Tíminn - 22.07.1973, Blaðsíða 33

Sunnudagur 22. júli 1973.
TÍMINN'
33
Þcssi mynd er úr brazilísku Indiánaþorpi: menning þeirra er á hrööu undanhaldi og nú er talað um
„menningarmorð”.
Campa-Indiánarnir og aðrir bar-
izt gegn menningu hvita manns-
ins og þeir taka enn einfalt liferni
sitt i sátt og samlyndi við náttúr-
una fram yfir hraða, ys og þys nú-
timamannsins hvita.
John Bodley fer hörðum orðum
um afstöðu yfirvalda i landi þar
til Indiánanna og málefna þeirra.
— Væri um dýrategund að ræða,
skrifar hann i skýrslu sinni —
væri löngu búið að hefja herferð
til að halda stofninum við en þjóð-
félagsfræðingar virðast vera
þeirrar skoðunar, að engin menn-
ing sé þess virði að halda henni
við nema okkar eigin.
Hann leggur til, að Indiánarnir
fái fullkominn rétt til að rækta
sjálfir þá jörö, sem þeir byggja
nú, og að enginn utanaðkomandi
fái rétt til að setjast þar að i þvi
augnamiði að ná sér i ódýran
vinnukraft, rækta land eða reka
trúboð. Meðöl og vissar nauð-
synjavörur skulu vera i skiptum
fyrir framleiðslu Indiánanna á
þeirra eigin verzlunum. Þeir sem
þegar eru búsettir á Indiána-
svæðunum, skulu fá tækifæri til
að byggja sér hús annars staðar
og þar skal þeim hjálpað við að
rækta upp jörðina.
Kosningaréttur
Annar Iwgia-mannfræðingur,
Stefano Varese, er öndverðrar
skoðunar. Hans álit er að enginn
félags- eða mannhópur i frum-
skógum Perú geti lifað landfræði-
lega og félagslega einangraður.
Varese segir: — Jafnvel þótt
Indiánarnir fái takmarkalausan
rétt yfir landsvæðum sinum, er
öruggt mál, að sá réttur verður af
þeim tekinn, þegar til dæmis
kemur I ljós, að landsvæði þeirra
eru rik dýrum málmum. Við
þurfum að setja lög, sem vernda
og staðfesta landfræðilegan og
menningarlegan rétt Idniánanna
og auk þess þarf að byggja upp
pólitiskar stofnanir, sem tryggja
þeim kosningarétt og sjálfsstjórn
sem hluti hins stærra þjóðfélags.
Varese er einnig þeirrar skoð-
unar, að rannsóknir á stéttum og
minnihlutahópum verði að sam-
eina. Stöðugur innflutningur
hvitra i Indiánalöndin er i raun-
inni afleiðing stéttamismunar.
Upphafsmaður þessara flutninga
var nefnilega fyrrum forseti
Perú, Belaunde Terry, sem sá sig
nauðbeygðan til að koma til móts
við kröfur þeirra, er ekkert land
áttu en hann forðaðist jafnframt
að láta það á nokkurn hátt bitna á
þeim, sem nóg land áttu og rækt-
uðu það með blóði og svita Indi-
ánanna og annara láglauna-
manna.
Hinir ýmsu hópar, sem búa i
frumskógunum — innflytjendur,
skógarhöggsmenn, verzlunar-
menn, opinberir starfsmenn, lög-
reglumenn og trúboðar — hafa
allir sitt út úr Indiánunum, segir
Varese. — Þessi valdatengsl
verðum viö að kynna okkur og
rannsaka, segir hann, — þvi þetta
er ekki eingöngu spurning um
kynþáttahatur. ó.vald
„Sá ég svani fljúga"
Eftlr Björn Egilsson
A HVERJU vori fljúga svanir til
heiða og vitja um þær stöðvar,
þar sem ungar flugu úr hreiðri,
„viö fjallavötnin fagurblá”.
Samkvæmt eðlisvitund fljúga
þeir i odda. Það er lettara. Einn
svanurinn tekur að sér hið erfiða
hlutverk að fljúga i oddann,
fljúga fyrir.
A liðu vori, um mánaðamótin
mai — júni, flugu svanir að
sunnan til Skagafjarðar. Það var
Skagfirzka söngsveitin i Reykja-
vik, karlar og konur, um 50
manns. 30. mai kom söngsveitin
til Blönduóss og söng þar. Ég sá i
blaði að viðtökur þar hefðu verið
góðar. Jú þær voru það, það sem
það náði. Sveitarstjóri Blönduóss
hélt fólkinu veizlu, en að sögn
voru það 30 manns, sem sóttu
skemmtunina. Mér fannst það
rétt hjá Húnvetningum að láta
ekki blitt að þvi, sem þeir áttu
ekki.
Næsta dag fór söngsveitin til
Siglufjarðar og söng þar, en
aðsókn var litil. Siglfirðingar
kunna þó að meta söng og hafa átt
ágætan karlakór um áratugi. En
það voru vist skip við bryggjur og
mikið að gera.
Þegar þetta fréttist var ég og
ýmsir fleiri uggandi um að
heimsókn söngsveitarinnar yrði
Skagfirðingum til litils sóma, en
sá ótti reyndist ástæðulaust 1.
júni var söngsveitin á 'Sauðár-
króki og söng i Bifröst. Húsið var
fullskipað með 300 mans og urðu
sumir frá að hverfa. Siðasta
söngskemmtunin var i Miðgarði
2. júni. Þar komu saman um 400
manns, viðs vegar úr héraðinu,
og þar komu nokkrir Skag-
firðingar frá Akureyri, sem geröu
sér það ómak að aka 200 km. til
þess að njóta þessarar stundar.
