Tíminn - 22.07.1973, Blaðsíða 16

16
TÍMINN
Sunnudagur 22. júll 1973.
sýslu til þess aö siga i bjargið.
Sumir nágrannarnir voru hér all-
an eggjatimann.Þaö var heldur
ekki ótitt, aö bátar kæmu hingað
inn og áhafnirnar fengju að siga.
— Hvað heldurðu, að tekin hafi
veriö mörg egg aö meðaltali á ári
hverju?
— Þaö er erfitt að segja — ég
gæti trúað, aö i Hornbjargi hafi
verið tekin hátt i hundrað þúsund
og i Hælavikurbjargi svona 70—80
þúsund.
— Hvernig var fengnum svo
skipt?
— Hver maður fékk sinn hlut.
Sá sem átti festina fékk að auki
svokallaðan festarhlut og fygling-
urinn fékk aukalega hættuhlut, en
festarmenn og gægjumaður
fengu sinn hlutinn hver.
— Var eitthvað um það, að kon-
ur færu i bjargið?
— Kvenfólk var á brún, en ég
man ekki eftir þvi, að konur hafi
farið niður i bjarg.
— Hvernig var að verki staðið
niðri i bjarginu?
— Fyglingurinn hrifsaði til sin
eggin um leið og hann bar fram
hjá eða tindi þau saman i hrúgur,
ef aðstæöur voru þannig, að það
væri hægt. Siðan var fyglt upp
sem kallað var. Fyglingurinn
hafði framan á sér eins konar
poka, sem nefndist hvippa og i
hann voru eggin látin. Þetta var
saumaður poki, sem náði upp
undir hendur og niður fyrir hné.
Um mittið spenntu menn ól og
drógu svo pokann upp úr ólinni,
svo að pokar mynduðust á báðar
hliðar. Svo lágu ólar yfir axlirnar
og i kross á bakinu.
Seig fyrst fimmtán ára
— Hvað varstu gamall, þegar
þú fórst fyrst I bjargið?
— Ætli ég hafi ekki verið um
það bil fimmtán ára, þegar ég
fékk að prófa það fyrst. Svo fór ég
að siga upp úr þvi. Maður beið
þess með mikiln eftirvæntingu að
fá að siga langt. Þa var maður
búinn að fá töluverða reynslu og
haföi séð, hvernig góðir sigmenn
fóru að. Það voru margir góðir
sigmenn hér t.d. Kristján
Guðjónsson, sem nú býr á Isafirði
og Guðmundur Óli bróðir hans,
sem fórst i bjarginu 1954. Ég hafði
verið á gægjum hjá þeim, á með-
an ég var liðléttingur.
— Var það titt, að menn færust
i bjarginu?
— Nei, þegar Guðmundur Óli
fórst, hafði ekki orðið slys um
hálfrar aldar skeið. Og þá sjald-
an, að slys uröu, var það af orsök-
um, sem ekki varð við ráðið, þvi
að alltaf var gætt fyllstu
varkárni. Slysin hlutust af hruni i
bjarginu og við það fékk enginn
mannlegur máttur ráðið. Menn
fóru alltaf gætilega og fylgdust
vel með öllu — gættu þess, að
festin legðist á örugga staði, svo
að hún skransaði ekki til, þegar
gengið var til hliðar.
Súrsuð egg þóttu lostæti
— Hvað var svo gert við eggin?
— Eftir að við strákar kom-
umst á legg og fórum að geta sig-
ið, komu nokkur þúsuns egg i hlut
fjölskyldunnar árlega, þótt ég viti
ekki nákvæma tölu á þeim. Þau
voru svo tekin og skyggnd i dag-
sljósi — bezt var þó, að sólskin
væri — og flokkuð i þrjá flokka. 1
fyrsta flokk fóru egg, sem voru
alveg glær. Væri i þeim blettur
fóru þau i annan flokk, ef blettur-
inn var ekki stærri en sem
svaraði teskeiðarblaði, en væri
hann stærri lentu þau i þriðja
Arnór kann skil á hverri þúfu að Horni. i feröinni að Horni voru 118 manns, svo aö gjallarhornið kom
sér vel.
