Fréttablaðið - 28.03.2003, Blaðsíða 20

VELFERÐARKERFIÐ „Nokkur úrlausn-
arefni í velferðarkerfinu eru þess
eðlis að okkur sýnist að það þurfi
einfaldlega að vinna að lausn
þeirra á allra næstu dögum. Um
það bil helmingur þeirra sem leit-
að hafa aðstoðar að undanförnu
hjá félagsmálastofnunum og hjá
almannaheillasamtökum er at-
vinnulaust fólk. Sem bráðaaðgerð
verður að færa atvinnuleysisbæt-
urnar til jafns við umsamin lág-
markslaun,“ segir Grétar Þor-
steinsson, forseti ASÍ. Á meðal
annarra brýnna aðgerða sem ráð-
ast þyrfti í á allra næstu dögum,
eins og Grétar orðar það, eru að-
gerðir á húsnæðismarkaði. „Það
er gegnumgangandi í viðbrögðum
allra þeirra sem við höfum talað
við að húsnæðiskostnaður sé allt
of hár,“ segir Grétar. „Það var
ágæt sátt í samfélaginu til um
1990 að greiða niður húsnæðis-
kost hjá efnaminna fólki í gamla
verkamannabústaðakerfinu. Það
er alveg ljóst að sama hvaða leið
menn velja að fara nú, þá verður
samfélagið að taka
meiri þátt í að
greiða niður hús-
næðiskostnað hjá
því fólki sem verst
er sett.“ Það þriðja
sem Grétar nefnir
yfir brýnar aðgerð-
ir varðar háan
lyfjakostnað, sem orðinn er veru-
legur hluti útgjalda á efna-
minni heimilum.
ASÍ hefur undanfarin tvö
ár staðið að umfangsmikilli
tillögugerð um úrbætur í
velferðarkerfinu. Sú vinna
er nú hálfnuð og var vinnan
kynnt á ráðstefnu ASÍ á dög-
unum. Tillögurnar fela í sér
alhliða úrbætur í heilbrigð-
iskerfinu, tryggingakerfinu og
húsnæðiskerfinu og séraðgerðir
til að sporna við fátækt. „Við telj-
um að það sé lykilatriði að það ná-
ist góð sátt um þær breytingar
sem við leggjum til,“
segir Grétar. Að hans sögn kosta
tillögur ASÍ um 10 milljarða aukn-
ingu í ríkisútgjöldum. „Okkur
sýnist að það séu full rök fyrir því
að umbætur í velferðarkerfinu
eigi að vera fyrsta viðfangsefnið
þegar hækkar í ríkiskassanum,“
segir Grétar. „Svo geta menn far-
ið að velta fyrir sér skattalækkun-
um.“
gs@frettabladid.is
20 28. mars 2003 FÖSTUDAGUR
■
„Við teljum að
það sé lykilat-
riði að það ná-
ist góð sátt um
þær breytingar
sem við leggj-
um til.“
LÚINN FRÉTTAMAÐUR
Í smáríkinu Katar við Persaflóa starfrækja
Bretland og Bandaríkin upplýsingamið-
stöð. Þangað koma daglega yfir 600 frétta-
menn alls staðar að úr heiminum til þess
að fá upplýsingar frá innrásarhernum um
framgang mála í stríðinu í Írak.
SAMNINGAR Íslensk stjórnvöld hafa
gert viðsemjendum sínum um
stækkun evrópska efnahagssvæð-
isins grein fyrir því að þau séu
reiðubúin að tvö- til þrefalda fjár-
framlög Íslands vegna samnings-
ins að því gefnu að viðræður fari
fram innan samningsins eins og
hann er nú.
„Við höfum ekki útilokað að
borga meira,“ segir Gunnar Snorri
Gunnarsson, ráðuneytisstjóri í ut-
anríkisráðuneytinu. „Við viljum
hins vegar ekki telja þessar
greiðslur upp fyrir það sem felst í
samningnum sjálfum.“ Það komi
ekki til greina nú frekar en áður að
breyta ákvæðum samningsins um
evrópska efnahagssvæðið eins og
Evrópusambandið hafi lagt upp
með.
