hann hafi í dag, eins og þjóðfé-
lagið í heild, miklu víðari sýn og líti til
hagsmuna Íslands í alþjóðlegu sam-
hengi.“
HALLDÓR UM AFSTÖÐU
STJÓRNARANDSTÆÐINGA
TIL UTANRÍKISMÁLA
„Ég spyr mig: Fyrir hvað standa Sam-
fylkingin og Vinstri grænir í utanríkis-
málum? Hver er talsmaður til dæmis
Samfylkingar í utanríkismálum? Niðri á
Alþingi er það Þórunn Sveinbjarnardótt-
ir, hún hefur allt aðra sýn til alþjóða-
mála en Framsóknarflokkurinn. Þess
vegna finnst mér afstaða Samfylkingar-
innar í öryggis- og varnarmálum vera
mjög óljós og lítt traustvekjandi.“
FRÉTTABLAÐIÐ/BILLI