Tíminn - 22.07.1973, Blaðsíða 15

Sunnudagur 22. júli 1973.
TÍMINN
15
82,9% notuðu ekki
getnaðarvarnir —
þeir óframfærnir
t eftirrannsókninni kom i ljós
a& notkun getnaðarvarna hjá
þessum konum var mjög slæleg,
og virðist mikil þörf fyrir aukna
fræðslu, ráðgjöf og þjónustu á
þessu sviði. 82,9% þeirra notuðu
engar getnaðarvarnir fyrir
fóstureyðingu. Við eftirrannsókn
voru þær miklu færri, sem engar
getnaðarvarnir notuðu, en þó
30,3%. í 17,1% tilfellum sögðu
konurnar, að þær hefðu orðið
ófriskar vegna þess að verjur
hefðu brugðizt, sem merkir að i
mörgum tilvikum hafa þær ef-
laust verið rangt notaðar. 10,5%
kvennanna höfðu við eftirrann-
sókn látið eyða fóstri á ný. (21,2%
af konunum höfðu gengizt undir 2
eða fleiri fóstureyðingar á æv-
inni.)
Karlmennirnir, sem við sögu
koma i eftirrannsókninni, virðast
ekki nota gúmmjverjur eins mik-
ið og erlendis, ef marka má
niðurstöður brezkra kannana, en
gúmmiverja er þar talin mest
notuð allra getnaðarvarna eða
meira en hormónalyfin („pillan”
eða sprautur). — Nokkrar kon-
urnar töluðu um, að erfitt væri að
ná i gúmmiverjur. Þær væru ekki
Fóstureyðingar eru
skilyrðislaust
bannaðar á Spáni,
Filippseyjum, i
írska lýðveldinu,
Portúgal og Domini-
kanska lýðveldinu,
— einnig þegar lif
móðurinnar er i
hættu. Ennfremur er
á Spáni (og var
þangað til alveg ný-
lega i Frakklandi)
bannað að veita
fræðslu um
getnaðarvarnir og
selja þær.
til nema i apótekum, og mennirn-
ir veigruðu sér við að biðja af-
reiðslustúlkurnar i apótekunum
um þær. Stundum væri sú leið
farin, að spyrja eftir lyfja-
fræðingnum (i von um, að það
væri karlmaður) og hvislast á við
hann um þessi kaup.
Þessar niðurstöður virðast gefa
til kynna, að full þörf sé eflingar
ráðgjafar og fræðslu um
frjóvgunarvarnir og fóstur-
eyðingar, sem geri konum og
körlum ljóst, hve nauðsynlegt og
hver eftirsóknarvert það sé að
fyrirbyggja ótimabæran getnað.
Þvi er lagt til, að ráðgjöf og
fræðsla um frjóvgunarvarnir
verði skipulögð og efld við heilsu-
verndarstöðvar, heilsugæzlu-
stöðvar og á sjúkrahúsum i eðli-
legum starfstengslum við
mæðravernd, geðvernd, fjöl-
skylduvernd, kvensjúkdóma-
deildir og félagsráðgjafarþjón-
ustu almennt. Læknar hafa til
þessa einir veitt leiðbeiningar um
getnaðarvarnir, en nauðsynlegt
er að nýta einnig aðra starfshópa
með sérþekkingu á þessu sviði,
svo sem hjúkrunarkonur, félags-
ráðgjafa og ljósmæður.
Ráðgjafarþjónustunni er einnig
ætlað að vinna að þvi að auðvelda
fólki útvegun getnaðarvarna.
Þær eiga að fást keyptar viðar en
i apótekum, t.d. i snyrtivöru-
verzlunum og hjá rökurum, og
eiga að vera til sölu á stofnunum,
sem veita ráðgjöf á þessu sviði.
Ráðgjafarþjónustan skal og
vinna aðalmennum fræðsluað-
gerðum, svo sem útgáfu fræðslu-
rita um kynlif og barneignir til
dreifingar. Einnig útvegun
Tafla nr 4
1950-1967
ALDUR 06 HJÚSKAPARÁSTAND
Fóstureyðingar og ófrjósemisaðgerðir gerðar á Fæðingadeild Landspitaians.
fræðslumynda, sem sýna má á
fræðslufundum á stofnunum,
sjúkrahúsum og i skólum.