Mikil fundahöld eru hjá vinnu-
hópum og samningamönnum EFTA
og Evrópusambandsins þessa dag-
ana. Gunnar Snorri segir að klára
þurfi samninga ekki síðar en í
næstu viku ef það á að takast að af-
greiða stækkun EES á sama tíma
og stækkun ESB verður afgreidd á
leiðtogafundi Evrópusambandsins
um miðjan næsta mánuð. „Við
verðum að klára fyrir þann tíma ef
við ætlum að ná þeirri lest.“ Hann
óttast þó ekki að erfiðara verði að
fá samninginn staðfestan ef hann
dregst fram yfir þann tíma. ■
JERÚSALEM, AP Miklar deilur hafa
risið um niðurskurð á ríkisút-
gjöldum sem ísraelska stjórnin
hefur samþykkt. Tveir ráðherrar
stjórnarinnar greiddu atkvæði
gegn niðurskurðinum. Þeir segja
niðurskurðinn dæma meira en
hundrað þúsund börn og fjöl-
skyldur þeirra til fátæktar á
sama tíma og skattar þeirra efna-
meiri lækki. Sumir andstæðingar
niðurskurðar hafa sagt að hann
marki endalok velferðarríkisins.
Niðurskurðurinn nemur nær
200 milljörðum króna. Útgjöld
allra ráðuneyta, nema varnar-
málaráðuneytisins, eru skorin
niður um tíu prósent, opinberum
starfsmönnum verður sagt upp,
laun lækkuð og flestar almanna-
bætur frystar.
„Ég veit að þetta er ekki auð-
velt,“ sagði Benyamin Netanyahu
fjármálaráðherra. Hann segir að
ekki hafi verið hjá þessu komist.
Ísrael gengur nú í gegnum verstu
efnahagskreppu sína frá því ríkið
var myndað. Halli á rekstri ríkis-
sjóðs í febrúarmánuði einum
nam 47 milljörðum króna. ■
VILBORG ODDSDÓTTIR
„Það er verið að misbjóða virðingu fólks
að þurfa að leita til hjálparstofnana til að
fá mataraðstoð.“
Hjálparstarf kirkjunnar:
Sífellt fleiri
leita sér
aðstoðar
VELFERÐARKERFIÐ Íslenska velferð-
arkerfið nær til takmarkaðs hóps.
Hvort sem einstaklingar verða
fyrir atvinnumissi eða veikindum
er velferðarkerfið ekki það net
sem menn búast við. Fyrir þá sem
þurfa að vera lengi á framfærslu
eru bæturnar allt of lágar til að
fólk standi undir skuldbindingum,
segir Vilborg Oddsdóttir, félags-
ráðgjafi Hjálparstarfs kirkjunn-
ar.
Vilborg segir sífellt fleiri leita
til Hjálparstofnunarinnar. „Aukn-
ingin er mikil, aðallega meðal ungs
fólks. Um er að ræða fólk án at-
vinnu og eins þá sem eru á lægstu
laununum með marga á fram-
færi.“ Hún segir fólk vera orðið
þreytt á því að endar nái ekki sam-
an. Þá hvíli drungi yfir skjólstæð-
ingum að sjá ekki í sjónmáli neinar
breytingar til batnaðar.
Miðað við aðrar Norðurlanda-
þjóðir segir Vilborg íslenska ríkið
standa sig illa hvað varðar grunn-
framfærslu. „Fólk getur betur lif-
að af henni erlendis og er betur
kunnugt um rétt sinn. Það er ver-
ið að misbjóða virðingu fólks að
þurfa að leita til hjálparstofnana
til að fá mataraðstoð.“ ■
Tíð fundahöld vegna stækkunar EES:
Til í tvö- til
þreföldun greiðslna
HÖFUÐSTÖÐVAR EVRÓPUSAMBANDSINS
Báðir aðilar eru byrjaðir að hreyfa sig, segir Gunnar Snorri, en enn ber mikið í milli.
Versta efnahagskreppa í sögu Ísraels:
Deilt um
niðurskurð
MIKLIR EFNAHAGSÖRÐUGLEIKAR
Ríkisstjórnin sker niður útgjöld til að minnka hallarekstur á ríkissjóði. Met var sett
í hallarekstri í febrúar.
Atvinnuleysisbætur
verða að hækka
Segir Grétar Þorsteinsson, forseti ASÍ, um bresti í íslenska velferðarkerf-
inu. Atvinnulausir í vaxandi mæli upp á almannaheillasamtök komnir.
GRÉTAR ÞORSTEINSSON
Brýnustu úrlausnarefnin í velferðarkerfinu eru orðin svo aðkallandi að
þau þyrftu helst lausn á allra næstu dögum.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/R
Ó
B
ER
T