Tíminn - 22.07.1973, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Sunnudagur 22. júlí 1973.
bifreida
stjórar
SOLUM;
Afturmunstur
Frammupstur
Snjómunstur
BARÐINNHF.
ÁRMÚLA 7. REYKJAVÍK. SÍMI 30501.
ÞÚR HF
REYKJAVÍK SKÓLAVÖRÐUSTÍG 25 TRAKTORAR
Nýjar hug-
myndir í
nýju formi
— rætt við Svein Einarsson Þjóðleikhússtjóra
í SIÐUSTU leikskrá þess leikárs sem nú er á enda
runnið, skrifar Sveinn Einarsson þjóðleikhússtjóri
dátlitinn formála, þar sem hann gerir stuttlega
grein fyrir verkefnum leikhússins á liðnum vetri.
Þá vikur Sveinn að ýmsum nýmælum i starfsem-
inni, eins og þvi að einskorða ekki sýningar við
Reykjavik — og áformum, sem uppi eru um leik-
sýningar i skólum — en segir að lokum, að enda þótt
,,brytt hafi á ýmsu nýju i vetur, verður þó að viður-
kenna, að um algera nýsköpun eða stefnubreytingu
hefur ekki verið að ræða. í fyrsta lagi hafa lög um
Þjóðleikhús enn ekki hlotið samþykki Alþingis. í
öðru lagi krefst allt sins undirbúnings og viðbúið
þannig, að næsta vetur verði meiri breytinga vart”.
Þetta er að okkar skilningi ekkert annað en illa
dulbúið loforð um að ýmis nýlunda sé i bigerð i
Þjóðleikhúsinu. Þess vegna héldum við á fund
Sveins og inntum hann frétta.
I ,a gabóksta f ur inn
má ekki hindra eðli-
lega þróun
— Það er eiginlega að stela
glæpnum l'rá sjáll'um sér og
öðrum að l'ara að tala um þetta á
þessu stigi máls, þvi að þetta
verða ekki annað en lalmandi
tilraunir fyrr en lögin eru komin.
— Hvaða breytingum er ráð
íyrir gert i lagafrumvarpinu?
— Fyrst vil ög geta þess, að
leikhúsl'ólk hefur um árabil æskt
endurnýjunar á lögum um Þjóð-
leikhús, þvi að timarnir breytast
og i samræmi við það verður að
endurnýja lagabókstal'inn annað
veifið, svo að hann hindri ekki
eðlilega . þróun i leikhúsinu.
Aukið lýðræði
1 frumvarpinu er gert ráð f'yrir
meira atvinnulýðræði, en verið
hefur innan leikhússins, þótt
stjórn þess verði el'tir sem áður
ábyrg Áhrif starfsfólksins eiga að
aukast og þá ekki bara á sviðinu,
heldur er þeim lika ætlað að hafa
áhrif á stefnu leikhússins og
staríshögun leikaranna, segja sitt
álil i öllum grundvallarumræðum
um eðli og tilgang leikhússins
sem sliks.
Þá er lika gert ráð lyrir þvi, aö
hér sta.rfi dramaturg, sem svo er
nefndur á útlendum tungum, en
við getum kallað leiklistarráðu-
naut — það er maður sem m.a. er
leikhússtjóra til ráðuneytis um
leikritaval. Liklega gera menn
sér litla grein l'yrir þvi, hversu
mikið starf er fólgið i vali á
leikritum, en til marks um það
get ég nel'n-t, að ósjaldan höl'um
við þurlt að fara i gegnum allt ao
fimmtiu leikrit, til þess að finna
eitt, sem okkur lizt vel á.
— Samkvæmt írumvarpinu
verður skrifstofustjórinn gerður
að fjármálafulltrúa og ætlaö að
hafa Ijármálastjórn og mestallt
starfsmannahald. Slik niður-
skipan starfsins er ugglaust til
bóta, en fjármálafulltrúinn og
leikhússtjóri verða auðvitað að
vinna mjög náið saman, ef vel á
að vera. — Sjálfum finnst mér að
bæta þyrfti við eins konar l'ram-
kvæmdastjóra, sem hefði með
höndum leiklerðir og skipaði
niður vinnu i sambandi við
ælingar og annað i þeim dúr.
Þá er stungið upp á þvi, að leik-
húsið geti haft islenzkan höfund á
launum og það finnst mér mikil
l'ramför.
Ég vona að þetta frumvarp
verði með fyrstu málum, sem
rikisstjórnin leggur fyrir Alþingi i
vetur, þvi að um leið og lagabók-
stalurinn er kominn, getum við
hafizt handa af fullum krafti.
Flins og er getum við ekki annaö
gert en að undirbúa ýmislegt, en
ekki bundið neitt fastmælum.