Úr ferð Átthagafélags
Sléttuhrepps að Horni
2. viðtal
Þaö er ekki heiglum hent aö siga I þessi björg.
Á vorin langar mig
alltaf i bjargið
Rætt við Arnór Stígsson frá Horni
Arnór haföi auövitaö mörgu að
sinna, en gaf sér samt tóm til þess
aö segja blaðamanni Timans litið
eitt frá lifinu að Horni eins og
hann man eftir því frá æskuárum
sfnum. Vil tylltum okkur á
veggjarbrot, þaðan sem sá út á
Hornvíkina yfir til Hafnarness og
Rekavikur og Arnór hóf að segja
frá:
Fiskur, fugl og egg
— Fólk lifði hér mest á fiski,
fulgi og eggjum þvi að sjálfur
búskapurinn var ekki stórisnið-
um eins og gefur að skilja. Viö
áttum 50-60 kindur og færðum frá
20-30 ám, svo að viö hefðum
mjólk. Ég var látinn sitja hjá,
þegar ég var orðinn svo gamall,
að hægt var að nota mig til þess.
Seinni árin höföum við lika eina
eða tvær kýr.
— En sjórinn hefur verið
höfuðbjörgin?
— Já, við áttum alltaf bát og
rerum hérna út á vikina með linu
og austur fyrir Hornbjarg ef gott
var veður. Frá þvi, að ég man
fyrst eftir mér og fram undir 1942,
kom alltaf fiskihlaup hingaö inn á
Hornvikina á vorin, en 1942 brást
það af einhverjum ástæðum og
eftir það var litinn fisk að fá og
aldrei nema slitingur hér inni á
vlkinni, en þó fékkzt stundum
góður afli á skaki fyrir austan
bjarg. Við plægðum fyrir kúfisk
við Hafnarnes hérna handan
vikurinnar og beittum sjaldan
ööru. Þó kom fyrir að við notuð-
um smokk, ef hann aflaðist hérna
á vikinni — hann tókum við á sér-
staka þar til gerða króka.
Bjargið setti mark sitt á
lif fólksins
— En bjargsigið hefur þó öðru
fremur sett mark sitt á lif manna
á þessum slóðum. Hvernig var
þvi hagað?
— Þegar fariö var i bjargið,
var notuð 120 faðma fjórþætt festi
úr hampkaðli með lifþætti, sem
kallaður var. Það var þáttur innst
I tauginni og þegar hann fór að
láta á sjá, var festin lögð til hlið-
ar, þvi að þá var hún ekki talin
örugg lengur. A bjargbrún voru
svo fimm menn á festinni og einn
á gægjum, sem kallað
var. Hann átti að fylgjast með
sigmanninum eða fyglingnum og
hlusta eftir honum, þvi að hann
gaf fyrirskipanir með kalli —
hvort ætti að gefa, halda við eða
draga. En ef sigið var niður á
hillur, þar sem þurfti aö fara úr
vaönum, gaf hann merki með þvi
aö kippa i vaöinn. Þrir kippir
merktu þá að draga ætti upp.
— Hvenær var byrjað að siga á
vorin?
— Sig byrjaði upp úr 20. mai og
stundum fyrr, ef vel viðraði og
stóð út júni. Stundum var farið
oft á sama stað og allt hreinsað,
en stundum var ekki farið nema
tvisvar á sama stað og þá látnir
liöa 16-17 dagar á milli og ekki
tekin nema nýorpin egg. Sums
staðar var bjargið blautt og klaki
I þvi langt fram eftir vori, svo að
vont var að siga þar og þá var lát-
ið nægja að fara tvisvar. — Hing-
aö komu menn viða að úr Sléttu-
hreppi, Grunnavíkurhreppi og
jafnvel Arneshreppi i Stranda-