Það var friður flokkur, sem tók
sér stöðu á sviðinu i Miðgarði.
Konur I bláum kjólum, en karl-
menn i svörtum fötum með hvit
brjóst, miðaldra fólk og sumt
yngra. Ég hef litið vit á söng, en
nýt þó sönglistar, ef ekki er æðri
tónlist. Lög eins og „Litla Stina”
geta lyft mér i sjöunda himin.
Það held ég, að ég megi segja, að
ég hef aldrei skemmt mér betur
viö að hlusta á söng. Hrifning
áheyrenda var einlæg og
óblandin. Það leyndi sér ekki. Og
söngstjórinn, frú Snæbjörg
Snæbjarnardóttir, var svanurinn,
sem flaug fyrir, flaugi oddann.
Hún syngur gjarnan sjálf, en það
gera ekki allir söngstjórar. Stjórn
hennar er markviss og formföst
og yfirlæti sést auðmýkt og þakk-
læti fyrir guðs gáfu.
Sumir segja að frú Snæbjörg sé
bezti söngstjóri á landinu.
Margir söngstjórar i landi voru
eru miklkr listamenn, en aldrei
verður úr þvi skorið með vissu,
hver sé mestur á sviði lista, enda
er það ekki takmark i sjálfu sér,
en margir munu mæla að frú
Snæbjörg sé i fremstu röð.
Þegar söngnum i Miðgarði var
lokið flutti Jón Björnss. ræðu og
þakkaði söngstj., einsöngvurum
og söngsveitinni i heild, kynningu
á tónverkum sinum. Einnig
þakkaði hann Skagfirðinga-
félaginu i Reykjavik heiðurs-
heimboð suður. Söngstjóra,
einsöngvurum og undirleikara
voru færð blóm. Að lokum flutti
formaður Skagfirðingafélagsins,
Sigmar Jónsson, ræðu og þakkaði
ágætar viðtökur og bætti þvi við,
að slikar viðtökur væru mikil hvot
til starfa, bæði fyrir söngsveitina
og Skagfirðingafélagið.
Karlakórinn Heimir og Kirkju-
kór Sauðárkróks héldu söngsveit-
inni veizlu og Jón Björnsson einn
sér. Ég spurði Jón að þvi, hvort
ekki hefði verið dýrt fyrir hann
einan að halda veizlu? „Ég hugsa
aldrei um það hvað það kostar,
sem ég vil gera” svaraði hann.
Vist hefur þessi sjötugi bóndi og
tónlistarmaöur sýnt það á langri
ævi, að vilji er allt sem þarf.
Ég hef það fyrir satt, að söng-
listin sé æðst allra lista, og vist er
það gott og blessað að iðka hana
og njóta hennar. Söngur Skag-
firzku söngsveitarinnar er ekki
allt. A bak við hana er afl eða
orka, sem ekki verður með tölum
talin. Það er vitundin um, hvar
barn stóð við vöggu og lék siðar
um hól og bala. Hið hlýja vinar-
þel er hin góða dis, hvar og
hvernig sem það birtist.
Við vitum litið fram i timann og
við vitum litið um framtið Skag-
firzku söngsveitarinnar i Reykja-
vik, en ég vona að á hverju vori
fljúgi svanir að sunnan, þegar
byrjar að gróa i hlfð og dal, áður
en hesturinn i Hnjúkunum er
sundur um bógana. Ég vona lika
að þá geti heimamenn sagt eins
og Dvaið Stefánsson: „Þar biða
vinir I varpa, sem von er á gesti”.
—12. júli 1973
\ú er hún
komin-
bókin um
gosið í
Eyjum
Bókin hefur þegar hlotið fádæma góðar viðtökur,
enda er hér um að ræða frábært úrval Ijósmynda
frá meira en tuttugu Ijósmyndurum. Margar at-
hyglisverðustu myndirnar, sem teknar hafa verið
í Eyjum, flestar litprentaðar.
í upphafi er brugðið upp svipmynd af sérkenni-
legri náttúru Vestmannaeyja, sögu, lífi og starfi
fólksins í Heimaey eins og það var áður. Síðan er
saga gossins rakin í máli og frábærum myndum.
Textann skrifaði Árni Gunnarsson, fréttamaður,
sem þekkti Eyjar áður og fylgdist með gosinu frá
upphafi.
Látið ekki dragast að eignast þessa einstæðu
bók — og senda kunningjum og viðskiptamönn-
um erlendis VOLCANO — Ordeal by Fire in lce-
land’s Westmann Islands. Kostar aðeins kr.
995,00.
Iceland Review
LAUGAVEGI 18 A SÍMI 18950
Auglýs
Auglýsingastofa Timans er í
— Aöalstræti 7
CtlCllll1 Símar 1-95-23 & 26-500
lil—iii
yi|
5911
Flugferðir
til útlanda á vegum Fulltrúaráðs
Framsóknarfélaganna í Reykjavík
Flokksmenn, sem hafa hug á slikum ferðum, fá upplýsingar á
skrifstofu Framsóknarflokksins, Hringbraut 30, simi 24480.
Kjördæmisþing Framsóknar-
manna í Vestfjarðarkjördæmi

Kjördæmisþingið verður haldið að Klúku i Bjarnarfirði,
Strandasýslu 11. og 12. ágúst næst komandi.
J