— Hvað er þá merkilegast i
undirbúningi?
— Lýöræðisleg vinnubrögð eru
mér mjög ofarlega i huga —
sjálfur hef ég niu ára reynslu af
sliku úr Iðnó, þar sem rikti meira
lýðræði en hér hefur verið, og
gafst vel að minu viti.
Við viljum lika breyta formi á
samningum við Leikarafélagið,
þvi að það er ekki hægt að fýlgja
klukkunni, þegar unnið er að
hópvinnuleikritum t.d. (Unnið er
nú aö endurskipulagningu allra
samningamálanna).
Leikhúsið á ekki
að vera lúxus
Svo langar okkur til þess að
leggja áherzlu á leiksýningar
handa börnum og unglingum. Við
viljum kenna yngstu kynslóðinni
að lita ekki á leikhúsið sem lúxus,
heldur sjálfsagðan og eðlilegan
part af umhverfinu, Þangað eiga
þau að sækja bæði afþreyingu og
andlega uppörvun. Mér finnst, að
hvort tveggja eigi fullan rétt,
æfintýri og tilraunir á borð við
Furðuverkið, þar sem skirskotað
er til imyndunarafls barnanna, á
annan hátt og þeim jafnframt
veitt þekking. Eitt á ekki að úti-
loka annað.
Leikhúsinu ber að nota öll
tiltæk ráð til þess að ná til áhorf-
enda sinna Það er meðal annars i
þvi skyni sem við setjum á svið
leikþátt um Grænland næsta
haust. Þar er fjallað um forna
menningu Eskimóa og afdrif
hennar eftir að hvitir menn slógu
eign sinni á landið. Þessi þáttur
verður svo einlaldur i sniðum, að
„ meiri
afköst mecf
f jölfætTu
Vinsælasta
heyvinnuvél
í heimi
4 stærðir— Vinnslubreidd 2,4 til 6,7 m — Geysileg flatar-
afköst— Nýjarog sterkari vélar — Mest selda búvélin á
(slandi
Sveinn Einarsson þjóöleikhússtjóri
hægt verði að sýna hann i leik-
fimisölum i skólum, jafnvel i
kennslustofum. Skólarnir geti
pantað hann til sýningar gegn
ákveðnu gjaldi, sem sýningin
óhjákvæmilega kostar. Þetta
form eralgengtá Norðurlöndum,
Þýzkalandi og Bretlandi og hefur
gefizt vel, og nýfarið er að reyna
þetta hérlendis.
Taka þátt í
uniræðu dagsins
Við erum með fleira af þessu
tagi á prjónunum, enda dreymir
leikhúsið alltaf um að taka þátt i
umræðu dagsins. í haust byrjum
við liklega. að æfa heimildar-
sýningu um þorskastriðið, þar
sem við reynum að fella saman
l'ræðslu og skemmtun. Ég held að
full þörf sé á einhverju sliku —
mér kæmi ekki á óvart þótt
margur maðurinn reyndist æð
fáfróður um ýmislegt, sem að
þessu lýtur, ef eftir væri leitað,
helztu veiðiaðferðir t.d. og jafnvel
hverjar fisktegundir eru okkur
mikilvægastar. Leikhúsið getur
verið hin ágætasta uppeldis-
stolnun, ef rétt er á málum
haldið. t frumvarpinu er gert ráð
fyrir litlu leiksviði til viðbótar þvi
stóra og allar horfur eru á þvi að
hætt verði veitingarekstri i Þjóð-
leikhússkjallaranum og þar verði
komið upp leiksviði i staðinn.
Þetta heitir
Þjóbleikhús
Jafnframt er til athugunar, að
efla starfsemina utan sjálfs
leikhússins hér i Reykjavik, enda
heitir þetta Þjóðleikhús og ætti
þess vegna að koma fleiri til góða
en þeim sem búa i Reykjavik og
nágrenni. Mér finnst, að fjölga
þurfi leikferðum út á land, það er
að visu dýrt ot stundum erfitt um
vik i þeim efnum en mér finnst
nauðsynlegt að efla þá starfsemi.
Okkur er raunar að dreyma um
að senda leikflokk út á land þegar
á næsta leikári. — Annars hefur
þvi miður borið dálitið á þvi, að
fólk úti á landi hefur tekið fálega
leikritum, sem ekki hafa verið
sýnd lengi og við mikla aðsókn i
Reykjavik. Þetta finnst mér
miður, þvi að við viljum fullt eins
byrja sýningar úti á landi, en
þessi afstaða fólks hefur haft
áhrif á aðsókn.
En við höfum sem sagt sett
okkur það mark, að leita nýrra