Um helmingur is-
lenzkra kvenna notar
öruggar varnir
Samkvæmt könnun, sem dr.
med Gunnlaugur Snædal fram-
kvæmdi árið 1968 notuðu yfur 7
þúsund konur i landinu „pilluna”
að staðaldri árið 1967. Lausleg at-
hugun benti til, að nokkuð á annað
þúsund konur hefðu 5 næstliðin ár
fengið setta upp leglæga
frjóvgunarvörn („lykkju”). A þvi
ári, sem könnunin fór fram, voru
konur á barnsfæðingaraldri tald-
ar um 18 þúsund að tölu. Er þvi
nærri lagi, að helmingur kvenna á
barnsfæðingaraldri hafi reynt
öruggar frjóvgunarvarnir á þvi
ári, sem könnun fór fram.
Þær frjóvgunarvarnir, sem
standa til boða nú hér á landi, og
öryggi þeirra, eru samkvæmt
greinargerð með nýja frumvarp-
inu um fóstureyðingar:
1) Hormónalyf, inntaka og
sprautur. Veita 99,9% öryggi ef
rétt notuð.
2) Liffræðilegar (biologiskar) að-
ferðir: Rythm eða timapössun
og Coitus interruptus. Mjög
óöruggar aðferðir.
3) Mekaniskar aðferðir: Leg-
gangahetta og leghálshetta.
Leglægar getnaðarvarnir 97-
98% öruggi ef rétt notaðar og
með kremi
4) Sæðiseyðandi aðferðir: Krem
og froðutöflur. Mjög óöruggar.
5) ófrjósemisaðgerðir.
Lögbundin kennsla
Um leið ogpefndin leggur til, að
rýmkuð verði löggjöf um fóstur-
eyðingar, þannig að þær verði
leyfilegar að beiðni viðkomandi
kvenna, vill hún leggja áherzlu á,
að langt er frá þvi, að ætlunin sé,
að fóstureyðing komi i stað
getnaðarvarna, heldur sé nánast
neyðarúrræði, m.a. ef aðstæður
breytast eða varnir bregðast af
einhverjum ástæðum. Þessvegna
er i frumvarpinu gert ráð fyrir
stóraukinni ráðgjöf og fræðslu
varðandi kynlif, barneignir og
getnaðarvarnir og að þessi
fræðsla sé fastbundin lögum.
Til þess að tryggja, að allir
njóti einhverrar fræðslu um þessi
efni án tillits til lengdar skóla-
göngu, verður hún að fara fram á
grunnskólastiginu. Eðlilegt hlýt-
ur að vera að byrja á þessari
fræðslu strax á barnaskólastigi,
áður en börnin verði kynþroska
og auka siðan fræðslu og náms- Bf
efni i samræmi við aldursþroska
barnanna, likt og gert hefur verið
viðast annars staðar á Norður-
löndum.
Kennslu á grunnskólastigi
mætti hugsa sér þannig hagað, að
á barnaskólaaldri væru börnin
frædd um staðreyndir lifsins eins
og kynferði, hvernig börn verða
til, hlutverk kynfæra og kyn-
þroska og jafnframt lögð áherzla
á, að þetta sé eðlilegur hluti af lif-
inu. Þess vegna væri sennilega
bezt að, að kynferðisfræðsla á
þessu aldursstigi væri ekki sér-
fag, heldur færi fram i tengslum
við kennslu annarra faga, eftir
þvi sem við á.
A unglingastiginu, um það
leyti, sem nemendurnir verða
kynþroska, kæmi itarlegri
fræðsla, bæði i sambandi við
náttúrufræði og félagsfræði og
væri eðlilegt að verja talsverðum
tima til kennslu um kynferðismál
á þessu skólastigi. Þar væri frætt
um kynþroskann og itarlegar en
áður um æxlun, frjóvgun, fórstur-
myndun, meðgöngu og fæðingu
barns, auk þess sem samhliða
væri fjallað um getnaðarvarnir,
siðfræði kynlifsins og ábyrgð þvi
Framhald á bls. Sfi.